1. YAZILIYA HAZIRLIK ÇALIŞMA SORULARI
UZAY ARAŞTIRMALARI VE GÖK CİSİMLERİ
1.Uzay araştırmaları için kullanılan araçlar hangileridir?
Cevap: yapay uydular, uzay sondası, uzay mekiği, roket, uzay istasyonu, teleskoplar 2. Roket nedir?
Cevap: Uzaya uydu veya uzay aracı göndermek için kullanılan güçlü motorlardır. Tek kullanımlıktır, tekrar tekrar kullanılmaz.
3. Uzay sondası nedir?
Cevap: Bir gök cismini incelemek için uzaya gönderilen, uzaktan kumanda edilebilen insansız uzay araçlarıdır.
4.Uzay mekiği nedir?
Cevap: Uzay mekiği, uzaya gidip gelebilen ve yeniden kullanılabilen, insanlı uzay araçlarına verilen isimdir.
5. Uzay istasyonu nedir?
Cevap: Uzay boşluğunda insanların konaklaması ve çalışması için hazırlanan platformlara uzay istasyonları denir.
6. Yapay uydu nedir?
Cevap: İnsanlar tarafından üretilerek, Dünya’nın yörüngesine yerleştirilen,
meteoroloji, haberleşme, askeri ve uzay araştırmaları için kullanılan uzay araçlarıdır.
7. Türkiye’nin aktif haberleşme uyduları hangileridir?
Cevap: Türksat 3A, Türksat 4A, Türksat 4B
8. Türkiye’nin pasif haberleşme uyduları hangileridir?
Cevap: Türksat 1B, Türksat 1C, Türksat 2A 9. Türkiye’nin aktif gözlem uyduları hangileridir?
Cevap: Rasat, Göktürk 1, Göktürk 2
10. Türkiye’nin aktif gözlem uyduları hangileridir?
Cevap: Bilsat
11.Uzay kirliliği nedir?
Cevap: Uzayda yer alan, artık hiçbir işlevi olmayan insan yapımı cisimlerin tamamına denir.
12. Uzay kirliliğinin nedenleri nelerdir?
Cevap: 1- Ömrü tükenmiş yapay uydular 2- Roket parçaları
3- Yakıt tankları 4- Uzay aracı atıkları
13. Uzay kirliliğini önlemek için ne yapılmalı?
Cevap: Uzay kirliliğinin önlenebilmesi için, uzay araçlarının yörüngelere en az
seviyede kirlilik oluşturacak biçimde yerleştirilmesi, ömrü tükenen yapay uyduların ve uzay araçlarının Dünya’ya düşmelerinin sağlanması gerekmektedir.
14. Uzay çalışmaları sonucu geliştirilen günlük hayatta sıkça kullanılan teknolojilere örnek veriniz.
Cevap:
1- Tükenmez Kalemler 2- Diş telleri
3- Alüminyum folyolar 4- Streç film
5- Teflon tava ve tencereler
6- Yapay (Protez) Kol ve Bacaklar
7- MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme) 8- Dijital Saatler
9. Toz bebek mamaları 10. Cep telefonları
11. Navigasyon (GPS) cihazları 12. İtfaiyeci araçları
15.Teleskop nedir?
Cevap: Gök cisimlerinden gelen ışığı toplayarak, gök cisimlerini gözlemleyebilecek görüntüler elde edilmesini sağlayan araçlardır.
16. Teleskop çeşitleri hangileridir?
Cevap: 1- Optik teleskoplar 2- Radyo teleskopları 3- X-ışını teleskopları
4- Kızılötesi ışını teleskopları 5- Gama ışını teleskopları 17. Teleskobun kısımları nelerdir?
Cevap: 1. Teleskop tüpü 2. kundak
3. üçayak
Teleskoplar, optik parçaların bulunduğu bir teleskop tüpü, bu tüpün hareket etmesini sağlayan bir kundak ve teleskopun yere sabitlenmesini sağlayan üçayaktan
oluşmaktadır.
