Tütün mamullerinin zararlar›n›n önlenmesine dair kanundade¤iﬂiklik yap›lmas› hakk›nda kanun teklifi

(1)

377

Tütün mamullerinin zararlar›n›n önlenmesine dair kanunda

de¤ifliklik yap›lmas› hakk›nda kanun teklifi

S

Saayy››nn PPrrooff.. DDrr.. CCeevvddeett EErrddööll’’üünn ddiillee¤¤iimmiizz üüzzeerriinnee bbiizzee yyoolllla a--m

m››flfl oolldduu¤¤uu aaflflaa¤¤››ddaakkii bbeellggeeyyii ookkuuyyuuccuullaarr››mm››zz››nn ddiikkkkaattiinnee ssuunnu u--yyoorruuzz.. SSaayy››nn CCeevvddeett EErrddööll’’ee bbuu ddeessttee¤¤ii iiççiinn tteeflfleekkkküürr eeddeerriizz..

M

MAADDDDEE 11:: - 7.11.1996 ve 4207 say›l› Tütün Mamullerinin Za-rarlar›n›n Önlenmesine Dair Kanunun 1. maddesi afla¤›daki fle-kilde de¤ifltirilmifltir.

Madde 1: Bu kanunun amac›, kiflileri tütün ve tütün ürün-lerinin y›k›c› sa¤l›k, sosyal, çevresel, ekonomik ve ölümcül so-nuçlar›ndan korumak; çocuklar ve gençlerin bu ürünleri kullan-maya bafllamalar›n› engelleyen tedbirler almak; tüketimi özendi-ren her türlü reklam, tan›t›m ve teflvik kampanyalar›n›n yasak-lanmas›n› sa¤lamak ve herkesin temiz hava soluyabilmesinin sa¤lanmas› yönünde gerekli düzenlemeleri yapmaktad›r.

M

MAADDDDEE 22:: 4207 say›l› Kanunun 2. maddesi afla¤›daki flekilde de¤ifltirilmifltir.

Madde 2.- Sa¤l›k, e¤itim-ö¤retim ve kültür hizmeti veren yer-ler ile kapal› spor salonlar›nda; kamu hizmeti gören tüm nakil va-s›talar›, taksiler, toplu tafl›mac›l›k yapan her türlü nakil vas›talar› ve bunlar›n bekleme salonlar›nda, fuar, al›flverifl merkezi, dü¤ün salonlar›, internet kafeler ve bu gibi yerlerin her türlü ba¤lant›l› kullan›m alanlar›nda resmi ve özel kurumlar›n kapal› mekanlar›n-da tütün ve tütün mamullerinin içilmesi yasakt›r.

Yukar›daki f›krada belirtilen yerlerde mevcut durum imkan tan›yorsa, tütün ve tütün ürünlerinin içilebilmesi için ayr› yerler tahsis edilir. Tahsis edilen yerden, tütün ve tütün mamulleri içil-meyen mahallere duman veya koku gidiflini engelleyecek hava-land›rma, tecrit etme, ve benzeri tedbirler al›n›r.

Okul öncesi, özel e¤itim, ilk ö¤retim ve orta ö¤retim kurum-lar›n›n ve ayr›ca çocuklara yönelik park ve e¤lence yerlerinin ve ibadethanelerin kapal› ve aç›k tüm alanlar›nda tütün ve tütün mamullerinin içilmesi yasakt›r.

Lokanta, kafeterya, otel ve benzeri konaklama mekanlar›n›n kapal› alanlar›nda tütün ürünleri kullanmayanlar›n sa¤l›¤›n› teh-likeye düflürmeyecek tarzda tütün duman›ndan ve kokusundan havaland›rma, tecrit ve benzeri yollarla ar›nd›r›lm›fl ayr› yerler düzenlenir. Bu düzenlemeyi yapmayan veya yapamayan yerlerin tamam›nda tütün ve tütün ürünlerinin içilmesi her ne suretle olursa olsun, yasakt›r.

