Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 36, Aralık 2016, s

(1)

_____________________________________________________________________________________

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 36, Aralık 2016, s. 191-206

Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date 21.11.2016 15.12.2016

Doç. Dr. Cahit AKSU

Karadeniz Teknik Üniversitesi, Güzel Sanatlar Eğt. Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı cahitaksu@ktu.edu.tr

Doç. Dr. Mehmet Kayhan KURTULDU

Karadeniz Teknik Üniversitesi, Güzel Sanatlar Eğt. Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı kayhankurtuldu@gmail.com

GSL MEZUNU ÖĞRENCİLERİN LİSANS YETENEK SINAV PUANLARININ BAZI LİSE DERSLERİNE GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI

Öz

Mesleki müzik eğitiminin temelini ve alt yapısını oluşturmada önemli bir fonksi- yonu yerine getiren ‘Güzel Sanatlar Liseleri’ mezunlarının, mezun oldukları güzel sanatlar lisesindeki bazı temel alan dersleri kazanımlarının ‘Müzik Eğitimi Lisans Programı Özel Yetenek Sınavı’ndaki paralel kazanımlarla olan ilişkisini tespit et- mek bu araştırmanın ana amacıdır. ‘İlişkisel Araştırma Modeli’ ile ele alınan araş- tırmanın çalışma grubu, 44 müzik öğretmeni adayıdır.

Güzel sanatlar lisesi mezunu öğrencilerin lisede gördükleri ‘Lise MİOY’ ve ‘Lise Çalgı’ derslerinin, lisans programı için girdikleri özel yetenek sınavı ham puanları- nın (YHP) düzeyi ile ve yerleştirme puanı (YP) ile olan ilişkisi düşük düzeydedir.

Güzel sanatlar lisesi mezunu öğrencilerin lisede gördükleri ‘Lise MİOY’ ve ‘Lise Çalgı’ derslerinin, lisans programı için girdikleri özel yetenek sınavındaki ‘Yetenek Sınavı MİOY’ ve ‘Yetenek Sınavı Çalgı’ dersleri ile olan ilişkileri yine ‘orta’ ve

‘düşük’ düzeydedir. Tespit edilen bu düşük düzey ilişki, çalışma grubunun cinsiyetleri açısından incelendiğinde de tüm faktörlerde kız öğrencilerin erkek öğrenci- lere göre daha başarılı oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar kelimeler: Güzel Sanatlar Lisesi, Özel Yetenek Sınavı, Lise Alan Dersleri

(2)

Gsl Mezunu Öğrencilerin Lisans Yetenek Sınav Puanlarının Bazı Lise Derslerine Göre Karşılaştırılması

The Journal of Academic Social Science Yıl: 4, Sayı: 36, Aralık 2016, s. 191-206

192 COMPARISON OF UNDERGRADUATE SKILLS TEST SCORES OF

FINE ART SCHOOL GRADUATED STUDENTS TO SOME HIGH SCHOOL COURSES

Abstract

The main purpose of this research is to determine relation between some basic field courses in fine arts high schools of “Fine Arts High School” graduate students per- forming an important function in formation of fundamentals of professional music education and their parallel gains in Music Education Degree Program Special Skills Examination. Study group of the research dealt with 'Relational Research Model' is formed of 44 teacher candidates.

Relation between “High School MHRW” and “High School Instrument” courses studied by Fine arts high school students in schools and special skills exam raw scores (SERS) they took for undergraduate programs and Placement Scores (PS) is at low level. Relation between “High School MHRW” and “High School Instru- ment” courses studied by Fine arts high school students in schools and “Skills Test MHRW” and “Skills Test Instrument” in special skills exam they took for degree program is at low and intermediate levels. When detected this low level relation is analyzed with regards to gender in study group it is determined that female stu- dents are more successful than male students in all factors.

Keywords:¹Fine Arts High School, Skills Test, High School Field Courses

1. GİRİŞ 1.1. Mesleki Müzik Eğitimi

Mesleki müzik eğitimi, müzik alanının bütününü, bir kolunu ya da dalını, o bütün, kol ya da dal ile ilgili bir işi meslek olarak seçen, seçmek isteyen, seçme eğilimi gösteren, seçme olası- lığı bulunan ya da öyle görünen, müziğe belli bir düzeyde yetenekli kişilere yönelik olup, dalın, işin ya da mesleğin gerektirdiği müziksel davranışları ve birikimi kazandırmayı amaçlar. (Uçan, 2005, s.32)

Mesleki müzik eğitimi, genellikle, örgün eğitim kurumlarında ya da bu kurumlardakine benzer ortamlarda gerçekleştirilir. Bazı (özel) durumlarda, bazı dallarda çok erken yaşlarda başlamakla birlikte, genellikle, ilköğretimin son yıllarındaki yönlendirmelere de bağlı olarak, orta öğretimde belirginleşir ve yüksek öğretimde kesin biçimini alır. (Uçan, 2005, s.33)

Eğitim fakültelerinin güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik öğretmenliği anabilim dalları, günümüzde örgün lisans eğitimi kapsamındaki başlıca mesleki müzik eğitimi kurumlarındandır.

Ülkemizin müzik öğretmeni ihtiyacı, ağırlıklı olarak bu lisans programından mezun olan öğret- menlerle karşılanmaktadır. Müzik öğretmeni adayları bu programda; alan dersleri, pedagojik formasyon dersleri ve genel kültür derslerinden oluşan bir öğretim programını takip ederler.

1 Corresponding author’s address:Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Anabilim Dalı, Akçaabat/TRABZON Telephone:

Fax:

e-mail:cahitaksu@ktu.edu.tr

(3)

193 Eğitim fakültelerinin güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik öğretmenliği anabilim dalları-

na öğrenci kabulünde, özel yetenek sınavları yapılır. Bu sınavda öğrencilerden bazı müzikal davranışları sergilemeleri beklenir.

