ARA$TIRMALAR (Research Reports)
TiP II DiYABETiK HAST ALARDA DERi POTANSiYEL P ARAMETRELERi*
Skin potential parameters in type II diabetic patients
Ugur T TURA<;LAR1, Ferhan CANDAN2, Sena ERDAL3, Ay~e DEMiRKAZIK4
Ozet
Amar;: Tip 2 diyabetli hastalarda deri potansiyel parametrelerini belirlemek.
Gere,; ve yontem: Cumhuriyet Vniversitesi Tip Fakultesi i<; Hastalzk/ari Polikliniginde takip edilen Tip If diabetes mellituslu 35 erkek hasta ve 35 saglzk/z ki!jide deri potansiyel parametreleri 6/<;iildii. Sigara i<;enler ve diyabetik mik.rovaskiiler komp/ikasyonu o/an/ar
<;alz!jmaya dahil edilmedi. Deri potansiye/i kayitlan sol koldan Nihon Kohden AA-600 H modiilii ileyap1/d1. Deri potansiyel yamll (DPY) elde etmek i<;in ulnar s.inir sag koldan, yiizeyel giimii!j EEG elektrodlan ile uyan/d1.
Baza[ deri potansiyeli (BDP) seviyesi elektriksel uyandan hemen 6nceki siikunet seviyesi olarak degerlendirildi.
Deri potansiyel yamt latensinin tayininde ise, stimulus artefaktmdan yamt potansiye/inin ba!jlamasma kadar olan sure ol<;iildii.
Bulgu/ar: Hasta ve kontrol grup/armdaki BDP ve latens degerleri arasmda istatistikse/ o/arak an/am/1 bir /ark olmad1g1 saptand1 (p>0.05). DPY degerlerinin ise hasta grubunda kontrol grubuna gore anlamlz olarak dii!jiik oldugu goriildii (p<0.01).
Sonu,;: Deri potansiyel parametrelerinin diyabetli hastalarda diger metodlarla birlikte bir tecjhis parametresi olarak kullamlabilecegi sonucuna varzlm1/jtzr.
Anahtar Kelimeler: Deri, Diabetes mellitus, Potansiye/
Diabetes mellitus insulin yoklugu veya yetersizligi sonucu meydana gelen; yaygm hormonal, metabolik ve mikrosirkulasyon degi~iklikleri ile _birlikte giden ve bu yolla bin;ok orgam etkileyen sistemik bir hastahktir (1). Sinir sistemi bozukluklan diyabetin
*XVI. Gevher Nesibe Tip Giinleri !. Deneysel ve Klinik Ara§hrma Kongresi ve Workshop
Cumhuriyet Universitesi Tip Fakiiltesi 58140 SIVAS Fizyoloji. Y.Dor;.Dr.1, Dor;:.Dr.2, ProfDr.3, Ogr.Gor.Dr.'.
Geli§ tarihi: 20 May1s /998
Abstract
Purpose: To determine the skin potential parameters in patients with Type II diabetes mellitus.
Material and methods: Skin potential parameters of 35 patients with Type II diabetes mellitus at Cumhuriyet
University Faculty of Medicine Department of Internal Medicine were studied and measured. All the patients and the control subjects were nonsmokers and the patients had no diabetic microvascular complications. Skin potential records were taken from the left arm. The records were kept in DC mode with a sensitivit)i of 0.02 Vlcm. To record the skin potential response (SPR) the ulnar nerve was stimulated with silver EEG electrodes.
Skin potential level (SPL) was evaluated as the amplitude of quiteness just before the electrical stimulus. Latency was evaluated as the time between the stimulus artifact of stimulus and the beginning of SPR in seconds.
Results: While there was no statistical difference between two groups in SPL and latency (p>0.05), SPR was found to be decreased significantly in patients ' group (p<O.O I).
Conclusion: Skin potential parameters, along with other parameters, can be used as a diagnostic parameter in patients with diabetes mellitus.
Key Words: Diabetes mellitus, Potential, Skin
en onemli komplikasyonlanndan birini olu~turur.
