Hafta 2- Halkla İlişkiler
Nedir?
Halkla İlişkiler Nedir?
• Halkla ilişkilerin ne olduğu üzerine tek bir yanıt vermek mümkün değildir. Hem disiplinlerarası özelliği hem de alandaki uygulamalar nedeniyle kavram sosyal bilimlerin alt dalları içinde yorumlanmış, farklı şekillerde tanımlanmıştır.
• Omurgasını «iletişim» oluşturmaktadır.
• Yapılan bir çalışmada halkla ilişkilere dair 472 tanım olduğu
belirlenmiştir. Çalışmaya göre halkla ilişkiler "bir kurum ile hedef kitle arasında karşılıklı iletişimi, anlayışı, oluşturmaya ve sürdürmeye
yardımcı olan ayrıcalıklı bir yönetim görevidir".
Bu araştırma sonucuna göre halkla ilişkiler
• Uzmanlık gerektirir.
• Halkla ilişkiler bir yönetim görevidir ve uzmanlar tarafından yerine getirilmelidir.
• Kamuoyunun etkisinin farkında olarak çeşitli gruplar arasında iletişimi düzenler.
• Hedef kitlenin davranışları hakkında yönetimi bilgilendirir, kurum/kuruluşun gerek duyduğu araştırmaları yaparak öneriler geliştirir.
• Kuruluşun kar amacı yanında toplumsal sorumluluğunun da olduğunu kanıtlayacak biçimde davranmasına yardımcı olur.
• Kamuoyu araştırmaları ve diğer araştırma yöntemleri ile çeşitli iletişim araçlarından yararlanır.
• Gerek danışman firma gerekse kurum içi halkla ilişkiler birimi yönetimin bir parçası olarak faaliyet gösterir.
KAYNAK: "Building a Public Relations Definition", Public Relations Review, 1
976, 2(4), Rex F.Harlow’dan aktaran Peltekoğlu, 2016: 3-4)
Farklı halkla ilişkiler tanımları
• Halkla İlişkiler, örgüt ve kamuları arasında karşılıklı yarar sağlayan, iki yönlü iletişime dayalı, dürüst ve sorumlu uygulamalarla, kamuoyunu etkilemeye yönelik planlı çabalardır. (Cutlip ve Center (1985))
• Halkla İlişkiler; “bir örgüt ile başarısının ya da başarısızlığının bağlı
olduğu çeşitli kamuoyu arasındaki karşılıklı fayda sağlayıcı ilişkileri
tanımlayan, tesis eden ve sürdüren bir yönetim işlevidir.” Broom ve
Dozier (1990)
Farklı halkla ilişkiler tanımları
• Halkla ilişkiler; «bir örgüt ve onun kamuları arasındaki karşılıklı anlayışı kurma ve devam ettirme çabasıdır.» (Uluslararası Halkla İlişkiler Birliği)
• «Halka İlişkiler, her ikisinin de yararını gözetmek suretiyle kuruluşun sosyal, politik ve ekonomik çevresine, çevrenin de kuruluşa uyumunu gerçekleştiren bir yönetim görevidir» (Lawrence Nolte, 1979)
• Halkla ilişkiler «hedef kitleyi etkilemek için planlanmış iknaya yönelik
iletişim»dir. (John Marston)
Tanımların ortak noktalarına göre halkla ilişkiler
• «Halkla ilişkiler bir yönetim görevidir; çünkü, halkla ilişkiler, kurum
felsefesinin oluşturulması, amaçlarının saptanması, kuruluşun değişen çevre koşullarına uyum sağlaması gibi, önemli yönetimsel kararlara
etkide bulunmaktadır.» (Peltekoğlu, 2016:6)
Tanımların ortak noktalarına göre halkla ilişkiler
• «Halkla ilişkiler iletişim çabasıdır; iletişim, halkla ilişldler tanımına dört spesifik açıdan etkide bulunur; halkla ilişkiler uzmanının sahip olması gereken yetenek, üstlenilen görev, kurulan sistem ve sistemin
uygulaması. Sistemin uygulanması ise, bilgi akışının sağlanması ile
medya, tüketici ve tüm hedef kitlelerle iletişimi içerir.» (Peltekoğlu,
2016: 7)
Tanımların ortak noktalarına göre halkla ilişkiler
• «Kamuoyunu etkileme aracı olarak halkla ilişkiler; kamuoyunu etkilemek halkla ilişkilerin tartışmalı işlevleri arasında
değerlendirilmektedir. Bir kısım uzmana göre halkla ilişkiler, kurumsal prestiji arttırmak ve imajı oluşturmak için yapılan basit planlardan, çok karmaşık reçetelere kadar geniş bir uygulama alanını kapsar. Diğer bir grup uzman, kamuoyunu ilgilendiren konularla ilgili bilgi verilmesini ve de halkla ilişkilerden kamuoyunu beklenen yönde etkileme aracı
olarak yararlanılmasını da bu kapsamda değerlendirilebileceğini ileri sürmektedir» (Peltekoğlu, 2016: 8)
KAYNAK: Filiz Balta Peltekoğlu, 2016, Halkla İlişkiler Nedir, İstanbul Beta
Yay. 9. Baskı
Halkla İlişkilerde Temel Kavramlar
• Örgüt: Belirli bir amacı gerçekleştirmek için, iki ya da daha fazla kişinin çabalarını bilinçli olarak birleştirmesiyle ortaya çıkan işbirliği sistemi.
• Kamu: Bir örgütün yaptığı iş çerçevesindeki muhataplarının bütünü.
• Geribildirim: Bir örgütün iş ya da davranışlarına ilişkin hedef kitle
duygu, öneri ve düşüncelerinin örgüte döndürme kanalı…
Halkla İlişkilerde Temel Kavramlar
• Propaganda: Belirli bir düşünceyi, fikri, inanışı, davranış biçimini benimsetmek amacıyla gerçekleştirilen, kaynağı görünmeyen, planlı iletişim faaliyetleridir.
• Halkla ilişkilerle karşılaştırıldığında çok daha eski bir kavramdır. «İlk kullanımı, 1622’de Vatikan’daki Roma Katolik Kilisesi’nin dini lideri Papa XV. Gregory
tarafından, “Sacra Congregatio de Propaganda Fide” (İman Yayma Kutsal
Cemaati) adlı kurumun kurulmasıyla gerçekleştirilmiştir» (Yağmurlu, 2018: 42).
• 1. Dünya Savaşı Committee on Public Information (CPI)
• 2. Dünya Savaşı Negatif ve kötü algılandı.
Kaynak: Aslı Yağmurlu, Bir Aşk ve Nefret Hikayesi: Halkla İlişkiler ve Propaganda, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı 46, Bahar 2018.
