ÖABT KİMYA ÖĞRETMENLİĞİ DENEME SINAVI TG-1 ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI

(1)

ÖABT

DENEME SINAVI

ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI TG-1

KİMYA

ÖĞRETMENLİĞİ

(2)

(3)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI ÇÖZÜMLER

1. C

Yağ damlası deneyi sayesinde elektronun kütlesini hesaplayan bilim insanı R. Milikan’dir.

2. D

Baş grup elementleri A gruplarıdır. 1 A grubunda yer alan H elementi ve 3A, 4A, 5A gruplarında metal, ametal ve yarımetaller yer alması ve bu gruplarda genelleme yapmayı engeller. Ayrıca 1A ve 8A grubunda yer alan bazı elementler okted değil dublet kuralına uyarlar. 7A grubunda Cl’un elektron ilgisi- nin F elementinden fazla olması da periyot numara- sı arttıkça elektron ilgisi azalır genellemesi yapmayı engeller. Fakat tüm A gruplarında periyort numarası arttıkça atom çapı artır.

3. A

x₁ x₂ x₃ x₄ x₅

56,25 56,27 56,29 56,30 56,45

d

Sapan değer

w

Q wd

deney=

, ,

,

, ,

Q X X

X X

56 45 56 25 56 45 56 30

0 20 0 15 0 75

deney

5 1

5 4

= - - =

-

- = =

Q_kritik = 0,64

Q_deney > Q_kritik ise sapan değer atılmalıdır.

4. A

Formal y k De erlik e say s

Ba yapan e say s

Ba yapmayan e say s O i in

N i in

6 4 4 0

5 6 2 0

ü €

› ›

€

› ›

€

› › ç

ç

12

12 12

( (

= - -

- - =

- - -

f f f

^

p p p

h h

5. B

·

nm m

300 3 10 ⁷

m = = ^-

· · ·

·

E h c E

J

6 10 3 10 3 10

6 10

·

foton foton 34 ·

7 8

19

&

= m =

=

-

H atomunun 2 temel enerji seviyesindeki elektronu koparmak için,

· ·

· ∞ ·

·

E ni nd z

E

E J

2 10 1 1

2 10 2

1 1 1

5 10

18

2 2

2

18

2 2 2

19

= -

=

-

c

c m

m

· ·

·

E E E E

J

6 10 5 10 1 10

k foton k 19 19

19

&

= - = -

=

- -

-

6. A

İyonik bağlı bileşikler oluşturan atomların elektronegatiflik farkı azaldıkça bileşikteki kovalent karakter artar. 3. bileşikte F atomu içerdiği için belirle- yici metal atomların elektronegatiflikleri olacaktır. Bu atomların elektronegatiflik sıralaması AI > Mg > Na şeklindedir. Bu nedenle kovalent karakter sıralaması AIF₃ > MgF₂> NaF şeklinde olur.

C H

H C H

O:: N:

H

Düşük enerjili kararlı asetamid yapısı

(4)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI 7. E

28X = 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s²3d⁸ 4. periyot 8B grubu (10. grup)

, = 1 olan p orbitalilerinde 12 elektron bulunur.

+2 yüklü katyonda 4s’deki elektronlar verileceği için n = 3, , = 2 orbitalinde (3d) 8 elektron vardır.

8. D

,

, ,

g saf olmayan MnO

CI i in mol

pH ise HCI M L mol

10

22 4 2 24 0 1

1 0 1 5 0 5

ç

2

#

= =

= 6 @= =

Verilen tepkimeye göre 0,1 mol CI₂ oluşma- sı için 0,4 mol HCI gerekmektedir. Ortamda 0,5 mol HCI varken sadece 0,4 mol harcandığına göre kısıtlayıcı reaktif MnO₂ olmuştur.

Buna göre 4

MnO₂ HCI MnCI₂ CI₂ 2H O₂

, ,

x 0 4mol 0 1mol

$ +

+ +

\ \ W

MnO₂ kimyasal tepkime denklemine göre 0,1 mol ol- malıdır.

0,1 ,

n mm m

m g MnO

55 32

8 7 ₂

A

= ( = +

= '›

'

, '›

g n de

g MnO X olur

ise 10

100

8 7 ₂

,

% X X

10 100 8 7

87

= #

=

9. D

Koordinasyon bileşiklerin adlandırılmasında merkez atoma bağlı ligandların adları alfabetik sıraya göre ve sayıları belirtilerek söylendikten sonra merkez atomun adı ve değerliği söylenir.