Neden olarak vasa nervorumlann t1kanmas1 yuztinden meydana gelen nekroz ile sinirlerin akson ve miyelinlerinde sorbitol ve miyoinositol birikmesi gosterilmi~tir (2). Diyabetiklerde en s1k rastlanan sinir sistemi komplikasyonlan sensoriyel noropati, motor noropati ve otonom noropatidir. Otonom sinir sistemi noropatisi diyabetin en onemli komplikasyonlarmdan birini olu~turur. Bu durum kendisini en s1k ta~ikardi, mesane ve mide atonileri, safra kesesi diskinezisi, empotans, diyare ya da konstipasyon ve terleme bozukluklan ~eklinde belli
195 Erciyes Tzp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 21(4) 195-198, 1999
eder. Pupilla reaksiyonlan bozulabilir. Postural hipotansiyonlara stk rastlamr (2).
Otonom sinir sisteminin olyiilmesinde kullamlan metodlarm ba~mda sempatik sudomotor yamtlarm kaydedildigi elektrodermal aktivite gelir.
Elektrodermal aktivite (EDA), sempatik sinir sisteminin reaktivitesinin olytilebilmesi amac1yla, derinin elektriksel aktivitesinin ve bunun degi~imlerinin kaydmda geni~ olarak kullamlan bir ol9iim yontemidir. Deri direnci ve deri iletkenliginin yanmda EDA parametrelerinden bir tanesi de deri potansiyelidir. Ter bezlerinin aktivitesi sonucu meydana gelir ve sempatik sinir sisteminin indirekt bir gostergesi olarak kabul edilmektedir (3). <;::iinkti ter bezleri otonom sinir sisteminin sempatik ktsmma ait olan sempatik sudorifik lifter ile innerve edilmektedir. Bundan dolay1 organizmanm sempatik faaliyeti ve buna bagl1 olarak sempatik sudorifik aktiviteyi etkileyen btitUn uyanlarda ve hastahklarda deri potansiyel degerleri degi~im gosterir (3,4).
Yapilan literattir taramasmda elektrodermal aktivitenin diger parametreleri (deri direnci ve deri iletkenligi gibi) ile diyabet arasmdaki ili~kinin ara~tmlm1~ oldugu gortilmti~, fakat deri potansiyeli ile ilgili bir 9ah~maya rastlanamam1~tlf (4). Bu nedenle 9ah~mam1zda mikrovaskiiler komplikasyonu olmayan Tip II diabetes mellituslu hastalarda sempatik sinir sisteminin indirekt bir gostergesi olan deri potansiyel parametrelerini ara§t1rmay1 amaylad1k.
MATERYAL VE METOD
Cumhuriyet Oniversitesi Tip Fakiiltesi i9 Hastahklart Poliklinigi'nde takip edilen 35 diabetes mellituslu erkek hasta ve 35 saghkh erkekte deri potansiyel parametreleri (BDP: Baza! Deri Potansiyeli, DPY: Deri Potansiyel Yamtt, Latens) olytildii. Sigara iyenler ve diyabetik mikrovasktiler komplikasyonu olanlar yah~maya dahil edilmedi.
Deri potansiyeli kay1tlan normal oda stcakhgmda (202°C), lo§ bir aydmlatma ve sakin bir ortamda, ses izolasyonuna sahip Faraday kafesi ic;:erisinde, strt iistU yatar konumda, sol koldan yap1lmt§ttr. Polarize
Turar;:lar, Candan, Erda/, Demirkaztk
olmayan Ag/ AgCI elektrodlar hipotenar kabanklik ile on kolun i9 yliztine yerle§tirilmi~tir (5,6). Amplifikasyon iyin Nihon Kohden AA-600 H modtilii kullamlmt§, kay1tlar DC modunda ve 0,02 V/cm hassasiyetle yap1lm1§ttr.
Deri potansiyeli yamtlanm elde etmek iyin uygulanan ulnar sinir uyanmt; sag koldan, ytizeyel glimti~ EEG elektrodlan ile yap1ld1. Uyaniar her denege kare dalga tek ~oklar (slire: 1200 mikrosaniye, ~iddet: 5 mA) halinde uygulanm1~t1r (7).
