EĞİTİM, BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI
İlkokul Birinci Sınıf
ÖĞRETİM
PLAN VE PROGRAMI
Priştine, ağustos 2003
Yayın Sorumlusu İsuf Zeneli
Yayına Hazırlayanlar:
Xhavit Rexhaj Ramush Lekaj Ilaz Zogaj Arbër Salihu Bajram Shatri
Türkçe Yayın Sorumluları:
Nazan Safçı Cevdet Şanlı İsa Sülçevsi
UNMIK IPVQ
INSTITUCIONET E PËRKOHSHME TË VETËQEVERISJES
PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF-GOVERNMENT PRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLANJA
GEÇİCİ ÖZYÖNETİM KURUMLARI
MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE TEKNOLOGJISË MINISTRY OF EDUCATION, SCIENCE, AND TECHNOLOGY MINISTARSTVO ZA OBRAZOVANJE, NAUKU I TEHNOLOGIJU
EĞİTİM, BİLİM VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI
GENELGE
KONU: BİRİNCİ SINIF DERS PROGRAMININ UYGULANMASI SAYI: MASHT 53/01B/2003
Tarih: 15 Ağustos 2003
İlk ve Ortaöğretim Kanunu 6.1 maddesi (b) fıkrası, 7.1 maddesi ve Kosova Geçici Özyönetim Kurumları 2001/19 sayılı ve 13 Eylül 2001 tarihli Yürütme Düzenlemesine göre; Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakan- lığı bu Genelgeyi yayınlıyor.
Madde 1
1.1. Bu genelgenin amacı eğitim sisteminin yeniden yapılanması sonucu olarak hazırlanan birinci sınıflara yönelik ders programının uygulan- masıdır.
Madde 2
2.1. Birinci sınıflara yönelik ders programı, bu genelgenin ekinde sunul- muştur.
Madde 3
3.1. Birinci sınıflara yönelik ders programı 2003/2004 öğretim yılında uygulamaya girer.
3.2. Birinci sınıflara yönelik ders programının uygulamaya girmesiyle, Birinci sınıflara yönelik tüm diğer ders programları uygulamadan kaldırılır.
Madde 4
4.1. Bu genelge 15 Ağustos 2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Bakan, Mr. Rexhep Osmani
İÇİNDEKİLER
Genelge, 3
DERS PROGRAMININ UYGULAMA ESASLARI, 7
I. Giriş, 7 II. Hedefler, 8
III. Değerlendirme, 10
IV. Öğretim yöntem ve teknikleri, 12 V. Öğretim araç ve gereçleri, 12 VI. Ders planı, 13
VII. Ders süreci, 13
TÜRKÇE, 17
MATEMATİK, 67
SANATLAR
MÜZİK EĞİTİMİ, 83 RESİM-İŞ EĞİTİMİ, 91
TEKNOLOJİ ELİŞİ, 99
BEDEN VE SPOR EĞİTİMİ, 109
DERS PROGRAMININ UYGULAMA ESASLARI
I. GİRİŞ
Eğitim, Kosova’nın toplumsal, siyasi ve ekonomik gelişmesinin etki alanını temsil eder.
Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (EBTB) savaşın bitiminden sonra başlayan, en gelişmiş uluslar arası standartlar düzeyinde bir okulun yaratılması fikrini, bütün çalışma sahalarında çok yönlü ve pratik adımlar atarak gerçekleştiriyor.
Kosova toplumunun kalkınması ve gelişmesi için tarihi öneme haiz bu yapılanmada EBTB bakış açısını, kendi geleceği ve ülkesi hakkında somut görüşe sahip bireyleri yetiştirecek şekilde, değiştirmeyi amaç edinmiştir.
Bu gelişme Kosova insanını ve toplumunu, gelişmiş Avrupa ve dü- nya ülkelerinin siyasi etkinlik, ekonomik, entelektüel, bilimsel ve tekno- lojik ve de sosyal-kültürel gelişmelerde yer almasının ön koşullarını sağlamaktadır.
Bu ders programının geliştirilmesi şekil, metodolojik yaklaşım, ders yönetimi ve kapsamı, ders araçları, yöntemler, değerlendirme teknik ve araçları açısından gelişmiş bir bilimsel süreci temellerine dayanmaktadır.
