ULUSLARI İLİŞKİLER TEORİLERİ VE ÖRGÜTLER

ULUSLARI İLİŞKİLER TEORİLERİ VE

ÖRGÜTLER

Liberalizm

• Klasik liberal teori: Siyaset ve Ekonomi Yaklaşımı olarak liberalizm.

• Liberalizmin Temel Öncülleri?

- Rasyonellik

- Çıkar odaklı davranma - Denge

- Bireysel özgürlük

• Uluslararası İlişkiler Teorisi Olarak Liberalizm

- Demokratik Barış Teorisi

- Karşılıklı Bağımlılık Yaklaşımı (Neoliberalizm) - Liberal Kurumsalcılık

Demokratik Barış Teorisi

• Kökenleri Kant’ın “perpetual peace” (ebedi barış” yaklaşımında bulunabilir. Ebedi barışın bazı koşullarda mümkün ve ideal olması

• Güvesizlik ve savaşlar devletlerin yanlış yönetilmesinden; bencil ve ufuksuz

siyasetçilerden kaynaklanır.

• Bu liderlerin otoritesi nasıl sınırlandırılabilir?

Demokratik Barış Teorisi

• Demokrasi burada bir çözüm olarak devreye girer.

• Neden? Demokrasi hesap vermeyi mümkün kılan ve hataları cezalandıran bir sistemdir.

• Demokratik rejimin ilkeleri uluslar arası barış ile uyumludur. (Kendi yurttaşlarının iradesine saygı duyan bir rejim diğer ülkelerdeki

yurttaşlara da saygı duyma eğilimi taşır.

Demokratik Barış Teorisi

• Sonuç: Demokratik rejime sahip devletler birbirleriyle savaşmazlar. (Michael W. Doyle)

• Sorun demokratik olmayan rejimlerin varlığından kaynaklanmaktadır.

• Peki bu sorun nasıl çözülecektir?

Karşılıklı Bağımlılık Yaklaşımı

• Liberalizmin ekonomik önermelerine dayanır

• Serbest ticaret ilişkilerinden bütün devletler istifade eder.

• Ticaret devletler arasında bir karşılıklı bağımlılık yaratır.

• Bu karşılıklı bağımlılık savaş riskini azaltır.

Uluslararası Örgütler ve Liberalizm

• Liberal Kurumsalcılık: Demokratik Barış Teorisinin ve Ekonomik Liberalizmin bir Uzantısı

• Demokratik devletlerin hakim olduğu ve

serbest ticaretin yaygınlaştığı bir sisteme nasıl ulaşılır?

• Sadece bu devletlerin teker teker sayısının

artması yetmez.

Uluslararası Örgütler ve Liberalizm

• Aynı zamanda bunu özendirecek ve hatta

zorlayacak uluslar arası örgütlere gereksinim vardır.

• I. Ve II. Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan kurumlar bu arayışın bir ürünüdür.

• Bu örgütler ne işe yarayacaktır:

– Anti-demokratik devletlere karşı caydırıcılık – Demokratik devletler arasında işbirliği

– Çıkarlarını çoğaltmak isteyen devletler için çekim

merkezi

Realizm

• Liberalizmin bir eleştirisi olarak ortaya çıktı

• II. Dünya Savaşı sonrası yaygınlaştı. Gözlem:

Önlenemez savaş ve güvensizlik durumu

• Bu kadar tarihsel, yaygın ve evrensel olan bir şey “hata” sonucu ortaya çıkmaz. (İkinci Dünya Savaşı destekleyici bir örnek olarak sunuldu)

• O zaman bunun arkasında ne var?

Realizm

• Devlet temel birim.

• Devletlerin doğal eğilimleri: Güç ve çıkar.

• Hans Morgenthau: İnsan doğası üzerinden açıklama (Hobbesian yaklaşım)

• Uluslararası sistemin anarşik yapısı

• «Security dilemma»: Güvenlik ikilemi

• Bu anarşik yapıda liberal idealizmin eleştirisi

• Barış ihtimali: Güç dengesi. Güç olmadan barış

olmaz.

Realizm (devam)

• E.H. Carr’ın realizmi

• Morgenthau’nun realizmini kabul eder.

• Fakat bu durumun kaynağını insan doğasında aramaz

• Eşitsiz güç dağılımına vurgu yapar.

• Liberalizmin ideoloji olarak eleştirisi

Realizm ve Uluslararası Örgütler

• Uluslararası örgütler: güç mücadelelerin ve güç dengesinin sonucu

• Güç mücadelelerinin alanı

• Güç asimetrisinin yansıdığı alanlar

• Kendi başına çıkarı ve failliği yok.

Neorealizm

• Kurucusu Kenneth Waltz (1970’ler) için realizm hem bir çıkış noktası hem de bir eleştiri

nesnesi

• Realizmin temel önermelerini paylaşır.

• Ama onu başka bir “analiz düzeyine” taşır

• Devletler boşlukta, keyiflerince hareket etmezler.

• Uluslararası sistemin etkisi altında davranırlar.

Neorealizm

• Sistemi oluşturan şey: Güç dağılımının mahiyeti

• Bipolar; unipolar; multipolar

• Sistem-devlet ilişkisi (Yapı-özne ilişkisi gibi)

• Özerkliğin alanı??

• Uluslararası örgütler için bir neorealist ne

söyler?