İNŞAATTA STANDART

V

- -

\

Bekir beyin evi

Dahilde ı bir parça. Mimar Sırrı Arif

İNŞAATTA STANDART

Sanayi hayatının inkişafı; dünyayı bir akan nehir gibi istilâ ederek sahayi ş ü m u l ü n ü her şubeye uzattı. Bu meyanda inşaata dolayisile mimariye de h â k i m olmakta geçikmedi.

İktisadî kanunların her şeyden evel nazarı itibare alınması lüzumu bütün ticaret ve sanayide olduğu gibi inşaatta da (Standaro)nun vücude gelmesine se- bep oldu.. E n önce b u g ü n k ü noktai nazara göre bu

ikamet makinesi olan binanın inşasında m i m a r evelâ iktisadî kanunlara tebiyet ederek eskitden büsbütün başka, yeni bir metot ile çalışmağa, pilânlarıııı ona göre hazırlamağa başladı.

Bu yeni ruh ve ilhamın esasını (seri) inşaat ve ( Standard ) teşkil etmektedir. ( Staııdar ) stokların kullanılmasıdır.

B u g ü n k ü ilıtiyacata iktisadî, içtimaî hayatına ce-

vap verecek ancak sanayileşmiş bir inşaattır.

înşaatta(Stanclardizasyon) serinin doğurduğu neti- cedir. Binayı husule getiren elemanlar./! temini mikdaruıuı çokluğunu ve ayni şekilde olması saye- sinde ucuz olduğundan iktisadîdir.

(Standardize) inşaatta ; plânlar idealize edilmiş Mantıkî ve u m u m î bir şekli havi olup bu muayyen şeklin; aksamında işçilik miktarı azamî derecede azalmıştır. Ve bina teçhizatı oııiformdur. Bu suretle yapılan inşaatta mütaaddit mimarların teşriki mesa- îleri ile projelerde mahsûs bir istifa elde edilmiş bulunuyor. Ve (seri) inşaatının mahdut bir kaç plâna inhisar etmesini; unsurların aynı olması, her nevi işçiliği basitleştiriyor.

Bugün artık bir otomobil fabrikasının ayııı ye- dekten binlerce imal ettiği gibi bir doğrama fabri- kası da muayyen tiplerde muayyen numaralı kapı- larını ve pencerelerini imal ediyor.

Bir demirhanede aynı tip şasiler ve diğer demir aksam; binlerce olarak imal ediliyor.

Artık mimar kataloglardan taayün etmiş tiplerde muayyen numaralı elemanları projesine intihap edi- yor, kendi armotisine muvafık detay arıyor.

Amerikadaki muazzam (buildiııg)lar birer (Stan- dard) mahsulüdür. Malzemenin muayyen tiplerden teşekkül etmesi' bu büyük eserlerin vücude gelme- sine yardım etmiştir. Demir iskeletleri kaplıyan mu- ayyen profilli tuğlalar; (piece)leri ayıran hafif böl- meler; aynı tip kapı ve pencereler ve aynı tip mut- bak teçhizatı; birer mahalle addedilecek kadar bü- yük olan bu binalarda inşaatı kolaylaştırmış ve ba- sitleştirmiştir .

Evelce , büyük bir binanın inşası senelerce de- vam ederdi. Y o n m a taş fasadlar müzeyyen korniş ye başlıkları sanatkârlar mevsimlerde mütevekkilâne işlerlerdi. Dıvarları tonluk taşlardan örülen bina- lardan büyük bir inşa zahmeti görülüyordu, işçiler başladıkları işleri bitiremiyerek kışın memleketlerine gidip inşa mevsiminde dönerler ve devam ederlerdi, bir Kârvansaray bir mabet, böylece seneler zarfında

Sıra evler mimar Ludvig hilberseimer

Pennsylvania oteli - Nevyork. mimar Mckin Meod ve Vhites

ancak biterdi. 0 zaman için bu bir zarureretti. Ç ü n k i sanayi doğmamıştı. Ozganizasyon yoktu.

bugün şantiyelerde homurdunan betonyerler, insan kudretinin saatlerde götüremediği tonlarca betonu zekânın tahsis ettiği yerlere dakikada sev- kediyor.

Bir makine binlerce metre sıvayı bir günde ya- pıyor. Ve muhtelif işçi grupları işlerini bitirdikten sonra orasını arkalarındaki gruplara bırakarak diğer kısımlara geçiyorlar.

Bugünkü inşaat sanayileştirilmiş inşaattır.

Bunun için, malzemenin standardize edilmesi, ve işçilik organize bir şekil alması ; ve bilhassa pro- jelerin de bu esaslara mu- vafık bir surette iktisadî bir surette hazırlanmasını temin etmiştir.

Memleketimizde tesisi iktisadî olduğu için çok ar- zu edilen (Standard) ancak kuvvetli ve teşkilâtı havi sermayelerin bu işlerde çalışması ile kabil olacaktır.