YEŞİL BİNALAR ANALİZ RAPORU
“YEŞİL BİNALAR BİLGİLENDİRME RAPORUDUR”
K UZEY B ATI
I. YEŞİL BİNALAR ... Error! Bookmark not defined.
a) Enerjinin Verimli Kullanımı ve Kontrolü ... Error! Bookmark not defined.
b) Suyun Verimli Kullanımı ve Kontrolü ... Error! Bookmark not defined.
c) Karbondioksit Salımı ve Malzeme Seçimi .... Error! Bookmark not defined.
d) Sürdürebilir Araziler ... Error! Bookmark not defined.
II. TÜRKİYE‟DE YEŞİL BİNA KAVRAMI ... Error! Bookmark not defined.
I. YEŞİL BİNALAR
Yeşil Bina kavramı kısaca, enerji tüketiminde büyük tasarruf sağlayan ve doğanın korunmasına yardımcı olan bina olarak tanımlanabilir. Bir ofis binasının Yeşil Bina olması isteniyorsa, gerekli donanımlar ve ihtiyaçların binanın tasarımı aşamasında dikkate alınması gerekmektedir. Yeşil Binalar temelden çatıya adeta yaşayan unsurlar oldukları için bir binanın inşaat sonrasında Yeşil Binaya dönüştürülmesi oldukça zor ve maliyetli bir iştir. Ayrıca bu tarz binalarda verimlilik de daha düşük olacaktır.
Yeşil Binaların ilk yatırım maliyetlerinin, normal binalara oranla daha fazla olmasına rağmen, uzun vadede bu binalar sahiplerine bazı önemli avantajları sağlamaktadır;
1) Enerji tasarrufu sağlaması sonucunda elektrik harcamalarında ve fatura bedellerinde azalma
2) Su tasarrufu sağlaması sonucunda su harcamalarında ve fatura bedellerinde azalma
3) Daha sağlıklı çalışma ortamları nedeniyle iş verimliliğinde artış
4) Bu tarz binaların kullanıcılar tarafından daha çok tercih edilmesi nedeniyle daha yüksek kira bedelleri ve daha hızlı kiraya verilme
Enerji Tasarrufu Sağlayan Ve Çevreye Duyarlı Yeşil Binalar
Yeşil Binaların tasarımında dikkat edilmesi gereken noktalar temel olarak 4 ana unsur etrafında toplanmaktadır.
a) Enerjinin Verimli Kullanımı ve Kontrolü
Ofis binalarında en önemli enerji kaynağı elektrik enerjisidir. Bu enerji kaynağı ofis binası içindeki tüm mekanik ve elektronik faaliyetlerin sürdürülmesini sağlayan en önemli enerji kaynağıdır ve tükenebilir bir kaynak olduğu için de çok verimli kullanılmalıdır. Bu konuyla ilgili „‟Elektrik Tesisatı‟‟ ve „‟Enerji Sistemleri‟‟
bölümünde ayrıca açıklamalar yapılmıştır.
Yeşil Binalar sahip oldukları özellikler dolayısıyla güneş, rüzgâr gibi doğal enerji kaynaklarından yararlanıp elektrik tüketimini azaltabildikleri gibi, yine sahip oldukları donanımlar sayesinde mevcut ısı ve elektrik enerjisini daha verimli olarak harcamaktadırlar. Elektrik enerjisinin önemli bir kısmı ısıtma, soğutma ve aydınlatma sistemlerinde kullanıldığından, bu sistemlerdeki enerji kayıplarının minimuma indirilmesi çok önemlidir.
Yeşil Binalarda Sağlanan Tasarruf Oranları
Aşağıda Yeşil Binalara özgü ısı, ışık ve enerji kazanımlarına örnek verilmiştir.
Bina Yerleşiminin Sağladığı Kazanç
Solar Paneller ile Pencerelerde Isı İzolasyonu ve Enerji Kazanımı
Güney cephede bulunan pencerelere yerleştirilecek solar paneller ile güneş ışınlarından kaynaklanan istenmeyen ısı kazanımı önlenebilir ve aynı zamanda güneş ışınlarından elektrik enerjisi elde edilebilir.