Program geliştirme grubu, eğitimdeki yeni gelişmeleri takip edip uluslar arası uzmanlarla sürekli temas halindeydiler.
EBTB’nin uzun vadeli stratejisi olan program geliştirme sürecine UNICEF ve bazı ülke kuruluş ve hükümetlerinin önemli katkıları ol- muştur.
Bu süreç öğretimin üç seviyesinde (birinci seviye 1.-5. sınıflar, ikinci seviye 6.-9. sınıflar ve üçüncü seviye 10.-12 veya 13. sınıflar) önceden tespit edilmiş evrelerde tamamlanacaktır. Birinci evrede (2003 yılında) 1.
sınıf ders programı geliştirildi.
Bu yaştaki öğrencilerin bedensel ve zihinsel gelişmelerinin özellik- leri göz önünde bulundurularak öğrenmeye karşı olumlu davranışlar geliştirmek, okul hayatına katılımını doğru bir şekilde sağlamak için yüreklendirme ve günlük alışkanlıklarını geliştirmelerine özellikle dikkat edilmiştir.
Öğretmenlerimize adanmış olan bu programın hayata geçirilmesi, kendilerinin görevlerine verdikleri önem derecesinde gerçekleşecektir.
Ders programının uygulanmasını kolaylaştırmak için Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, ek talimatların verileceği, alan uzmanları tarafından yönetilen hizmet içi eğitim kursları düzenleyecektir.
II. HEDEFLER
Birinci sınıf ders programını hedefleri:
· Öğrencilerin manevi değerlerinin gelişimini sağlamak ve bilgile- rini pekiştirmek, geleceklerini bina edecek ilgi ve becerilerini uyandırıp yönlendirmek.
· Öğrencileri aile ortamında ve toplum içinde, temel davranış kura- llarına uyarak sorumluluk ve görev üstlenmeye yüreklendirmek.
Müfredat geliştirme grupları içeriğe uygun olan, yukarıda belirtilen hedeflerden birinci sınıfın sonunda geliştirilecek davranışları temin etmek için genel ve özel amaçları seçmişlerdir.
III. DEĞERLENDİRME
Değerlendirme, öğrencilere kazandırılmaya çalışılan davranışlar hak- kında bilgileri algılama, sistematik derleme, inceleme ve yorumlama sü- recidir. Değerlendirme, ders programında belirlenen davranışların kaza- nılma derecesi esasına dayanır.
Bu süreç aşağıda belirtilen bazı temel ilkelere dayanır:
· Değerlendirme sürecinde hedef ve öncülüklerin tespiti;
· Ölçülmek istenen amaca uygun araçların uygulanması;
· Sürekli ölçme ve değerlendirme aracılığıyla öğrencinin başarı de- recesi hakkında nitelikli verilerin sağlanması;
III.1. Değerlendirme Araçları
Okul yönetimi ve öğretmen yeterli ölçme ve değerlendirme aracı se- çip uygulamalıdır. Bu araçlar şöyle sıralanabilir:
- Algılama - Soru sorma
- Uygulama veya deney raporu - Sözlü ifade
- Yazılı ifade - Belirtke tablosu
- Ölçüt ve amaçlara dayalı testler - Soru sorarak oluşturulan başarı testleri
· çoktan seçmeli
· kısa açık cevaplı
· uzun açık cevaplı testler ve öğretmenin uygun gördüğü diğer araçlar olabilir.
Her okul birinci sınıf sonunda elde edilen başarı derecesi için kendi ölçü ve ölçütlerini belirler.
III.2. Başarı Derecesi
Okul yılı sonunda her öğrenci aşağıdaki başarı derecesi ile değerlen- dirilir:
- Pek iyi (başarı derecesi çok yüksek) - İyi (başarı derecesi yüksek)
- Yeter (başarı derecesi sınırlı) - Zayıf (başarı derecesi zayıf)
Başarı derecesi, genel amaçlarda belirlenen öğrencilerin kazanacak- ları davranışlar esasına dayanır.
Özel amaçlar
Çok yüksek başarı % 90
Yüksek başarı % 80
Orta başarı
% 60
Sınırlı başarı
% 40
Yetersiz başarı Ders
bilgisi
Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve uygulamada çok yüksek başarı.
Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve uygulamada yüksek başarı.
Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve uygulamada orta başarı.
Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve uygulamada sınırlı başarı.
Ders bilgilerini basit durumlarda bilme ve uygulamada yetersiz.
Bilimsel süreçleri anlama
Kanıtları, ilkeleri, sebep sonuç ilişkilerini bilme;
bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yargılara varmada çok yüksek anlama ve uygulama yeteneği
Kanıtları, ilkeleri, sebep sonuç ilişkilerini bilme;
bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yargılara varmada yüksek anlama ve uygulama yeteneği
Kanıtları, ilkeleri, sebep sonuç ilişkilerini bilme;
bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yargılara varmada orta anlama ve uygulama yeteneği
Kanıtları, ilkeleri, sebep sonuç ilişkilerini bilme;
bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yargılara varmada sınırlı anlama ve uygulama yeteneği
Kanıtları, ilkeleri, sebep sonuç ilişkilerini bilme;
bilgilerin toplanıp yönetilmesi ve basit yargılara varmada yetersiz anlama ve uygulama yeteneği Eleştirel
düşünme
Doğru bilgiye sahip olma, uygulanabilir ilke ve deneyler yardımıyla problemlerin çözümü gibi karmaşık durumlarda eleştirel düşünce geliştirmede çok yüksek başarı.
Doğru bilgiye sahip olma, uygulanabilir ilke ve deneyler yardımıyla problemlerin çözümü gibi karmaşık durumlarda eleştirel düşünce geliştirmede yüksek başarı.
Doğru bilgiye sahip olma, uygulanabilir ilke ve deneyler yardımıyla problemlerin çözümü gibi karmaşık durumlarda eleştirel düşünce geliştirmede orta başarı.
Doğru bilgiye sahip olma, uygulanabilir ilke ve deneyler yardımıyla problemlerin çözümü gibi karmaşık durumlarda eleştirel düşünce geliştirmede sınırlı başarı.
Doğru bilgiye sahip olma, uygulanabilir ilke ve deneyler yardımıyla problemlerin çözümü gibi karmaşık durumlarda eleştirel düşünce geliştirmede yetersiz başarı.
Manevra becerisi
Manevra becerisi yüksek Manevra becerisi düşük
IV. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Öğretim yöntemi seçiminde öğretmen kendi yetkisini kullanır. Se- çim, öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda ders kapsamı özellikleri, öğre- tim esasları, öğrencilerin seviyesi vb. hususlar göz önünde bulunduru- larak yapılır.
Dersin daha hareketli olması, tekdüzeliğin kırılması ve öğrencilerin katılımının sağlanması için yöntem ve tekniklerin uygun bir şekilde har- manlanması gerekir.
Öğretim yöntem ve teknik türleri öğrenmenin kendisi kadar farklılık arz eder. Öğretim sürecinde en yüksek başarı derecesini yakalayabilmek için öğretmen, birkaç yöntem ve teknikten kombinasyonlar yapabilir.
Daha nitelikli bir öğrenimin temini için uygulanacak muhtemel yön- tem ve tekniklerin başlıcaları şöyle sıralanabilir:
- Anlatma yöntemi - Sözlü ifade - Yazılı ifade - Problem çözme - Tartışma - Grupta çalışma
- Gösterme ve yorumlama - Eleştirel düşünme - Beyin fırtınası - Araştırma yöntemleri
Çok sayıda bilgiyi kapsayan konular için etkileşimli teorik ve uygu- lamalı yöntemler de uygulanabilir.
Belli konular için doğada öğrenme, teknik gezi, kurum ve kuruluşları ziyaret vb. yöntemler başarıyla uygulanabilir.
Arzu edilen sonuçların elde edilmesi için yukarıda sözü edilen yön- temlerin uygulanması, uygun öğretim araç ve gereçleri eşliğinde yapıl- malıdır.
V. ÖĞRETİM ARAÇ VE GEREÇLERİ
Bu programın etkin öğretim ve öğrenimi için öğretmenler ve öğren- ciler farklı bilgi kaynaklarına başvurmalıdırlar. Şimdiye kadar temel bilgi kaynağı olarak ders kitapları kullanıldı.