Baza! deri potansiyeli seviyesi, elektriksel uyandan hemen onceki slikunet seviyesi olarak degerlendirilmi§tir ve ba§langtytaki s1ftr yizgisi ile siikunet seviyesi arasmdaki mesafenin milivolt (mV) olarak ol9tilmesiyle bulunmu~tur. Her kay1tta iki veya Uy elektriksel stimulus verilerek, meydana _ gelen yamt potansiyellerinin aritmetik ortalamas1 ahnmt~ ve boylece deri potansiyeli yamt degerleri bulunmu§tur. Deri potansiyeli yamtlannm genligi tepeden tepeye (peak to peak) milivolt olarak ol9tilmii~ttir (8). Latans tayininde ise, stimulus artefaktmdan yamt potansiyelinin ba~lamasma kadar olan sure saniye (sn) olarak olytilmli~tur.
Sonuylarm istatistiksel degerlendirilmesinde Student t testi kullamlm1~ttr.
BULGULAR
Cah§maya alman hastalann ve kontrol grubuna ait ki§ilerin ya§, boy ve agirhklanna ait ortalama degerler Tablo J'de verilmi§tir. Hastalar ile kontrol grubundaki saghklt insanlar arasmda istatistiksel olarak ya~, boy ve kilo fark1 yoktu (p>0.05).
Baza! deri potansiyeli ve deri potansiyel yamtt latensinin hasta ve kontrol gruplarmdaki degerleri kar§1la~tmld1gmda, her iki grup arasmda istatistiksel olarak anlamh bir fark olmad1g1 saptand1 (p>0.05).
Deri potansiyeli yamtmm degerlendirilmesinde ise, hasta grubuna ait DPY degerlerinin kontrol grubuna gore anlamh olarak dti~tik oldugu gortildti (p<O.O 1) (Tablo 11).
Erciyes Tip Dergisi (Erciyes Medical Journal) 21 (4) 195-198, 1999 196
Tip II diyabetik hastalarda deri potansiyel parametreleri
Tablo I. Hasta ve kontrol gruplarma ait ya~, boy ve ag1rhklann kar~1l~tmlmas1
Hasta Kontrol Test
Y~(ytl) 49.6 ± 12.8 48.8 ± 10'.9 p > 0.05
Boy (cm) 167.6 ± 8.3 168.4 ± 8.7 p > 0.05
Ag1rhk (kg) 72.3 ± 12.2 72.0 ± 11.8 p > 0.05
Tablo II. Hasta ve kontroi gruplarma ait deri potansiyel parametrelerinin kar~1la~tmlmas1
Hasta Kontrol Test
BDP (mV) 48.12 ± 10.56 47.37 ± 7.69 p > 0.05 DPY (mV) 2.67 ± 0.79 10.49 ± 6.04 p <0.01 Latens (sn) 2.49 ± 0.61 2.69 ± 0.89 p> 0.05
TARTI~MA
Otonom sistem noropatisi diabetes mel!itusta en s1k goriilen kronik komplikasyonlardan biridir. Bu bozuklugun tamsmda t;:e1,,itli elektrofizyolojik laboratuvar metodlan kullarnlabilmektedir . Bu metodlardan biri de sempatik sinir sisteminin aktivitesinin olt;:lildiigti deri potansiyelidir. Konuyla ilgili 9ah1,,malann t,:ogunda diabetik hastalarda deri direnci bir te1,,his metodu olarak kullamhrken (9-12), daha az olarak da baz1 ara~tmc1lar t,:ah~malarmda deri iletkenligi parametresini kullanm1~lard1r (l 3).
Yap1lan bu ara1,,tirmalarm 9ogunda periferik vasktiler bir bozuklugu olmayan diyabetik hastalardaki elektrofizyolojik parametrelerde bir dti1,>ii~ oldugu gorlilmti1,, ve bunun nedeninin otonomik noropati oldugu dti~tinlilmti1,,ttir. Bu sonu9lara benzer 1,,ekilde biz de yaptig1m1z r;ah~mada diger bir elektrofizyolojik metod olan deri potansiyeli parametrelerinden DPY'nm diyabetli hastalarda dii~lik oldugunu saptad1k.