[Co (NO₂) Cl (NH₃)₄] NO₃ Nitro

3 Cloro

2 Amin

1

Tetra amin kloro nitro kobalt(II) nitrat

10. B

Grafiğe göre H₂O’nun katı-sıvı geçişi sola doğru eğimlidir. Bu tür maddelerin üzerlerindeki basınç art- tıkça erime noktaları düşer.

11. D

Aynı ortamda kaynamaları durumunda buhar basınç- ları birbirine eşit olacaktır. Oda sıcaklığında (25 °C) kaynama noktası en küçük olan eterin buhar basıncı en yüksek olacaktır. Eter, etanol ve suyun 0 °C’de buhar basınçları grafikte sıfır değildir.

12. B

°

° °

95 30

82 P

P P P

P X P X

mmHg

P mmHg

10 8

10 2

95 82 13

çö

zelti Benzen Benzen Toluen Toluen

zelti

Benzen zelti

$ $

= +

=

- = - = +

(5)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI 13. C

Yüzey merkezli kübik

2r

r

d

d d r

d r

r d

d pm

r

r pm

r cm

4 2 16

8

400

8 400

20000 2 10 2 10

·

2 2 2

2 2

2

8

+ =

=

= ^-

^

^ h

h

14. B

I. ve II. ifadeler kristal alan teorisine göre doğrudur.

Fakat farklı geometrilerdeki (doğrusal, dörtyüzlü, se- kizyüzlü gibi) elektriksel alanlarda yarılmalarda fark- lı olmalıdır.

15. B

İyonik katılar için çözünme entalpisi

∆H_çöz = –Kristal enerjisi + Hidratlaşma ısısı –67 = –(–787) + Hidratlaşma ısısı

Hidratlaşma ısısı = –854 kJ/mol

16. A

Monoatomik gazlar için düşük sıcaklıklarda yalnızca öteleme hareketi mevcuttur. Dönme ve titreşim hareketi yoktur. Öteleme hareketinden kaynaklı ısınma ısısı ^CV 3 ^R

= 2 ile hesaplanır.

, /

C j mol K

23 8 3 12 45

v= $ $ =

17. A

. CuSO 5H O

/ /

g mol g mol 4 160

2

\ 90\

. ’

, ’

, · ,

g CuSO H O da g CuSO g CuSO H O da X g CuSO

X g CuSO

250 5 160

2 5 5

250 2 5 160 1 6

4 2 4

= = 4

,

, ·

n mol

M V

n M

160 1 6 10

0 25 10 4 10

CuSO 2

1

2 2

4= =

= = =

-

- -

.

Bu çözeltiden 25 ml alınıp hacim 500 ml’ye tamam- lanıyor.

.

· ·

· · ·

·

M V M V

M

M M

4 10 25 500

2 10

1 1 2 2

2 2

2 3

=

-

18. B

/ Ortalama harcanma h z

Ge en zaman Son deri im ilk deri im

r 50 Ms

1 0 2 10

› › ç

fl fl

ort $ 2

= -

= - = ^-

30. saniyedeki harcanma hızı çizilen doğrunun eği- minden hesaplanır.

, 15 10 /

r M s

r r

40 0 6

15 10 2 10

30 3

ort 2

30 3

43

$ $

$

=

= =

-

- -

(6)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI 19. D

Çözünürlük = k · P_x° Henry Kanunu 0,032 M = 0,16 mol/L atm · P_x° P_x = 0,2 atm = 152 mmHg

20. D

: : :

€ .Ü ü .

1 49 B D D

H M

x x

Br M

x x

HBr M

x x Q

K K

Sistem dengede de ildir r nler lehine kayar Q

6

2 6 2 6 2

6 6 6

>

2 2

2 C

C

C C

$ -

- +

- -

+ +

= =

=

Toplam=18mol 42 7 6 2

9 36 4 49 K

x x

x x H

Br HBr

mol mol mol x

x

6 4 6 4 6 8

2 2 14 6

6 2

2 2

2

2 C

- = +

=

= - - +

=

= -

+ =

^

^ h

h

7 7 6

A A

@

21. C

NH₃ bazik, NO ve CO ise nötr özellikte gazlardır. Bu nedenle bazik KOH çözeltisi ile hiçbiri etkileşmez.

