KİŞİSEL VERİLERİ VERME, YAYMA VEYA ELE GEÇİRME SUÇU (TCK m. 136)

Arş. Gör. Eşref Barış BÖREKÇİ

Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı

KİŞİSEL VERİLERİ VERME, YAYMA VEYA ELE GEÇİRME SUÇU

(TCK m. 136)

İÇİNDEKİLER

TAKDİM ...VII TAKDİM ... IX ÖNSÖZ ... XI İÇİNDEKİLER ...XIII KISALTMALAR ...XIX

GİRİŞ ...1

BİRİNCİ BÖLÜM

KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HUKUKUNA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

A. Kişi ...5

B. Veri ...7

C. Kişisel Veri ...9

D. Belirli veya Belirlenebilir Kişi...12

E. Kişisel Verinin Türleri...13

1. Özel Nitelikli Veri ...14

a. Genel Olarak ...14

XIV

b. Kapsam...15

2. Genel Nitelikli Veri ...16

F. Kişisel Verilerin İşlenmesi ...17

G. Kişisel Veri İşleme Sürecindeki Süjeler ...19

1. Veri Sorumlusu ...19

2. Veri İşleyen ... 20

3. İlgili Kişi ...21

II. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HAKKINA İLİŞKİN GÖRÜŞLER ... 22

A. Mülkiyet Hakkı Görüşü ... 23

B. Fikri Mülkiyet Hakkı Görüşü ... 24

C. İnsan Hakkı Görüşü ... 25

1. Kişilik Hakkı Görüşü ... 26

2. Özel Hayatın Gizliliği Hakkı Görüşü ... 28

3. Kişisel Verilerin Korunması Hakkı... 30

III. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER ...32

A. Tarihçe ...32

B. Uluslararası Düzenlemeler ... 34

1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ... 34

2. OECD Rehber İlkeleri ...35

3. 108+ Sayılı Kişisel Verilerin İşlenmesi Karşısında Bireylerin Korunması için Sözleşme... 36

4. Avrupa Birliği’ndeki Düzenlemeler ... 38

a. 95/46/EC Sayılı Direktif ... 38

b. GVKT (GDPR) ... 40

C. Ulusal Düzenlemeler ...41

1. Anayasa ...41

2. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ...43

3. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ...43

XV IV. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HUKUKUNUN

TEMEL İLKELERİ ... 46

A. Hukuka ve Dürüstlük Kuralına Uygun İşleme ...47

B. Doğru ve Gerekliyse Güncel Olarak Tutma... 48

C. Belirli, Açık ve Meşru Amaçlar İçin Toplama ... 49

D. Toplama ve Sonrasında İşlenme Amaçlarına Uygun, İlgili Bulunma ve Aşırı Olmama ... 50

E. Amacın Gerektirdiğinden Daha Uzun Süre Tutmama ...51

F. Özel Nitelikli Kişisel Verilere İlişkin Nitelikli İşleme ...52

İKİNCİ BÖLÜM

KİŞİSEL VERİLERİ VERME, YAYMA VEYA ELE GEÇİRME SUÇU

A. Tarihçe ...57

B. Karşılaştırmalı Hukuk: Hollanda Örneği ...61

C. Korunan Hukuki Yarar ... 64

II. SUÇUN UNSURLARI ...67

A. Maddi Unsur ...67

1. Fail ...67

2. Suçun Konusu ... 68

3. Mağdur ...73

4. Fiil ... 77

a. Hareket...81

aa. Verme...81

bb. Yayma ... 82

cc. Ele Geçirme ...85

b. Netice ... 87

c. KVKK Açısından Fiil ... 90

B. Manevi Unsur ... 92

XVI

C. Hukuka Aykırılık Unsuru ... 96

1. İlgilinin Rızası ... 97

a. Ceza Hukukunda Rıza ...98

b. Kişisel Verilerin Korunması Hukukunda Rıza ... 100

2. Kanunun Hükmünün Yerine Getirilmesi ... 104

a. Genel Olarak ... 104

b. Çeşitli Düzenlemeler ... 105

aa. Adli Sicil Kanunu... 105

bb. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ... 106

cc. Ceza Muhakemesi Kanunu ... 106

dd. Avukatlık Kanunu ... 107

ee. Kimlik Bildirme Kanunu ... 108

ff. KVKK’daki İlgili Düzenlemeler ... 109

3. Kişilerin Hayat veya Beden Bütünlüğünün Korunması ...111

4. Sözleşmenin Kurulması veya İfası İçin Gereklilik ...114

5. Hukuki Yükümlülüğün Yerine Getirilmesi ... 115

6. Alenileştirme ...117

7. Bir Hakkın Tesisi, Kullanılması veya Korunması ...120

8. Meşru Menfaat ... 122

9. Sağlık ve Cinsel Hayata İlişkin Kişisel Veriler ...124

10. KVKK’daki İstisnalar ...126

D. Suçun Nitelikli Halleri ... 129

1. Suçun Konusunun CMK m. 236/5 ve 236/6 Kapsamında Kayda Alınan Beyan ve Görüntü Olması ... 131

2. Kamu Görevlisi Tarafından ve Görevinin Verdiği Yetki Kötüye Kullanılmak Suretiyle ... 135

a. Genel Olarak ... 135

b. Kolluk Kuvvetleri ve Cezai Yargılama Kurumlarında Verilerin Korunması Yönergesi ve Türk Hukukuna Uygulanabilirliği ... 138

3. Belli Bir Meslek ve Sanatın Sağladığı Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle ... 143

XVII

III. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ ... 145

A. Teşebbüs ... 145

B. İçtima ... 149

1. Haberleşmenin Gizliliğini İhlal ve Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması Suçları ... 150

2. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu... 151

3. Kişisel Verileri Kaydetme Suçu ... 153

4. Ticarî Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması Suçu ... 155

5. Sistemi Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme veya Değiştirme Suçu ... 156

6. Vergi Mahremiyetini İhlal Suçu ... 157

7. Sırrın İfşası ... 158

8. Değerlendirme ... 159

C. İştirak ... 160

1. Faillik ... 160

2. Şeriklik ... 164

IV. SUÇUN YAPTIRIMI ... 166

V. SUÇUN MUHAKEME USULÜ ... 170

A. Şikâyet ve İzin ... 170

B. Kişisel Verileri Koruma Kurumunun Durumu ...174

C. Uzlaşma...176

D. Zamanaşımı ...176

E. Görev ve Yetki ...176

F. Diğer Hususlar ...178

SONUÇ ...181

KAYNAKÇA ... 187