Binanın yerleşimi sırasında kuzey ve güney cephelere göre oryantasyon yapılması gerekmektedir. Bu yerleşim sırasında minimum sıcaklık kazanımı, maksimum güneş ışığından yararlanma hedeflenmelidir.
Cam Kaplamaları ile Isı İzolasyonu
Doğal Havalandırma Sistemleri ile Enerji Tasarrufu
Verimli Ofis İçi Yerleşimi ile Enerji Tasarrufu
Güneş Pilleri ile Enerji Üretimi
Doğal havalandırma sistemleri sayesinde gerekli durumlarda, ofis içine alınacak daha fazla temiz hava ile ısıtma-soğutma sistemlerinin yükü azaltılabilir.
Bu şekilde %20 oranında bir iyileştirme sağlanabilir.
Ofis katı ölçüleri dikkate alınarak güneş aydınlatmasından en verimli yararlanabilecek şekilde tasarlanmış açık ofis yerleşimleri yapılmalıdır.
Binanın uygun noktalarına yerleştirilebilecek güneş pilleri ile güneş ışınlarının enerjisi elektrik enerjisine çevrilerek binanın kullanımına sunulabilmelidir.
Güneş pilleri binanın çatısı, cepheleri ya da açık otopark alanlarına yerleştirilebilmektedir. Bu güneş pilleri aynı zamanda cephe ve otopark alanlarında güneş ışınlarını kırmakta ve gölgelik olarak kullanılmaktadır. Bu panellerin ortalama ömrü 5 yıl civarında olduğundan standart panellerin kullanılması yedek parça temininde avantaj sağlamaktadır.
Farklı cephe ve katlarda güneş ışığının şiddetine uygun olarak seçilmiş cam ve cam kaplamaları (low-e camlar) kullanılarak ısı kontrolü sağlanabilir.
Bu şekilde %5 oranında bir iyileştirme sağlanabilir.
Güneş pilleri (fotovoltaik pil) ile elde edilen elektrik enerjisi binada birçok alanda kullanılmaktadır. Güneş enerjisinden elde edilen elektrik enerjisinin bina içindeki kullanım döngüsü aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.
Yeşil Binalarda Güneş Enerjisin Elektrik Enerjisine Çevirimi
Aydınlatma Sistemleri Kontrolü
Gerekli olmayan durumlarda aydınlatma sistemlerinin devre dışı bırakılabilmesi için bilgisayar tarafından kontrol edilen aydınlatma sistemleri kullanılmalıdır.
Bu şekilde %10 oranında bir iyileştirme sağlanabilir.
Elektrik Sistemlerinin Bilgisayar Kontrol Ağına Bağlanması
Tasarruf Sağlayan Led Ampüller
Yeşil Binalarda bu enerji tasarruf yöntemleri kullanılarak enerji faturalarında çok ciddi kazançlar sağlanabilmektedir. Capital E isimli danışmanlık şirketinin Amerika’da yapmış olduğu araştırmalara göre Yeşil Binaların 20 yıl içinde finansal açıdan kullanıcılara sağladığı kazançlar aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
Kategori Kazanç**(m2/USD)
Enerji Değeri 62,9
Emisyon Değeri 12,8
Su Değeri 5,5
Binalarda enerji tasarrufu sağlanması açısından elektrikle çalışan ekipmanların ve özellikle aydınlatma sistemlerinin manüel olarak uzaktan kontrol edilmesi önemlidir.
Bu kontrol işlemi elektrikli aletlere entegre edilecek yüksek voltajlı ve düşük maliyetli çipler ile mümkün olmaktadır.
Ofis binası aydınlatmasında normal ampuller yerine tasarruflu led ampuller tercih edilerek elektrik enerjisinde ciddi kazançlar elde edilebilmektedir. Tasarruflu ampullerin sağladığı diğer bazı avantajları şu şekilde sıralamak mümkündür;
Uzum ömürlüdür. Yaklaşık 100.000 saat çalışabilirler.
