Eğitim Felsefesinin Temelleri

Eğitim Felsefesinin Temelleri

Felsefe Kavramı

-Felsefe nedir?

-Ögeler

11

Nedir?

• Felsefe,bireylerin evrenle olan ilişkilerini tatminkar ve kişi için anlam ifade edecek şekilde değerlendirilmesine yardım eden bir alandır(Mirzeoğlu N.,2011).

Ögeler

• 1- Ontoloji(Varlık Bilgisi)

• 2- Epistemoloji(Bilgi Sorunu)

• 3- Aksiyoloji(Değerler Sorunu)

• -Etik

• -Estetik

• 4- Mantık

Ontoloji

(Varlık Sorunu)

• Var olanla, var olacakları inceleyen felsefenin disiplin alanlarından biridir.

• İlk nedir?

• Tüm var olanların başlangıcı, ilk tözü nedir?

• Bu sorulara verilen yanıtlar eğitim

anlayışını da değiştirir? Bakış açısına göre eğitimin hedefleri belirlenip sistem

oluşturulur.

Epistemoloji (Bilgi Sorunu)

• Bilme, özne ile nesne arasında bir bağ kurma olarak tanımlanabilir.

• Bilgi nedir?

• Gerçek bilinebilir mi?

• Mutlak bilgi var mıdır?

• Bilgi apriori (önsel) mi yoksa aposteriori (sonsal) mı?

• Bu sorulara verilen yanıtlar hedefleri, içeriği ve değerlendirmeyi etkiler?

• Örnek: Bilgi sonradan öğrenilir ama mutlaktır denildiğinde bu eğitim sistemini nasıl etkiler?

Aksiyoloji

(Değerler Sorunu)

• Etik ve estetik konularını içerir.

• İnsanın yaptıklarını inceler ve yapılan davranışların dayandığı ilkeleri ve değerleri araştırır.

Mantık

• Akıl nedir?

• Aklın kuralları var mıdır?

• Aklın kuralları doğuştan mıdır yoksa sonradan öğrenilme midir?

• Akıl yürütme yolları var mıdır?

• Örnek: Aklın kuralları sonradan öğrenilir olarak varsayılırsa öğretmenin eğitim

ortamındaki rolü ne olur?

FELSEFE

-Felsefe Akımları -Eğitim Felsefeleri -Eğitime Katkıları

- Spor Bilimleri ve Felsefe

22

Felsefe Akımları

• İdealizm

• Realizm

• Pragmatizm

• Natüralizm

• Existentialism

İDEALİZM VE EĞİTİM

• İdealizm, evreni açıklamada ruh, ahlak, zihin ve düşünce gibi kavramları temel alan bir düşüncedir. İdealizmin eğitime ilişkin kendine özgü görüş ve yaklaşımları vardır.

• İdealist bir eğitimin amacı, öğrencileri doğruyu aramaya teşvik etmektir.

• İdealist eğitim kişiyi iyi, doğru ve güzele yöneltmeyi amaçlar. İdealist eğiticilere göre eğitimle uzun vadede insanda yüksek değerler

oluşturulmalıdır. Eğitimde sağlam ve kültürlü bir kişilik geliştirmek çok önemlidir.

• İdealist eğitimde öğretmen-öğrenci ilişkisinde en önemli merkezi rol öğretmenindir.

• J.Donald Buther,”Eğitimde İdealizm” adlı eserinde iyi bir öğretmende bulunması gereken özellikler olarak şunları belirtmektedir:

1. Öğrenciler için kültürün ve gerçekliğin taşıyıcısı ve yansıtıcısı olmalıdır.

2. İnsan kişiliği konusunda uzman olmalıdır.

3. Öğrenme sürecini çok iyi bilmeli, bu yetisini coşkuyla ortaya koymalıdır.

4. Öğrencilerle arkadaş olmayı becerebilmelidir.

5. Öğrencilerde öğrenme isteği uyandırmalıdır.