Boyle ve Radocy (1987); ‘müzikal davranışlar müzik öğretmenlerinin, öğrencilerinin ge- lişimlerinde en çok yoğunlaştıkları dört ana başlıkta sınıflandırılabilir’ demekte ve bu davranış- ları;

a) Performans Davranışları (Ses veya Enstruman) b) Okuma ve Yazma Davranışları

c) Dinleme davranışları ve

d) Müzikle, müzisyenlerle veya müzikal olgularla ilgili diğer bilişsel davranışlar.

şeklinde sınıflandırmaktadır (s.86).

İlgili programa öğrenci kabul edilirken yukarıda genellenen müzikal davranışlar, belli bir sınama-değerlendirme ortamında öğrencilerden beklenir. Bu davranışları barındırma ve yansıt- ma düzeylerine göre öğrenciler, ilgili programa kabul edilir veya edilmez.

Özellikle müzik ve resim gibi sanat alanlarında profesyonel mesleki eğitim almak isteyen bireylerde ilgili alana dönük doğal yetenek göstergeleri aranır. Müziğin öğretmenliğini icra et- mek amacıyla müzik öğretmeni yetiştiren yüksek öğretim kurumlarına başvuran adaylar, söz konusu yeteneklerini sergilemek için alanlarına özel, yetenek sınavlarına girmektedirler.

Yetenek; kişinin doğuştan getirdiği, çevresel etkilerle çok az değişen ve hemen her alandaki, özellikle de belirli bir alandaki başarının belirleyicisi olduğuna inanılan bir zihin ya da öğrenme gücüdür. Yetenek testleri genellikle kişinin ileride kendisine olanak verildiğinde belli bir şeyi ne kadar öğrenebileceğini ‘yordama’da kullanılan testlerdir (Tekin, 1977’den Akt. Ka- raca, 2008, s.9). Özel yetenek testleri ise; müzik, resim, dekorasyon, yaratıcılık gibi sınırlı ve dar bir alanda sahip olunan zihin gücünü ölçmek için düzenlenmiş testlerdir (Tekin, 1977’den ve Özgüven, 1994’den Akt. Karaca, 2008, s.9).

Günümüzde altyapılarını büyük ölçüde güzel sanatlar liselerinin müzik ve resim bölümü mezunlarının oluşturduğu müzik ve resim öğretmenliği lisans programlarına girişte düzenlenen testler, her ne kadar ‘özel yetenek sınavı’ olarak tanımlanmakta ise de; kapsamları daha çok bu liselerde edinilen kazanımlara dayalı olduğu için birer ‘başarı testi’ niteliği de taşımaktadır.

Ece ve Sazak (2006) ‘müzik özel yetenek sınavlarında genellikle adayların müzikal yetenek ve becerilerini belirlemek amacı ile birkaç aşamada birbirine benzeyen sınavlar uygulan- maktadır. Müziksel işitme-okuma-yazma, müziksel çalma ve müziksel söyleme alanındaki becerilerin değerlendirildiği sınavlarda anabilim dalları kendi belirledikleri soru içeriklerine göre aşamalar belirleyip, bu aşamalarda adayları bireysel veya toplu olarak sınavlara almaktadırlar’

(s.458) demektedir.

Mesleki müzik eğitimi alacak öğrencilerin girdikleri özel yetenek sınavlarında ağırlıklı olarak test edilen davranışlar; müziksel işitme (ritim, ses ve ezgi tekrarı), müziksel okuma (sol- fej deşifresi), müziksel yazma (dikte yazma) ve müziksel icra (ses ve çalgı performansı) şeklin- dedir. Aynı davranışlar mesleki müzik öğretim programlarının da temelini oluşturan belli başlı lisans derslerinde amaçlanmaktadır. Özellikle ritim, ses ve ezgi tekrarı, deşifre, dikte yazma gibi davranışlar; lisans programlarının temel dersi konumundaki ‘Müziksel İşitme ve Okuma Yazma

(4)

194 dersinde’, müziksel icra ve çalgı performansları da ‘Bireysel Çalgı, Piyano, Bireysel Ses Eğiti-

mi, Bireysel Çalgı (Şan), Koro vb.’ derslerle kazandırılmaya çalışılmaktadır.

1.2. Ortaöğretim Kurumları-Liseler

Milli Eğitim Bakanlığı mevzuatında bu lise türleri ile amaçları aşağıdaki gibi açıklanmak- tadır.

Ortaöğretim kurumları, ortaokul ve imam-hatip ortaokulları üzerine öğrenim süresi 4 yıl olan yatılı ve/veya gündüzlü olarak eğitim öğretim veren kurumlardır. Bu kurumlar: Fen Lisele- ri, Sosyal Bilimler Liseleri, Anadolu Liseleri, Güzel Sanatlar Liseleri, Spor Liseleri, Anadolu İmam-Hatip Liseleri, Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri, Merkezi ve Teknik Eğitim Merkezle- ri ile Çok Programlı Anadolu Liseleri’nden oluşur.

-Fen liseleri fen ve matematik alanlarında sosyal bilimler liseleri edebiyat ve sosyal bilimler alanlarında öğrencilerin bilim insanı olarak yetiştirilmelerine kaynaklık etmeyi,

-Güzel Sanatlar Liseleri öğrencilere güzel sanatlarla ilgili temel bilgi ve becerileri kazan- dırmayı ve güzel sanatlar alanında nitelikli insan yetiştirilmesine kaynaklık etmeyi,

-Spor Liseleri öğrencilere beden eğitimi ve spor alanında temel bilgi ve beceriler kazan- dırmayı, beden eğitimi ve spor alanında nitelikli insan yetiştirilmesine kaynaklık etmeyi,

-Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları, iş, hizmet ve sağlık alanlarında ihtiyaç duyulan ulusal ve uluslar arası meslek standartlarına uygun nitelikte insan gücünün yetiştirilmesi, mesleki bilgi ve becerilerin güncelleştirilmesi ve uygulanan programlarla girişimcilik bilinci, meslek etiği, iş sağlığı ve güvenliği kültürü ile iş alışkanlığının kazandırılmasını, mesleki eğitim gören- lerin istihdama hazırlanmasını,

-Anadolu İmam Hatip Liseleri’nde; imamlık, hatiplik ve kuran kursu öğreticiliği gibi dini hizmetlerin yerine getirilmesine kaynaklık edecek gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılmasını amaçlamaktadır (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/ortaogrkurumyon_0/yonet).

