153
Bakış Açısı / Perspective
DO I:10.4274/tnd.17003 Turk J Neurol 2017;23:153-154
Medikasyon Hataları Parkinson Hastalarında Ölüm Riskini Artırıyor
Medication Errors Increase Risk of Death in Patients with Parkinson’s Disease
Murat Gültekin
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye
Medikasyon Hataları Parkinson Hastalarında Ölüm Riskini Artırıyor
Parkinson hastalığı (PH) ikinci sıklıkta görülen nörodejeneratif bir hastalıktır. Kendi yaş grupları ile kıyaslandığı zaman Parkinson hastalarının hastanede daha uzun süre yattıkları ve komplikasyon oranlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Dünyadaki tüm Parkinsonlu hastaların %25’i bir yıl içinde hastaneye yatmaktadır. Hastaneye yatış gerekçesi çoğunlukla PH ile ilgili değildir (nöroloji servisi dışındaki servisler). PH'deki medikasyon hataları sıklıkla dopaminerjik ilaçların zamanında verilmemesi ve kontrendike ilaçların (haloperidol, metokloropramid vs.) hastaya uygulanmasıdır. Bu hatalara bağlı olarak motor ve non-motor bozukluklar ortaya çıkabilir (1). Hastaneye yatırıldığı zaman;
hastaların %75’i ilaçlarını zamanında alamamaktadır. İlaçları geciktirmek tremor ve rijiditede artış, denge kaybı, konfüzyon, ajitasyon ve iletişim güçlüğü yaşanmasına neden olmaktadır.
Hastanelerde medikasyon hatalarını inceleyen yayın sayısı günümüzde giderek artmaktadır. Bu çalışmalardan en kapsamlısı İspanya’da yapılmıştır. 1628 Parkinson hastasının kayıtları iki yıl boyunca incelenmiş, bu süre içinde hastaların 2546 defa yatışı olmuştur. Yatış süresince hastaların yaklaşık
%50’sinde medikasyon hataları saptanmıştır. Dopaminerjik ilaçlardaki uygunsuz doz atlanması, uygun olmayan anti- emetik ve antipsikotik ilaç verilmesi en sık sebepler olarak tespit edilmiştir. Bu durumun hastanede yatış süresini ortalama 4 gün uzattığı saptanmıştır. Bu çalışmadaki en çarpıcı sonuç ise; hastalardaki mortalite oranının %11,8 tespit edilmesi olmuştur. Mortalite oranları Avustralya çalışmasında
%3,7 ve İtalya çalışmasında ise %6 olarak kaydedilmiştir (2).
Hollanda çalışmasında 684 hastanın verileri incelenmiştir.
Buna göre %26 hastada uygun olmayan ilaç kullanıldığı saptanmış ve %33 hastada bir veya birden fazla komplikasyon tespit edilmiştir. Üstelik bu durum nöroloji servisinde yatan veya yatmayan hastalar arasında da farklılık göstermemiştir (3). Başka bir çalışmada 46 hasta incelenmiştir. Hastaların
%39’unda medikasyon hataları saptanmış ve taburculuk esnasındaki UPDRS motor skorlarındaki kötüleşme, yatış öncesine göre ortalama 5 puan daha yüksek saptanmıştır (4).
İngiltere'deki çalışmada hastaların önemli bir bölümünde ilaçların verilmediği veya atlandığı saptanmıştır. Doktorların
%80'i klozapin ve ketiapinin PH semptomları için en az yan etkiye sahip antipsikotik olduğunu bilememiştir. Hastane personelinin
%71’i metoklopramid gibi anti-emetiklerin motor semptomları kötüleştirebileceğini bilememiştir. Hastaların yaklaşık %60’ında yan etkiler görülmüştür (yoğun bakım ünitesine transfer etme ihtiyacı da dahil) (2).
Son 10 yılda yapılan dört farklı çalışmada ise Parkinson hastalarının (522 hasta) hastanelerde niçin daha uzun süre yattıkları (acil servis ve/veya klinik) incelenmiştir. Medikasyon hataları sırasıyla %74, %71, %89,8 ve %71,8 oranında bulunmuştur.
L-dopa veya dopamin agonisti ilaçların spesifik zamanlarda verilmesi %4,2 ile %23,6 bulunmuştur. Parkinson tedavisi için temin edilemeyen ilaçların oranı %12 ile %54 arasında bulunmuştur. Dopamin antagonistlerinin verilmesinin %21,3 ile
%41 arasında olduğu saptanmıştır.
2014 yılında yayınlanan bir makalede “Parkinson hastalarının hareket bozukluğu uzmanı olan bir klinikte yatması durumunda sonuçların nasıl olacağı” incelenmiştir (5). Buna göre hastanın bir Parkinson uzmanı tarafından takip edilmesi sonucunda; daha
Ya z›fl ma Ad re si/Ad dress for Cor res pon den ce: Dr. Murat Gültekin, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Kayseri, Türkiye Tel.: +90 352 207 66 66 E-posta: gultekin@erciyes.edu.tr ORCID ID: orcid.org/0000-0002-0609-4269
Ge lifl Ta ri hi/Re cei ved: 19.06.2017 Ka bul Ta ri hi/Ac cep ted: 27.07.2017
©Telif Hakkı 2017 Türk Nöroloji Derneği Türk Nöroloji Dergisi, Galenos Yayınevi tarafından basılmıştır.
az atlanmış ilaçlar, zamanında verilen ilaç, daha kısa süreli yatış süresi ve daha iyi hasta deneyimi ile sonuçlanmıştır. Bu çalışma ile, maliyet etkinliğinin sağlık ekonomisi açısından değerlendirilmesi ve bulguların teyit edilmesi için geniş randomize kontrollü araştırmaların gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.
Parkinson hastalarının medikasyon hatalarından kaynaklanan sorunlarının çözümü için; hem hastaların, hem yakınlarının (bakım verenlerinin) ve hem de sağlık personelinin çok kısa süre içinde farkındalığının mutlak surette artırılması gerekmektedir.
Etik
Hakem Değerlendirmesi: Editörler kurulu tarafından değerlendirilmiştir.
Finansal Destek: Çalışmamız için hiçbir kurum ya da kişiden finansal destek alınmamıştır.
Kaynaklar
1. Oguh O, Videnovic A. Inpatient management of Parkinson disease: current challenges and future directions. Neurohospitalist 2011;1:28-35.
2. Lertxundi U, Isla A, Solinís MÁ, Echaburu SD, Hernandez R, Peral- Aguirregoitia J, Medrano J, García-Moncó JC. Medication errors in Parkinson’s disease inpatients in the Basque Country. Parkinsonism Relat Disord 2017;36:57-62.
3. Gerlach OH, Broen MP, Domburg PH, Vermeij AJ, Weber WE. Deterioration of Parkinson’s disease during hospitalization: survey of 684 patients. BMC Neurol 2012;8:12-13.
4. Gerlach OH, Broen MP, Weber WE. Motor outcomes during hospitalization in Parkinson’s disease patients: a prospective study. Parkinsonism Relat Disord 2013;19:737-741.
5. Skelly R, Brown L, Fakis A, Kimber L, Downes C, Lindop F, Johnson C, Bartliff C, Bajaj N. Does a specialist unit improve outcomes for hospitalized patients with Parkinson’s disease? Parkinsonism Relat Disord 2014;11:1242- 1247.
154
Turk J Neurol 2017;23:153-154 Murat Gültekin; Medikasyon Hataları PH’da Ölüm Riskini Artırıyor
