PROF. DR.
ADİL TÜRKOĞLU’NA ARMAĞAN
Eğitimde Bitmeyen Yolculuk
Editörler
Prof. Dr. Ahmet DOĞANAY Doç. Dr. Fatma SADIK
Bölüm Yazarları
M. Sencer BULUT ÖZSEZER Fatma SADIK Fulya CENKSEVEN ÖNDER Fatih TOPRAK
Filiz YURTAL İlhan KULACA Aslı ÖZGÖK Adil Adnan ÖZTÜRK Memet KARAKUŞ İlknur KESİCİ Sanıl Sercan SEVCE Fazilet KARAKUŞ
Özlem KAF Süleyman ALĞAN Kamuran TARIM Sait Burak YILMAZ Ulviye KALKANCI Özden DEMİR
Figen KIZIL Zeynep ÇİFTCİ Mustafa Cem BABADOĞAN Fikret GÜLAÇTI
Ezgi SAĞAT
Ankara 2021
PROF. DR. ADİL TÜRKOĞLU’ NA ARMAĞAN Eğitimde Bitmeyen Yolculuk
Editörler: Prof. Dr. Ahmet DOĞANAY, Doç. Dr. Fatma SADIK
©Tüm Hakları Saklıdır. 2021.
Bu kitabın Türkiye’deki basım, yayın, satış hakları Anı Yayıncılık Eğitim ve Danışmanlık San. Tic. Ltd. Şti.’ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri herhangi bir bilgi depola -ma ve erişim sistemiyle veya mekânik, elektronik, fotokopi, manyetik ya da başka yöntemlerle çoğal-tılamaz, basılamaz, aktarılamaz veya dağıtılamaz.
Yayıncı Sertifika No : 49260
e-ISBN : 978-605-170-522-4 Kapak Tasarımı : Anı Yayıncılık Dizgi-Mizanpaj : Anı Yayıncılık KÜTÜPHANE BİLGİ KARTI
PROF. DR. ADİL TÜRKOĞLU’ NA ARMAĞAN Eğitimde Bitmeyen Yolculuk
Editörler: DOĞANAY, Ahmet - SADIK, Fatma Anı Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara / Türkiye
2021, 629 Sf., 16 x 24 cm e-ISBN: 978-605-170-522-4
Anı Yayıncılık Kızılırmak Sokak 10/A Bakanlıklar/Ankara Tel: 0 312 425 81 50 pbx
e-posta: aniyayincilik@aniyayincilik.com.tr http://www.aniyayincilik.com.tr
A harfinin evrimi
Kitabın içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
Kitap Olarak Önerilen Alıntılama
Doğanay, A., Sadık, F. (2021). Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU’ na Armağan-Eğitimde Bitmeyen Yol- culuk. Ankara: Anı Yayıncılık.
Kitapta Bölüm Olarak Önerilen Alıntılama
Yazar Soyadı, Yazar Adı İlk harfi. (2021). Metin Adı. A. Doğanay, F. Sadık (Editörler). Prof. Dr.
Adil TÜRKOĞLU’ na Armağan-Eğitimde Bitmeyen Yolculuk. (s..). Ankara: Anı Yayıncılık.
ÖNSÖZ
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Çukurova Üniversitesi ve Aydın Ad- nan Menderes Üniversitelerinde uzun yıllar hizmet ederek 2016 yılında emekli olan değerli Hocamız Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU’na armağan olarak hazırlanan bu eserde;
Hocamızın Türk eğitim sistemine, bilim insanlarının sosyal ve akademik gelişimine ve genel olarak topluma hizmet niteliğindeki katkıları derlenmiş, gelecek kuşaklara esin kaynağı olacak bir kaynak oluşturmak hedeflenmiştir. Daha önce Eğitim Programları ve Öğretim Derneğinin (EPÖDER) 10. Yıldönümünde Ankara Üniversitesi Eğitim Bilim- leri Fakültesi işbirliğiyle gerçekleştirilen 7. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresinde Prof. Dr. Mehmet Ali KISAKÜREK, Prof. Dr. Tanju GÜRKAN ve Prof. Dr.
Dilek GÖZÜTOK Hocalarımız için hazırlanan armağan kitaplar hazırlanmıştı. Biz de bu yıl sekizincisi düzenlenecek olan Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongre- sinde paylaşılmak üzer Adil Hocamızla bu geleneği sürdürmek istedik. Kongrenin bu yıl Adil Hocamızın memleketi olan Burdur’da yapılacak olması da güzel bir tesadüf oldu.
Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU 1970 yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakül- tesi, o zamanki adıyla Eğitim Fakültesinden mezun olmuş ve Prof. Dr. Fatma VARIŞ’ın özenle seçtiği çekirdek asistan kadrosunda Prof. Dr. Mehmet Ali KISAKÜREK, Prof. Dr.
Leyla KÜÇÜKAHMET, Prof. Dr. Tanju GÜRKAN ile birlikte yer almıştır. Çok iyi bir göz- lemci ve bilim kadını olan Fatma VARIŞ, lisans eğitimi boyunca öğrencilerinin hem bi- lişsel hem de sosyal gelişimlerine katkı verir, asistan olacak öğrencileri dört yıllık göz- lem ve deneyimleri süresince belirlerdi. Giriş sınavlar elbette vardı ama VARIŞ Hoca- nın belirlediği adaylar zaten sınavdan en yüksek puanı alacak kişilerdi. Yukarıda adını andığım öncü hocalarım ve daha niceleri Fatma VARIŞ Hocamızın seçimlerinde hiç ya- nılmadığını kanıtladı.
Eğitimde program geliştirme alanının öncü hocalarından biri olarak Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU 1971-1984 yılları arasında Ankara Üniversitesi önceleri Eğitim Fakültesi daha sonra isim değiştiren Eğitim Bilimleri Fakültesinde, 1984-2005 yılları arasında Çukurova Üniversitesinde, 2005-2016 yılları arasında da Aydın Adnan Menderes Üni- versitesinde görev yapmıştır. Çalıştığı kurumlarda uzun yıllar Bölüm başkanlığı, yük- sekokul müdürlüğü, dekan yardımcılığı, dekanlık gibi yönetsel görevlerde bulunmuş- tur.
Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU’nun eğitim anlayışını; yaşamı anlamak ve onu etkili yaşa- yabilmek için gerekli bilgi, beceri değer ve tutumları öğrenmek olarak özetleyebiliriz.
Yaşamı sadece kitaplardan değil yaşamın içinde öğrenmek gerektiğine inanır. Bu an- layışla öğrencilerinin sadece akademik gelişimiyle değil, doğru ve şık giyinme, sosyal ilişkiler, çevreyi koruma ve güzelleştirme, sağlıklı beslenme, vb. yaşam becerileri ka- zanmasıyla da ilgilenir. Adil Hocamız toplumun sürekli değiştiğini, yeni eğitim politi- kalarının ve öğretmen eğitiminin değişen yeni koşullara uyum sağlaması gerektiğini vurgulamıştır. Kent Enstitüleri projesi Adil Hocanın bu anlayışını en iyi yansıtan özgün
2 / Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU’na Armağan
bir proje olarak ortaya çıkmıştır. Adil Hocamız özgün ve çağın gerekleriyle uyumlu eğitsel düşünceler ve eserler yanında bilim insanı yetiştirmeye de önem vermiştir. Ye- tiştirdiği öğrenciler ülkemizin birçok seçkin üniversitesinde hocamızdan aldıkları anla- yış ve bilgilerle yeni kuşakları aydınlatmaya devam etmektedirler. Hocamız toplumu aydınlatma görevini sadece öğrenci yetiştirmek olarak görmeyip, toplumun bütün ola- rak aydınlanması için de çalışmıştır. Bu bağlamda Adana’da uzun yıllar televizyon programları hazırlamış ve sunmuş, Türkiye’ nin her köşesine giderek konferanslar ver- miştir.
Değerli Hocamıza armağan olarak hazırlanan bu kitap farklı bölümlerden oluşmak- tadır. Birinci bölümde hocamızın özgeçmişi, öz yaşam öyküsü, danışmanlığında ta- mamlanan yüksek lisans ve doktora tezleri, yazdığı kitaplar ve kitap bölümleri ile ya- şamına dokunduğu kişilerin anı ve deneyim paylaşımları yer almaktadır. Kitabın diğer bölümleri ise ilkokuldan yükseköğretime kadar tüm eğitim kademelerinde güncel eği- tim konuları ve sorunlarıyla ilgili bilimsel çalışmalardan oluşmaktadır. Anı yazıları ya- zar adlarına, bölümler ise araştırmanın başlığına göre alfabetik olarak sıralanarak ki- tap içinde yer almıştır.