Müzik öğretmenliği anabilim dallarına kabul edilen öğrencilerin lise profillerine bakıldı- ğında ağırlıklı olarak Güzel Sanatlar Lisesi mezunlarının bu programları daha fazla talep ettikleri ve sırası ile diğer lise türü mezunlarının onları takip ettikleri görülür. Aşağıda güzel sanatlar liselerinin kuruluş amaçları ve ülkemizdeki gelişimleri ile ilgili temel bilgilere yer verilmiştir.

1.3. Güzel Sanatlar Liseleri

Ülkemizde, 1989 yılından beri eğitim faaliyetlerini sürdüren Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri Müzik Bölümleri, 1990 yılından bu yana kendi yönetmeliği ile işletilmekte, 1993’den bu yana mezun vermekte ve mezunlar üniversitelere girip yükseköğrenim görmektedir (Uçan, 1996). Milli Eğitim Bakanlığının 04.12.2008 tarih ve 1608 sayılı ‘Ortaöğretimde Okul Çeşitliliğin Azaltılması Genelgesi 2008/81’ ile Güzel Sanatlar Liseleri, Spor Liseleri ile birleşti- rilmiş ve ismi Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Olarak değiştirilmiştir. (M.E.B., 2008)

Milli Eğitim Bakanlığı, Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinin yönetmeliğini Resmi Gazete- nin 16.06.2009 Tarih ve 27260 Sayılı yayınında yayınlamış ve bu okulun kuruluş ve amacını aşağıdaki şekilde yeniden oluşturmuştur.

Kuruluş: Madde 5-(1)

(5)

195 Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri, Anadolu Lisesi statüsünde olup güzel sanatlar ve spor

eğitimi alanında yatılı, gündüzlü ve karma olarak ilköğretim üzerine 4 yıl eğitim ve öğretim yapılan okullardır. Bu okullar, öncelikle güzel sanatlar ve sporla ilgili yükseköğretim kurumla- rının bulunduğu yerlerde açılır.

Okulun Amacı: Madde 6-(1)

Öğrencilerin Türk Millî Eğitiminin genel ve özel amaçları yanı sıra güzel sanatlar ve spor alanlarında;

a) İlgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda güzel sanatlar ve spor eğitimi ile ilgili temel bilgi ve beceriler kazanmalarına yönelik eğitim-öğretim görmelerini ve alanlarında başarılı bireyler olarak yetişmelerini,

b) Güzel sanatlar ve sporla ilgili yükseköğretim programlarına hazırlanmalarını,

c) Türk sanat, kültür ve sporuna katkıda bulunan ve başarıyla temsil eden bireyler olarak yetişmelerini,

ç) İş birliği içinde çalışma ve dayanışma alışkanlığı kazanarak takım ruhu ile hareket et- melerini,

d) Alanlarıyla ilgili araştırma yaparak yorum ve uygulama yetkinliğine ulaşabilmelerini, e) Millî ve milletlerarası sanatsal ve sportif faaliyetleri takip ederek bilgi ve kültürlerini geliştirmelerini,

f) Spor disiplini ve centilmenliği ile sanatçı duyarlığını benimseyen bireyler olarak yetiş- melerini sağlamaktır (Resmi Gazete, 2009).

Anadolu Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinin ismindeki ‘Anadolu’ ibaresi; Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğünün 06.05.2010 tarih ve 3669 sayılı Genel Liselerin Anadolu Liselerine Dönüştürülmesi konulu genelgesini takiben kullanılmamaya başlanmıştır (M.E.B., 2010). Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğünün; Program amaçları- nın ve beklentilerinin farklı olduğu ifade edilen, 18. Millî Eğitim Şura Kararları arasında da yer verilen güzel sanatlar ve spor lisesinin iki ayrı okul türü olarak yeniden belirlenmesine yönelik politika değişikliği konusunda gerekli değerlendirmeler yapılarak 14/06/2013 tarihli ve 1380223 sayılı Makam Onayı ile Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri; ‘Spor Lisesi’ ve ‘Güzel Sanatlar Lisesi’

olmak üzere iki ayrı okul türüne dönüştürülmüştür (http://ogm.meb.gov.tr/ogmebulten3.pdf).

Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğünün 25.06.2013 tarih ve 1502639 sayılı ‘Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri’ konulu yazısının eklerindeki listelere göre; ülkemizde 70 adet müzik ve görsel sanatlar bölümü olan Güzel Sanatlar Lisesi ve 21 adet Spor Lisesi sayı- labilmektedir. (M.E.B., 2013). Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri, mesleki müzik eğitimi verilen kurumların öğrenci altyapılarının oluşturulmasında önemli bir öğrenci profili olarak karşımıza çıkmaktadır. Uçan; AGSL (Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri) müzik bölümü mezunla- rının, müzik yükseköğretim kurumları olarak; Eğitim Fakülteleri Müzik Eğitimi Bölümleri, Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bilimleri Bölümleri ve Devlet Konservatuarı Müzik Sanatları, Müzik Bilimleri ve Müzik Teknolojileri Bölümleri olmak üzere her biri diğerinden farklı amaç- lara yönelik lisans programlarına girebildiklerini belirtmektedir. (1996)

(6)

196 1.4. Müzik Öğretmenliği Anabilim Dallarında GSL Mezunlarının Ağırlığı

Türkiye’de mezuniyet sonrası iş tanımı daha açık ve istihdam olanağı daha fazla olduğu için AGSL müzik bölümlerinden mezun olan öğrencilerin nicelik ve nitelik olarak büyük bölü- mü, eğitim fakültelerinin müzik öğretmenliği lisans programını tercih etmektedirler. Bozkaya;

müzik öğretmenliği eğitimi veren kurumlarımızın kontenjanları açısından, giderek AGSL’lileşmekte olduklarını ve kontenjanların genel ortalama olarak %56,97’sinin AGSL çı- kışlı öğrencilerden oluştuğunu tespit etmiştir (Bozkaya, 2006, s.386).