Asidik HCl çözeltisi ile sadece NH₃ etkileşir. Bu nedenle çıkış borusundaki elastik balona 0,5 mol CO ve 0,25 mol NO gazları toplanır.

1 mol gaz NK’da 22,4 L

0,75 mol gaz NK’da 16,8 L hacim kaplar

22. A

HF için K_a = 4 · 10^–4 HCN için K_a = 4 · 9 · 10^–10

K_a değerleri farklı olduğu için eşit derişimlerin pH de- ğerleri farklı olur. K_a değeri büyük olan HF’nin ayrış- ma yüzdesi daha fazladır.

,

‹ HF

x x

hmal

H O H

x x

F

x x O

0 01

2 3

aq s aq aq

. -

- +

+

+ + -

^ h ^h ^ h ^ h

W

'

K x

x

x H O

C de K H O OH

OH OH

4 10 10 4 10 2 10

25 10

10 2 10 5 10

°

a

su 4

2 2

2 6

3 3

14 3

12

$

$ $

$

= =

=

= =

=

- -

-

- +

- + -

- - -

- -

7

7 6

6 6

A

A @

@

23. C

Ca + 2KCl 2K + CaCl₂

/

H H H

H 0 795 0 436 2 77kj mol

° _{ü ü}^°_{r nler} _girenler^°

#

D R R

D

= -

=_^ + -_^ _hh-_^ + -_^ _hh=

24. E

/

S S S

S 128 104 41 164 27J Kmol

Tep r nler girenler

Tep

° ü ü° °

°

D R R

D

= -

=^ + h-^ + h=+

(7)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI 25. A

, / S_ort TH 77298000J 258 4J Kmol D = -D = - = -

İstemliliğin yorumunun yapılabilmesi için DS_evren hasaplanır.

DS_evren = DS_sistem + DS_ortam

= 27 + (–258,4) = –231,4 J/Kmol DS_evren < 0 olduğu için tepkime istemsizdir.

26. D

Derişik HCI, HCIO₄ ve H₂SO₄ seyreltilerek primer standart olarak kullanılırken, HNO₃ yükseltgenme özelliğinden dolayı yan reaksiyonlara sebep ola- cağından kullanılamaz. Bazlarda NaOH ve KOH dışında nadiren Ba(OH)₂ primer standart olarak kul- lanılabilir. Zayıf asit ve bazlar ise tam reaksiyona gi- remediğinden primer standart olarak kullanılamaz.

27. E /

2

,

2 2 2 °

2

,

Ag CI e

e

eV

Ag CI H H

H

AgCI H

AgCI

2 0 22

0

0 22 2

2

k aq k

aq g

k aq aq k g pil

f f

f

+ + = -

=

+ + +

+

= -

- -

- +

^ ^ ^

^ ^

^ ^ ^ ^ ^

h h h

h h

h h h h h

°

0,22 ,

, ,

0,43 ,

log , log E

E

E eV

n CI H

P

2 0 06

0 01 0 1 0 06

0 01

2 2

pil

H₂

$ f $

=

= - -

= -

- ^- +

^ h ^ h

6 @ 6 @

.

Hücre potansiyeli negatif çıktığı için hücre elektroli- tiktir ve toplam pil tepkimesi kendiliğinden gerçekleş- mez.

28. C : :

Katot AI e AI

Anot Br Br e

3

2 2

s k

s 2g

3+

+

-

- +

-

^ ^

h h

Katyona ergimiş tuzun katyonu olan AI⁺³yönelir. Ka- tot tepkimesine görde devreden 3 mol e^– akım geçti- ğinde 1 mol AI_(k) toplanır. Devreden 193000 c = 2 mol e^– geçtiğine göre katotta 2/3 mol AI katısı toplanır. Bu 18 g AI toplandığını gösterir.

29. E

Verilen grafiğe göre ürünlerin enerjisi girenlerin enerjisinden fazla olduğu için tepkime endotermiktir. En- dotermik tepkimelerde ileri aktifleşme enerjisi geri aktifleşme enerjisinden büyüktür.

30. E

8 6

V ⁰₁ ²⁰⁶₈₂X

9228

24a+ _-b+

Proton sayısı 10, nötron sayısı 12 ve kütle numarası 22 azalır. Işımalar sonucunda oluşan madde 23892^U’e göre daha kararlıdır.

