Temmuz 2008
1
UFRS Haberleri
UFRS Haberleri’ne hoşgeldiniz.
UFRS Haberleri UFRS’de meydana gelen gelişmeleri güncellemek amacıyla, Grant Thornton International bünyesindeki UFRS ekibi tarafından üç ayda bir yayımlanmaktadır. “UFRS Haberleri” Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’ndaki önemli gelişmelerin özetini sunmaktadır. Bu özetlere ek olarak konulara ilişkin detaylı açıklamalar ile birlikte GRANT THORNTON UFRS Ekibi’nin yeni standart uygulamaları üzerindeki yorumları ve
görüşleri ayrıca yer almaktadır.
UFRS Haberlerinin Temmuz 2008 tarihli baskısında Uluslararası Muhasebe
Standartları Kurulu’nun (UMSK) ABD’deki mukabili Finansal Muhasebe Standartları Kurulu (FMSK) arasındaki en güncel uzlaşma planları konusuna birinci sırada yer verilmiştir. Takip eden bölümlerde meydana gelen yeni gelişmeler ve yakın gelecekte meydana gelmesi beklenen gelişmeler de ele alınmaktadır.
Ayrıca son dönemlerde ortaya çıkan kredi krizinin finansal enstrümanların raporlamasına olan etkileri ve GRANT THORNTON yorum ve
görüşlerine de değinilmektedir.
2
UFRS & US GAAP- bir adım daha yakınlaşmıştır
UFRS’nin tüm dünya sermaye piyasalarındaki zorunlu uygulamasını kolaylaştırmak amacıyla gerekli adımların belirleyicisi olan UMSK ve FMSK arasındaki Mutabakat Metni Güncellemesi
. Gelirin Muhasebeleştirilmesi – Her iki kurul, UMS 18 – Gelirler standardını eksik, yetersiz ve kendi içinde tutarsız bulmaktadır. Mali tablo hazırlayıcıları UMS 18’de cevabı alınamayan hususlar için US-GAAP’da mevcut detaylı açıklamalara başvurmaktadır. Böylece iki kurulca da kabul gören gelir tanınması standardının 2013 yılına kadar geliştirilmesi hedeflenmiştir.
. Makul Değer Ölçümü – UFRS’de
“Makul Değer”in tutarlı/dayanak oluşturabilecek bir tanımlaması henüz yoktur ve bu konu ABD yatırımcıları için de önemli bir husus olarak belirlenmiştir. Her İki Kurul konunun çözümüne ilişkin projenin; mevcut UFRS’lere yapılacak değişiklikleri, başlangıç veya çıkış anındaki değerlere ilişkin olarak kullanılan çeşitli ölçüm tanımlarını yenileri ile değiştirmek;
çıkıştaki değerleri US GAAP standartlarındaki tanıma eşit duruma getirmek suretiyle 2011 ortalarına kadar tamamlanmasını hedeflemektedir.
.
Konsolidasyon politikası – Her İki Kurul, özellikle mevcut kredi krizi ışığında, etkin kontrol ve özel amaçlı kuruluşların tanımına ilişkiniyileştirilmiş yöntem ihtiyacını kritik bir problem olarak görmektedir. Niyet 2011 yılına kadar etkin kontrol kriterini her açıdan kapsayabilen bir konsolidasyon politikası standardının oluşturulmasını tamamlamaktır.
Güncelleştirilen Mutabakat Metni henüz nihai şeklini almamış olsa da ana temalar her iki Kurul tarafından müzakere edilmiştir. Bu kapsamda varılan en belirgin sonuç UMSK’nın önceliklerinin ve çalışma planlarının sırasının 2011 yılına kadar yeniden saptanması doğrultusunda oluşan beklentidir. 2013 yılının iddialı hedeflerinin gerçekçi bir şekilde başarıya ulaşabilmesi için 2011 hedef yılına kadar UFRS’deki önemli eksiklerin ele alınması gerekmektedir.
Önemli eksiklik kategorisinde ele alınan hususlar aşağıda belirtilmiştir:
ABD Menkul Kıymetleri ve Takas Komisyonuna kayıtlı olup mali tablolarını UFRS’yi esas alarak hazırlayan yabancı şirketlerin UFRS ve US-GAAP figürleri arasındaki farkların mutabakatını hazırlama zorunluluğu ABD Menkul Kıymetleri ve Takas Komisyonu tarafından kaldırılmıştır. Bunu takiben UMS ve FMSK , 2006 yılında imzaladıkları Mutabakat Metnini güncelleme ihtiyacını dile getirmişlerdir. Her iki Kurul, Dünyadaki önemli tüm piyasaların 2013 yılına kadar UFRS’ye geçişine odaklanmıştır.
