DİLİN YAPILARI II:
CHARLES SANDERS PEIRCE
Ferdinand de Saussure yirminci yüzyılın başlarında kendi dilbilim anlayışını geliştirirken aşağı yukarı aynı dönemde
Charles Sanders Peirce (1839-1914), Atlantik’in diğer yakasında benzer bir teorik çalışma yürütmekteydi.
Saussure’un birbirine bağlı “iki atomlu” (gösteren ve
gösterilen) göstergesinden farklı olarak Peirce, üç bağımsız unsurdan oluşan bir model geliştirmişti.
(1) Symbol/Symbolic (Simge/simgesel)
(2) Icon/Iconic (Görüntü/görüntüsel, İkon/İkonik) (3) Index/Indexical (Belirti/Belirtisel)
Anlamı belirleme gücü bakımından simgelerde asıl dikkat representamen üzerindedir. Bu bakımdan
simgeler diğerleri arasında en fazla uylaşımsal olanlardır.
Belli bir nesne ya da kavramın hangi dilsel kodla ifade edileceği dilden dile değişebilir. Belirtisel göstergede ise
anlamı belirleme gücü object üzerindedir. Örneğin dumanın bir şeylerin yandığının göstergesi ya da ateşimizin yükselmesinin hastalandığımızın belirtisi olması dilsel uylaşımların ötesinde bir ortaklık taşır. Bu
bakımda uylaşımsallık simgelerde en çok, belirtisel göstergelerde ise en az düzeydedir.