Küçük aile çiftçiliği yapan çiftçiler geçmişte sağlıklı gıdalar üretirlerdi. Üretim esnasında antibiyotik kullanmazlardı. Kısa sürede çok ürün alma gayretkeşliğiyle/paragözlülüğüyle ürün üretimi doğallıktan uzaklaştırıldı. Ürün üretiminin doğallıktan uzaklaştırılması gıdayı sağlıklı olmaktan uzaklaştırdı. Gıdaların besleyici değeri azaldı. Hatta bu tarz üretim sonucu elde edilen ürünlerin bazı hastalıklara neden olduğu iddia ve kaygıları da kamuoyunda yaygın. Tarımsal üretimin rotadan çıkarılmasının sakıncaları kabaca böyle. Oysa doğadan doğal yollarla üretilmiş ürünler genel olarak sağlıklıdır…
Tarımsal üretimin rotadan çıkarılmasına neden olan üretim girdilerinden biri de antibiyotiklerdir.
Yerinde ve zamanında kullanıldığı zaman hayat kurtaran antibiyotikler, bunları aşırı miktarda kullanmış hayvanın ürünlerini tükettiğimizde hayatı kurtarılamaz kılar.
Önce hayvanlarda neden antibiyotik kullanılır ona bakalım…
Antibiyotikler hayvanlarda ve kanatlılarda yemden tasarruf etmek için kullanılmasının yanında et, süt, bal ve yumurta verimini arttırma amaçlı olarak da kullanılmaktadır. Arı kovanlarında hastalığa karşı korunma amaçlı ilaç
sıkılmaktadır. Ayrıca hayvanlar hastalandığında hayvan yetiştiricilerinin bir bölümü bilinçsiz aşırı miktarda antibiyotik kullanmına başvurdukları bilinmektedir. Aşırı miktarda kullanılan antibiyotiklerin hayvan vücudunda biriktiği kanıtlanmıştır. Bu hayvanların etini, sütünü ve yumurtasını tüketen insanlara kolaylıkla geçtiği de bilinmektedir.
Yemlerle birlikte katkı maddesi olarak verilen antibiyotikler Türkiye’de yasaklanmıştır.
Tedavi amaçlı olarak özellikle enfeksiyon hastalıkları için tavuklara verilen antibiyotikler ancak veteriner kontrolünde serbesttir. Fakat kesimden en az bir hafta önce antibiyotik ve balık unu gibi katkı maddeleri içeren yemlerin verilmesi kesilmelidir. Devletin bu konudaki denetim mekanizmasının işlerliğinin hayati olduğunu belirtelim.
Uzmanlar, antibiyotiklerin doktor reçetesi olmadan asla kullanılmamasını salık verirler. Ancak üreticiler antibiyotikleri verim artırma amaçlı kullanırlar, bizler de bu ürünleri satın alırız. Satın aldığımız ürünlerin antibiyotikli olduğunu bilmeyiz. çünkü hayvansal ürünleri satın alırken uzmanlar veya doktorlar yanımızda olmaz, dolayısıyla biz bu antibiyotikleri bilerek veya doktor tavsiyesi üzerine almayız.
Antibiyotikler ne gibi sağlık sorunları yaratırlar?
Uzmanlar kişi hastalandığında o hastalığa karşı verilen antibiyotikler işe yaramayabilir, çünkü hastalık yapan bakteri o ilaca karşı bağışıklık kazanmıştır. Bu durum hasta insanın sağlığını tehlikeye sokar.
Antibiyotiğe karşı duyarlıysa alerjik belirtiler ortaya çıkar. Gereksiz fazladan alınan antibiyotik vücudun direncini kırar. Vücut direnci kırıldığında bünye kırılgan olur, hastalıklara karşı dayanıklı olmaz, hastalığa kolay yakalanır. (Mualla ERGEN; Organik Beslenme ve Gıda Terörü, Günizi Yayınc ılık, İstanbul, s.55)
Antibiyotikli üretim sağlık sorunlarına neden olduğu gibi, sağlıklı gıdaya erişimi de engeller. Antibiyotik kullanan üreticiler hayvansal ürünleri ucuza mal eder, sağlıklı gıda üreten küçük çiftçilerin ürün fiyatlarını aşağıya çekmesine neden olur. Bu haksız rekabet sonucunda sağlıklı üretim yapan küçük çiftçiler direnemediği için üretimden vazgeçer. Meydan her geçen gün daha fazla şirket tarımcılarına kalır.
O zaman ne yapmalıyız?
Hayvan ne kadar özgür ise gıda o kadar sağlıklıdır. Bu nedenle mümkün olduğunca küçük köylünün ürettiği ürünlerden tüketmeye özen gösterilmeli.
Tarım Bakanlığının üretimden pazarlamaya kadar oluşan zincirin tüm halkalarını etkin bir biçimde denetlenmesi istenmeli.
Küçük çiftçilerin ürünlerini kooperatif aracılığıyla pazarlayabilmesi için Tarım Bakanlığı desteklerin yönünü
kooperatiflere çevirmeli, kooperatif ürünlerinin halkla kolay buluşması için Bakanlık belediye işbirliğiyle üreticinin tüketiciyle aracısız buluşabileceği pazar yerleri açılması sağlanmalı.
Tüketiciler ise tükettikleri gıdaların izni, gıda sicili, içindekileri ve üretim şeklini içeren etiketlere bakmalı, onları dikkatlice okumalıdır.
