1
2
İçindekiler
Önsöz………....……….4
Rapor Kimlere Yönelik?...4
Rapor Örneği………...………5
Akademik Nitelik………...………..5
Sosyal Durum………....………..6
Sosyal Seviyeye Göre Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutları………....………..7
Eğitimsel Seviyeye Göre Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutları………....………..8
Eğitimsel Ve Sosyal Seviyeye Göre Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutları………...……….10
Kendini Geliştirme Seviyesine Göre Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutları………...…………11
Sivil Toplum Seviyesine Göre Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutları………...…….12
Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Bir Örneğine Göre Önemli Ve Anket Sorularında Geçmeyen Umutlar………...….13
Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutlarının İnşallah Gerçekleşeceği Konusunda İyimserlik Seviyesi………...15
Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutlarının Önceki Değerlere Göre Gerçekleşeceğine Dair İnançlarının Sebebi………..15
3
Sonuçlar………..………17
Tavsiyeler………..……18
Kaynaklar………...…19
Ekler………..……19
4
RAPOR
Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutları.
‘’Sadece Karanlıkta Yıldızları Görebilirsin’’(1)
(Suriyeli bir mülteci Türkiye’de el işleri yapmaya eğitilirken)
Rapor Hazırlama Ekibi:
Araştırma Merkezi Hakkında/ araştırma çalışması: Araştırmacı Esra Elsafi meydan çalışması: Lübabe Tayfur/Hale İbrahim/Nur Elhac.
_________________________________
(1) Martin Luther King
5
ÖNSÖZ
Türkiye İçişleri bakanlığı tarafından çıkarılmış son Türkiye topraklarındaki mülteci sayımında (2018) sayılarının 3 milyon 424 bini aştığı söyleniyor.(1) Bu sayı diğer ülkelere göre Suriyelilerin göç sayısına göre en yüksek sayıdır.
Türkiye ve Suriye sınırları arasındaki kamplara ve İstanbul, Hatay, Şanlıurfa, Gaziantep ve diğer şehirleri gibi Türkiye şehirleri arasında dağılmışlardır.
Bilindiği üzere bunların çoğunu kadınlar ve çocuklar oluşturuyor ki Suriye İnsan Hakları Ağına güre kadınlar ve çocuklar mültecilerin yaklaşık %85’ini oluşturuyor(2). Bu onların ihtiyaç ve durumlarının üzerinde çalışmanın önemini arttırıyor. Bu raporun arkasındaki fikir genel anlamda Suriyeli mülteci kadınların umutlarını genel anlamda ve mülteci kadını özel bir şekilde hayatın farklı yanlarında soruşturmak. Suriye devriminin başlangıcından 7 yıl sonra Suriyeli mülteci kadınların umutları neler? Anketi dağıtan Suriyeli Kadınlar Derneği ile birlikte olarak Suriyeli Mülteci kadınların bir örneğine dağıtılan anket ile raporun bulmaya çalıştığı soru buydu. Bunun sayesinde ışığı Suriyeli mülteci kadının sosyal, toplumsal, eğitimsel, özel ve medeni toplum seviyesindeki umutlarına, ve bu umutları düşünürkenki iyimserlik seviyesine tutabildik. Bu Suriyeli kadının ihtiyaçları, umutlarını tanımak ve bunlara uygun yardımlar planlamaya yönelik meselelerle ilgilenen medeni toplum kuruluşlarına faydalıdır.
Rapor kime yönelik?
Raporun sonuçlarından özel bir şekilde Suriyeli göçmen ve kadınların meseleleriyle ilgilenen medeni toplum kuruluşları faydalanır. Suriyeli mülteci kadının ihtiyaç ve umutlarına uygun bir şekilde faaliyet ve projeleri yönlendirmek adına Suriyeli kadının ihtiyaç ve umutlarını anlamasına yardım eder.