Ayrıca, geçiş tarihinden önce istikrarlı bir süreye gerek olduğu konusunda aynı fikri paylaşmaktadır.
sağlanmıştır. mfikirdirler.
.
Muhasebe kayıtlarından çıkarma – Her iki kurul da gerek “UMS 39“F
inansalaraçlar: muhasebeleştirme ve ölçümü”
ve gerekse de ABD bilanço dışı bırakma standardının çeşitli yönlerden eksik ve hatalı olduüu görüşünde olduğunda tahvil ihracı konusuna gerektiğince değinen ikame bir standardın geliştirilmesi gereksinimi üzerinde durmuştur.Ayrıca, her iki Kurul, mevcut
UFRS’lerde önemli ölçüde iyileştirmeye yönelik aşağıdaki konuları içeren projeleri tesbit etmiştir.:
- Mali tablo sunumu,
- Emeklilik sonrası sağlanan menfaatler, - Finansal kiralama işlemlerinde kiralayan tarafa ilişkin
muhasebeleştirme işlemleri.
Mutabakat Metni müzakerelerinde bu konularda yapılacak çalışmalarla ilgili Kurulların görüşlerine yer verilmiştir.
Yukarıda açıklanan projelere öncelik verilmesiyle gündemde olan diğer projeler daha ileri tarihlere ertelenmiş olmaktadır. Mutabakat Metnine dahil edilmeyen projelerin uzun vadeli projelere kalması beklenmektedir.
Sigorta standardına ilişkin projenin de uzun vadeye kalması söz konusudur.
3
Önceki uygulamada ana ortaklık tarafından yalnızca iştirak tarihinden sonra elde edilen karlar üzerinden dağıtılan kar payları gelir olarak tahakkuk ettirilebiliyordu; iştirak öncesi karlardan dağıtılan kar payları iştirak maliyetinin bir parçası olarak kabul edildiğinden iştirak
maliyetinden düşülerek
muhasebeleştirilyordu. Gelecekte, alınacak kar payları gelir olarak tahakkuk edilebilecektir. Ancak UMS 36 – “Varlıklarda Değer Düşüklüğü”standardında yapılan değişiklik ile iştirak edilen şirketin UFRS 1 ile UMS 27 standartlarında
yapılan değişiklikler bireysel finansal tablolarda UFRS’nin daha fazla oranda kullanımını teşvik etmek amacıyla yapılmıştır.
TÜRKİYE FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARININ İLK UYGULAMASINA İLİŞKİN
UMSK, “UFRS 1 – “UFRS’nin İlk Uygulanması” ve UMS 27 –
“Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar” Standartlarına ilişkin olarak “Bir Bağlı Şirkete, İş Ortaklığına veya İlişkili Kuruluşa İştirakin Maliyeti” başlığı altında değişiklikler yayınlamıştır.
Bu değişiklikler sadece bir holding şirketinin veya yatırımcının bireysel finansal tablolarını etkilemektedir.
Bazı ülkelerde konsolide mali tablolar UFRS’ye göre hazırlanmakta, ancak, bireysel finansal tablolar yerel muhasebe standartlarına
hazırlanmaktadır. UFRS’da yapılan değişiklikler, bireysel finansal tabloların hazırlanmasında UFRS uygulamasının yolunu kesen problemleri ortadan kaldırmayı hedeflemektedir. Belli başlı değişiklikler aşağıda belirtilmiştir:
.
UFRS’ye ilk geçişte bir bağlı şirkete, iş ortaklığına veya ilişkili kuruluşa iştirak etme maliyetinin hesaplanmasında “tahmini maliyet”olarak adlandırılan muafiyetin getirilmesi, ve
.
Bireysel finansal tablolarda iştirak tarihinden önceki dönemlere ait karlardan dağıtılan kar paylarının iştirak maliyetinden düşülmesi zorunluluğunun kaldırılması.Kapsamlı gelirini aşan karı kar payı iştirakin değerinde muhtemel bir değer düşüklüğüne işaret eden muhtemel bir gösterge olarak kabul edilmektedir.
.
Ayrıca sözkonusu değişiklikler, ana ortağın hissedarların menfaatlarını muhafaza ederek yeni bir holding çatısı altında yeniden organize edilmesine ilişkin muhasebeleştirme uygulamaları için yeni düzenlemeler öngörmektedir. Bu değişiklikler 1 Ocak 2009 tarihi ve sonrasında başlayan dönemler için geçerlidir.Yorum
İştirak tarihi öncesi karlardan dağıtılan kar paylarının iştirak maliyetinden düşülmesi uygulaması bir çok şirkette uygulamada sorunlar yaratmış ve finansal tabloların hazırlanmasında UFRS yerine yerel muhasebe standartlarının devam ettirilmemesinde etken faktör olmuştur.