(8)

Entalpi, entropi, iç enerji ve sıcaklık hal fonksiyonu iken ısı ve iş yol fonksiyonudur.

32. B CH₃

Br

o - brom toluen

I’deki bileşik o-brom toluenin kendisi olduğu için izomer değildir. II. bileşik siklohekzan halkası olup benzen içermez. III. bileşik ise m-brom toluen olup yapısal izomerdir.

33. E

2A B tepkimesi 2. derece bir kimyasal tepkimedir ve hız ifadesi r = k·[A]² şeklinde olur. İntegrali alınmış hız ifadesi ise,

_A¹ ^{k t}^· _A¹

0

= +

6 ^@ 6 @

olduğundan t_1/2 yarılanma süresi, _{k A}_·¹

6 @0

denklemi ile bulunur.

34. A

–OH, –NH₂, –CH₃, –OR elektron sunucu ve ortopara yönlendirici gruplardır. –COOH ise elektron çekici ve meta yönlendiricidir.

35. E

İyonik şiddet n =₂¹_^MK^·^ZK2+^MA^·^ZA2i 0,01 M AlCl₃ için n =₂1 0 01 3 0 03 1^ ^, ^· ²+ ^, ^· ²h=0 06^, 0,02 M MgCl₂ için n =₂1 0 02 2 0 04 1^ ^, ^· ²+ ^, ^· ²h=0 06^, –––––––

n =T ^{0 12}^,

36. B

R C N _/ R₁ C R₂

Nitril H H O

R MgCI

Keton

1 ₂

/ 2

- ₊^- - -

O

(9)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI 37. A

Denge ileri ve geri tepkime hızlarının birbirine eşit ol- ması ile oluşur. Hız sabitlerinin oranı ise denge sa- bitini verir. Eğer ileri yöndeki tepkime hızı geri yönlü hızdan çok büyükse tepkime tamamlanmaya doğru gider. Bu tür tepkimeler tersinmezdir ve dengelen- mez.

38. D

Karboksilli asitlerin O–H bağını kırarak verdi- ği tepkimeler metallerle gerçekleşen tepkimeler, nötrleşme tepkimeleri ve tuzlarla verdiği tepkimelerdir.

39. D

Cr NH₃

NH₃ NH₃ Cl

Cl NH₃

+1

Oktahedral geometri MA₄B₂

[Cr (NH₃)₄ Cl₂]⁺¹ .

x . 0

. –2 x – 2 = +1

x = +3 Merkez atom yükseltgenme basamağı

40. C

CH₂ b

CH₂ c

CH₂ b

CH₂ c CH₂

a CH

CH₂ CH₃

CH₂

e g

d f

13C–NMR spektrumunda yapıda 7 farklı C atomu ol- duğu için 7 tane pik gözlemlenir.

41. E

SO 2 ₂

\ + O₂

V E 2SO₃

B: 0,6 mol 0,8 mol

D: –0,4 –0,2 +0,4

D: 0,2 mol 0,6 mol 0,4 mol oluşuyor Toplam = 1,2 mol gaz

, , ,

P V n R T V

V L

2 24 1 2 12

22 4 273273

· · ·

=

,

, SO

O

SO 12 0 2

12 0 6

12 0 4

2

3

=

= 6 6 6

@

^, ^,

,

K SO

SO O

K

12 0 2

12 0 6 12 0 4

80

c

3 22

2 2

= =

=

b b

b l

l 6 l

6 6

@

(10)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI 42. B

HNO₂(aq)+H₂O(s) E _H₃⁺_{O(aq) + NO}₂^–_(aq)

B: 0,1

D: –x +x +x

D: 0,1 – x x x

K ,

HNO

H O NO x

0 1 4 10·

a 2

3 2 2

= = = 5

+ -

7 -

6 A6

@ @

·

x M

H O 2 10

2 10

3

3 3

=

-

+ -

7 A

0,1 M’in 2·10^–3 iyonlaşırsa 100’ün 2’si iyonlaşır

HNO₂ zayıf bir asit olduğundan su ilave edilirse iyon- laşma yüzdesi artacağından derişimi yarıya inmez, yarının biraz üzerinde olur.

43. D NaOH aq

2 ^ h

ABBBBBBBC + H SO aq₂ ₄^ h

ABBBBBBBC Na₂SO₄(aq) + 2H₂O(s) 0,005 M x

0,2 L 0,001 M x 0,8 L 10·10^–4 mol 8·10^–4 mol

–10·10^–4 –5·10^–4 +5·10^–4 +10·10^–4 – 3·10^–4 mol

Asitten arttığı için son çözeltinin pH’ını belirleyen ar- tan H₂SO₄’ün derişimi olur.