___________________________________
(1)https://www.turkpress.co/node/44710 (2) http://www.alquds.co.uk/?p=310757
6
RAPOR ÖRNEĞİ
Hama, Hums, Halep, Lazkiye, İdlip gibi suriyenin çeşitli yerlerinden gelen 16-55 yaş arası 172 mülteci kadın Türkiye’nin çeşitli yerlerinde yaşıyor.
Bu kadınlar Suriyeli Kadınlar Derneği tarafından hizmet edilen ve anlaşma yapılan Suriyeli mülteci kadınlardan kasıtlı bir şekilde seçilmiş bir örnektir. Anket örneği 2017’nin aralık ayından dağıtılmaya ve toplanmaya başladı.
Akademik durum
Grafikte de belirtildiği gibi: anket cevaplarına göre (77) örneğin %44, 7’si üniversite eğitimi, (3) 1, 7’si yükseköğrenim, (13) %7, 5’i enstitü, (28) %16’sı ortaöğretim, (51) %29, 6’sı ortaöğretimden düşük veya diğer.
Önceki değerlere göre %70’den fazlası en düşük olarak ortaöğretim. Bu örneğin çoğunun eğitimli ve kültürlü kişiler olduğuna işaret eder.
7
TOPLUMSAL DURUM
Yukarıdaki grafiğe göre örnekteki çoğu kadın evli ve sayıları (107) yaklaşık %62’si, ve orada (25) bekar, değeri yaklaşık %14, (26) dul değeri yaklaşık %15, azınlığı ise (14) boşanmış değeri ise yaklaşık %8.
8
SOSYAL SEVİYEYE GÖRE TÜRKİYE’DE SURİYELİ GÖÇMEN
KADININ UMUTLARI
Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınların en büyük takıntısı çocukların eğitimi etrafında dönüyordu, ki örneğin %68’i çocuklarını başarılı bir şekilde eğitebilmeyi umut ediyor. Bu, Suriyeli kadının göç toplumunda, çocuklarını kültürsel olarak kendi ülkesinden farklı bir ülkede eğitmeye eğitirkenki zorluklarına yönlendiriyor. Örneğin %30, 8’i ailesini tek bir çatı altında görme hakkındaki umutlarından bahsetti. %28, 5’i ailesinin birbirine bağlı olmasını umut ediyor. Bu kadının yaşadığı herhangi bir toplumda ona koruma ve sosyal itibar sağlayan sosyal oluşum hakkındaki endişe ve korkularını göz önüne serer. %30, 2’si Türk toplumunun Suriye göçünün en fazla olduğu ülkenin toplumu olmasını baz alaraktan bile Suriye meselesiyle sempati kuran bir toplumda yaşamak istediğini belirtti. Böylece onların yaşadıkları toplumla entegre
9
olmak istedikleri gözler önüne serildi. Ve 13, 4’ü sosyal seviyede gerçekleşmesini dilediği ankette geçmeyen umutların varlığından bahsetti. Çoğu cevap sosyal bağlılık ve sosyal ilişkilerin güçlendirilmesi konusundaki umutları hakkındaydı. Bazı cevaplar da Suriyelilerin haklara ve uygun iş imkanlarına sahip olması umutlarına yönelikti. Bazıları ise hayır işlerine koşma hakkındaki umutlarını ve Suriye, İslam ümmeti ve Suriyeli mültecilerin geleceğinin daha iyi olmasından ve rahatlığın daha fazla yayılması hakkındaki umutlarından bahsettiler.
10
Suriyeli mülteci kadınların eğitimsel seviyeye göre umutları
Cevaplar Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınların örneğinin eğitimsel seviyeye göre seçtiği en çok dilenen umudun Kur’an’ı Kerim’i öğrenme umudu olduğunu gösterdi. Bunun değeri ise %57’dir. Bu onların Din açısından ne kadar kuvvetli olduklarını gösterir. Örneğin %54’ü Arapça dışında başka diller de öğrenmek istediklerini belirtti. Arapça konuşmayan toplumlarda Suriyeli mültecilerin karşısındaki yaşadığı toplumla iç içe olmasındaki en büyük engel dil engelidir. Bu yüzden Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınların Arapça bilmeyen bir toplumda yaşarken en çok ihtiyacı olduğu şey budur. %64’ü ise çocuklarının üniversite eğitimlerini tamamlamasını istiyor. %34’ü kendi üniversite eğitimlerini tamamlamasını istediğini belirtti. Bu, bize, Suriyeli kadının mevcut durumunu değiştirmesi ve daha iyi bir gelecek oluşturulması hakkındaki akademik hazırlık ve eğitimin öneminin farkındalığını gösterir.