UFRS 1 değişiklikleri, ilke esasına dayalı olmaktan ziyade konunun pratiklik açısından önem taşımakta olup diğer standartlarda bulunan muafiyetler ile tutarsız değildir. Bu değişiklikler bireysel finansal tabloların daha yaygın bir şekilde UFRS kullanılarak hazırlanmasını sağlamalıdır. GRANT THORNTON olarak bu değişiklikler üzerinde ısrarcı olduk ve dolayısıyla değişiklikleri memnuniyetle karşılıyoruz.
UMSK Şirketlerin UFRS’ye Geçişine Mani Teşkil Eden Engellerin Azaltılması İçin
Harekete Geçmiştir.
4
İkinci derecede önem taşıyan problemli hususlar UFRS’de yapılan bir takım değişikliklerle çözüme kavuşturulmuştur.
UMSK yıllık iyileştirme çalışmalarının ilk devresini tamamlamış olup bunları “UFRS İyileştirmeleri (2008 Yılı İyileştirmeleri) başlığı altında yayımlamıştır. Bunlar bazı UFRS’lerde daha az önemli değişiklikler yapmıştır.
Bu süreç, acil olmayan, ancak gerekli olan nispeten küçük değişikliklerin yapılmasına odaklanmıştır. . Değişikliklere ilişkin konular Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Yorumlama Komitesi (UFRSYK) tarafından havale edilmekte ve uygulayıcıların
önerilerinden oluşmaktadır. Yıl içinde kısmi değişiklik yapılmasından ziyade değişikliklerin yıllık tek bir rapor halinde yayımlayanması iyileştirme çalışmalarını daha elverişli kılmaktadır.
2008 İyileştirmeleri iki bölüme ayrılmaktadır. Birinci bölüm sunum, tanınma veya ölçüme ilişkin muhasebe değişikliklerini kapsamaktadır. İkinci bölüm ise, UMSK’nın muhasebesel az veya hiç bir etkisi olmasını beklemediği terminoloji ve yazım değişikliklerini içermektedir.
Yapılan çoğu değişiklik (tamamı değil) 1 Ocak 2009 veya takip eden hesap dönemlerinden itibaren yürürlüğe girmekte olup erken uygulanmasına izin verilmiştir.
UMSK Yıllık Geliştirme Projesini tamamlamış bulunuyor
Yorum
UFRS’ye ilişkin değişiklik tekliflerini içeren Duyuru Taslağı yayınlandığında, 40’ın üzerinde değişiklik içeren bazı tekliflerin çok yönlü etkiler yaratabileceği konusunda GRANT THORNTON UFRS Ekibi olarak uyarılarda bulunmuştuk. Buna bir örnek tanımlamanın “UMS 39 – “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçüm”
Standardının kapsamı dışında kalan birçok kontratı kapsama ihtimalini doğuracak gömülü türev enstrümanlarını da içeren türev araçlarının tanımının genişletilmesidir. Bu teklif ve diğer bazı değişiklik teklifleri “küçük fakat gerekli” kategorisinde dikkate alınmamıştır.
GRANT THORNTON UFRS Ekibi olarak UMSK’nın bu gibi tartışmaya açık konularını 2008 İyileştirmeler kapmasına almamasına olumlu karşılıyoruz. Tartışmalı bir diğer husus Kurul tarafından 2008 İyileştirmeler kapsamına alınan reklam ve tanıtım giderlerinin muhasebeleştirilmesine ilişkindir. Katalog basımı gibi promosyon amaçlı eşya harcaması yapan bir işletmenin, bu masrafları “eşyayı edinim hakkını kazandığı”
anda giderleştirmesi gerekmektedir. Daha önceki uygulamalarda katalog ve broşür gibi kalemleri aktifleştiren işletmeler 2008 İyileştirmeler Raporu ışığında muhasebe politikalarını yeniden gözden geçirmeleri gerekecektir.
5
Şimdiye kadar yapılan uygulamalarda önemli farklılıklar mevcuttur: Bazı işletmeler, inşaatın tamamlanıp alıcıya teslim edildiği tarihte gelirin oluştuğunu kabul etmekte, diğerleri ve UMS 11 –“İnşaat Sözleşmeleri esasına göre inşaatın tamamlanma aşamasına göre gelir tahakkuku yapmaktaydı. UFRSYK’nın Yorumu bu gibi inşaat sözleşmelerinin UMS 11 kapsamına alınmasını
zorlaştıracaktır. Yorumda inşaat sözleşmelerinin bir hususiyeti olarak gerek inşaat öncesi ve gerekse inşaat sırasında,
emlak alıcısının yapı planındaki önemli kısımları belirleyebilme kabiliyetinin bulunmasını vurgulamaktadır. Sonuç olarak UFRSYK 15 bazı gayrimenkul geliştirme ve konut inşaatı şirketlerinin gelirin tanınması politikalarında değişiklik yapılmasını gerektirecektir. UFRSYK 15, 1 Ocak 2009 ve/veya takip eden hesap dönemlerinden itibaren geçerli olup, erken uygulamaya izin vermektedir.
