Phthiraptera (Bitler)
Taksonomi Anaç: Arthropoda Anaç bölümü: Antennata Sınıf: Insecta Dizi: Phthiraptera Dizi böl: Mallophaga (yapağı/kıl bitleri) Dizi böl.:Anoplura (Kan emen bitler)
Konak özellikleri
Tür spesifiktirler, bir çok hayvan türünün kendine özgü en az bir
Phthiraptera (Bitler)
Morfoloji
Dorso-ventral basık olup
kanatsızdırlar. Gözler küçük veya yoktur, 3-5 segmentli antenler
bulunur, thorax segmentleri belirgin değil, tarsuslar ucunda bir veya iki tırnak var. Mesothorax’da 1,
abdomende 6 olmak üzere toplam 7 çift stigmaları var
Mallophaga dizi bölümündeki
bitlerde caput thorax’tan geniş olup ağız organelleri parçalayıcı çiğneyici karakterdedir
Anoplura dizi bölümündeki bitlerde
Phthiraptera (Bitler)
Hayat döngüsü (gelişme dönemleri)
Daimi ektoparazittirler, konak dışında yaşayamazlar Yumurtalarını konaklarının kıllarına veya teleklerine
yapıştırırlar
Hemimetabol gelişme gözlenir, yumurtadan çıkan
larvalar bir kaç gömlek değiştirdikten sonra erişkin hale gelirler
Bulaşma doğrudan temas veya tımar malzemelri ile
olmakta, özellikle kış aylarında sıkışık halde barındırılan hayvanlarda yaygındır
Enfestasyon bölgesi
Deri , kıl, telek, yapağı
Patogenez ve klinik belirtiler
Konakta oluşturdukları irritasyona bağlı olarak kaşıntı
ve sürtünmeye bağlı kıl ve yapağı kaybı, strese bağlı ağırlık kayıpları
Kan emen bitler ayrıca çeşitli hastalık etkenlerini
Mallophaga (yapağı/kıl
bitleri)
Türler: Menopon spp. - kanatlı Gonoides sp. – Kanatlı Columbicola - güvercin Bovicola bovis - sığır Bovicola ovis - koyun
Bovicola caprae - keçi
Damalinia(Bovicola) equi - at Trichodectes canis - köpek
Felicola subrostrata - kedi Gliricola porcelli - kobay
Bovicola
Trichodectes
Menopon
Columbicola
Morfoloji
Erişkinler - 1-3 mm; açık kahverengi, kanatsız, dorso-ventral basık,
caput thorax’dan geniş, kesip parçalayıcı ağız organelleri, az gelişmiş tarsal tırnaklar
Yumurtalar (sirke)- beyazımsı, tüylere yapışık
Larva ve nimfler - erişkinlere benzerler (hemimetabol gelişme) Hayat döngüsü (Gelişme dönemleri)
Zorunlu ektoparazit, bütün hayat döngüsü konak üzerinde geçer, Kıl, yapağı veya telek ile beslenirler
Dişiler yumurtalarını kıl veya teleklere yapıştırarak bırakır Bir larva ve 2 nimf dönemi vardır
Bulaşma doğrudan temas, tımar malzemesi veya elbiselerle olur Hayat döndüsü 3-4 haftada tamamlanır
Enfestasyon bölgeleri
Kıl, telek, yapağı
Mallophaga (yapağı/kıl
bitleri)
Patogenez ve klinik bulgular
Memelilerde:
Mevsimsel sorun (kış)
Kaşıntı, sürtünme, yalanma, allopesi
Kıl ve yapağıda bozulma ve keçeleşme, ağırlık ve süt kaybı Kedi ve köpek bitleri Dipylidium caninum‘u taşıyabilir
Kanatlılarda
Aşırı hareketlilik
yem yememe, ağırlık kaybı yumurta veriminde düşme
Tanı
Deri, yapağı ve teleklerin muayenesinde bitlerin ve yumurtalarının
görülmesi Tedavi
Memelilerde – organofosfatlı bileşikler Kanatlılarda – karbamatlı bileşikler Tedavi 2-3 hafta arayla tekrarlanmalı
Kontrol
Ağır enfestasyonlara duyarlı hayvanların sürüden ayrılıp kesilmesi İyi beslnme + vitamin B2. Barınma koşullarının düzeltilmesi, Tımar
malzemesi ve eşyaların kaynar suyla yıkanması Toplum sağlığı