18. Teleskobu ilk icat eden kişi kimdir?
Cevap: Hans Lippershey
19. Gökbiliminde(Astronomide ) kullanılan ilk teleskobu icat eden bilim insanı kimdir?
Cevap: Galileo (1608)
20. Rasathane(gözlemevi) nedir?
Cevap: İçinde büyük teleskopların yer aldığı, gök bilimcilerin gökyüzü ile ilgili gözlem ve araştırma yaptıkları yapılara denir.
21. Gözlemevi kurulacak yerin özellikleri nelerdir?
Cevap: • Hava ve ışık kirliliğinin az olması.
• Bulutlu gece sayısının az olması.
• Deprem kuşaklarından uzak olması.
• Ulaşımının kolay olması.
• Şehir merkezinden uzak olması.
• İhtiyaçların karşılanabilmesi için yerleşim yerlerinden çok uzakta olmamalı.
22. Işık kirliliği nedir?
Cevap: Yanlış yerde, yanlış miktarda, yanlış yönde ve yanlış zamanda ışık kullanılmasına ışık kirliliği denir.
23. Ülkemizin en büyük gözlemevi hangisidir, nerededir?
Cevap: Ülkemizin en büyük gözlemevi TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Antalya’da Toros Dağları’nda kurulmuştur.
24. Bulutsu(nebula) nedir?
Cevap: Sıcak gaz ve toz bulutlarından oluşan, yıldızlar arası boşluklarda yer alan ve sıkışarak yıldızların oluşmasını sağlayan gök cisimlerine bulutsu denir.
25. Bulutsulara örnekler veriniz.
Cevap: Atbaşı bulutsusu karanlık bulutsu örneğidir Orion bulutsusu Dünya’ya en yakın bulutsudur.
Tarantula bulutsusu keşfedilmiş en büyük bulutsudur.
26. Yıldız nedir?
Cevap: Isı ve ışık kaynağı olan küresel şekle sahip doğal gök cisimlerine yıldız denir.
27. Yıldızların özellikleri nelerdir?
Yıldızlar tıpkı canlılar gibi doğar, büyür ve ölür.
Yıldızlar bulutsuların sıkışmasıyla oluşur.
Yıldızlar tekli ya da takım halinde bulunabilirler.
Sıcaklıklarına göre farklı renklerde görülebilirler.
Kütleleri farklı olabilir.
28. Büyük kütleli yıldızların yaşam süreci nasıldır?
Cevap: Bulutsu Büyük yıldız Kırmızı üstdev Süpernova patlaması
Karadelik Nötron Yıldızı 29. Küçük kütleli yıldızların yaşam süreci nasıldır?
Cevap: Bulutsu Küçük yıldız Kırmızı dev Gezegenimsi bulutsu Beyaz cüce
30. Karadelik nedir?
Cevap: Kütle çekimi kendi yakınındaki her türlü maddeyi hatta ışığı bile çekecek güçte olan uzay
parçalarına kara delik denir.
31. Kütlesine göre yıldızları küçükten büyüğe doğru sıralayın.
Cevap: Beyaz Cüce, Nötron Yıldızı, Kırmızı Dev ,Kırmızı Üstdev
32. Sıcaklığına göre yıldızları en sıcak olandan soğuğa doğru sıralayın.
Cevap: beyaz-mavi yıldızlar, sarı-turuncu yıldızlar, kırmızı yıldızlar
33. Işık yılı nedir?
Cevap: Gök cisimlerinin uzaklığını ölçmek için gök biliminde ışık yılı kullanılır. Işık yılı ışığın bir yılda kat ettiği yoldur ve yaklaşık 10 trilyon kilometredir. Işık yılı bir zaman birimi değildir.
34. Takımyıldız nedir?
Cevap: Bir aradaymış gibi görünen yıldız gruplarına takım yıldızı denir. Takım yıldızları görüntüleri nedeniyle bitki, hayvan ve nesnelere benzetilerek isimlendiril- miştir. Büyükayı, Küçükayı, Boğa, Kartal, Başak ve Kuzey Tacı gibi…
35. Galaksi nedir?
Cevap: Milyonlarca yıldız, gezegen, doğal uydu, kara delik ve bulutsulardan oluşan sistemlere galaksi denir.