UFRSYK’nın Gayrimenkul İnşaat Sözleşmelerine İlişkin Yorumları (UFRSYK15)
UFRSYK Yorumu- Yabancı Faaliyete Yapılan Yatırımdan Korunma İşlemleri (UFRSYK 16)
Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Yorumlama Komitesi UFRSYK 16 no “ Yabancı Faaliyet Yatırımının korunma işlemleri” ni yayımlamıştır.
Bu UFRSYK yabancı ülkede faaliyet gösteren bir işletmeye ( örneğin, raporlama yapan işletmenin fonksiyonel para birimi dışında bir para birimi ile faaliyetini yürüten bir bağlı ortaklık veya iştirak) ilişkin yabancı par riskinin korunma muhabesine ilişkin bazı hususları açıklığa kavuşturmaktadır. Değinilen belli başlı hususlar aşağıda belirtilmiştir:
. bu şekildeki korunma muhasebesine dahil olabilecek risk çeşitleri
. bu riski bertaraf eden enstrümanın bir şirketler grubu içinde tutulabilip tutulamayacağı
Birinci konu ile ilgili olarak, yabancı ülkedeki bir iştirakin kullandığı fonksiyonel para birimi ile raporlamayı yapan işletmenin kullandığı para birimi arasındaki kur farklarının korunma işlemi muhasebesine dahil edilmesi mümkün değildir. Bunun sebebi raporlama amacı dolayısıyla
oluşturulan kur farklarının iktisadi bir riski temsil etmemesidir. Ekonomik risk ana ortak veya yatırımcı şirket ile yabancı işletmenin işlevsel para birimlerinin exposure’una ilişkindir.
İkinci konuya ilişkin olarak, UFRSYK, korunma enstrümanının, işletmenin işlevsel para birimi dikkate alınmaksızın iştirak edilen şirket
veya ana ortak tarafından edinilebileceğine açıklık
getirmektedir. UFRSYK 16, 1 Ekim 2008 ve/veya takip eden hesap dönemleri için geçerlidir, ancak erken uygulanmasına izin verilmiştir. Buna karşın, korunma ilişkisinin
başlangıcından itibaren gerekli bilgilerin hazırlanmasının şirketler için getireceği zorluklardan dolayı geriye yönelik uygulanması zorunlu değildir.
6
UMSK – UMS 19’un Revizyonu İçin İlk Adımı Atmış Bulunuyor
Bu müzakere notu emeklilik sonrası menfaatlerin muhasebe
işlemlerinde şeffaflığın arttırılmasını hedeflemektedir.
UMSK, Çalışanlara Sağlanan Menfaatler UMS 19’a ilişkin Hazırlık Görüşleri’ni içeren bir Müzakere Notu yayınlamıştır. Bu Müzakere Notu’nda emeklilik ödemeleri dahil belirli tip emeklilik sonrası
menfaatlerin muhasebeleştirilmesinde ne gibi iyileştirilmelerin
yapılabileceği açıklanmaktadır.
UMS 19 ilgili bir çok mercii tarafından tenkit edilmiştir. Bunun sebebi, UMS 19’un finansal durum tablosuna (bilanço) yanıltıcı tutarların dahil edilmesine izin vermesi olarak gösterilmektedir.
Koridor Mekanizması’nın kaldırılması teklifi önemlidir, çünkü, bazı büyük şirketlerin emeklilik
yükümlülükleri,şirketlerin piyasa değer birimi aşabilmektedir.
Tenkitler “Koridor Mekanizması”
olarak adlandırılan ve emeklilik fonlarında oluşan aktueryel kazanç ve zararların finansal tablolara
yansıtılmasını geciktirme özelliğinden kaynaklanmaktadır.
Müzakere Notu’nda ifade edilen hazırlık görüşlerine göre belirlenmiş emeklilik fonlarında oluşan kazanç ve zararların ertelenebilme opsiyonunun kaldırılması öngörülmektedir. Bu suretle şirketler arası karşılaştırmaların daha iyi bir şekilde yapılması ve emeklilik fonlarına ilişkin kazanç ve zararın daha eksiksiz bir şekilde yansıtılması mümkün olacaktır.
Müzakere Notu, ayrıca, menfaat vaadlerinin “Katkı Esaslı Vaadler” ve
“Belirlenmiş Menfaat Vaadleri”
altında sınıflandırılmasını teklif etmektedir. Şu anda UMS 19’un
“belirlenmiş katkı esaslı emeklilik planları” sınıfına giremeyen emeklilik fonları yeniden tarif edilmiş katkı esaslı vaatler sınıfına girecektir.
Müzakere Notu “Katlı Esaslı Vaadler”in ölçümlenmesi için makul değer yaklaşımı ile menfaat vaadlerinin ayni seviyede tutulacağı varsayımı ile yeni ölçümleme prensipleri ortaya koymaktadır.
Bu yaklaşım basit sabit katkılı emeklilik fonlarının muhasebesi açısından bir değişiklik getirmeyecektir; ancak katkı paylarından bir varlığa veya bir göstergeye dayalı gelir getireceğini vaad eden emeklilik planlarına ilişkin muhasebe işlemlerine açıklık ve iyileştirme getirmesi beklenmektedir.
Bu açıdan bakıldığında, Müzakere Notu kopsamının dar olduğu iddia edilebilir. Ana fikir olarak Müzakere Notu’nun hedefi nakit bakiyeli emeklilik planlarına veya garantili asgari bir getiri sağlayan katkı bağlantılı vaadler sunan emeklilik planlarına ilişkin muhasebe işlemlerini düzenlemektedir.
Halihazırdaki terminoloji’ye göre bu emeklilik planlarının her ikisi de
“belirlenmiş menfaat planları” ve
“belirlenmiş katkı paylı planlar”ın bazı özelliklerini içermektedir.
7
Finansal Enstrümanların Raporlanmasındaki Karmaşıklığı Azaltmak
UMSK “Finansal Enstrümanlardaki Karmaşıklığı Azaltmak” başlıklı bir Müzakere Notu Yayınlamıştır. Burada amaçlanan, UMS 39- “Finansal Enstrümanlar; Tanımlama ve Ölçümlemeler” standartının yerine ikame edecek daha az karmaşık ve ilkeler esasına daha fazla dayalı yeni bir standart geliştirilmesidir.
Müzakere Notu finansal enstrümanların raporlamasında karmaşaya sebebiyet veren kaynakları da ele almıştır. Karmaşaya sebep olan ana kaynaklardan birisi finansal enstrümanların ölçümlenmesinde kullanılan yöntem çokluğudur.
Müzakere Notuna göre, bu problemin uzun vadeli çözümü tamamıyle makul değer esasına yönelmek olarak görülmekte, ancak makul değer esasının uygulamasının kısa vadede niçin gerçekçi olmayacağını da açıklamaktadır. Dolayısıyla aşağıdaki üç geçici çözüm önerilmektedir.
.
Mevcut ölçüm düzenlemelerinde değişiklikler yapmak;.
Mevcut düzenlemeleri alternatif düzenlemeler ile değiştirmek.
Korunma muhasebesine ilişkin düzenlemeleri basitleştirmekMevcut ölçümleme düzenlemelerini iyileştirmenin yollarından birisi finansal varlık sınıflarının sayısını azaltmak olarak; örneğin “Vadeye kadar elde tutulacak” veya “Satılmaya hazır” kategorilerinden birisinin iptal edilmesi şeklinde; önerilmektedir.
Alternatif yaklaşım olarak “vadeye kadar elde tutma” kategorisine ilişkin ölçüm kısıtlamalarının kaldırılması önerilmektedir.
Bu proje UMS 39’un yerine geçecek daha az karmaşık ve ilkeler esasına daha fazla dayalı yeni bir standartın
geliştirilmesinde ilk adımı oluşturmaktadır.
İkinci geçici ara yaklaşım, mevcut ölçümleme düzenlemelerinin makul değer esasına dayalı ölçümleme düzenlemeleri ile değiştirilmesini öngörmektedir. Makul değer finansal enstrümanlar için kaçınılmaz kategoriyi oluşturacaktır; ancak bazı enstrümanların itfa edilmiş maliyet değerinden gösterilebilmesi
için sınırlı opsiyonel istisnalara izin verilecektir. İstisnaların
uygulanmasından esas alınacak yaklaşımlardan biri, ilgili finansal enstrümanın nakit akışlarının değişkenliğidir.
Üçüncü ara yaklaşım korunma muhasebesi düzenlemelerinin daha basitleştirilmesini öngörmektedir. Bu mevcut modellerin daha az karmaşık olan korunma modeli ile ikame edilmesi veya korunma işlemlerinin etkinliğinin, veya kısmi olarak, ölçümüne ilişkin düzenlemelerin basitleştirilmesi yoluyla
gerçekleştirilebilecektir.
Yorum
Bu projenin UMSK’nın, aktif ajandası yerine, araştırma gündemi aşamasında olması üzücüdür. Bu durumda karmaşıklığın azaltılmasını bekleyen okuyucular hayal kırıklığına uğrayacaktır.
Buna karşın Müzakere Notu , çeşitli sebeplerden dolayı, düşünceyi teşvik eden bir çalışmadır. Çalışma kapsamına almadığı hususlar kayda değerdir. Muhasebe kayıtlarından çıkarma gibi bazı problemler ayrı projelerde ele alınmıştır. UMS 39’un karmaşık lisan ve yapısı veya gömülü türevlerin ne zaman “yakın ilişkili” olarak kabul edileceği hususları ele alınmamıştır. Daha temel bir sorue : UMSK şayet UMS 39’a ilişkin olarak uzun vadeli bir çözüme karar vermiş ise ara çözümler getirmeye gerek var mıdır? Şeklinde
belirmektedir.
8
Kavramsal Çerçevesi – görüşler bekleniyor
UMSK ve FMSK Kavramsal Çerçeveye ilişkin iki danışma belgesi hakkında görüş bildirilmesini beklemektedir.
UMSK ve FMSK (ABD) iyileştirilmiş bir müşterek kavramsal çerçeve geliştirmek amacıyla hazırlanmış olan iki danışma belgesi yayınlamıştır.
Bu proje, gelecekteki standartlara dayanak teşkil edebilecek sağlam bir temelin oluşturulması açısından önemlidir. Söz konusu iki kurulun ilkeler esasına dayalı ve birbiri ile tutarlı standartlar geliştirme hedefine başarılı bir şekilde ulaşabilmeleri ancak bu zorunluğun yerine getirilmesi ile mümkündür.
Yayımlanan birinci Görüş Taslağı Belgesinde finansal raporlamanın geliştirilmiş amaçları, finansal raporlama tarafından sağlanan bilgilerin nitelikleri, bilginin sağlanması ile ilgili kısıtlar üzerinde görüşe davet edilmektedir. Taslak, finansal raporlamanın ana hedefinin potansiyel yatırımcılara, fon ve sermaye sağlayıcılarına ve diğer kredi kuruluşlarına sermaye ve fon sağlama kararı süreçlerinde faydalı olabilecek finansal bilgilerin sağlanması olduğunu önermektedir. İkinci belgede raporlama görevini üstlenecek işletme kavramı ve buna ilişkin konular üzerinde iki kurulun öngörüleri açıklanmaktadır.
Her ne kadar raporlama görevini üstlenecek işletme kavramı, finansal raporlamanın bazı önemli hususlarına yön veriyorsa da, iki kurulun mevcut kavramsal çerçevesi konuya yönelik açıklama getirmemektedir.
İki belgeye ilişkin olarak görüş verme süreci 29 Eylül 2008 tarihine kadar geçerlidir. Proje toplam sekiz safhadan oluşmaktadır. Dolayısıyla revize kavram çerçevesi projesinin tamamlanması belli bir zamanı alacaktır.
İki Kurul’un ilkelere dayalı standart geliştirme hedefine başarılı bir şekilde ulaşabilmesi için sağlam bir temel oluşturmaları zorunludur.
KOBİLER için UFRS
UMSK tarafından gerçekleştirilen müzakereler sonucunda KOBİ’ler için ayrı bir standart geliştirilmesi beklenmektedir.
Bu gelişmeler konu ile ilgili Duyuru Taslağında yer almakta, ayrıca KOBİLER’e ilişkin standartlara ayrı bir isim verilmesi düşünülmektedir.
Bazı yorumcular “Küçük ve Orta Boy İşletme –KOBİ” terimini KOBİ standartları projesinin kapsamı ile bağdaştırmakta zorluk çekmişlerdir.
Bunun sebebi projenin halka açık olmayan, dolayısıyla küçük veya büyük her türlü işletmeye ilişkin muhasebe standartlarını içermekte olmasıdır.
Bu yorumcular, projenin adının
“Özel İşletmeler için UFRS” olarak değiştirildiğini öğrenmekten memnun olacaklardır; projenin kapsamı ise aynen devam edecektir.
UMSK’nın Mayıs ve Haziran 2008 tarihli toplantılarında, Özel İşletmeler UFRS’sinin bağımsız bir doküman seti olarak geliştirilmesine ve UFRS’da yer alan muhasebe politikası opsiyonlarının özel işletmeler için de geçerli kılınmasına geçici olarak karar verilmiştir. Bu durumda, hisse senedi bazlı ödemeler ile finansal kiralama işlemlerinde, kiraya verene ait muhasebe işlemleri, UFRS’ye rucü edilmeden projede doğrudan ele alınacaktır.
Ayrıca UMS 1 – Finansal Mali Tabloların Sunumu’na önceki yıl getirilen değişiklikler özel işletmeler için de geçerli olacaktır.
Özel işletmeler de UMS 1’de finansal tablolar için öngörülen başlıkları kullanmaya zorunlu olacaktır; örneğin Bilanço terimi yerine Finansal Pozisyon Tablosu terimi kullanılacaktır.
