Hubble Uzay Teleskopu’yla Plüton’un çevresini gözleyen bir gökbilim ekibi, Günefl Sistemi’nin bu tart›flmal› gezegeninin çevresinde iki yeni uydu keflfetti. Plüton, Neptün’ün yörüngesi d›fl›nda buzlu cisimlerden oluflan Kuiper Kufla¤› adl› bir
disk içinde bulundu¤undan, baz›
gökbilimciler onun da gezegen statüsünden ç›kart›l›p “Kuiper Kufla¤› Cisimleri” s›n›f›na kat›lmas› gerekti¤ini savunuyorlar. Nedeni, Günefl’ten yaklafl›k 6 milyar km uzakl›ktaki Plüton’un, Kuiper Kufla¤› içinde dolanmas›. 1978’de keflfedilen Charon’un, kendisi 1930’da keflfedilen Plüton’un tek uydusu
oldu¤u san›lmaktayd›. Hubble’›n buldu¤u küçük uydularsa, Plüton’u bir dörtlü sistem haline getiriyor ve Kuiper Kufla¤›’nda baflka çoklu sistemler bulunabilece¤ini de gösteriyor. Bu y›l içinde keflfedilen ve Plüton’un 1,5 kat› olmas› gerekti¤i hesaplanan 2003 UB313 ya da k›saca Xena (Zeyna) diye adland›r›lan “10 gezegen”in de bir uydusu oldu¤u belirlenmifl bulunuyor. Plüton’un geçici olarak S/2005 P1 ve S/2005 P2 ad› verilen yeni uydular›n›n, “gezegen”den 44.000 ve 53.000 km uzakl›kta doland›klar› belirlendi. Çaplar›n›n 32 km ve 70 km oldu¤u düflünülüyor. Charon’un çap›ysa 1200 km. Yeni uydular›n Plüton’dan yaklafl›k 5000 kat daha soluk olduklar› belirtiliyor. Gökbilimciler, yeni uydular›n, Günefl’in oluflma evresinde Plüton’a çarpan baflka bir Kuiper Kufla¤› cisminin parçalar› oldu¤unu düflünüyorlar. Charon’unsa bu büyük çarp›flmadan kaynakland›¤› düflünülüyor. NASA Bas›n Bülteni, 31 Ekim 2005 B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
Spitzer K›z›lalt› Uzay Teleskopu’yla yap›lan gözlemler, Samanyolu’nun 2 milyon ›fl›ky›l› uzakl›ktaki dev komflusu Andromeda’n›n da dingin görünümünün alt›nda son derece hareketli bir yaflam sürdü¤ünü ortaya koydu. Spitzer’in s›cakl›¤a duyarl› çok bantl› görüntüleyici fotometresi, gökadan›n d›fl k›s›mlar›nda çok so¤uk toz zerreciklerden, y›ld›z oluflturan sarmal kollardaki daha s›cak tozu ve dev kütleli bir karadeli¤in bulundu¤u düflünülen merkezi topaktaki
çok daha s›cak tozu alg›l›yor ve bunlarla gökadan›n flimdiye kadar belirlenememifl ayr›nt›lar›n› ortaya koyuyor. Yeni resimde, uzam›fl bir çubuk merkezden ç›kan sarmal kollar ayr›nt›l› biçimde görüleebiliyor. ‹ki büyük sarmal koldan ayr›, merkezden bir miktar kaym›fl ve h›zl› bir y›ld›z oluflturma süreci yaflayan genifl bir halka dikkati çekiyor. En ilginci, halkan›n bir noktada k›r›lm›fl olmas›. Bu da andromeda’n›n düzleminin hemen üzerinde bulunan M32
uydu gökadan›n, çok k›sa süre önce Andromeda’y› delip geçti¤ini gösteriyor. Dev gökadan›n düzleminden geçifli s›ras›nda suya tafl at›ld›¤›nda oluflan ilk dalga gibi kenarlar› yüksek bir delik b›rakan M32, ayn› zamanda halkadaki gaz bulutlar›n› da dalgaland›rm›fl ve bunlar›n birbirinin içine geçerek yeni bir y›ld›z oluflum süreci bafllatmfl görünüyor.
NASA Bas›n Bülteni, 14 Ekim 2005