36. Şekil bakımından galaksi çeşitlerini yazın.
Cevap: I. Sarmal Galaksi II. Çubuklu Sarmal Galaksi III. Eliptik Galaksi IV. Düzensiz Galaksi
37. Güneş sistemi hangi galakside yer alır?
Cevap: Samanyolu galaksisi
38. Samanyolu galaksisi hangi tür galaksidir?
Cevap: çubuklu sarmal yapıdadır
39. Uzay nedir?
Cevap: Dünya atmosferi dışında kalan ve her şeyi içine alan sonsuz boşluğa uzay denir.
40. Evren nedir?
Cevap: Dünya ile birlikte her şeyi içine alan sonsuz boşluğa ise evren denir.
41. Gökcismi nedir?
Cevap: Uzay boşluğunda yer alan, tüm doğal cisimlere(gezegen, yıldız, asteroit, galaksi gibi…) gök cismi denir.
42. Dunya, evren, Samanyolu Galaksisi, uzay kavramlarını buyukten kucuğe doğru Sıralayınız.
Cevap: evren, uzay, samanyolu galaksisi, dünya
43. Dünya’nın evrendeki yerini yazınız.
Cevap: dünya, güneş sistemi, avcı kolu, samanyolu galaksisi
HÜCRE VE BÖLÜNMELER 1. Hücre nedir?
Cevap: Canlıları oluşturan ve canlılık özelliklerini gösteren en küçük yapı birimine hücre denir.
2. Hücrenin temel kısımları nelerdir?
Cevap: * Hücre zarı * Sitoplazma * Çekirdek
3. Hücre zarının özellikleri nelerdir?
Cevap: * Canlıdır. * Esnektir.* İnce ve saydamdır.* Seçici geçirgendir. *Sitoplazmanın dağılmasını önler. *Hücreyi korur. *Dış ortamla madde alışverişi sağlar.
4. Hücre zarının seçici geçirgen olması ne demektir?
Cevap: Her maddenin hücreye giriş ve çıkışına izin vermez yani hücre zarı madde
alışverişi yaparken maddeleri seçer. Hücre zarının bu özelliğine secici gecirgenlik denir.
5. Hücre duvarı(hücre çeperi) nedir?
Cevap: Sadece bitki hücrelerinde vardır. Hücre zarının dışındaki esnek olmayan, canlı olmayan, tam geçirgen bir yapıdır. Hücreye dayanıklılık verir ve korur.
6. Organel nedir?
Cevap: Sitoplazmada bulunan ve beslenme, solunum, boşaltım gibi yaşamsal faaliyetleri gerçekleştiren yapılara organel denir.
7. Organellerin görevlerini kısaca yazın.
Cevap:
Mitokondri: Enerji üretir. Ribozom: protein üretir. Golgi cisimciği: salgı üretir.
Koful: fazla ve atık maddeleri depolar, boşaltım yapar. Bitki hücrelerinde büyük az, hayvan hücrelerinde küçük çoktur. Lizozom: sindirim yapar. Hayvan hücrelerinde ve ilkel bitki hücrelerinde vardır. Sentrozom: hücre bölünmesinde görevlidir.
Sentriyollerden oluşur. Sadece hayvan hücrelerinde vardır. Endoplazmik
retikulum(E.R.): hücre içinde madde iletimini sağlar. Kloroplast: Besin ve oksijen üretir. Bitkiye yeşil renk verir. Sadece bitki hücrelerinde vardır.
8. Sadece bitki hücrelerinde bulunan yapı ve organeller nelerdir?
Cevap: Hücre duvarı, kloroplast, büyük koful
9. Sadece hayvan hücrelerinde bulunan organeller nelerdir?
Cevap: lizozom, sentriyol, küçük koful
10.Çekirdeğin görevi nedir?
Cevap: Kalıtım materyali olan DNA yı taşır. Hücreyi yönetir.
11. DNA, nükleotid, kromozom, gen kavramlarını büyükten küçüğe sıralayın.
Cevap: kromozom, DNA, gen, nükleotid
12. Bitki hücresi ile hayvan hücresi arasındaki farklar nelerdir?
Cevap:
Bitki hücresi Hayvan hücresi
* Şekli köşelidir. * Şekli yuvarlaktır.