6. Her yeni nesildeki kültürel yeniden doğuşun öncüsü olmalıdır.

REALİZM VE EĞİTİM

• Realist felsefenin kurucusu, Platon’un öğrencisi olan Aristoteles’tir.

• Realizm,gerçekliğin nesnel bir düzeni olduğunu ve insanların bu gerçekliğin bilgisine ulaşma yetilerinin

bulunduğunu ileri süren bir felsefe olarak tanımlanabilir.

• Çağdaş eğitim uygulamalarında realist felsefenin pek çok unsurunu bulmak mümkündür.Örneğin, birçok ders kitabında yer alan konular (fen, matematik, tarih, dil

bilgisi) insanın gerçekliği nasıl dikkatlice organize ettiğini sistematik olarak açıkladığını göstermektedir.

• Realizme göre, eğitimin amacı, en iyi, en mükemmel yetilerle donatarak insanı

mutlu etmektir.

• Eğitim insanları bilgi alanları konusunda aydınlatırken, insanın en önemli yetisi ve gücü olan aklını da geliştirmelidir.

NATÜRALİZM VE EĞİTİM

• Natüralizm eğitimde özellikle şu düşünceleri temel almaktadır:

1. Eğitim hedefleri belirlenirken, evrensel düzenin bir parçası olan doğaya ve insan doğasına bakılmalıdır.

2. Doğayı anlamanın yolu duyumlardan geçer. Duyum gerçekliğe ilişkin bilgimizin temelidir.

3. Doğadaki süreçler yavaş, derece-derece evrimsel olduğundan eğitimimizin de seyri yavaş olmalıdır.

• Natüralist eğitimciler, bilginin bir otorite haline getirildiği eğitim anlayışına karşı çıkmışlardır.

• Natüralist eğitim anlayışında; öğretimde, doğal

davranışlar sergileyen çocuk bilgiyi pasif bir şekilde alıp ezberlememeli,öğretimde çocuğun duygularını kullanarak çevreyle ilişkiye girmesi ve problem

çözmesi sağlanmalıdır.

Sonuç olarak: Çocukların öğretimi, kitaplar ve derslerde yer alan bilgileri kelimesi kelimesine öğretmek, telkin etmek yerine, direk çevreyle

kuracakları duyusal etkileşime dayandırılmalıdır.

PRAGMATİZM VE EĞİTİM

• Pragmatizme göre gerçeğin esası değişikliktir.

• Pragmatizm doğası gereği insancıldır. Her şeyin ölçüsü insandır. İnsanın ruhsal bir varlık

olduğunu birçok pragmatist kabul etmez. İnsan için önemli olan onun kendi işine yarayandır.

• Pragmatizmin önde gelen düşünürlerinden Dewey’in eğitim felsefesini oluşturan temel unsurları şöyle sıralayabiliriz:

1. Öğrenen, yaşayan bir organizma, yaşamını sürdürmek için etki ve enerjiye sahip biyolojik ve sosyolojik bir

fenomendir.

2. Öğrenen hem doğal hem de sosyal bir çevrede yaşar.

3. Kendine özgü davranışlarla hareket eden öğrenen birey çevreyle sürekli bir ilişki halindedir.

4. Çevreyle ilişkisinde birey ihtiyaçlarını karşılamak için uğraşırken problemlerle karşılaşır.

5. Bireyin problemlerini çözme sürecini öğrenmesi çevre içinde gerçekleşmektedir.

VAROLUŞÇULUK VE EĞİTİM

• Varoluşçuluk felsefesinde toplumun ya da insan toplulukları karşısında bireyin biricikliği ve özgürlüğü ön plana gelir, tüm insanlar var olma ve kendilerini tanımlama sorumluluğunu taşırlar.

• Varoluşçu eğitim yüksek öğretimin ilk yıllarında başlamalı ve sonuna kadar sürmelidir.

Eğitim Felsefeleri

• Daimicilik

• Esasicilik

• İlerlemecilik

• Yeniden Kurmacılık

• Varoluşculuk

• Politeknik Eğitim

• Postmodernizm ve Yapılandırmacılık

Daimicilik

• Eğitim hayatın bir kopyası değil ona

hazırlıktır. Klasik eserlere dayalı eğitim vardır. Hem maddi hem manevi değerler kazandırılmalıdır.

• Entellektüel eğitim ve üstün zekalı birey yetiştirmek önemlidir. Bireyi evrensel

sorunları düşünmeye sevk eder.

Esasicilik

• Öğrenmenin doğasında sıkı çalışma ve çoğu zaman zorlama vardır.

• Eğitimin ve öğretimin merkezinde öğrenciden çok öğretmen vardır.

• Eğitim sürecinin özünde konunun iyi

öğrenilmesi vardır. Ezbere dayalı sistem kabul edilmiştir. Öğretmenin dediği kesin

doğru bilgidir, tartışılamaz. Okuma, yazma, tarih ve fen derslerini önemser.

İlerlemecilik

• Temeli bireydir. İnsan aktif olarak yaptığını öğrenir. Öğrenciye problem çözme

öğretilmelidir.

• Okul yaşama hazırlık değil, yaşamın kendisi olmalıdır. Öğretmen rehberdir.

Öğrenciye rekabete değil işbirliğine teşvik vardır.

Yeniden Kurmacılık/İnşacılık

• Eğitim sosyal reform hareketlerinin gerçekleştirilmesi için bir araç olarak

kullanılır. Öğretmen ve öğrenci topluma yol göstermelidir.

Politeknik Eğitim

• İnsan çok yönlü yetiştirilmelidir. Eğitim üretime yönelik yürütülmelidir ve

uygulamaya dayalı bir eğitim sistemi oluşturulmalıdır. Toplumsal değerler bireyden önce gelir.

Varoluşcu eğitim

• Varoluşçu felsefenin eğitime yansımasıdır.

• Varoluşçu eğitim , insanın başarı-

başarısızlık, çirkin-güzel gibi birbirine zıt

kabul edilecek duygu ve düşünceye ait her şeyi abartmadan; fakat dürüstçe karşılayan yaşantılar geçirilmesinin taraftarıdır.

• Kendi sınırlarına ulaştırma hedefindedir.

KARŞILAŞTIRM A

NOTLARI

İLERLEMECİLİK (pragmatik felsefeye dayanır,

aposterioridir)

DAİMİCİLİK ( idealizm ve klasik realizm’e dayanır, aprioridir)

ESASİCİLİK

(idealizm ve realizm’e dayanır, apriori ve aposteriori özellikler göseriri)

VAROLUŞÇULUK (aprioridir)

1)Eğitimin

özü\esası nedir? Doğal gelişmeyi

sağlamak Akıl ile zihni geliştirmek Bilgi ve beceri

kazandırmak Seçenek sunmak

2)Öğrencinin

doğası nedir? Yaşayan

organizmadır Rasyonel ve

ruhsal\zihinsel bir varlıktır

Edindiği bilgi ve becerileri kullanan bir varlıktır

Zeka ve duygu sahibi, eşsiz serbest seçim yapan,

sorumlu bir varlıktır

3)Eğitimin ortamı

ne olmalıdır? Yaşamın kendisi olmalıdır ki öğrenci yaşayarak öğrensin

Eğitim, yaşamın aynen taklidi değildir. Çocuğun entelektüel potansiyelini geliştiren, geleceğe

hazırlayan yapay bir ortam hazırlanmalıdır

Öğrencilerin maddi ve sosyal dünyaya, gerçekte olduğu gibi kendilerini

uyarladıkları bir ortam olmalıdır

Serbest girişimi, yaratıcılığı ve bireyselliği teşvik eden, ne grup düşüncesine ne de normlarına uymayı teşvik etmeyen bir ortam olmalıdır 4)Eğitim, insanın

gereksinimlerini nasıl

karşılamalıdır?

İnsanın

gereksinimleri farklı olduğundan eğitim, öğrencinin bireysel

farklılıklarını geliştirmeye yoğunlaşmalıdır

İnsanın ayırt edici özelliği zekadır. Eğitim öğrencilerin entelektüel gelişimlerini karşılamaya yoğunlaşmalıdır

Her insanın sahip olması gereken temel bilgi ve becerileri

kazandırmalıdır

Öğrencinin , yaşamın sonsuz sorunlarıyla sevginin acısı ve coşkusuyla,

gerçeklikle,özgürlükl e,eylemlerin

sonucuyla, ölümün kaçınılmazlığıyla karşı karşıya

getirecek bir arzuya gereksinimi vardır.

EĞİTİM FELSEFELERİNİN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÖZETİ

KARŞILAŞTIRMA

NOTLARI İLERLEMECİLİK DAİMİCİLİK ESASİCİLİK VAROLUŞÇULUK

5)Eğitimin amacı ne

olmalıdır? Gelişim, yaşamın tekrar inşa edilmesi olarak eğitimin temelini oluşturur.

Bu nedenle eğitimin amacı açık uçlu olmalıdır

Eğitim, kesin,

evrensel, değişmez gerçekliği

öğretmelidir

Eğitimin amacı yeni gerçeklerin

asimilasyonuna karşı öğrenciler için bir bilgi çerçevesi sağlamak olmalıdır

Eğitimin amacı, öğrencilerin eşsiz olan bireyselliklerini geliştirmek olmalıdır

6)Okulun havası ne

olmalıdır? Rekabetten çok

işbirliğini geliştiren demokratik bir

ortamda grup ruhunu sağlamalıdır

Öğrencileri klasik eserlerle donatmalı, entelektüalizm ve yaratıcı düşünce atmosferinde bireyselliği geliştirmelidir

Öğrencileri, kendisi hakkında gerçeklerin algısal incelemesiyle buluşturan yenilikçi teknikleri kapsayan zihinsel bir disiplin atmosferini muhafaza etmelidir

Öğrencinin kendi gerçeğini bulmasına ve belli bir akıntıya kapılmadan görevini yerine getirmesini sağlayan otantik bir özgürlük sağlamalıdır

7)Okulun ilgi alanı

ne olmalıdır? Çocuğun tüm gereksinim ve ilgilerini dikkate alan, onu bir bütün olarak ele alan bir eğitim verilmelidir

İnsanın farklı kişilik ve zihniyle

ilgilenmeli ve rasyonelliğin geliştirilmesine yoğunlaşmalıdır

Dışarıdaki gerçek dünyayı anlamak için gerekli temel bilgiye ulaşması yönünde çocuğu eğitmelidir

Çocuğun kendini gerçekleştirmesi yolunda ona yardım etmelidir

8)Uygun öğrenme nasıl

olmalıdır? Öğrenme, çocuğu,pratik konulardan teorik

ilkelere(somuttan soyuta) götüren problem çözme projelerinin

yaşanmasıyla meydana gelir

Öğrenme bazı temel metinler aracılığıyla, öğrencileri dünyanın sonsuzluklarıyla ve daha sonraki yaşantılarında uygulayacakları

kuramsal ilkelerle tanışık hale getirdikçe oluşur

Öğrenme, yoğun çabalarla, öngörülen ders konusunun öğrenci tarafından özümsenip konuya hakimiyeti sağlamak için oluşur

Öğrenme, öğrencinin bireysel sorumluluklarını ve kişiliğinin muhtemel sonuçlarını tartarken alternatifler arasında özgürce seçim

yapmasından oluşur

KARŞILAŞTIRM

A NOTLARI İLERLEMECİLİK DAİMİCİLİK ESASİCİLİK VAROLUŞÇULUK 9)Öğretmenin

rolü ne olmalıdır? Öğrencilere rehberlik edip öğütlerde

bulunmalıdır.Çocu kların kendi ilgi alanlarının, ne öğreneceklerini belirlemesi gerekir.

Öğrenilecekleri ne otoriteler ne de ders

kitaplarındaki konular

belirlememelidir

İnsanın evrensel ilgilerinin en iyi şekilde ifade edildiği literatürdeki büyük\klasik eserlerin incelenmesi aracılığıyla öğrencileri entelektüel açıdan disipline etmelidir

Sorumlu bir otorite olarak, yetişkin dünyasıyla çocuğun dünyası arasında bir arabulucu olmalıdır.Henüz olgunlaşmamış öğrenciler, yetişkinlerin doğasını ve taleplerini tek başlarına anlayamazlar

Öğretmen, öğrencilere ilkeleri, değerleri ve gerçekleri sunmalı, ister kabul etsinler, isterse kabul etmesinler, kendileri için seçmeleri amacıyla bunları incelemeye teşvik etmelidir

10)Program neyi

kapsamalıdır? Öğrencilere sosyal bilimler, empirik bilimler ve teknolojideki problem çözme faaliyetleriyle değişimi nasıl başarabileceklerin i öğretmeye yoğunlaşmalıdır

Entelektüel ders ve konulara yoğunlaşmalı, dil, tarih, matematik, doğa bilimleri, sözel sanatlar ve felsefeyi

içermelidir

Zamanın

testinden geçen edebiyat, tarih ve matematiğin sembol ve fikirlerini, fiziksel dünyanın

bilimleriyle birleştiren konuları içermelidir

Edebiyat, tarih, felsefe, fen, sanat, insan doğası arasındaki çatışmayı ortaya çıkarmaya

yoğunlaşmalıdır

11)Tercih edilen öğretim yöntemi ne olmalıdır?

Projeler, öğrencilerin problem çözme

yaşantılarına rehberlik edilebilecek yöntem olarak tercih

edilmelidir

Konferanslar, metinler ve tartışmalar, zekayı geliştirmek için tercih edilen yöntemler olmalıdır

Bilgi ve becerileri öğretmek için gösteriler(de mostrasyonlar ) tercih edilen yöntem

olmalıdır

Benliği bulmak için tercih edilen yöntem, sokratik diyalog\tartışma bilinmeyen gerçekleri keşfetme olmalıdır

Eğitime Katkıları

• Hedef belirlemeye yardımcı olur

• Yeni hedefler geliştirmeye katkıda bulunur

• Felsefe sayesinde elde ettiğimiz ölçütle, eğitim sisteminin tutarlılık açısından değerlendirilmesini sağlar

Spor Bilimleri ve Felsefe

• İdealizm ve Beden Eğitimi

• Realizm ve Beden Eğitimi

• Pragmatizm ve Beden Eğitimi

• Natüralizm ve Beden Eğitimi

• Varoluşçuluk ve Beden Eğitimi

Spor Felsefesi

• Sporun ortaya çıkışı nasıldır?(Varlık sorunu)

• Sporun anlamı ve önemi nedir?(Bilgi ve mantık sorunu)

• Sporun ilke ve hedefleri nedir?(Etik,estetik ve değerler sorunu)

Katkıları

• Lumpkin’e (1990) göre beden eğitimi ve spor

felsefesi geliştirmenin bazı katkıları(Akt. Mirzeoğlu, 2011);

• 1.Sporun anlam ve değerini ifade eder.

• 2. Mesleki çalışmaların gelişmesini sağlar.

• 3. Mesleki eğitim için zorunluluktur.

• 4. Eğitimciye yön verir.

• 5.Mesleki ve diğer programlar için de bütünlük ifade eder.

• 6.Toplumu değerlerine katkıda bulunduğundan haberdar eder.

• 7. Mesleki yakınlaşmayı sağlar

• 8.Spor eğitimi ile genel eğitim arasındaki ilişkiyi açıklar.

• 9.Tüm spor eğitimcileri için bir temeldir.