M

Madde 3

1- Tütün ürünlerinin ve üretici firmalar›n, isim, marka veya alametleri kullan›larak her ne suretle ve amaçla olursa olsun

reklam ve tan›t›m yap›lmas› yasakt›r. Bu ürünlerin kullan›lmas›n› özendiren veya teflvik eden kampanyalar düzenlenemez. Tütün ürünleri üreten veya pazarlamas›n› yapan flirketler, her ne suret-le olursa hiçbir etkinli¤e flirket isimsuret-lerini, ambsuret-lemsuret-lerini veya ürünlerinin marka ya da iflaretlerini kullanarak destek olamazlar.

2- Firmalar ne amaçla olursa olsun ürettikleri veya pazarla-mas›n› yapt›klar› tütün ürünlerini, bedelsiz olarak veremezler, toptan sat›fl fiyat›n›n alt›nda indirimli satamazlar. Bayilerine sa-t›fl art›r›c› teflvikler ve hediyeler veremezler.

3- Perakende sat›fl noktalar› haricinde tütün ürünlerinin fiyat de¤iflikliklerini duyurmak amac›yla da olsa isim, logo veya amb-lem kullan›larak bildirim yap›lamaz, bas›n yay›n organlar›na ilan verilemez.

4- Di¤er ülkelerde yap›lan yay›nlarda yer alan, tütün ürünle-rinin isim, marka veya alametlerini içeren reklam, tan›t›m veya kampanya görüntülerine görsel ve yaz›l› bas›n organlar›nda yer verilemez.

5- Televizyonda yay›nlanan filmlerde, televizyon dizilerinde, müzik kliplerinde reklam spotlar›nda, televizyon programlar›nda, her türlü sahne gösterilerinde tütün ve tütün ürünlerinin kullan›l-mas›n› gösteren sahnelerin yer almas› yasakt›r.

6- Sa¤l›k, e¤itim-ö¤retim, kültür ve spor hizmeti veren yerler-de her türlü tütün ürünlerinin sat›fl› yasakt›r.

7- On sekiz yafl›ndan küçüklere tütün ve tütün ürünleri sat›fl› yap›lmas›, yapt›r›lmas› veya tafl›tt›r›lmas› yasakt›r.

8- Her ne suretle olursa olsun her türlü tütün ve tütün ürün-lerinin paket aç›larak adet fleklinde veya dal sigara olarak veya küçük paketler halinde sat›fl› yasakt›r.

9- Tütün ve tütün ürünlerinin bayi olan yerlerin d›fl›nda; oto-matik makinelerle, telefon, televizyon ve internet gibi elektronik ortamlarla, sat›lmas› veya sat›n al›nmas› ve sat›fl amac› ile kargo yoluyla tafl›nmas› yasakt›r.

10- Çocuklara yönelik olan sak›z, fleker, çerez oyuncak ve benzeri ürünler, tütün ürünlerine benzeyecek veya markalar›n› ça¤r›flt›racak biçimde üretilemez, da¤›t›m› ve sat›fl› yap›lamaz.

11- Tütün ürünleri, bu sektörde çal›flan personel haricindeki kiflilere hediye eflantiyon, promosyon veya yard›m olarak da¤›t›-lamaz.

12- Tütün ürünü, izmarit, paket, a¤›zl›k, ka¤›t ve benzeri at›k-lar›n çevreye at›lmas› yasakt›r.

13- Tütün ürünlerinin, market raflar› gibi tüketicinin do¤ru-dan ulaflabilece¤i flekilde sat›lmas› yasakt›r.

M

Madde 4

1- Tütün ve tütün ürünlerinin içilmesinin yasakland›¤› yerler-de, yasal düzenleme ve buna uymaman›n cezai sonuçlar›n›

be-Yaz›flma adresi: Prof.Dr. Cevdet Erdöl, , Trabzon Milletvekili, TBMM Ankara

(2)

lirten uyar›lar; salonlarda asgari on santimetrelik puntolarla, odalarda ve toplu tafl›ma araçlar›nda üç santimetrelik puntolar-la herkes taraf›ndan görülebilecek yerlere as›l›r. Yasal düzenle-meye uymayanlar›n uyar›lmas›ndan ve ilgili ifllemlerin yap›lma-s›ndan o yerin idari amiri durumundaki kifli veya bunlar›n yetki-lendirdikleri kifliler sorumludur.