Köse (2006) yaptığı araştırmada, AGSL mezunlarının yerleştikleri yüksek öğrenim ku- rumlarının Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalları olduğunu ve bu bölümlere yerleşen AGSL mezunlarının oranının %67,41 olduğunu tespit etmiştir.

Bu konuya bir örnek olması açısından Erzurum Güzel Sanatlar Lisesi mezunlarının, okul mezun vermeye başladığı andan itibaren %54,4’ünün eğitim fakültesine, % 36,3’ünün ise güzel sanatlar fakültesine kayıt yaptırdığı tespit edilmiştir (Sümbüllü, 2013, s.43). Yine bu liseden mezun olan ve lisans eğitimlerini tamamlayanların % 46,4’ünün müzik öğretmenliği yapmakta olduğu ve diğer mezunlarının büyük çoğunluğunun ya atanamadığı veya müzik dışında başka işler yaptıkları tespit edilmiştir (Sümbüllü, 2013, s.50).

Yine bir başka çalışmada AGSL öğrencilerinin bir lisans programını tercih ederken, mezuniyet sonrası iş olanaklarının kendileri için birinci tercih nedeni olduğu ve bu nedenle öğren- cilerin büyük bir bölümünün eğitim fakülteleri müzik öğretmenliği anabilim dallarını tercih ettikleri tespit edilmiştir. Bu çalışmaya göre AGSL müzik bölümü öğrencilerinin % 49,8’i Eği- tim Fakültelerini, %34,4’ü Konservatuarları ve %13,8’i de Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bilimleri Bölümlerini tercih etmektedirler (Güleç, 2010).

1.5. GSL Mezunu Öğrencilerin Lisans Yetenek Sınav Puanlarının Bazı Lise Dersle- rine Göre Karşılaştırılması

Konu ile ilgili olarak incelenen ve aşağıda da kısaca vurgulanan literatür analiz edildiğin- de, Türkiye’de ‘Güzel Sanatlar Liseleri’ mezunlarının ‘Müzik Eğitimi Lisans Programı için girdikleri özel yetenek sınavlarındaki başarılarını oluşturan müzikal unsurların, mezun oldukları güzel sanatlar liselerinde gördükleri bazı müzik alan dersleri ile olan ilişkisinin ve bu ilişkinin adayların cinsiyetleri ile olan bağlantılarının tespitine dönük nicelikli çalışmalar bulunmamak- tadır. Bu konudaki çalışmalar daha çok, aday öğretmenlerin lisans programındaki başarılarının mezun olunan lise türü ile olan ilişkisi üzerine odaklıdır. Aşağıda bu çalışmalara kısaca deği- nilmiştir.

Akkuş (1996), güzel sanatlar lisesi çıkışlı öğrencilerin lisans programına girişteki giriş davranışlarının çalgı eğitimi ve özellikle yaylı çalgı eğitimi açısından yetersiz olduğu, bu konu- da temel bilgiler ve temel beceriler ile ilgili önemli sorunları barındırdığı ve dört yıllık müzik eğitimi süresi bakımından öğrencilerin müzikal kültürlerinin yeterli düzeyde olmadığını tespit etmiştir.

Yarcı ve Peker’in (1996) yaptıkları ‘U.Ü. Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Bölümüne AGSL ve Klasik ve Meslek Liselerinden Gelen Öğrencilerin Özel Yetenek Sınavındaki ve Bi- rinci Yıl Sonundaki Başarılarının Karşılaştırılması’ isimli benzer çalışmada; özel yetenek sınavı başarıları ile müzik branş dersleri başarıları açısından AGSL mezunlarının Diğer Lise mezunla- rına belirgin üstünlükleri olduğunu, ancak öğretmenlik formasyonu dersleri açısından mezun olunan lise türleri arasında fark olmadığı bulgusuna ulaşılmıştır.

(7)

197 Ece ve Bilgin (2007) ‘Mezun Oldukları Lise Türlerine Göre Müzik Eğitimi Anabilim Da-

lı Öğrencilerinin Başarı Durumlarının İncelenmesi’ isimli çalışmalarında; ‘öğrencilerin mezun oldukları lise türü (AGSL ve Diğer Lise) ile özel yetenek sınav puanları arasında’ ve ‘öğrencile- rin mezun oldukları lise türü (AGSL ve Diğer Lise) ile lisans eğitimlerinde aldıkları alana dö- nük ders başarılarında’ anlamlı bir fark oluşmadığını tespit etmişlerdir.

Aksu ve Çelenk (2014) ‘AGSL Müzik Bölümü Mezunlarının ‘Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümleri’ndeki Akademik Başarılarının İncelenmesi’ isimli çalışmada;‘AGSL ve Diğer Lise Mezunu’ öğrencilerinin özel yetenek sınavından aldıkları puanlarla, AGNO (Ağırlıklı Geçme Notu Ortalamaları) arasında anlamlı ilişkiler olmadığı, öğrencilerin dönem dönem akademik başarıları ile ilgili olarak, Dördüncü sınıflar hariç, Birinci, İkinci ve Üçüncü Sınıf öğren- cilerinin dönem sonu AGNO puanları arasında bir farklılaşma olmadığı, AGSL mezunu öğren- cilerin, lisans programına, diğer Lise mezunu öğrencilere göre, özellikle MİOY(Müziksel İşitme Okuma Yazma) dersi açısından daha donanımlı olarak başladıkları fakat bu farkın ilerleyen dönemlerde giderek azaldığı, teorik desenli derslerde ise (Müzik Bilimine Giriş I-II dersinde olduğu gibi), ‘Diğer Lise Mezunu’ öğrencilerin ‘AGSL’ lilerden daha başarılı oldukları ve

‘AGSL Mezunu’ öğrencilerin, lisans eğitimleri aşamasında diğer lise mezunlarına göre daha avantajlı olabileceklerine dönük beklentinin, başvurdukları yükseköğrenim programının türü ve içeriğine göre tartışmalı olduğu şeklinde bulgulara ulaşmışlardır.