Ders kitaplarının yanı sıra aşağıda belirtilen bilgi kaynaklarının da
- el kitabı, atlas, broşür;
- resim, poster, afiş, şema, diyagram, harita, tabela;
- model, şekil, maket;
- slayt, saydam (asetat), video kayıtları;
- bilgisayar yazılımları, Internet, CD vb.
Öğrenilmek istenen bilginin türüne göre öğretmen sözel, görsel, işit- sel ve görsel- işitsel bilgi kaynaklarından herhangi birinin önemini vurgu- layarak okuldan temin edebilir.
Bilgi seçimi hakkı öğrenciye de tanınmalıdır.
VI. DERS PLANI
No Dersin Adı Ders sayısı % oranı
1. Türkçe 259 35
2. Matematik 185 25
3. Müzik eğitimi 74 10
4. Resim-iş eğitimi 74 10
5. Elişi 37 5
6. Beden ve spor eğitimi 74 10
7. Seçmeli:
a. zorunlu derslerden ek ders;
b. yurttaşlık eğitimi, ahlak, sahne sanatları, sağlık kursları, insan hak ve özgürlükleri, işletmecilik eğitimi, BİT;
c. çevre
d. gezi/teknik gezi, bireysel gelişim etkinlikleri
37 5
Toplam: 740 100.0
VII. DERS SÜRECİ Zorunlu Dersler
2003/04 öğretim yılında birinci sınıf ders programının en az 37 hafta veya 185 iş günü içinde gerçekleştirilmesi kanunla öngörülmüştür.
Birinci sınıflara yönelik bu ders planı ve programında şu alanlar ve derseler kapsanmıştır:
Seçmeli dersler
Ders planındaki seçmeli ders kısmı için okul özerkliğinden yarar- lanarak kendi inisiyatifini kullanır.
Ders planındaki seçmeli kısmın seçimi öğrenci, öğretmen, öğrenci velisi ve diğer ilgililerin tavsiyeleri dikkate alınarak yapılır. Seçmeli dersler okul yetkililerince en geç 15 eylüle kadar tespit edilir.
Okul, öğrencilerin kişisel ihtiyaçları göz önünde bulundurarak, ders seçimini yapar. Öğrencilerin seçmeli bir derse yönlendirilmesi okul et- kinliklerinin kişiselleştirme ve aynı zamanda öğrencilerin ilgi alanların- dan bağımsız olarak daha nitelikli ve ortak bir öğretim süreci için imkan- lar sağlanır.
Seçmeli ders ve etkinlikler Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığınca veya okul yönetimi tarafından tavsiye edilebilir. Seçim aşağıdaki şe- kildeki gibi yapılır:
a. Zorunlu derslerden ek ders (örneğin, anadili, yabancı dil, matema- tik veya başka bir dersten 1 veya 2 saat)
b. Yeni dersin eklenmesi (örneğin, yurttaşlık eğitimi, ahlak, sahne sanatları, sağlık kursları, insan hak ve özgürlükleri, işletmecilik eğitimi, bilgisayar ve iletişim teknolojisi vb.)
c. Değişik konular (örneğin, çevre koruması, birleştirilmiş konular) d. Gezi, teknik gezi ve kişisel etkinliklere ayrılmış süre.
Buna göre okullar zorunlu ders ihtiyaçlarını göz önünde bulun- durarak öğrencilerin temel gereksinimleri karşılanacak şekilde ve herkese fırsat eşitliği tanıyarak seçmeli ders programı hazırlarlar. Okul tarafında seçilen derslerle ilgili malzemeler için EBTB’den yardım istenebilir.
Okul yönetimi, seçmeli ders programını yaptıktan sonra (zorunlu dersler için ek ders veya başka alanlardan yapılan seçim), gerekli kad- royu da belirler.
Öğrencilerin talep ve ihtiyaçları doğrultusunda seçilen dersin yapıl- ması, zorunlu hale gelir. Bunun için il ve belediye eğitim müdürlükleri bilgilendirilir.
Seçmeli dersin süresi, amaçlanan başarı seviyesine göre okulun yet- kili mercileri tarafından belirlenir.
