diğer zenginliği de: krem, pembe, sarı, açık sarı ve mavi renklerin ahenktar bir tarzda ve vakıfane bir kompozisyonla parlak ve cazip bir surette boyanması teşkil ediyor.
İnşaat, tefrişat ve teferruatına ait en kü- çük noktalarına kadar aynı zamanda orijinal ve müfit bularak keydettiğim bu villâ gibi bil- umum inşaatta ecnebi memlektlerdeki meslek- taşlarımızın inşaat sahipleri tarafından estetik ve teknik bilgilerinin kudretine hürmeten ne büyük bir itimatla kabul edildiklerine ve bu su-
retle de ne müsait şerait altında çalıştıklarına alâkadarların tekrar nazarı dikkatlerini cel- betmeden geçemiyeceğim.
Bir mimarın herhangi bir eserde yalnız in- şaat ve teferruatile değil ayni zamanda vukuf ve iktidara müstenit dahilî tefrişatla dk alâka- dar olması lâzım geldiğini gösteren bu eseri meslektaşlarıma tanıtırken, zengin bir inşaat faaliyetine şahit olduğumuz memleketimizde bütün nasayih ve ikaza rağmen inşaat sahipleri tarafından maruz kaldığımız müşkilâta teessüf etmemek elden gelmiyor.
Madenî çatı kaplamaları
Mimar Abidin
Ta eski zamanlardan beri muhtelif şekil ve eb'atta çatıları dayanıklı bir tarzda örtmek insanlar için bir kaygu teşkil etmiştir. Bugün yine bu endişe ile yüzlerce çarelere baş vurul- maktadır.
Madenî çatılara ilk müracaat kürevî ve mahruti gibi yuvarlak satıhlı çatıları imtizaçlı bir surette örtmek ihtiyacından doğmuştur. Ve bu hususta ilk tatbik edilen maden kolay işlen- mesi, her istenilen şekli alması ve muayyen şerait dairesinde uzun ömürlü olması itibarile kurşun olmuştur.
Son zamanlarda ise iktisadî, sınaî ve bediî bir takım düşüncelerle başka hassaları haiz diğer madenler de tecrübe olunmıya başlanmış ve bazılarından müspet neticeler elde edilmiş- tir.
Yeni mimaride kiremit, eternit, arduaz ve buna mümasil malzeme ile örtülebilen meyilli çatılardan vaz geçileliden beri çatı malzemeleri katranlı ve bitümlü imalât ile madeni kapla- malara inhisar etmiş ve bunların tatbik saha- ları fevkalâde genişlemişir.
Çatıları örtmek, binaya gelen yağmur ve kar sularını toplayıp almak hususunda bugün kullanılmakta olan belli başlı madenler kurşun, bakır, çinko, demir ve alüminyumdur ki bun- ların evsafından aşağıda muhtasaran bahsedi- yoruz.
Kurşun
Çok yumuşak ve işlenmesi kolaydır. Tesi- ratı havaiyeye ve kükürtlü gazlara karşı çok mukavimdir. Buna mukabil, kireç ve çimentolu harçlardan fazlaca müteessir olur. Beton üze-
rine ferşolunacağı zaman alçı ve kumdan ibaıret bir harçla veya balçıkla tecrit olunduktan sonra kaplanması faydalıdır. Çünkü kurşun alçıdan müteessir olmaz. Ahşap üzerine kaplanan kur- şunda nazarı itibara alınacak nokta kaplama tahtalarının meşe olmamasıdır. Meşe kurşunu derhal tahammuz ettirdiği gibi dolayısile ken- disi de çürür. Böyle yerde kurşunu kaplamadan katranlı, bitümlü mukavvalarla tecrit etmek lâzımdır. Tutturmak için kullanılacak çiviler kurşun veya galvanizli olmalıdır. Y e n i yapılan üstüvaneden geçme kurşun lâvhalarda, tesiratı havaiye ile meydana çıkan gayet ince yarıklar olduğundan, eskiden iptidai vesaitle dökülmüş lâvhalar kadar mukavemet ve tecrit hassası yoktur. Kurşun ağırdır ve dayanıklı olması için de kalın lâvhalar halinde kullanılmak icap eder; dolayısile de çatı konstrüksyon'unun nis- beten daha ağır olmasını intaç eder.