Bu kitabı okurken Hocamızın hayatını, bir bilim insanı olarak gelişimini, bu süreçte geçirdiği akademik evreleri, yaşadığı zorlukları, bir yönetici olarak önceliklerini ve bir eğitimci olarak öğrencilerine model olma yoluyla kazandırmaya çalıştığı değerleri ya- kından izleme olanağı bulacaksınız.
Anı ve deneyimlerini bizimle paylaşarak ve bölüm yazarlığı yaparak armağan ki- taba katkı sunan tüm arkadaşlara sonsuz teşekkürlerimizi iletiyoruz. Hocamıza sevgili ailesiyle birlikte sağlıklı ve mutlu bir emeklilik dönemi diliyoruz.
Saygılarımızla Mart 2021 - Adana
Prof. Dr. Ahmet DOĞANAY Doç. Dr. Fatma SADIK
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ --- 1
İÇİNDEKİLER --- 3
BÖLÜM I --- 7
ÖZGEÇMİŞ --- 7
ÖZ YAŞAM ÖYKÜSÜ --- 17
Sunuş --- 17
Hayata Başlangıç --- 19
Memleketim --- 21
İlk Öğrencilik Yıllarım (1954-1959) --- 32
Ortaokul Yılları-Disiplin Cezaları --- 39
Burdur’ da Geçen Lise Yılları (1962-1965) --- 48
Cebeci: Fakülte Yıllarım --- 71
Akademik Yaşama İlk Adım: Asistanlık Yılları ve Paris --- 91
Doktora ve Evlilik --- 100
Adana’ m la Tanışmam --- 112
Yüksekokul Müdürlüğü --- 116
Dekanlık Yıllarım ve Rektörlük Seçimi (1992-2005) --- 139
Adnan Menderes Üniversitesi (2005-2016) --- 152
Emeklilik Törenim ve Veda Konuşmam --- 156
Birlikte Çalıştığım Rektörler --- 162
Seyahat Aşkı --- 168
Sonuç --- 193
Kaynaklar --- 204
TEZ DANIŞMANLIKLARI --- 206
KİTAPLAR VE KİTAP BÖLÜMLERİ --- 212
ANI YAZILARI --- 225
Ahmet DOĞANAY --- 225
Ahmet KAVAK --- 230
Ali Serdar SAĞKAL --- 231
Ali YILDIRIM --- 232
Ayşe CANER --- 234
Ayşe ELİTOK KESİCİ --- 236
Bilal DUMAN --- 240
Beste DİNÇER --- 244
Birsel AYBEK --- 245
Cem BABADOĞAN --- 247
4 / Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU’na Armağan
Cengiz YILDIRIM --- 248
E. Can DOĞANAY --- 248
Evrim TÜRKOĞLU --- 251
Fatma SADIK --- 252
Fazilet KARAKUŞ --- 257
Figen ÖZDEMİR --- 258
Fikret GÜLAÇTI --- 259
Gürkan GÖÇER --- 260
İsmail BİRCAN --- 262
Kemal ERES --- 265
Kezban KURAN --- 268
M. Kemal KURAN --- 270
M. Sencer BULUT ÖZSEZER --- 271
Meltem ÇENGEL --- 272
Memet KARAKUŞ --- 273
Meral ATICI --- 275
Mustafa GÜNAY --- 277
Nuri EMRAHOĞLU --- 280
Nurtaç ÜSTÜNDAĞ KOCAKUŞAK --- 282
Özden DEMİR --- 283
Özlem KAF--- 284
Salih TEMURTAŞ --- 288
Serkan DİNÇER --- 289
Sonay GÜÇRAY --- 290
Şengül DOĞANAY --- 291
Şerife AK --- 293
Şükran TOK --- 294
Tanju GÜRKAN --- 295
Tugay AKBULUT --- 298
BÖLÜM II --- 300
Çocukların Duygusal Atıfları ve Ahlaki Yargılamaları --- 300
M. Sencer BULUT ÖZSEZER, Fulya CENKSEVEN ÖNDER, Filiz YURTAL BÖLÜM III --- 316
Disiplinlerarası Bağlamda Mühendislik Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi --- 316 Aslı ÖZGÖK, Memet KARAKUŞ
Eğitimde Bitmeyen Yolculuk / 5
BÖLÜM IV --- 332 İlkokullarda Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi
Becerilerinin İncelenmesi --- 332 M. Sencer BULUT ÖZSEZER, Sanıl Sercan SEVCE
BÖLÜM V --- 352 İşbirliğine Dayalı Öğrenme Yönteminin Farklı Öğrenme Stillerine
Sahip Öğretmen Adaylarına Yansımaları --- 352 Özlem KAF, Kamuran TARIM