Wallengren ve arkada~larmm (14) bir 9ah~masmda noropeptid Y i9eren noronlarm diyabetik hastalarda
azald1g1 gosterilmi~tir. Bu bulgu diyabet hastalannda hem deri direncinin hem de deri potansiyelinin neden dii1,,lik seviyelerde ol9tildtigtinli a91klayabilmektedir. Gerek bizim 9ah~mam1zdaki, gerekse diger ara~tmc!lann 9ah~malanndaki hastalarm klinik olarak noropati bulgusu olmamasma ragmen, elektrofizyolojik olarak bulgu vermesi periferik sempatik adrenerjik ve kolinerjik liflerde diyabete bagh olarak erken degi1,,iklikler olabildigini gostermektedir .
·Bu 9ah~mada sempatik sinir sisteminin indirekt gostergelerinden biri olan deri potansiyel yamtmm diabetes mellituslu hastalarda belirgin olarak dli1,,ti1,>
gosterdigini saptad1k. DPY'nm hasta grubunda daha dii1,,lik olmas1 bu hastalarda bulgu olmamasma kar1,,m diyabetik otonom noropatiyi dii~lindiirmesi a91smdan onemlidir. <;ah~mam1zdan elde ettigimiz bulgulardan, deri potansiyel parametrelerinin diyabetli hastalarda diger metodlarla birlikte bir te1,,his parametresi olarak kullamlabilecegi sonucuna vanlm1~tir.
KAYNAKLAR
I. Spiro RG. Search for biochemical basis of diabetic microangiopathy. Diabetologia 1976;
12: 1-14.
2. Maeda CY, Fernandes TG, Timm HB, lriyogan MC. Autonomic dysfunction in short-term experimental diabetes. Hypertension I 995; 26: 1100-1104.
3. Venables PH. Electrodermal activity. Ann NY Acad Scien 1991; 620, 192-207.
4. Christie Ml. Electrodermal activity in the 1980s:
a review. J Royal Soc Med 1981; 74: 616-622. 5. Scarba Scerbo A, Weinstock Freedman L. A
mqjor effect of recording site on measurement of electrodermal activity. Psychophysiology 1992;
29, 241-246.
6. Martinez-Selva JM, Roman F. Sex differences. and the asymmetry of specific and non-specific electrodermal responses. Int J Psychophysiology 1987; 5:155-160.
7. Fujii M, Yamada T. The effects of stimulus rates upon median, ulnar and radial nerve
197 Erciyes Tip Dergisi (Erciyes Medical Journal) 21(4) 195-198,1999
somatosensory evoked potentials. Electroencep Clin Neuro 1994; 92: 518-526.
8. Naveteur J, Sequeira-Martinho H. Reliability of bilateral differences in electrodermal activity.
Biological Psychology 1990; 31,47-56.
9. Bertherat J, Netter JM, Timsit J, Chanson P, Blumberg-Tick J. Diabetic thoracoabdominal neuropathy. Clinical and electrophysiological study with evaluation of the autonomic nervous system. Presse Medicine 1993; 22: 210-204.
JO. Cacciatori V, Dellera A, Bellavere F, Bongiovanni LG, Teatini F. Comparative assessment of peripheral sympathetic function by postural vasoconstriction arteriolar reflex and sympathetic skin response in NIDDM patients. Am J Med 1997; 102: 365-370.
I I. Jha S, Nag D. Sympathetic skin response and
T21rar;lar, Candan, Erda/, Demirkaz1k
autonomic dysfunction in diabetes. Indian J Physiol Pharmacol 1995; 39: 149-153.
l 2. Caccia MR, Dezuanni E, Salvaggio A, Osio M, Bevilacqua M. Sympathetic skin response versus maximum motor and sensory conduction velocity to detect subclinical neuropathy in non-insulin- dependent diabetics. Acta Neurol Belg 1991; 91:
213-222.
13. Amarenco G, Kerdraon J. Electrophysiologic perinea/ studies in the exploration of erectile
dysfunction in diabetics. Diabete Metab 1994;
20: 60-63.
14. Wallengren J, Badendick K, Sund/er F, Hakanson R, Zander E. Innervation of the skin of the forearm in diabetic patients: relation to nerve function. Acta Derm Venereal 1995; 75:
37-42.
Erciyes Tip Dergisi (Erciyes Medical Journal) 21 (4) J 95-198, 1999 198