11
(Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınlar kuran eğitimi görürken)
‘’ diğer’’ seçeneğinde cevaplar yükseköğrenim ve üniversite eğitimlerinin tamamlanmasının önemi hakkındaki cevaplar, Kur’an ve dini ilimlerindeki çalışmaların geliştirilmesi ve bazı cevaplardaki gibi yeteneklerin, kişisel eğitimin geliştirilmesinden bahseden cevaplar arasında çeşitleniyor.
12
BİLİM VE İŞ SEVİYESİNE GÖRE TÜRKİYE’DE SURİYELİ MÜLTECİ
KADINLARIN UMUTLARI
%55 geliri hayatın gereksinimlerine yetecek istikrarlı bir işe sahip olmak istediğini belirtti, bu ailesinin güveni için uygun olan seviyeyi sigorta altına alabilmek için göçmen kadının hayatında ekonomik istikrarın önemini gösterir. %46, 5’i ise kendi özel projesini oluşturmak istiyor.
Diğer cevapların çoğu yetenekler, yeterlilik ve projelerin geliştirilmesinden bahsediyor. Diğer birçok cevap eşinin bir işe sahip olması ve herhangi bir yolla iyi bir hayat yaşamaya dikkat çekiyor.
Birden fazla cevap ise hayatın gereksinimlerini karşılamaya yardımcı olmak için sürekli yardım elde etmeyi umuyor. Son olarak bazı cevaplarda dini ilimler ve Kur’an-ı Kerim ilmi alanındaki çalışmaların önemine dikkat çekiyor
13
(Türkiye’de Suriyeli mülteci kadın dikiş öğrenirken)
14
KİŞİSEL GELİŞİM SEVİYESİNDE TÜRKİYE’DE SURİYELİ MÜLTECİ
KADININ UMUTLARI
%42’si imanını güçlendirmek ve ruhsal deneyimlerini değiştirmek istiyor. %41’i kişisel eğitim seviyesindeki umutları konusunda iletişim yeteneklerini geliştirme seçeneğini seçti. Ve aynı yüzdelik dilim şeklinde kendine güveni geliştirme seçeneğini seçti. %37’si korku ve endişeden kurtulmayı seçti. %21, 5’i sağlık durumunun iyileşmesi hakkındaki umutlarından bahsetti. (Diğer) seçeneğinde, katılımcılar kendini geliştirmenin birçok alanını dile getirdiler. Bunların çoğu, hem uzmanlık alanında hem de kişisel gelişim alanında eğitim ve kişisel beceri geliştirme etrafında dönmektedir. Toplum hizmeti alanları, kendi kendine yardım, proje yönetimi, uluslararası hukuk, müzakere becerileri ve diğerleri.
15
SİVİL TOPLUM SEVİYESNE GÖRE TÜRKİYE’DE SURİYELİ MÜLTECİ
KADINLARIN UMUTLARI
Ankete katılan kadınların dikkatini çeken seçimler, özellikle kadınlar ve çocuklar olmak üzere, haklar ve kamu özgürlükleri ile ilgili uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak ya da katılmaktı. Örneğin %44’ü seçti. %35’i Suriyeli yetimlerin işleriyle ilgilenen bir derneğe katılmayı seçti. %27’si Suriyeli kadınların işleriyle ilgilenen bir derneğe katılmayı seçti.%18'i işiyle ilgilenen bir sendikaya üye olma isteğini dile getirdi.
Örneğin%9'u sivil toplum örgütleriyle işbirliğini desteklememiştir.