BÖLÜM VI --- 366 Kamu Personelinin Hizmet İçi Eğitim İhtiyaçlarının ve İş Doyum
Düzeylerinin İncelenmesi --- 366 Ulviye KALKANCI, Memet KARAKUŞ
BÖLÜM VII --- 390 Mardin Artuklu Üniversitesi Lisans Öğretim Programları İç Kalite
Güvencesi Standartları Analizi --- 390 Figen KIZIL, Mustafa Cem BABADOĞAN
BÖLÜM VIII --- 418 Ortaokul Öğrencilerinin Matematiğe Karşı Tutumları İle Matematik Öğretmenlerinin Sınıf Yönetim Davranışlarına Yönelik Algıları Arasındaki İlişki --- 418 Fatma SADIK, Fatih TOPRAK
BÖLÜM IX --- 444 Osmanlı’dan Günümüze Mahmudiye’de Atçılık ve Osmangazi
Üniversitesi Mahmudiye Atçılık Meslek Yüksekokulu --- 444 İlhan KULACA, Adil Adnan ÖZTÜRK
BÖLÜM X --- 466 Öğretmenlerin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Farkındalıkları İle Çevresel Davranışlarının İncelenmesi --- 466 Fatih TOPRAK, Fatma SADIK
6 / Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU’na Armağan
BÖLÜM XI --- 494 Özel Gereksinimli Öğrencilere Yönelik Hazırlanan Okuma Yazma
Dersi Öğretim Programının İncelenmesi --- 494 İlknur KESİCİ, Fazilet KARAKUŞ
BÖLÜM XII --- 524 Sınıf Öğretmenlerinin İletişim Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi --- 524 Süleyman ALĞAN, Özlem KAF
BÖLÜM XIII --- 538 Türkiye’de Köye Öğretmen Yetiştirmede Bir Örnek: Çifteler Köy
Enstitüsü --- 538 İlhan KULACA, Adil Adnan ÖZTÜRK
BÖLÜM XIV --- 560 Türkiye'de Öğretmen Tükenmişlik Algıları: Birleştirilmiş Sınıfta Görev Yapan Sınıf Öğretmenleri Üzerinde Bir İnceleme --- 560 Sait Burak YILMAZ, Özden DEMİR
BÖLÜM XV --- 586 Üniversite Öğrencilerinin Kimlik Türlerine Göre Karşılıklı Mutluluk
Düzeylerinin İncelenmesi --- 586 Zeynep ÇİFTÇİ-Fikret GÜLAÇTI
BÖLÜM XVI --- 604 Üstün Zekalı ve Yetenekli Öğrencilerin Fen Bilimleri Proje
Performanslarının ve Öz Yönetimli Öğrenme Becerilerine İlişkin Algılarının İncelenmesi --- 604 Ezgi SAĞAT, Fazilet KARAKUŞ
BÖLÜM I
ÖZGEÇMİŞ
Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU
Doğum Tarihi: 08.03.1949 Doğum yeri: Karamanlı-BURDUR E-mail: aturkoglu@adu.edu.tr
Eğitim Geçmişi
1972-1977: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğ- retim Bölümü Program Geliştirme Ana Bilim Dalı Doktora Programı, Ankara.
1970-1972: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğ- retim Bölümü Program Geliştirme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Programı, Ankara.
1966-1970: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğ- retim Bölümü Lisans Programı, Ankara.
1962-1965: Burdur Lisesi, Burdur.
1959-1962: Karamanlı Ortaokulu, Karamanlı, Burdur.
1954-1959: Cumhuriyet İlkokulu, Karamanlı, Burdur.
Akademik Görevler
2005-2016: Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalında Profesör
1989-2005: Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalında Profesör
1984- 1989: Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalında Doçent
1982-1984: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğ- retim Bölümü Program Geliştirme Ana Bilim Dalında Doçent
1977-1982: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğ- retim Bölümü Program Geliştirme Ana Bilim Dalında Dr. Asistan