· ·

M L

mol M

1

3 10 3 10

H SO

4 4

2 4= ^- = ^-

^{H SO} ²^H ^SO

· M · M · M

2 4

3 10 6 10

4 2

4 4 3 104

" ⁺ + ^-

- - -

\ Y \

[H⁺] [OH^–] = K_su = 10^–14

6·10^–4·[OH^–] = 10^–14 & [OH^–] = 1,6 · 10^–11 M

44. E

Ag CrO 2Ag CrO

x x x

2 4

2 42

E +

-

+ +

-

ABBBBBC \ \+

K_çç = [Ag⁺]²·[CrO₄^–] = 4x³ 3,32 mg = 3,32·10^–3 g Ag₂CrO₄

, ·

n mm ise n 332 mol Ag CrO 3 32 10 10

A

3 5

2 4

= = ^- = ^-

M ,

Vn ise M M Ag CrO 0 1

10 ⁵ 10 ⁴ ₂ ₄

= = ^- = ^-

K_çç = 4x³ = 4·(10^–4)³ = 4·10^–12

45. C

X metali H’den aktif olursa I. kap anot, H’den pasif olursa II. kap anot olacaktır. Bu nedenle X metali Cu olursa II. kap anot kabı olur.

X metali Zn olursa I. kap anot olur ve pilin potansiyeli Zn’nin yükseltgenme potansiyeli olan 0,76 eV olur.

II. kabın katot kabı olması durumunda

2H⁺ + 2e^– H₂ tepkimesi gerçekleşeceğinden [H⁺] derişimi zamanla azalır. Bu nedenle pH artar.

46. A

KNO₃ sulu çözeltisinde bulunan iyonlar K⁺, NO₃^–, H⁺ ve OH^– dır. Anyonlar anota, katyonlar ise katoda doğru geçtiğinde katotta önce H⁺ indirgenirken anotta ise önce OH^– yükseltgenir.

Katot 2H⁺ + 2e^– H₂(g) Anot 4OH^– O₂ + 2H₂O + 2e^–

Devreden 2 mol e^– geçtiğinde katotta 1 mol H₂ gazı anotta ise 1 mol O₂ gazı toplanmaktadır. Buna göre katotta N.K’da 67,2 L H₂ gazı açığa çıktıysa anotta da 67,2 L O₂ gazı açığa çıkar.

47. D

H₂O’nun elektronları kullanılarak oluşan bağ koordine kovalent bağdır.

Al OH2

OH2

OH₂ H O₂

H O2 OH2

+3 O

+ 6 HI HI E

Lewis bazı e^– çifti veren

Al

ç Lewis asidi e ifti alan 3 +

-

Y

(11)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI 48. B

Radyoaktif çekirdek tepkimelerindeki enerji değişim- leri kimyasal tepkimelere göre çok daha büyüktür.

Radyoaktif tepkimelerde ise çekirdek kaynaşmasın- dan açığa çıkan enerjinin miktarı çekirdek bölünme- sine göre çok daha fazladır. 11^{H ve T}

13 çekirdeklerinin kaynaşması sırasında diğerlerine göre çok daha fazla enerji açığa çıkar.

49. C

Pil potansiyeli sıcaklığa, anot ve katot kabının deri- şimine göre değişir. Fakat elektrotların kütlesi pil po- tansiyelini etkilemez.

50. D

C 0 O O

-1 -2

-1

O 0

Yapıda 1 tane r bağı 3 tane sigma bağı vardır. r ba- ğının yer değiştirmesi sonucu 3 farklı rezonans me- lez oluşturulabilir.

ü : € / €

› › Formal y k De erlik ›fl

elektron

Ba elektronu

say s

Ortaklanmam elektron 1 2

- f p-

C için Formal yük = 4 – 1/2 (8) – 0 = 0

51. E

CH₃ CH CH C

1 2 3

4 sigma sp³

3 sigma sp²

O

OH

Karbon atomlarının yaptıkları sigma bağları sayılarak hibritleşme türleri bulunabilir.