Özdemir ve Yöndem (2011) çalışmalarında, Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri ve Diğer Li- selerden mezun olan öğrencilerin bireysel çalgı başarıları arasında, alan derslerindeki akademik başarıları arasında ve genel akademik başarıları arasında anlamlı bir farklılık olmadığını, oysa kurumsal anlamda 4 yıllık düzenli bir eğitim sürecinden geçmiş öğrencilerle, geçmemiş öğrenci- ler arasında başarı yönünden anlamlı bir farklılık olması gerektiğini belirtmiştir.

Tebiş (2006), çalışmasında örneklemdeki öğrencilerin lisans programında görmüş olduk- ları 18 farklı ders içinde sadece ‘Müzik Teorisi ve İşitme Eğitimi’ dersi ile ‘Özel Öğretim Yön- temleri’ dersinde AGSL ve Diğer Lise kökenli öğrencilerin başarılarında, AGSL mezunu öğren- ciler lehine anlamlı bir farklılık bulmuş diğer derslerde anlamlı bir farklılığa rastlamamıştır.

Hüseynova ( 2014) çalışmasında müzik öğretmeni adaylarının lisans eğitimlerindeki keman çalma becerilerini 3 yıl boyunca incelemiş ve keman çalma performansları açısından düz lise çıkışlıların AGSL çıkışlı öğrencilerden daha başarılı olduklarını, bunun nedenini de düz lise çıkışlıların özellikle teorik bilgideki üstünlüğünün performans başarısına da yansıması olarak değerlendirmiştir.

Gün ve Köse (2013) ‘Müzik Öğrencilerinin Piyano Dersine Karşı Tutumları’ isimli ça- lışmalarında; Müzik Eğitimi Müzik Öğretmenliği ABD’ nda öğrenim gören son sınıf öğrencile- rinin tutumlarını ölçmüşler ve öğrencilerin piyano dersi tutumlarında mezun olunan lise türü değişkenine göre anlamlı bir farklılık olmadığını tespit etmiştir.

Tankız (2011) yüksek lisans tezinde GSL, Genel Lise ve Diğer Liselerden mezun öğren- cilerin ‘Müziksel İşitme-Yazma’ ve ‘Müziksel Çalma’ alanı puanları arasında GSL lehine an- lamlı bir farklılık tespit etmişken, ‘Müziksel Söyleme’ alanında ise dikkat çekici biçimde bu lise mezunları arasında anlamlı bir fark tespit etmemiştir.

Müzik öğretmeni adaylarının akademik başarılarının şekillenmesinde ders çalışmaya dö- nük tutum düzeylerinin önemli bir etkisi vardır. Bunun tespitine dönük olarak Deniz, Atalay,

(8)

198 Yungul ve Özder (2014) çalışmalarında öğrencilerin çalgı çalışmaya dönük tutumlarının mezun

olunan lise türüne göre anlamlı bir farklılığı yansıtmadığını tespit etmişlerdir.

1.6. Araştırmanın Amacı

Özellikle mesleki müzik eğitiminin temelini ve alt yapısını oluşturmada önemli bir fonk- siyonu yerine getiren ‘Güzel Sanatlar Liseleri’ mezunlarının ‘Müzik Eğitimi Lisans Programı için girdikleri özel yetenek sınavlarındaki başarılarını oluşturan müzikal unsurların, mezun ol- dukları güzel sanatlar liselerinde gördükleri bazı müzik alan dersleri ile olan ilişkisinin ortaya konulması bu çalışmanın ana amacıdır. Ayrıca bu sınava giren öğrencilerin sınavdaki müzik alanı ile ilgili davranışlarının lisedeki aynı özelliği taşıyan davranışlarla olan ilişkilerinin aday öğretmenlerin cinsiyetleri açısından analiz edilmesi de bu çalışmanın ana amacı içinde düşü- nülmüştür.

Bu bağlamda çalışma 3 alt problem ekseninde desenlenmiştir. Buna göre;

1. Alt Problem: GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel yetenek sınavındaki YHP-Yetenek Ham Puanı (müzik alanına dönük becerilerin ölçüldüğü yetenek ham puanları) nın ve YP-Yerleştirme Puanı (etki eden tüm puan türlerinin ve katsayının içinde olduğu yerleş- tirme puanı-YHP-YGS-OBP-Katsayı) nın Güzel Sanatlar Lisesinde gördüğü MİOY (Müziksel İşitme ve Okuma Yazma) Dersi ve Bireysel Çalgı Dersleri ile olan ilişkisi nedir?

2. Alt Problem: GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel yetenek sınavındaki ham puanını (YHP) oluşturan MİOY ve Çalgı puanları ile Güzel Sanatlar Lisesinde gördüğü MİOY ve Bireysel Çalgı Dersleri puanları ile olan ilişkisi nedir?

3. Alt Problem: GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel yetenek sınavındaki YHP-Yetenek Ham Puanı ve YP-Yerleştirme Puanının Güzel Sanatlar Lisesinde gördüğü MİOY Dersi ve Bireysel Çalgı Dersleri ile olan ilişkisinin adayların cinsiyet değişkenine göre analiz sonuçları nedir?

1.7. Çalışmanın Önemi

Bu çalışma, ‘Güzel Sanatlar Liseleri’ mezunlarının ‘Müzik Eğitimi Lisans Programı için girdikleri özel yetenek sınavlarındaki başarılarını oluşturan müzikal unsurların, mezun oldukları güzel sanatlar liselerinde gördükleri bazı müzik alan dersleri ile olan ilişkisinin ve bu ilişkinin adayların cinsiyetleri ile olan bağlantılarının tespiti açısından önemli bir çalışmadır. Buradaki bulgular; ‘Güzel Sanatlar Liseleri’ mezunlarının, lisede aldıkları bazı temel alan derslerinin, girdikleri özel yetenek sınavında oynadıkları rolü göstermesi ve buradan hareketle hem ‘Güzel Sanatlar Liseleri’nin üstlendikleri misyonun gerektirdiği müzikal bilgi, beceri ve tutumların niceliği ve niteliğine dönük, hem de bu mezunların lisans programına uyumları ve bu program- daki başarı düzeylerinin etkililiği hakkında bazı ipuçlarına ulaşmaya dönük belirli değerlendir- meler açısından ayrıca önemli görülmüştür.