Düşük ısı üreterek enerjinin ısı olarak kaybını önler.
Işık şiddeti kolayca ayarlanabilir.
Yapısında diğer lambalarda bulunan cıva gibi çevreye zararlı ağır metaller bulunmaz.
Atık Değeri* 0,3
Üretkenlik ve Sağlık Değeri 401,0
*Sadece inşaat aşamasında 1 yıllık periyot için hesaplanmıştır.
**Amerikan ölçü birimlerinden çevrilmiş yaklaşık değerlerdir.
Enerjinin verimli kullanılması konusuyla ilgili olarak ofis binalarındaki ısı kayıplarının en aza indirilmesi çok önemlidir. Bu yüzden özellikle binanın ısı izolasyonu çok iyi şekilde sağlanmalıdır. Ayrıca özel ısı pompaları kullanılarak yerin 75 m altındaki ısı çekilerek binanın kullanımına sunulabilmektedir.
b) Suyun Verimli Kullanımı ve Kontrolü
Yeşil Binalarda mevcut su kayıplarının önlenmesi kadar doğal kaynaklardan su kazanımı da önemlidir. Bu yüzden Yeşil Binalarda;
Arıtma sistemleri
Yağmur suyu depoları(sarnıçlar)
Su da tükenebilir bir kaynak olduğundan Yeşil Binalarda suyun verimli kullanımı önemli bir unsur olmaktadır. Suyun verimli kullanımıyla ilgili „‟Sıhhi Tesisat‟‟ bölümünde ayrıca açıklamalar yapılmıştır.
Özellikle yağmur suları ve klima suları doğal su elde edilmesi açısından çok önemlidir.
Sıhhı tesisat borularının su sızdırması binalarda en çok su kayıplarına yol açan nedenlerdendir. Örnek vermek gerekirse su sızdıran bir tuvalette günde ortalama 150-200 lt arasında su kaybı olabilmektedir. Bu yüzden tesisat elemanlarının kontrolü otomasyon sistemi ile yapılmalıdır. Örneğin sensörlü su bataryalarının kullanılması, akıllı klozetlerin kullanılması istenilmeyen su kayıplarını önleyecektir.
Suyun tasarruflu kullanılmasıyla ilgili ofis binalarında alınan önlemlere örnek olarak Tekfen Tower binası verilebilir. Bu binada kurulan yağmur ve bina altı drenaj suyu toplama sistemi sayesinde atık suları geri kazanımı sağlanmaktadır.
Ofis binalarındaki temizlik işlerinde tercih edilebilecek ekonomik basınçlı yıkama makineleri sayesinde fazla su kullanımı azaltılabilir.
c) Karbondioksit Salınımı ve Malzeme Seçimi
Doğal Malzeme Kullanımı
Binalarda çevreye duyarlı, geri dönüşümü olan ve sürdürülebilir malzeme seçimi yapılması gerekmektedir.
Merkezi yerleşimi ile herkesin kolayca ulaşabildiği ve daha az motorlu taşıt kullanımı sağlayarak insanların sağlık ve verimliliklerinin arttırmaları hedeflenmelidir.
Böylece doğaya salınan karbondioksit miktarında önemli bir azalma olacaktır.
Bina Konumu
Katı Atık Kontrolü
Bu kapsamda yeşil binalarda aşağıdaki bazı uygulamalar örnek verilmiştir;
Çevreci malzeme seçimi ve yapım tekniği uygulaması
Tükenme tehlikesi olmayan ve mümkün olduğunca yakın mesafelerdeki kaynaklardan temin edilen malzemelerin tercih edilmesi
Bina yapımında kullanılan malzemelerin, insan sağlığı açısından tehlikeli olmamasına dikkat edilmesi
Zehirli gazlar içermeyen boyaların seçilmesi ve halı kullanılmaması (bina içerisindeki hava kalitesini etkiliyor)
d) Sürdürülebilir Araziler
Bu binaların inşa edileceği araziler seçilirken bazı özel kriterler göz önünde bulundurulmaktadır. Tarım arazilerine, tarihi alanlara ve ekolojik dengeyi bozacak bölgelere çevre dostu binalar yapılmamaktadır. Binaların inşaatı sırasında, daha az yakıt harcanmasını sağlamak için hafriyatı en aza indiren yöntemler kullanılmakta ve inşaat artıkları çeşitli yöntemlerle yeniden değerlendirilmektedir.