UMSK nihai standartlar geliştirilinceye kadar teklifleri müzakere etmeye devam edecektir.
9
Revize Edilen UMS1 – Uygulama Tarihi Yakınlaşıyor
Her ne kadar UMS 1 - Finansal Tabloların Sunumu Standardı (2007 revize) uygulaması 1 Ocak 2009 tarihinde veya takip eden dönemler için yürürlüğe girecek olsa da , finansal tablo hazırlayıcılarının Revize UMS 1’in getirdiği değişiklikleri ŞİMDİDEN
düşünmeleri gerekmektedir. Revize UMS 1’de yer alan değişikliklerin geçmişe yönelik olarak uygulanması gerekmektedir. Diğer bir deyişle, UMS 1’i 2009 yılında kabul eden ve kullanmaya başlayan finansal tablo hazırlayıcıları 2008 yılına ilişkin karşılaştırmalı rakamlara ihtiyaç duyacaktır.
Revize UMS 1 ile getirilen en önemli değişiklik döneme ait tüm gelir ve gider kalemlerinin “Kapsamlı Gelir Tablosu”nda veya biri “Gelir Tablosu” diğeri de
“kapsamlı gelir tablosu” olmak üzere iki ayrı tabloda sunulması
zorunluğudur. “Kapsamlı Gelirler”e normal karlar ve zararlar ile UFRS’ye göre normal kar/zarar dışında kalan diğer kazanç ve zararları dahil edilecektir. Normal kar/zarar dışında kalan diğer kazanç/zararlara değerleme farkları, aktüaryel kazanç ve zararları ve satılmaya hazır finansal varlıkların makul değer değişimleri sonucu oluşan kazanç ve zararlar dahil edilecektir. Önceki uygulamada özvarlıklar içerisinde yer alan bu kalemler bundan böyle dağıtılan kar
payları ve sermaye değişiklikleri gibi hissedar işlemlerinden ayrı olarak raporlanacaktır.
Yeni düzenlemeler, bir performans göstergesi olarak, geleneksel net gelir ara toplamına ilaveten, dikkati kapsamlı gelir üzerine
yoğunlaştıracaktır. Bu yaklaşım finansal tablo analistlerinin mali tablolara bakış açısını değiştirebilir.
Revize UMS 1 ayrıca ana finansal tablolardaki başlıklara da değişiklik getirmektedir, örneğin:
.”Bilanço” yerine “Finansal Durum Tablosu”,
. “Nakit Akışları Tablosu” yerine
“Nakit Akım Tablosu”, ve . “Tanınan Gelir ve Gider Tablosu”
yerine “Kapsamlı Gelir Tablosu”
gelecektir.
Önemli ölçüde dikkat çeken başlıklardaki bu değişikliklerin uygulanması zorunlu tutulmamıştır.
Finansal tablo hazırlayıcılarının bunların yerine, daha az dikkat çeken ancak daha büyük etkisi olabilecek bir değişikliğe odaklanmaları daha
doğrudur. Bu değişiklik de, özel durumlarda karşılaştırmalı ilave açıklamaların yapılması zorunluluğudur.
Revize UMS 1, bir muhasebe politikasındaki değişikliği geçmişe yönelik olarak uygulayan veya geçmişe yönelik olarak finansal tablolarında düzeltme yapan veya finansal tablo kalemlerinde yeniden sınıflama yapan işletmelerin, bir önceki dönem itibariyle mukayeseli rakamları içeren ek bir bilanço (veya finansal durum raporu) hazırlayıp sunmaları zorunluluğunu getirmiştir.
Üçüncü bir bilanço hazırlama gereğini duyarsanız, 2009 yılının o kadar da uzak olmadığını aniden görmeniz mümkündür.
Kredi Krizi UMSK’nın Çalışma Programını Yeniden Gözden Geçirmesine Sebep Olmuştur
İkincil bono piyasalarındaki kayıplar ve global kredi krizinin etkileri genişleyerek devam etmektedir.
Beklendiği gibi, bu olağanüstü piyasa koşulları karşısında, UMSK bazı standartların etkinliğini gözden geçirmek gereğini duymuştur.
Nisan ayında G7 ülkelerinin maliye bakanları ve merkez bankaları bilanço dışı kalemlere veya işletmelere ilişkin muhasebe ve açıklama standartlarını iyileştirmek ve makul değer hesaplamalarında rehberlik rolünü arttırmak amacıyla UMSK’ye çağrıda bulunmuşlardır.
Bu çağrıya UMSK nasıl bir cevap verecektir?