Bakır
Çok hararet nakleder. İşlenmesi güç olma- dığı gibi istenilen şekle göre uydurulabilir.
İmbisat emsali gayet azdır. Binaenaleyh büyük lâvhalar halinde de kullanıldığı zaman tağyiri şekil etmez. Binaenaleyh ek yerleri bakırla le- himlenebilir. Tahammuz eden sathı bakırı uzun müddet tesiratı havaiyeye karşı muhafaza eder.
Çinko gibi iktisadî olmamakla beraber daya- nıklı, sağlam olması hasebile son zamanlarda oluk, dere ve yağmur boruları için de kullanıl- maktadır.
Çinko
Çinkonun bir çok yerlerde revaç bulmasına sebep ucuz oluşu, gayet ince lâvhalar halinde kullanıldığından kolayca ferşi ve hafifliğidir.
Fakat çinkonun bir çok kusurları vardır ki her yerde kullanılmasına mani olur. Kolayca tahammuz eden çinko gevrekleşir. İmbisat e m - sali fazladır. Büyük lâvhalar halinde hararete maruz kalınca ek yerlerinde bu vasfını derhal belli eder. K i m y e v î tesirlere karşı mukavemeti yoktur. Deniz havasından ve sanayi mahalleri- nin dumanlarından çabuk müteessir olur. Bu- daklı ve çıralı tahtalar üzerine ferşi de doğru değildir. Mutedil şerait altında 12 numara çinko lâvhaların 20 sene kadar dayandığı tespit edilmiştir.
Demir
Muhtelif safiyette demir saç ta çatı kapla- ması olarak kullanılmaktadır. Demirin gayet az
imbisat edişi, cerre ve inhinaya karşı çok mu- kavim oluşu bazı yerlerde tercihine sebep olu- yor. Yalnız demir tesiratı havaiyeden derhal müteessir olacağından muhtelif boyalar sürül- mek veya galvanize etmek suretile saç lâvhalar muhafaza edilmek lâzımdır. Amerikada demiri kimyevî usullerle tamamile tasfiye etmek su- retile pasa karşı mukavemetini artırmak i m - kânı elde edilmiştir. Demir ve çelik lâvhalar üzerinde yeni pek çok tecrübeler yapılmakta- dır. M a a m a f i h demire henüz umumileşmiş iktisa.dî ve harcı alem bir çatı kaplaması naza- rile bakılamaz.
Alüminyum
Sanayi muhitlerinde muhtelif duman gaz- larına en ziyade mukavim olduğu için tercih olunan alüminyumdan son zamanlarda bilhas- sa Amerikada, Almanya ve İsviçrede esaslı su- rette istifade olunmaktadır. Alüminyum çok h a f i f , istenilen şekilde eğilebilir bir madde ol- duğundan her tarzda çatı inşaatını kaplamak hususunda müsaittir. Y a r ı m milimetre kalınlı- ğında ve muhtelif eb'atta lâvhalar halinde kul- lanılan alüminyum muhakkak yüzde 99 nisbe- tinde saf olmalıdır. Saf alüminyum haricen derhal tahammuz ederek sathında gayet ince bir tabaka hasıl olur ki tesiratı havaiye ve gazlara karşı onu bu incecik tabaka muhafaza eder. Alüminyum kaplanacak çatı asgarî meyil- de yapılabileceğinden en hafif ve en iktisadi bir çatı konstrüksyon'unu icap ettirir. Üzerinde yürünecek alüminyum kablı teraslarda lâv- halar daha kalın olmak lâzımdır.
Kireç ve çimentodan çabuk müteessir ol- duğundan alüminyum lâvhalar harç ve betonun üzerine kaplanacağı zaman iyice temizlenerek sülğen veya asfaltla tecrit edilmek lâzımdır. Ek ve irtibat için kullanılacak lehim, çivi, kenet veya perçinler sırf alüminyumdan ibaret olmalı, başka maden, bilhassa bakır katiyen kullanmamalıdır. Lehim için tazyikli havalı asetilen lâmbaları tavsiye ediliyor. Alüminyum durgun sulardan müteessir olarak bozulduğun- dan döşenmesi gayet ihtimamlı yapılmalı ve akıntısı dikkatli verilmelidir. Islak yerlerde de başka madenlerle ihtilât ederse alüminyum ta- hallıil eder.