Örneklemin en düşük yüzdesi %1, 7 muhalefet partilerinden birine katılma ve Suriye devriminin siyasi hareketine katılmayı istediğini dile getirdi. Seçenek ‘’diğer’’de, katılımcılar, sivil toplumun etkinliğini de
16
içeren birkaç umuttan bahsetti. Kadın hakları, Suriyeli çocukların bakımı, Suriyeli çocukların eğitim hakları, Kadınlar ve çocuklar için rehberlik ve psikolojik destek, Kur'an ve Arapça ezberleme seçeneklerini seçti.
Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Bir Örneğine Göre Önemli Ve Anket
Sorularında Geçmeyen Umutlar
bu soruya 72 yanıtımız oldu, 21’i ‘’hayır’’ cevabını verdi. Bunlardan birkaçı (11 cevap), eve dönme takıntısına ve Suriye'nin güvence altına alınmasının ve güvende olmasının büyük umuduna odaklandı. 11 cevap ise gelecek çağ ve aile ile ilgili umutlardan, ve çocukların özel bir şekilde eğitilmesinin öneminden bahsetti. Bir mülteci kadının söylediği gibi
‘’evimizi, küçük ve ailem arasında olmasını istiyorum’’, bir başka mülteci kadının umudu ise şuydu ‘’tüm Suriyeli çocukların eğitilmesi’’. Suriyeli kadınlara yönelik umutları ve onları destekleme, onlara haklarını verme ve onları güçlendirme ihtiyacını vurgulamak için soruyu yanıtlayan bir dizi mülteci (10 kişi) şöyle cevap verdi: "Sorunlardan ve zulümden uzak huzur içinde yaşamak istiyorum." Bir başkası ise şunu vurguladı: "Ben zulümden özgür bir hayat yaşamak istiyorum" bir cevap da
"Muhafazakâr" kadınlara ve siyasi çalışmaya yönelikti: "Muhafazakar kadınların siyasî çalışmaları yürüttüklerini ve bu akımın vizyonunu, entelektüel, siyasal ve toplumsal olarak ifade ettiklerini ve bu kategoriyi dünyanın, özellikle Suriyelilerin gördüğünü görmek. Bir cevapta:
"İnşallah Allah bana, insanlara mümkün olduğu kadar yardım etmek ve ihtiyaçlarını karşılamak ve kalplerine zevk katmak için bana bilgelik ve para verir. Bu benim Allah’tan umudum." dedi.
17
(Türkiye’de Suriyeli kadın mülteciler eğitime katılıyor)
Mülteci kadınların kaygıları da, kimlik belgeleri sorunları, vize şartları ve Suriyelilerin göç ülkelerinde medeni haklarının bu tür işlere adanmış bir varlıkla çözülmesinin zorunluluğu hakkında çeşitli cevaplarda (4 cevap) ortaya çıkmıştır. Birkaç cevap (7 cevap), özellikle Suriyelilerin maddi durum ve yaşam koşullarının ve durumunun iyileştirilmesinin önemini vurguladı. Bir mülteci kadın ise ‘’alanların önlerine iş için açılmasının, isimlerini kanıtlamanın ve göç ülkelerinde marjda yaşamamanın”
üzerinde durdu. Bir cevap da hacca gitmek isteyen bir kadının ifadesiydi.
18
Çelişkili cevapları çıkarınca bu soruya toplam 167 cevap geldi.
Örneğin %33, 5’i umutlarının %80’inin gerçekleşeceğini düşünmesi üzerine Suriyeli kadının umutlarının gerçekleşeceği konusunda iyimserliği ortaya çıktı. %31’i umutlarının gerçekleşme ihtimalinin %50 olduğunu düşünüyor. %17’si o kadar çok iyimserdi ki umutlarının %100 gerçekleşeceğini düşünüyor. Fakat bazı cevaplar da bu konuda kötümser olanların olduğunu gösterdi, örneğin %10’u umudunun sadece umut olarak kalacağını ve gerçekleşmeyeceğini düşünüyor. %7, 8’i de umutlarının sadece %20’sinin gerçekleşeceğini düşünüyor.