1.3. Varsayımlar

1. Araştırmaya temel teşkil eden puanların geçerli ve güvenilir yöntemlerle tespit edil- dikleri varsayılmıştır.

2. Araştırmada temele alınan yöntemin ve analiz tekniklerinin doğru yöntem ve teknikler oldukları varsayılmıştır.

(9)

199 1.4. Sınırlılıklar

1. Araştırma K.T.Ü. Fatih Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğ- retmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören Trabzon Akçaabat Güzel Sanatlar Lisesi mezunu öğrencilerin lisans özel yetenek sınavındaki YHP-Yetenek Ham Puanı: (müzik alanına dönük becerilerin ölçüldüğü yetenek ham puanı)” ve “YP-Yerleştirme Puanı (etki eden tüm puan ve katsayının içinde olduğu yerleştirme puanı-YHP-YGS-OBP-Katsayı) puanlarının analizleri ile sınırlıdır.

2. Araştırma K.T.Ü. Fatih Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğ- retmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören Trabzon Akçaabat Güzel Sanatlar Lisesi mezunu öğrencilerin MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma)ve Bireysel Çalgı‘Lise’ notlarının analizle- ri ile sınırlıdır.

3. Araştırma K.T.Ü. Fatih Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğ- retmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören Trabzon Akçaabat Güzel Sanatlar Lisesi mezunu öğrencilerin lisede gördükleri MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma) ve Bireysel Çalgı notları ile lisans özel yetenek sınavındaki MİOY (Müziksel İşitme Okuma Yazma) ve Bireysel Çalgı notlarının karşılaştırılması ile sınırlıdır.

2. YÖNTEM

Bu bölümde araştırma modeli, evren-örneklem, verilerin toplanması ve verilerin analizi ile ilgili yöntem bilgilerine yer verilmiştir.

2.1. Araştırma Modeli

Bu araştırma, ‘İlişkisel Araştırmalar’dan “Nedensel Karşılaştırmalı Araştırmalar” modeli ile ele alınmıştır. İlişkisel Araştırmalar; özellikle eğitim alanında, değişkenler arası ilişkilerin belirlenip analiz edildiği araştırmalardır (Karakaya, 2009, s. 68). İlişkisel Araştırmaların bir türü olan ‘Nedensel Karşılaştırmalı Araştırmalar’ da bağımsız ve bağımlı değişken arasındaki nedensel ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılan araştırmalardır (Karakaya, 2009, s. 72). Balcı; Nedensel – Karşılaştırma Desenini, bir davranış kalıbının olası nedenlerini, bu kalıba sahip olanlarla, benzer nitelikteki olmayanları karşılaştırarak bulmayı amaçlayan desen olarak tanımlamaktadır (Balcı, 1997, s.282).

Buradan hareketle bu araştırmada; incelenen bazı lise temel ders puanlarının lisans prog- ramı için girilen özel yetenek sınavındaki aynı derslere dönük müzikal davranış düzeyleri ile olan ilişkinin tespitine odaklanılmıştır.

2.2. Çalışma Grubu

Bu araştırmanın çalışma grubu; K.T.Ü. Fatih Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bö- lümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğretim gören ve 2011-12, 2012-13, 2013-14 ve 2014-15 Eğitim-Öğretim yıllarında lisans programına yerleşen 44 kişilik Akçaabat Güzel Sanat- lar Lisesi mezunu öğrencidir.

(10)

200 Tablo 1. Çalışma Grubu Tanımlayıcı Veriler Tablosu

Eğitim-Öğretim Dö- nemi/Sınıfı

Kız Erkek

N % N %

2011-2012/4. Sınıf 8 80 2 20

2012-2013/3. Sınıf 6 75 2 25

2013-2014/2. Sınıf 11 100 - -

2014-2015/1. Sınıf 10 66 5 33

2.3. Verilerin Toplanması

Araştırmanın verileri, K.T.Ü. Fatih Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Mü- zik Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören Trabzon Akçaabat Güzel Sanatlar Lisesi mezunu öğrencilerin, çalışmaya konu olan lise derslerinin notları ilgili lise müdürlüğünden resmi başvuru ile ve ilgili lisans programından da dekanlığın onayı ile toplanmıştır.

2.4. Verilerin Analizi

Araştırmanın verileri, çalışma grubunun lise ders notları ve ilgili lisans programının özel yetenek sınav tutanaklarının karşılaştırılması yolu ile analiz edilmiştir. Öğrencilerin lise MİOY ve Bireysel Çalgı dersi notları ile yetenek sınavındaki ilgili derslerle ilgili davranışların değer- lendirildiği puanlar SPSS istatistik programına aktarılarak gerekli karşılaştırmalar yapılmıştır.

İstatistik işlemler için alt problemler ve alt problemleri oluşturan değişkenler çerçevesin- de korelasyon ölçümleri yapılmıştır. Ölçümler öncesinde veriler için normallik sınaması yapıl- mış ve verilerin basıklık çarpıklık katsayılarına bakılmıştır. Verilerin normal dağılıma uygun olduğu varsayımını karşılaması ile parametrik ölçümler tercih edilmiştir. Bu kapsamda korelasyon ölçümlerinde ‘Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Ölçümleri yapılmıştır.

Tablo 2 İncelenen Parametrelere İlişkin Basıklık Çarpıklık Katsayıları

Faktörler Basıklık Çarpıklık

Ölçüm SS Ölçüm SS

YHP ,021 0,199 -,317 0,396

YP ,699 0,199 ,618 0,396

Yet. Sınavı MİOY

,098 0,199 ,232 0,396

Yet. Sınavı Çalgı -,343 0,199 -,918 0,396

Lise MİOY ,398 0,357 -,516 0,702

LiseÇalgı -1,235 0,357 ,552 0,702

Basıklık ve çarpıklık katsayıları için referans sınırlarının çeşitli çalışmalarda (Vural, 2013; Arslan, 2015; Yıldız, Çevik, 2016) +1 ile -1 arasında, bazı çalışmalarda (Serinkan, Bar-

(11)

201 dakçı, 2007; Sağer, vd. 2013; Vural, 2013; Ünal, Gürsoy, 2014) +2 ile -2 arasında olması gerek-

tiği vurgulanmış, Albayrak (2009, s209) ise basıklık değerinin +3 ile -3 aralığındaolabilceğini belirtmiştir. Tablo incelendiğinde basıklık ve çarpıklık katsayılarının genel hatlarıyla referans olarak kabul edilen aralıklar çerçevesinde dağıldığı görülmektedir. Bu durum toplanan verilerin normal dağılım varsayımını karşıladığına işaret etmektedir.