2- Tütün ve tütün ürünlerinin sat›fl›n›n serbest oldu¤u yerle-re en az befl santimetyerle-relik puntolarla, beyaz zemin üstüne siyah yaz› rengi ile, “Yasal Uyar›: 18 yafl›ndan küçüklere sigara ve di-¤er tütün ürünlerinin sat›fl› yasakt›r, satanlar hakk›nda yasal ifl-lem yap›l›r.” ‹baresi yaz›larak, rahatl›kla görülebilen ve okunabi-len bir yere as›l›r.

3- Türkiye’de üretilen veya ithal edilen tütün ve tütün ürünle-ri paketleürünle-rinin üzeürünle-rinde, bir yüzüne, toplam alan›n yüzde k›rk›n-dan az olmamak üzere özel çerçeve içinde en az 1 cm büyüklü-¤ünde, büyük harflerle “S‹GARA ÖLDÜRÜR” ibaresi, di¤er yüzü-ne ise yiyüzü-ne toplam alan›n yüzde k›rk›ndan az olmamak üzere tü-tünün zararlar›n› belirten 15 uyar›dan en az biri dönüflümlü ola-rak ve her markaya y›l içinde eflit say›da bas›lmak üzere konulur. Bu uyar› yaz›lar›n›n ayn› flekilde, birden fazla paketi bir arada bu-lunduran tütün ürünleri kutular› üzerine de yaz›lmas› zorunludur. Uyar› mesajlar› resim, flekil veya grafik biçimlerinde de olabilir. Uyar› veya mesajlar›n› tafl›mayan tütün ve tütün ürünleri ithal edilemez veya sat›fla ç›kar›lamaz.

4- Tütün ürünlerinin paketlenmesi veya etiketlenmesinde, bu ürünlerin özellikleri, sa¤l›¤a etkileri, tehlikeleri veya emisyonlar› ile ilgili hatal› izlenim oluflturacak, belirli bir tütün ürününün , di-¤er tütün ürünlerinden daha az zararl› oldu¤u izlenimini uyand›-racak, “düflük katranl›”, “light”, “ultra-light” ya da “hafif” ve benzeri yanl›fl, eksik, aldat›c› tan›mlama, marka, renk, figür veya iflaret kullan›lamaz.

5- Nargile tüketimi ancak kapal› alanlarda yap›labilir. Nargi-le içiNargi-len mekanlarda “NargiNargi-le kullan›m›n›n tehlikesini anlatan” ibareler en az befl santimetrelik puntolarla herkes taraf›ndan gö-rülebilecek yerlere as›l›r veya yaz›l›r.

6- Bu kanunda sözü edilen yasal uyar› yaz›lar›, resim, flekil veya grafik mesajlar›yla ilgili düzenlemeler Sa¤l›k Bakanl›¤› ile Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü ‹çkiler Piyasas› Düzenleme Kurumu’nun (TAPDK) oluflturaca¤› bir komisyon taraf›ndan ç›ka-r›lacak yönetmeliklerle belirlenir. Gerekli olmas› halinde bu ko-misyon, uyar› yaz›lar›n› ve görüntülerini güncellefltirir.

7- Tütün ürünleri hakk›nda flirketler taraf›ndan yap›lan veya yapt›r›lan araflt›rmalar ve bu araflt›rmalar›n sonuçlar› Sa¤l›k Ba-kanl›¤› ve TAPDK’ya bildirilir.

8- Firmalar ürün, üretim, pazarlama ve di¤er aktiviteleri ile il-gili her türlü bilgiyi istenildi¤i takdirde, TAPDK’ya iletir.

9- Türkiye Radyo ve Televizyon kurumu ile ulusal ve yerel ya-y›n yapan her kategoride özel televizyon kurumlar› ve radyolar›n ayda en az doksan dakika tütün ve tütün ürünleri al›flkanl›¤›n›n zararlar› konusunda uyar›c› e¤itici mahiyette yay›nlar yapmak zorundad›r. Bu yay›nlar, 08:00-22:00 saatleri aras›nda yap›l›r. Bu saatler d›fl›nda yap›lan yay›nlar ihtiyaridir; ayl›k 90 dakikal›k sü-reye dahil edilmez. Bu sürelerin denetlenmesi Radyo Televizyon üst kurulu taraf›ndan yap›l›r. Bu programlar, Sa¤l›k Bakanl›¤›, RTÜK ve TAPDK taraf›ndan oluflturulan bir komisyonca haz›rla-n›r.