Özellikle binalarda katı atıkların geri dönüşümünün sağlanması çok önemlidir.
Böylece doğaya salınan karbondioksit miktarında önemli bir azalma olacaktır.
Türkiye için Yeşil Bina kavramı henüz yeni yeni duyulmaya başlayan bir kavramdır.
Mevcut ofis binaları arasında enerji kategorisi dışında, Yeşil Bina özelliklerini tamamen taşıyan bir bina örneği bulunmamakla birlikte, Siemens A.Ş.’nin Gebze’de yeni geliştirmekte olduğu ofis binası tamamen Yeşil Bina konseptinde tasarlanmış bir projedir. Ayrıca Tekfen tarafından geliştirilen Levent-Ofis projesi de Leed Sertifikası almak için hazırlıklarına devam etmektedir.
Enerjinin verimli kullanılması uygulaması kapsamındaki uygulamalar için Kanyon binasında bulunan güneş kırıcılar, İş Kulelerde bulunan otomasyon sistemleri, Tekfen Tower‟da bulunan ısı kaybını ve ısı geçirimini önleyen cam kaplamaları örnek verilebilir.
Türkiye’deki en büyük sıkıntı eko malzeme eksikliğidir. Bu malzemeler genelde yurt dışında üretildiğinden bunları ithal etmek, malzemelerin uzun mesafelerden getirilmesi ve yakıt harcamasını arttırması anlamına geleceğinden, Yeşil Bina kavramına aykırı bir durum oluşmaktadır.
Ülkemizde enerjinin verimli kullanılmasıyla ilgili çalışmalar son zamanlarda hız kazanmıştır. Bu konuyla ilgili olarak Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu gereğince hazırlanan ve 2008 yılında yayımlanan „Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği‟ bulunmaktadır.
Ayrıca Dünya Yeşil Binalar Konseyi’nin Türkiye ayağını oluşturmak üzere 26 Eylül 2007 tarihinde kurulan Çevre Dostu Binalar Konseyi Derneği (ÇEDBİK), Türkiye’de yeşil bina kavramının yerleşmesi ve artması konusunda çalışmalar yapmaktadır. Yine bu kapsamda Türkiye’deki istekli kurum ve kuruluşlar için yeşil binalarla ilgili Avrupa ve Amerika’da uygulanan sertifikalandırma (Leed ve Breeam sertifikaları) işlemlerini yürütmektedir. Yeni geliştirilen ofis binaları arasında bu sertifikalardan birine sahip olunması projenin tercih edilirliliğini olumlu yönde etkilemektedir. Özellikle uluslar arası şirketler kiralayacakları ofis binalarının Leed veya Breeam sertifikalarına
sahip olup olmadıklarını sorgulamaktadırlar. Bu sertifikaların alınabilmesi için geliştiricilerin, projenin başlangıç aşamasında gerekli başvuru ve kayıtları yapmaları gerekmektedir.
Enerji Bakanlığının yeni yasa çerçevesinde her ticari binada enerji sistemlerinin yönetimini yapacak bir enerji uzmanı görevlendirme projesi de bulunmaktadır. Bu uygulamayla yurtdışında ESCO olarak adlandırılan ve şirketlere verimli enerji kullanımı konusunda danışmanlık hizmeti veren şirketler örnek alınmaktadır. Ayrıca yeni yasa kapsamında, her bina için asgarî olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırmalarının yapıldığı, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeren, bir enerji kimlik belgesi düzenlenmesi zorunlu hale getirilmektedir. Bu konularla ilgili daha detaylı bilgi için „Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği‟ incelenmelidir.