3. BULGULAR VE YORUM

Bu bölümde çalışmadan elde edilen bulgular, araştırmanın organize edildiği alt problemler ekseninde sırası ile sunulmuş ve yorumlanmıştır.

3.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum

Çalışmanın birinci alt problemi; ‘GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel yetenek sınavındaki YHP-Yetenek Ham Puanı (müzik alanına dönük becerilerin ölçüldüğü yetenek ham puanları) nın ve YP-Yerleştirme Puanı (etki eden tüm puan türlerinin ve katsayının içinde olduğu yerleş- tirme puanı-YHP-YGS-OBP-Katsayı) nın Güzel Sanatlar Lisesinde gördüğü MİOY (Müziksel İşitme ve Okuma Yazma) Dersi ve Bireysel Çalgı Dersleri ile olan ilişkisi nedir?’şeklinde oluş- turulmuştur. Buna göre;

Tablo 2.GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel Yetenek Sınavındaki YHP ve YP’nın Güzel Sa- natlar Lisesinde Gördüğü MİOY ve Bireysel Çalgı Dersleri ile Olan İlişkisi

Faktörler Lise MİOY Yet. Sınavı MİOY

Lise Çalgı

Yet. Sınavı Çalgı

YHP ,408^** ,526^** ,053 ,492^**

YP ,616^** ,314^** ,400^** ,364^**

*p<,05 **p<,01

Tabloya göre; çalışma grubundaki güzel sanatlar lisesi mezunu öğrencilerin lisede gör- dükleri ‘Lise MİOY’ ve ‘Lise Çalgı’ derslerinin, lisans programı için girdikleri özel yetenek sınavı ham puanlarının (YHP) düzeyi ile olan ilişkisi düşük düzeydedir. Özellikle Lisede gör- dükleri çalgı dersinin yetenek ham puanın oluşmasındaki etkisi dikkat çekici bir biçimde ‘dü- şük’tür (r=,053). Bir karşılaştırma olması açısından tabloya eklenen ‘Yetenek Sınavı MİOY’

ve ‘Yetenek Sınavı Çalgı’ puanlarının YHP puanları ile olan ilişkilerinin biraz daha ‘orta’

düzeyi yansıttıkları görülmektedir.

Tablo YP-Yerleştirme Puanı (etki eden tüm puan türlerinin ve katsayının içinde olduğu yerleştirme puanı-YHP-YGS-OBP-Katsayı) açısından incelendiğinde ise, buradaki ilişki düzeyi;

değişkenlerin YHP ile olan ilişkisinden daha yüksek görünmekle birlikte geneli itibarı ile Lise MİOY ‘orta’ ve diğer tüm değişkenler ‘düşük’ bir ilişki düzeyini yansıtmaktadır.

Bu bulgulara göre güzel sanatlar lisesi mezunu müzik öğretmeni adaylarının lisede gör- dükleri MİOY ve Bireysel Çalgı gibi temel derslerin, girdikleri özel yetenek sınavı notlarının oluşmasındaki etkisi düşük düzeyde olmaktadır. Özellikle ‘Lise Çalgı’ dersinin yetenek sınavı ham puanları ile olan ilişkisinin çok düşük olması, lisedeki bireysel çalgı dersinin ölçme ve değerlendirmesiyle ilgili bazı sorunlar olabileceği ya da öğrencilerin yetenek sınavına yete- rince odaklanamadığı şeklinde yorumlanabilir.

(12)

202 3.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum

Çalışmanın ikinci alt problemi; ‘GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel yetenek sınavındaki ham puanını (YHP) oluşturan MİOY ve Çalgı puanlarının Güzel Sanatlar Lisesinde gördüğü MİOY Dersi ve Bireysel Çalgı Dersleri ile olan ilişkisi nedir?’şeklinde oluşturulmuştur. Buna göre;

Tablo 3. GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel yetenek sınavındaki ham puanını (YHP) oluş- turan MİOY ve Çalgı puanlarının Güzel Sanatlar Lisesinde gördüğü MİOY Dersi ve Bi-

reysel Çalgı Dersleri ile olan ilişkisi

Faktörler Lise

MİOY

Lise Çalgı Yetenek Sınavı

MİOY ,551^** ,068

Yetenek Sınavı

Çalgı ,094 -,103

**p<,01

Tabloya göre; çalışma grubundaki güzel sanatlar lisesi mezunu öğrencilerin lisede gör- dükleri ‘Lise MİOY’ ve ‘Lise Çalgı’ derslerinin, lisans programı için girdikleri özel yetenek sınavındaki ‘Yetenek Sınavı MİOY’ ve ‘Yetenek Sınavı Çalgı’ dersleri ile olan ilişkileri yine

‘orta’ ve ‘düşük’ düzeydedir. Güzel sanatlar lisesi mezunu öğretmen adayının lisede gördüğü MİOY dersinin lisans programı yetenek sınavındaki MİOY’ya ilişkin davranışlarla olan iliş- kisi ‘orta’ düzey olarak yorumlanabilecekken (,551**), özellikle lisedeki bireysel çalgı dersi ile yetenek sınavındaki çalgı’ya ilişkin davranışların ilişkisi eksi düzeydedir (-,103). Yani lisede çalgısı çok iyi olan aday yetenek sınavında çok kötü olarak değerlendirilebiliyorken, lise çalgısı çok düşük olan bir adayın özel yetenek sınavı çalgı performansı çok iyi olabil- mektedir.