52. B

Çoklu bağlara küçük numara vermek her iki taraftan baş- lamak fark etmediği için çift bağ öncelikli olur. Ana grup- ta ,

3-metil - 1-penten - 4-in alkene göre adlandırılır.

53. E

Anilin molekülünün rezonans melezleri azot atomu üzerindeki ortaklaşmamış e^– çiftinin benzen halkası- na delokalize olmasıyla oluşur.

NH₂ NH2 NH2 NH₂

1 2

3 4

5

(12)

Alkil grupları elektron verici özelliklerinden dolayı asit-baz reaksiyonlarında aminlerin konjuge asidini stabilize ederler. Bu yüzden alkiller büyüdükçe ve sa- yıları arttıkça bazın pK_b değeri ve kuvveti artar.

55. D C

O H

C

CH OH₂ OH H

C O H

C

HOH C₂ H OH

İki molekül birbirinin ayna görüntüsü oldukları için birbirlerinin optik izomerleridir.

56. C

2500-2000 cm^–1 frekans aralığı IR spektrumunda üçlü bağ bölgesidir ve bu bölgede

–C / N ile –C / C– kuvvetli pikler verir.

57. E

Alkinlere H₂SO₄ ve HgSO₄ katalizörlüğünde su katı- lınca aldehit veya keton elde edilir.

58. A

Diazanyum tuzu çeşitli reaktiflerle reaksiyona girerek benzen ve türevlerini oluştururlar. HBF₄ uygun koşul- larda diazanyum tuzu ile florobenzeni oluşturur.

59. E

E₁ eliminasyon tepkimeleri yüksek sıcaklık ve polar çözücü olması koşullarında gerçekleşir. Ayrıca kar- bokatyon kararlılığı arttıkça E₁ reaktivetesi artar.

(13)

Verilen tepkime nükleofilik yer değiştirme tepkimesi- dir. CH₃CH₂ – Br tepkimenin substratıdır.

CH₃O^– ise nükleofil olup lewis bazı olarak davran- mıştır.

61. B

Öğretim programlarında Türkiye Yeterlilik Çerçevesi (TYÇ) olarak tanımlanın 8 anahtar yetkinlik arasında 21. yüzyıl Becerileri yer almaz.

62. D

Öğrenciler temel düzeyde öncelikle “Atomun yekpa- re/bölünmez olmadığına işaret eden bulguları de- ğerlendirir” daha sonra “Atom altı taneciklerin temel özelliklerini karşılaştırır” ileri düzey kimya programın- da ise “Dalton, Thomson, Rutherford ve Bohr atom modellerini bu modellere temel oluşturan bulgular bağlamında karşılaştırır” ve “Atomun kuantum modeline yönlendiren bulguları tarihsel gelişimi içinde açıklar”. Son aşamda ise “Atomu kuantum modeliy- le betimler”.

63. B

Öğrencilerin karşılaştıkları bir problem durumuy- la ilgili olarak ya kendi kurdukları, ya da öğretmen tarafından kendilerine verilen bir hipotezi, kendi tasarladıkları deneylerle test ederek çözüme kavuş- turdukları deney türü hipotez test etme deneyidir. Bu deney türünde hangi deneylerin yapılacağının belir- lenmesi, deneylerde kullanılacak araç gereçlerin be- lirlenmesi ve temin edilmesi, deneylerin yapılması, verilerin toplanması, yorumlanması ve sonuç çıkar- ma tamamen öğrencilere bırakılır.

64. A

Teorik modeller özünde sağlam bir teorik temele sahip ve ait oldukları gerçeklikleri en iyi açıklayabi- len tanımlamalardır. Teorik modeller diğer benzet- me modelleriyle daha da basitleştirilerek sunulabilir.

Elektromanyetik kuvvet çizgilerinin; fotonların; gaz- ların hacim-sıcaklık-basınç değişimlerini açıklayan kinetik teorinin benzetimsel gösterimleri bu grubu oluşturmaktadır.

65. E

2018 Kimya Dersi Öğretim Programı çerçevesinde öğrencilere bilimsel bilginin doğasının önemi, kimya- nın toplum, çevre ve ekonomiye katkıları ve kimya bi- limi ile ilgili kariye olanakları hakkında kazanımlara yer verilmektedir.

(14)

Bir kelimenin bilimsel kullanımı ile günlük hayattaki kullanımının farklı olması konuşma dilinden kaynak- lı kavram yanılgılarına neden olur. Günlük hayat- ta kullanılan konuşma dilinde çözünme olayı erime şeklinde ifade edilebilmektedir. Oysaki erime hal de- ğişimini anlatan bir olaydır ve şeker çayın içerisinde hal değiştirip erimez, çözünür.