10- Tütün tüketiminin ve tütün duman›na maruz kalman›n ya-ratt›¤› sa¤l›k riskleri konusunda gençleri bilinçlendirmek üzere Milli E¤itim Bakanl›¤› taraf›ndan bir müfredat program› haz›rla-n›r.

11- Tütün kullan›m›n›n b›rak›lmas›n› özendirici programlar ve tütün ba¤›ml›l›¤›n›n ilaç ile tedavisinin ulafl›labilir olmas› için ge-rekli çal›flmalar Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan yap›l›r.

12- Bu maddenin 9,10 ve 11. f›kralar›nda yer alan programla-r›n finansman›na yönelik olarak, tütün ürünleri üreticisi firmalar her y›l y›ll›k cirolar›n›n %0,1 (binde bir)i oran›nda Sa¤l›k Bakanl›-¤› taraf›ndan oluflturulacak bir fona maddi destek sa¤lamak zo-rundad›r. Bu fonun kuruluflu ve iflleyifli Maliye Bakanl›¤›’n›n gö-rüflü al›narak Sa¤l›k Bakanl›¤› taraf›ndan ç›kar›lacak bir yönet-melikle düzenlenir.

13- Gümrük hatt› d›fl› eflya sat›fl ma¤azalar›nda sat›lan tütün ve tütün ürünleri ve ihraç edilen ürünler için de bu Kanundaki ve bu Kanun kapsam›nda ç›kar›lacak ilgili yönetmeliklerdeki düzen-lemeler geçerlidir.

M

Madde 5.- Tütün ve tütün ürünlerinin yasakland›¤› ve yasa¤a iliflkin yaz›l› uyar›lar›n bulundu¤u yerlerde tütün ve tütün ürünle-ri içenlere, ilgili yeürünle-rin yetkilisi, amiürünle-ri durumundaki kifli ya da gö-revlendirdi¤i kifli veya kifliler taraf›ndan haz›rlanacak tutana¤a iliflkin esas ve usuller ‹çiflleri Bakanl›¤› taraf›ndan ç›kar›lacak yönetmelikle düzenlenir.

Kanuna uymakla yükümlü kurum amirliklerinin idari para ce-zas› gerektiren yasa¤a uymad›klar› haller hakk›nda flikayetler mahalli mülki amirliklere yap›l›r. Adli para cezalar› gerektiren ih-laller için ise Cumhuriyet Savc›l›klar›na suç duyurusunda bulu-nulur.

M

Madde 6.- Bu kanunun;

2. maddesi kapsam›ndaki yerlerde tütün ve tütün ürünleri içenlere, tutanak tutularak iki yüz Yeni Türk Liras› idari para ce-zas› verilir. E¤er, hakk›nda tutanak tutulan kifli o yerin çal›flan› veya üyesi ise bu ceza iki kat› olarak uygulan›r.

2. maddesinin birinci ve üçüncü f›kralar› kapsam›ndaki yer-lerde tütün ve tütün ürünlerinin içilmesini engellemeyen, ikinci ve üçüncü f›kralar›ndaki yükümlülükleri yerine getirmeyen ve 4. maddenin birinci f›kras›ndaki zorunlulu¤u yerine getirmeyen ilgi-li yerin yetkiilgi-lisi veya amiri hakk›nda iki yüz Yeni Türk Liras› para cezas› verilir. Tekerrür halinde bu ceza iki kat olarak uygulan›r. 3. maddesinin on ikinci f›kras›n› ihlal edenlere iki yüz Yeni Türk Liras› para cezas› verilir. ‹hlal, nakil araçlar›ndan sad›r ol-muflsa ceza araç plakas›na yaz›l›r.

3. maddesinin dördüncü ve beflinci f›kralar› ile 4. maddesinin dokuzuncu f›kras›nda belirtilen yükümlülü¤ü yerine getirmeyen yerel televizyon kanallar› ve radyolar hakk›nda her ihlal için befl bin Yeni Türk Liras› para cezas› verilir. Ulusal televizyon kanalla-r› hakk›nda bu ceza on kat olarak uygulan›r.