UMSK’nın gerek normal iştiraklere ve gerekse özel amaçla kurulmuş şirketlere uygulanabilecek bir konsolidasyon modelini geliştirmeyi amaçlayan uzun vadeli bir projesi zaten mevcuttur. Son zamanlarda, UMSK , müzakere raporu hazırlama aşamasından vazgeçmeyi ve içinde bulunduğumuz yılın son aylarında doğrudan Duyuru Taslağı hazırlama aşamasına geçmeyi önermiş bulunmaktadır. Aynı zaman dilimi içerisinde “UFRS 7 – Finansal Enstrümanlara ilişkin Açıklamalar”
Standardını iyileştirmeye yönelik öneriler de ortaya çıkarılabilir.
Bilanço dışı riskler ve yapılanmalara karşı ek şeffaflık sağlanması bu önerilerin esas temasını oluşturacaktır.
Bilanço dışı riskler ve yapılanmalara karşı ek şeffaflık sağlamak UFRS 7’yi iyileştirme önerilerinin esas temasını oluşturacaktır.
Diğer konularda, örneğin likidite riski gibi, iyileştirmeler bu önerilere dahil edilebilir.
UFRS-7’nin geniş çapta uygulanması 2007 yılında olduğundan böyle bir gözden geçirme için doğru zamandır.
UMSK’nın aynı zamanda, 2007 yılında yayımlanan (US GAAP etkilerini taşıyan) Müzakere Notu çerçevesinde makul değer hesaplamalarına ilişkin detaylı rehberlik işlevine devam etmesi
beklenmektedir. Kurul’un, makul değer muhasebesini sınırlandırmaya veya eski durumuna getirmeye yönelik çağrıları dikkate almayacağı kesindir. Bazı yorumculara göre, makul değer esası, ilgili kalemlerin yalnızca satış amacıyla elde tutulduğu veya makul değer esasından yönetildiği durumlar için geçerlidir. Bazı yorumcular daha ileri giderek makul değer muhasebesinin mevcut kredi krizi etkilerini arttırdığını iddia etmişlerdir. Makul değer esasını savunanlar tarihi maliyet alternatifleri kullanılarak hazırlanan finansal tabloların değişen piyasa koşullarının etkisini gizleyeceğini ve bu şekilde ortaya çıkacak uygulama zorluklarının temdit edileceğini belirtmektedirler. Bu tartışmalar devam edecektir.
Yorum
UMSK standart koyucularının kredi krizinden ders alabileceklerini kabul etmiştir.
Dolayısıyla bu zor dönemin finansal raporlamada kalıcı iyileştirmelere ivme kazandırmasını temenni ederiz. Ancak, gerçekçi davranmaya gerek vardır.
“Bilanço dışı risklerin ve yapılandırmalar”ın işlevsel bir tarifini yapmak bu risk ve yapılanmaların şeffaflığını arttırmaya teşebbüste bulunmadan önce bile
başlıbaşına zor bir iştir. Finansal tablolar kullanıcılarını risklerden haberdar etmelidir, ancak, çok az kişinin tahmin edebileceği bir krizi finansal tabloların öngörmesini beklemek mümkün değildir.
10
11
Yorumlar Bekleniyor
Bu tablo UMSK’nın müzakereye açtığı belgelerin dökümünü vermektedir. Grant Thornton bu konuların her birini cevaplamayı hedeflemektedir.
Mevcut UMSK Dokümanları
Belge Tipi Başlığı Son yorum verme tarihi
Müzakere Notu Özvarlık Karakterli Finansal 5 Eylül 2008 Enstrümanlar
Müzakere Notu Finansal enstrümanlara ilişkin raporlamanın 19 Eylül 2008 basitleştirilmesi
Müzakere Notu UMS 19 – Çalışanlara ait Menfaatler Standardında Yapılan Değişiklikler
Hakkında Ön Görüşler 26 Eylül 2008
Duyuru Taslağı Finansal Raporlama için İyileştirilmiş
Kavramsal Çerçeve: 1.Bölüm: Amaçlar 29 Eylül 2008 2.Bölüm: Karar vermede faydalı finansal
raporlama bilgisinin niteliksel özellikleri ve kısıtlamalar
Müzakere Notu İyileştirilmiş Kavramsal
Çerçeve Hakkında Ön Görüşler: 29 Eylül 2008 Raporlayan Şirket
Yeni standart ve yorumların yürürlük tarihleri
Aşağıdaki tablo yürürlük tarihi 1 Ocak 2007 veya takip eden dönem olan UFRS standart ve yorumlarını göstermektedir.
Şirketler finansal tablo dipnotlarında UMS 8 “ Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar”
Standardı uyarınca yeni standart ve yorumlar hakkında gerekli açıklamaları yapmak mecburiyetindedir.
Yürürlük tarihi 1 Ocak 2007 veya takip eden dönemde olan UFRS stansdart ve yorumlar