Yukarıdaki değerlere göre Suriyeli kadında zorluklara rağmen iyimserliğin, geleceğe, gerçeği değiştirme ve zorlukları aşma konusunda umutların kaldığını görebiliyoruz.
Türkiye’de Suriyeli Mülteci Kadınların Umutlarının Önceki Değerlere Göre Gerçekleşeceğine Dair İnançlarının Sebebi
Bu soruya 137 cevap aldık. Bu değer örneğin %80’ine eşdeğer, bu da mülteci kadınların anketle etkileşimini ve anket konusuna olumlu cevaplamalarını gösterir. Çünkü bu soru isteğe bağlı ve açık uçlu. Bu
19
Türkiye’de Suriyeli mülteci kadının Suriyeli mültecilerle özellikle ilgilenen taraflarla etkileşimine ve anketin ortaya koyduğu konunun (Suriyeli kadının umutları) önemine de bir gösterge olarak sayılabilir.
Cevaplar, Suriyeli kadının umutlarının hangi seviyede gerçekleşeceğini düşünmesine dair 3 cevaba odaklandı; iman ve Allah’a güven, soruyu cevaplayanların %38'i olan elli sekiz kadının umutlarının çoğunun gerçekleşeceğine dair iyimserliğinin sebebine dair cevabı, Allah’a karşı güvene ve iyi niyete sahip olduğunu söylemesiydi, ve imanının gerçeği değiştirme ve iyileştirmenin mümkün olduğunu düşünmelerini sağladığını söyledi.
Azim, çalışma ve umut edilen umutların gerçekliliği; soruyu cevaplayanların %18’i olan 25 kadın kadının umutlarının çoğunun gerçekleşeceğine dair iyimserliğinin sebebine dair cevabı, umutlarını gerçekleştirmek için çalıştığını ve umutların gerçekleşmesinin sebebinin azim ve çalışma olduğunu söylemesiydi.
İstikrarsız ve zor durum; soruyu cevaplayanların %13’ü olan 18 kadın umutlarının çoğunun gerçekleşeceği konusunda kötümserliliğinin sebebine dair cevabı, istikrarsızlık ve geçtiği zor durumlar olduğunu söylemesiydi.
Cevaplayanların %24’ü olan 33 kadın “diğer” cevabını verdi. Kalan cevaplar ise (%6, 5) “umudum var”, “nasip”, “niteliklerin olamaması”
gibi çeşitli cevaplardı. Umutlarının gerçekleşeceğine güveninden bahseden bir kadın şu cevabı verdi “bu anketi gönderdiğinize göre Suriyeli aile ve kadının işlerini iyileştirme ile ilgilenen birileri var.”
20
Sonuçlar
N
Şimdiki raporda Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınlar örneğinin bir yere kadar eğitimli oldukları.
Örneğin çoğu evli, boşanmış veya dul kadınlar. Yani bu kategorinin çocuklarının olması ve ailesine bir başkasından daha fazla sorumluluğu olması muhtemel.
Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınların örneğinde inançsal ve ruhsal tarafın gücü raporda birçok konumda ortaya çıkmıştır. Açık uçlu veya çoktan seçmeli soruların cevaplarında bundan bahsetmişlerdi.
Sosyal tarafta raporun örneğinin en büyük korkuları ve umutları aile ve çocuklarını büyütme hakkındaydı.
M
Eğitimin sonraki çağın geleceğinde önemine karşı farkındalık açıktı.
Örneğin kadınlarında kişisel yeteneklerini geliştirmenin fazla önemi ortaya çıktı.
Birbirine bağlı sosyal bir ağ ve sosyal hayatı koruma takıntısı örneğin cevaplarında açıktı.
N
Kimseye ihtiyaç duymama ve kendi kendine sahip çıkabilme cevaplarda ortaya çıkan, kadının en büyük takıntılarından biriydi.