M

Madde 7.- Bu kanunun 3. maddesinin birinci, ikinci ve üçün-cü f›kralar›n›n hükümlerine ayk›r› hareket edenlere her ayk›r› ha-reket için, iki yüz elli bin Yeni Türk Liras›ndan befl yüz bin Yeni Türk Liras›na kadar a¤›r para cezas› verilir. Tekerrür halinde bu

Anadolu Kardiyol Derg 2004;4: 377-9 Cevdet Erdöl

Tütün mamullerinin zararlar›n›n önlenmesine dair kanunda de¤ifliklik yap›lmas› hakk›nda kanun teklifi

(3)

cezan›n yukar› haline hükmolunur. Yasa¤a uymayan ürünler top-lat›l›r.

Bu kanunun 3. maddesinin onuncu f›kras› ile 4. maddesinin üçüncü ve dördüncü f›kralar›n›n hükümlerine ayk›r› hareket edenlere elli bin Yeni Türk Liras›ndan befl yüz bin Yeni Türk Lira-s›na kadar a¤›r para cezas› verilir. Tekerrür halinde bu cezan›n yukar› haddine hüküm olunur. Kanuna uymayan ürünler toplat›-l›r.

Bu kanunun 3. maddesinin alt›nc›, yedinci, sekizinci, doku-zuncu ve on üçüncü f›kralar›na, 4. maddesinin ikinci ve beflinci f›kralar›na ayk›r› hareket edenlere bin Yeni Türk Liras› para ce-zas› verilir. Tekerrür halinde bayii konumunda olanlar›n tütün ürünleri sat›fl belgeleri iptal edilir ve para cezas› iki kat olarak uygulan›r.

Bu kanunun 4. maddesinin 12. F›kras›na ayk›r› hareket eden-lerin...

M

Madde 8. –6. Maddede yaz›l› para cezalar› 5. madde hüküm-leri uygulamas›ndan sonra o yerin en büyük mülki amiri veya yet-kilendirdi¤i kifliler taraf›ndan en geç 15 gün içinde verilir.

Bu kanuna göre verilen idari para cezalar› 6183 say›l› Amme Alacaklar›n›n Tahsil Usulü Hakk›nda Kanun hükümlerine göre mahallin en büyük mal memurlu¤unca tahsil edilir. ‹dari para ce-zalar›na karfl› yedi gün içinde sulh ceza mahkemesine itiraz

edi-lebilir. Kifli kendisine tebli¤ edilen ceza tutana¤›n› teslim ald›ktan en geç 21 gün içinde vergi dairesine yat›rmakla yükümlüdür.

‹dari para cezalar›, 4421 say›l› Türk Ceza Kanunu ile Cezala-r›n›n infaz› Hakk›nda Kanunda De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Kanun kapsam›nda ilgili mevzuat hükümlerine göre her y›l yeniden de-¤erlendirilmesi yerine befl y›lda bir, befl y›ll›k toplam art›fl dikka-te al›narak de¤erlendirilir. Adli para cezalar› ise her y›l de¤erlen-dirilir.

Bu kanunun alt›nc› maddesinin dördüncü f›kras›nda sözü edilen cezalar, Radyo Televizyon Üst Kurulu taraf›ndan ilgili ya-y›n kurulufluna tebli¤ edilir.

G

GEEÇÇ‹‹CC‹‹ MMAADDDDEE:: 11..- Bu kanunun 2. maddesinin üçüncü f›kra-s› ile 4. maddenin üçüncü f›kraf›kra-s›nda belirtilen flartlar, bu Kanu-nun yay›m› tarihinden itibaren en geç üç ay içinde yerine getiri-lir.

G

GEEÇÇ‹‹CC‹‹ MMAADDDDEE:: 22..- Bu kanun ile ilgili yönetmelikler, ‹çiflleri Bakanl›¤› taraf›ndan, Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü ‹çkiler Piyasas› Düzenleme Kurumu ve sigarayla mücadele eden sivil toplum kurulufllar›n›n görüflü al›narak en geç üç ay içinde ç›kar-t›l›r.

Y Yüürrüürrllüükk M

MAADDDDEE 1100..- Bu kanun 1.1.2005 tarihinde yürürlü¤e girer. Y

Yüürrüüttmmee M

MAADDDDEE 1111..- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Anadolu Kardiyol Derg