Beslenme Durumunun Saptanması GİRİŞ

Beslenme Durumunun Saptanması

GİRİŞ

Sağlık

sadece hastalık ve sakatlık olmaması hali

değil; fiziksel, mental, ruhsal ve sosyal yönden

tam bir iyilik halidir.

sadece hastalık ve sakatlık olmaması hali

değil; fiziksel, mental, ruhsal ve sosyal yönden

tam bir iyilik halidir.

• Kalıtım

• Beslenme

• Yaşam biçimi

• Fiziksel aktivite

• Sigara-alkol kullanma gb alışkanlıklar

• Çevre faktörleri

• Stres

• Çalışma koşulları

Sağlığı etkileyen

faktörler

Beslenme;

obüyüme, ogelişme,

osağlıklı ve verimli olarak uzun süre yaşamak için

gerekli olan besin ögelerinin her birini yeterli ve dengeli

miktarlarda almaktır^.

Bireyin veya toplumun sağlığı üzerine beslenmenin etkisi, beslenme

durumunun saptanması ile

değerlendirilir.

Enerji-Besin Ögesi Alımı

Enerji-Besin Ögesi Gereksinmesi

Diğer bir deyişle optimal beslenme için

Bu denge birçok etmen tarafından etkilenmektedir.

arasındaki dengedir.

Bireyin beslenme durumu, besin ögelerine olan fizyolojik gereksinmesinin karşılanma düzeyini yansıtır.

Beslenme durumunu etkileyen faktörler

Bireysel Yaş

Cinsiyet Genetik

Psikolojik durum Hastalık

İmmünite

Fiziksel aktivite düzeyi

Çevresel Yaşam şekli İş durumu İklim vb Coğrafya

Ekonomik durum vb

Bunların yanı sıra sağlıkla ilgili her faktör bireyin beslenme durumunu etkiler.

geliştirilmesi amacı ile beslenme durumunun sürekli ve düzenli olarak saptanması

;

bireyin fiziksel yapısının,

büyüme ve gelişmesinin,

organların işlevlerinin,

davranışlarının,

 idrar, kan veya dokularda bulunan besin ögelerinin düzeyleri ile,

besin alımının kalite ve miktar yönünden

değerlendirilmesidir.

Ayrıca;

ilaç kullanımı,

stres,

kronik hastalıklar,

ekonomik durum,

beslenme bilgi düzeyi,

beslenme alışkanlıkları,

öğrenim durumu,

kültürel yapı ve

yaşam koşulları da

beslenme durumunu etkilediği için öğrenilmelidir.

• Beslenme yetersizliği ilerleyen bir süreçtir ve birçok yöntem ile saptanabilir.

• Erken aşamada, belirtiler oluşmadan

saptamak tedavi yönünden önemlidir.

Beslenme Yetersizliğinin Oluşumu

Aşama Yetersizlik Saptama Yöntemi

1 Diyetsel yetersizlik Besin tüketim araştırması (besin alımının saptanması) 2 Vücut dokularında azalmış düzey Biyokimyasal

3 Vücut sıvılarında azalmış düzey Biyokimyasal 4 Dokularda fonksiyonel azalmış

düzey Antropometrik/Biyokimyasal

5 Besin ögesine bağlı enzim

yetersizliği Biyokimyasal

6 Fonksiyonel değişiklik Davranış/Fizyolojik (biyofizik)

7 Klinik belirtiler Klinik

8 Anatomik belirtiler Klinik

• Beslenme birçok hastalığın etiyolojisinde, ölümlerin ve yeti kayıplarının yönetiminde önemli bir etmendir.

• Beslenme durumunun değerlendirilmesi, sadece hastalık durumlarında olmayıp,

sağlığın korunması amacıyla da yapılmalıdır.

İdeal olarak, tüm bireylerin

• intrauterin yaşamdan

• yaşlılık dönemine kadar

periyodik olarak beslenme durumlarının saptanması gerekmektedir.

yaşamları süresince

yaşamları süresince

• Genelde beslenme durumunun taranması, beslenme durumunun saptanması sürecini başlatır.

Toplum beslenmesi;

• BESLENME SÜRVEYANSI (izlenme) ve

• BESLENME EPİDEMİYOLOJİSİ’ni içerir.

Beslenme sürveyansı

Toplumun ve grupların beslenme durumunun

diyet hikayesi,

antropometrik ölçümler,

biyokimyasal veriler,

klinik ve çevresel verilerle sürekli izlenmesidir.

Beslenme epidemiyolojisi

Beslenme ve diyetin;

hastalığın etiyolojisi,

patogenezi ve

önlenmesi ile ilişkisini inceleyen disiplindir.

Beslenme Durumunun Saptanmasında Kullanılan Yöntemler

A. Dolaysız Yöntemlerle Beslenme Durumunun Saptanması 1- Antropometrik ölçümlerle

2- Klinik belirtilerle

3- Biyokimyasal testlerle 4- Biyofizik testlerle

B. Dolaylı Yöntemlerle Beslenme Durumunun Saptanması

Sağlıkla ilgili istatistik verilerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi ile C. Besin Tüketim Düzeyinin Saptanması ve Değerlendirilmesi

Besin tüketim araştırmaları ile beslenme durumu-sorunları ve nedenleri saptanır.

D. Ekolojik Değişkenlerin Araştırılması ve Değerlendirilmesi

Bahsedilen yöntemlerle toplumun beslenme düzeyi saptanabilmekte ve beslenme sorunları ortaya konabilmektedir. Sorunların nedenlerinin belirlenmesinde ise ekolojik faktörlerin incelenmesine gerek

duyulmaktadır.

Bu yöntemler mümkünse beraber ve aynı zamanda uygulanarak verilerin toplanması

gerekir.