Vatana geri dönmek, ankete katılan kadınların varlığından hiç kaybolmayan bir takıntı. Suriye’ye dönme umutlarını, istikrara ve güvene sahip olması dileklerinden de bahsettiler.
21
Tavsiyeler
Suriyeli mülteci kadına özel projeleri eğitimsel ve sosyal alanlara yöneltme.
M
Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınlara eğitimlerini tamamlamak ve çocuklarının eğitilmesi için burs sağlama.
Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınların
22
Kaynaklar
- Türkiye’de Suriyeli mülteci kadınların örneğine dağıtılan anketin sonuçları.
- Türk Press
- Suriyeli Kadınlar Derneği’nden fotoğraflar.
- Arap Kudüs Meclisi
Ekler
- Rapor anketi
- Suriyeli mülteci kadının umutları - Araştırma merkezi
Anketin Hedefi;
Anket, Suriyeli mülteci kadının sosyal, ekonomik, sivil ve kişisel gelişim seviyesinde umutlarını tanımak. 20-50 yaş kitlesini hedeflemektedir. Araştırma merkezi, bilgilerin gizliliğinin korunacağını onaylamıştır. Bilimsel araştırmanın amaçları dışında kullanılmayacak.
**ilk olarak: kişisel bilgiler:
İsim (isteğe bağlı):
Yaş:
Eğitim durumu:
Sosyal durum:
Bekar Evli
23
Boşanmış Dul
**2.olarak, anket soruları. Seçtiğiniz cevaba daire veya ( ) işareti koymanızı dileriz:
Sosyal seviyeye göre gerçekleşmesini umutladığınız en önemli umut:
Ailemin tek bir çatı altında toplanması.
Ailemin birbirine bağlı olması.
Suriye davasıyla sempati kuran bir toplumda yaşamak.
Çocuklarımı başarılı bir şekilde eğitebilmek.
Diğer, buraya yazın………….
Eğitimsel seviyeye göre gerçekleşmesini umutladığınız en önemli umut:
Eğitimimi tamamlamak.
Çocuklarımın üniversite eğitimini tamamlaması.
Kur-anı Kerim’i öğrenmek.
Arapça dışında farklı bir dil öğrenmek.
Diğer, buraya yazın………….
Ekonomik ve iş seviyesine göre başarmayı umutladığınız en önemli umut:
geliri hayatın gereksinimlerine yetecek istikrarlı bir işe sahip olmak istediğini belirtti.
Kendi özel projemi oluşturmak.
Diğer, buraya yazın…………
24
Kendini geliştirme seviyesine göre başarmayı umutladığınız en önemli umut:
İletişim yeteneklerini geliştirme.
Kendine güveni geliştirme.
İmanımı güçlendirme ve ruhsal deneyimimi derinleştirme.
Korku ve endişeden kurtulma.
Sağlık durumunun iyileşmesi.
Diğer, buraya yazın………….
Sivil toplum seviyesine göre başarmayı umutladığınız en önemli umut:
muhalefet partilerinden birine katılma ve Suriye devriminin siyasi hareketine katılma.
Suriyeli kadınların işleriyle ilgilenen bir derneğe katılma.
Kültür derneğine katılma.
Suriyeli yetimlerin işleriyle ilgilenen bir derneğe katılma.
İşiyle ilgilenen bir sendikaya üye olma.
Sivil toplum örgütleriyle işbirliğini desteklemiyorum.
Özellikle kadınlar ve çocuklar olmak üzere, haklar ve kamu özgürlükleri ile ilgili uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak ya da katılma.
Diğer, buraya yazın………….
Yukarıdaki sorularda geçmeyen sizin için önemli umutlar var mı?
Buraya yazın
25
………..
………..
………..
İnşallah gerçekleşeceğini düşündüğünüz umutların değeri kaçtır?
%20
%50
%80
%100
Umut kalacak, ve gerçekleşeceğini sanmıyorum.
Umutlarınızın bu değerde gerçekleşeceğini düşünmenizin sebebi nedir?
………