* Hücre duvarı vardır. * Hücre duvarı yoktur.
* Kloroplast bulunur. * Kloroplast bulunmaz.
* Sentriyolleri yoktur. * Sentriyolleri vardır.
* Kofulları büyük ve az sayıdadır. * Kofulları küçük ve çok sayıdadır.
* Lizozom sadece ilkel bitki hücrelerinde bulunur. * Lizozom bulunur.
13. Hücre, organ, organizma, sistem, doku kavramlarını küçükten büyüğe sıralayınız.
Cevap: hücre, doku, organ, sistem, organizma
14. Hücreyi ilk kez keşfedip isimlendiren bilim insanı kimdir?
Cevap: Robert Hook
15. İlk kez canlı hücreleri gözlemleyen bilim insanı kimdir?
Cevap: Antonie Van Leeuwenhoek (Antoni Van Lövenhuk)
16. Teknolojideki gelişmelerle birlikte hücre ile ilgili bilimsel bilgiler de değişmiş ve gelişmiştir. Bu durum bize neyi gösterir?
Cevap: Bilimsel bilgilerin kesin olmadığını, değişebileceğini ve gelişebileceğini göstermektedir.
17. Bitki ve hayvan hücresinin benzer yönleri nelerdir?
Cevap:
* Hücre zarı bulunur.
* Sitoplazma bulunur.
* Çekirdek bulunur.
* Mitokondri, koful, ribozom, golgi cisimciği, endoplazmik retikulum bulunur.
18. Mitoz bölünmenin canlılar için önemi nedir?
Cevap: Mitoz bölünme tek hücreli canlılarda çoğalmayı (üreme) sağlar. Çok hücreli canlılarda ise büyüme, gelişme ve yaraların iyileşmesi mitoz bölünme sayesinde gerçekleşir. Kertenkelenin kopan kuyruğunun yerine yenisinin yapılması, tırnakların, saçların uzaması, karaciğer naklinde nakledilen karaciğerin kendini yenilemesi mitoz sayesinde olur.
19. Mitoz bölünme çok hücreli canlılarda hangi hücrelerde gerçekleşir?
Cevap: Vücut hücrelerinde (2n)
20. Mitoz bölünmenin sonuçları nelerdir?
Cevap: Mitoz bölünme sonucunda kromozom sayısı ve kalıtsal yapısı birbiriyle ve ana hücre ile aynı iki yeni hücre oluşur. Oluşan hücrelerin organel çeşitleri de aynıdır.
21. Mitoz bölünme sonucunda oluşan hücrelerde neler farklı olabilir?
Cevap: Hücrelerin büyüklüğü, sitoplazma miktarı, organel sayısı
22. Mitoz bölünme geçirmeyen hücreler hangileridir?
Cevap: olgunlaşmış alyuvarlar, sinir hücreleri, çizgili kas hücreleri, yumurta, sperm, polen
23. 46 kromozomlu bir hücre art arda 3 kez mitoz bölünme geçirirse son bölünmede oluşan hücre sayısı kaç olur?
Cevap: Bir hücre n kez mitoz bölünme geçirirse 2n tane hücre oluşur.
23 =8 tane hücre oluşur.
24.Ayşe’nin göz hücrelerinde 46 tane kromozom vardır. Buna göre Ayşe’nin kulak hücresi 3 kez mitoz bölünme geçirirse son bölünmede oluşan hücrelerin
kromozom sayısı kaç olur?
Cevap: KROMOZOM SAYISI SABİT KALIR. 2n=46
26.38 kromozomlu bir hücre art arda 4 kez mitoz bölünme geçirirse son bölünmede hücre sayısı ve kromozom sayısı kaç olur?
Cevap: kromozom sayısı 2n=38, hücre sayısı 24 = 16
27. Mitoz bölünme evrelerinin özelliklerini yanına yazınız.
Cevap:
28. 29.
Cevap: D
Cevap: A
30.
Yukarıda verilen mitoz bölünme evresinden önce gelen evre hangisidir?
Cevap:
