Fonksiyonel Besinler ve
Bilimsel Yaklaşımlar
Beslenme Bilimleri
XX. yy
• Analitik, kimyasal, fiziksel, biokimyasal, fizyolojik, tıbbi... araştırmalar
• Makro besin ögeleri, vitaminler, minerallerin keşfi
• RDA önerileri
• Beslenme rehberlerinin geliştirilmesi
• Yetersizliklerin önlenmesi
• Aşırı beslenmeden kaynaklanan hastalık riskinin azaltılması
Fonksiyonel Besin Bilimi
XXI. yy
• Analitik, kimyasal, fiziksel, biyokimyasal, fizyolojik, tıbbi... araştırmalar
• Besin’ in keşfi
• Besin-vücut işlevinin irdelenmesi
• Besine dayalı beslenme rehberlerinin geliştirilmesi
• İyi hal/sağlığın geliştirilmesi
• Hastalık riskinin azaltılması
Beslenme Bilimleri
XXI. yy
• Sağlık harcamalarındaki artış
• Yaşam süresindeki artış
• Beslenme bilimlerindeki yeni gelişmeler
• Besin üretimindeki yeni teknolojiler
• Yaşam stilindeki büyük değişiklikler
• Yaşam kalitesini artırmak isteyen tüketici
Beslenme Bilimleri
XXI. yy
Yaşam süresini uzatmak
Yaşam kalitesini artırmak
Beslenme Bilimleri
XXI. yy
Optimal beslenme
Maksimum iyi hal/sağlık Minumum hastalık riski
Maksimum sağlıklı yaşam
Fonksiyonel Besin Bilimi
Hipotez
Optimum beslenmek
İyi hal ve sağlığı geliştirmek Hastalık riskini azaltmak
HİPOTEZ
Suplemantasyon
Fonksiyonel besinler
Özel amaçlı diyetetik ürünler Besin zenginleştirme
Tıbbi besinler
Fonksiyonel Besinler
Doğal olarak içerdikleri fizyolojik aktif bileşenleri ile sağlıklı beslenmeye katkıda
bulunmanın yanı sıra iyi hal ve sağlığı geliştirici, hastalık riskini azaltıcı
potansiyel etkileri olan besinlerdir
Foods for Specified Health Use- FOSHU (1991)
FOSHU approved # 220:
Kao's Econa Healthy Cooking Oil contains diacylglycerol and plant sterols that may reduce
cholesterol levels
and prevent accumulation of body fat.
FOSHU approved # 279:
Kinki Coca Cola's Kenjin Salon, contains the dietary fiber dextrin
which maintains healthy blood sugar levels.
FOSHU approved # 262:
Yakult's Banso-reicya contains guava polyphenols
that help maintain healthy blood sugar levels.
FOSHU approved # 270:
UCC's Coffee Milks is a coffee mix, fortified with the prebiotic, lactosucrose, which maintains a healthy gastrointestinal condition.
Fonksiyonel Besinler
Bileşenler
• Makro besin ögeleri
• Mikro besin ögeleri
• Besin değeri olan bir besin bileşeni
• Besin değeri olmayan bir besin bileşeni
Fonksiyonel Besinler
Üretim
• Tanımlama /eliminasyon
• Besinin doğal olarak içerdiği besin
ögesi/bileşeninin konsantrasyonunu artırma
• Besinin doğal olarak içermediği, ancak sağlık üzerine yararlı olduğu bilinen bileşenleri ekleme
• Besin ögelerinin yerine geçen bileşenler ekleme
• Besin bileşenlerinin stabilitesini ve bioyararlılığını artırma
Fonksiyonel Besinler
Hedefler
• Besindeki fonksiyonel bileşen ile
vücuttaki bir veya daha fazla hedef
fonksiyon arasındaki spesifik ilişkiyi ve bu ilişkilere yönelik etki mekanizmaları ile
ilintili geçerli kanıtları tanımlamak
• Bu fonksiyonel etki ile ilgili göstergeleri tanımlama,nitelendirme, doğrulama
çalışmalarını yapmak
Fonksiyonel Besinler
Hedefler
• Fonksiyonel özellik gösteren besin bileşeninin güvenilir tüketim miktarını belirlemek,
• Fonksiyonel özellik gösteren besin bileşeninin iyi hal ve sağlığı geliştirici, hastalık riskini azaltıcı göstergeler veya bir veya daha fazla hedef fonksiyonların geliştirilmesine yönelik
hipotezlerle ilgili yeni insan çalışmaları yapmak
Fonksiyonel Besinler Göstergeler
Temel yaklaşım;
vücuttaki hedef fonksiyonlar ile ilgili potansiyel yararlar/riskler ile ilintili göstergelerin tanımlanması ve değerlendirilmesidir
Uygulanabilir, Geçerli Tekrarlanabilir
Duyarlı ve Spesifik
Fonksiyonel Besinler İddialar
Temel ilke;
sağlıkla ilgili iddiaların kesinlikle doğru olması ve yanlış anlaşılmamasıdır
kanıtlar
Bilimsel Kanıtlar
GÖSTERGELER
Fonksiyonel Besinler
• Besin olarak kalmalı
• Kesinlikle ilaç olmamalı
• Diyetle tüketilebilmeli
• Tüketilen miktarlarda etkisini gösterebilmeli