67. B

Duyuşsal alanın basamakları alma, tepkide bulun- ma, değer verme, örgütleme ve kişilik haline getir- medir. Bu nedenle I. ve II ifadedeki kazanımlar daha çok duyuşsal alana hitap ederken, III. ifade de yer alan kazanım bilişsel alana yöneliktir.

68. D

5E modeline göre yapılan planlamaya göre yapılan işlemler şu şekilde basamaklandırılabilir.

Giriş: Öğrencilerin asit ve bazlarla ilgili hazırbulunuş- luk düzeylerini ortaya çıkarma

Keşfetme: Asit ve bazların özelliklerini keşfetme amaçlı gözlemler yapma

Açıklama: Asit ve bazların derişimlerine göre pH, ilet- kenlik vb. özelliklerini öğrencilere tanımlatma Derinleştirme: Asit ve bazların günlük hayattaki kulla- nım alanları ile ilgili örnekler verme

Değerlendirme: Asit ve bazların genel özellikleri hakkında öğrencilere kavram haritası hazırlatma

69. B

Toksik maddeler asla lavabolara dökülmemelidir, kimyasalın niteliğine uygun atık depolama kapların- da depolanarak, uygun yöntemler ile bertaraf edilme- lidir.

70. E

Bir kimyasal maddenin etiketinde maddenin üreti- cisinin adı ve adresi, kimyasal ve ticari adı, kapalı formülü, risk piktogramları, uyarı ibareleri, güvenlik tavsiyeleri (zararlı maddelere ait özel riskler (R) ve güvenlik önlemlerinin (S) ilgili olanlarının içinden se- çilmiş), alınabilecek tedbirler hakkında özlü bilgiler, kimyasal tanımı ve etkin maddesinin yüzdesi, diğer katkı maddeleri ve en azından bunların grup tanım- ları yer almalıdır.

71. B Bilim adamı yetiştirmek programın temel amaç- larından birisi değildir. 2018 Kimya dersi öğretim programının genel amaçları şu şekilde sıralan- maktadır:

• Kimya biliminin temel kavram, ilke, model, teori, yasa ve becerilerini kazanır, bu bilgi ve becerileri gündelik hayat, insan sağlığı, sanayi ve çevre so- runlarıyla ilgili olayları açıklamada kullanır.

• Kimyasal teknolojilerin insan hayatına yansıyan olumlu ve olumsuz yanlarını ayırt edebilecek tu- tum geliştirir; bunları insan sağlığı, toplum, çevre ve hayat kalitesi açısından değerlendirir.

• Kimya biliminin ve bilimsel bilginin gelişim süreci- ni ve doğasını anlar; bu süreci etkileyen faktörleri irdeler.

• Deneyimleri ile elde ettiği/hazır verileri çözümler;

gerektiğinde bilişim teknolojilerinden de yararla- narak bunları kimyanın sembolik diline ve bilimsel içeriğe uygun olarak düzenler, sunar, rapor eder/

paylaşır.

(15)

MURAT YAYINLARIMURAT YAYINLARI 72. D Kimya alanında sadece temel düzeyde bilgi sa-

hibi olması hedeflenen öğrenciler 9. ve 10. sınıf düzeyindeki ünitelerden sorumlu olurlar ve 11 ve 12. sınıflarda kimya dersi almazlar. Bu nedenle bu öğrenciler “Sıvı Çözeltiler ve Çözünürlük” ünitesi- ni işlemezler.

73. C Matematiksel modeller, fiziksel özellikler ve sü- reçler ile kavramsal ilişkileri ortaya çıkaran matematiksel eşitliklerle ve grafiklerle temsil etmektir.

İdeal gaz yasasının verilen matematiksel eşitliği matematiksel modellemedir.

74. D Deney yapmak ve model/maket tasarlamak psi- komotor beceri gerektirirken, çerve sorunlarının çözümüne katkıda bulunmaya istekli olmak du- yuşsal beceri gerektirir.

75. E Soruda verilen sembol risk kategorisi olarak ko- rozif maddelerde kullanılır. Ciddi cilt, göz vb. ha- sarlarına yol açabileceği tehlikesi hakkında uyarı verir.

(16)