Bu bulgular; güzel sanatlar liseleri mezunu öğrencilerin akademik başarılarını oluşturan

‘MİOY’ ve ‘Bireysel Çalgı’ gibi derslerin kazanımlarının, bu öğrencilerin lisans programı için girdikleri özel yetenek sınavındaki paralel kazanımlara katkısının çok düşük olduğu, bu durumun nedenlerinin, öncelikle lisede aldıkları alan eğitimlerinin ve daha sonra diğer unsurların sorgulanmasından hareketle araştırılması gerektiğini göstermektedir.

3.3. Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum

Çalışmanın üçüncü alt problemi; ‘GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel yetenek sınavındaki YHP-Yetenek Ham Puanı ve YP-Yerleştirme Puanının Güzel Sanatlar Lisesinde gördüğü MİOY Dersi ve Bireysel Çalgı Dersleri ile olan ilişkisinin adayların cinsiyet değişkenine göre analiz sonuçları nedir?’şeklinde oluşturulmuştur.

(13)

203 Tablo 4. GSL Mezunu Öğrencilerin ‘Özel Yetenek Sınavındaki YHP ve YP Puanlarının

Lisesinde Gördüğü MİOY ve Bireysel Çalgı Dersleri ile Olan İlişkisinin Adayların ‘Cinsi- yet’ Değişkenine Göre Analiz Sonuçları

Cinsiyet Faktörler Yet. Sınavı MİOY

Yet. Sınavı Çalgı

Lise MİOY

Lise Çalgı

Kız

YHP ,584^** ,581^** ,483^** ,086

YP ,400^** ,402^** ,682^** ,417^*

Yet. Sınavı MİOY - ,245^* ,591^** ,106

Yet. Sınavı Çalgı ,245^* - ,193 -,004

Erkek

YHP ,412^** ,321^* -,071 -,022

YP ,172 ,277^* ,505 ,319

Yet. Sınavı MİOY - ,002 ,261 ,053

Yet. Sınavı Çalgı ,002 - -,415 -,430

*p<,05 **p<,01

Tablo incelendiğinde; müzik öğretmenliği lisans programında öğrenim gören güzel sanatlar lisesi mezunu öğretmen adaylarının, bu çalışmaya konu olan ‘Lise MİOY’ ve ‘Lise Çalgı’

derslerinin lisans programı özel yetenek sınavındaki paralel davranışlarla olan ilişkilerinin, he- men hemen tüm faktörlerde ‘düşük’ düzeyi yansıttığı tekrar görülebilmektedir. Bu düzeyin çalışma grubunun cinsiyetlerine olan yansımalarına baktığımızda, tüm faktörlerde kız öğren- cilerin erkek öğrencilere göre daha başarılı oldukları, özellikle kız öğrencilerin yetenek sınavı ham puanlarının oluşmasında ‘Lise MİOY’, ‘Yetenek Sınavı MİOY’ ve ‘Yetenek Sı- navı Çalgı’ puanlarının erkeklere oranla çok daha etkili olduğu görülmektedir.

Bu sonucun oluşmasında; ülkemizde genellikle hem güzel sanatlar liselerindeki kız öğ- renci sayılarının hem de müzik öğretmenliği lisans programındaki kız öğrenci sayılarının erkek- lerden daha fazla olmasının etkisi olabilir. Bu sayısal farklılık, kız öğrencilerin müzik alanına ilişkin ilgi ve tutumlarının erkek öğrencilere göre daha fazla olabileceği şeklinde yorumlanabilir. Buradan hareket edildiğinde de yukarıdaki bulgu, kız öğrencilerin daha yüksek ilgi veya tutumlarının başarıya olumlu olarak yansıdığı şeklinde yorumlanabilir.

Tartışma, Sonuç ve Öneriler

1. Güzel sanatlar lisesi mezunu öğrencilerin lisede gördükleri ‘Lise MİOY’ ve ‘Lise Çalgı’

derslerinin, lisans programı için girdikleri özel yetenek sınavı ham puanlarının (YHP) düzeyi ile ve Yerleştirme Puanı (YP) olan ilişkisi düşük düzeydedir. Özellikle lisede görülen çalgı dersi- nin yetenek ham puanın oluşmasındaki etkisi dikkat çekici bir biçimde ‘düşük’tür (r=,053). Bu sonuç lisedeki bireysel çalgı dersinin ölçme ve değerlendirmesiyle ilgili bazı sorunlar olabi- leceği ya da öğrencilerin yetenek sınavına yeterince odaklanamadığı şeklinde yorumlanabi- lir.

(14)

204 2. Çalışma grubundaki güzel sanatlar lisesi mezunu öğrencilerin lisede gördükleri ‘Lise MİOY’

ve ‘Lise Çalgı’ derslerinin, lisans programı için girdikleri özel yetenek sınavındaki ‘Yetenek Sınavı MİOY’ ve ‘Yetenek Sınavı Çalgı’ dersleri ile olan ilişkileri yine ‘orta’ ve ‘düşük’ düzey- dedir. Özellikle lisedeki bireysel çalgı dersinden elde edilen kazanımların yetenek sınavındaki çalgıya ilişkin kazanımların düzeyi ile hiçbir ilişkisi yoktur. Yani lisede çalgısı çok iyi olan aday yetenek sınavında çok kötü olarak değerlendirilebiliyorken, lise çalgısı çok düşük olan bir ada- yın özel yetenek sınavı çalgı performansı çok iyi olabilmektedir.

3. Yukarıdaki sonuçlarda zikredilen ‘düşük’ düzey ilişkinin çalışma grubunun cinsiyetlerine olan yansımalarına baktığımızda; tüm faktörlerde kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha başarılı oldukları, özellikle kız öğrencilerin yetenek sınavı ham puanlarının oluşmasın- da ‘Lise MİOY’, ‘Yetenek Sınavı MİOY’ ve ‘Yetenek Sınavı Çalgı’ puanlarının erkeklere oranla çok daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuç; lise ve lisans programı cinsiyet dağı- lımlarındaki kız öğrenciler lehine olan durumun, kız öğrencilerin erkek öğrencilere karşı muh- temel daha yüksek ilgi veya tutumlarının başarıya olumlu olarak yansıması şeklinde yorumlan- mıştır.

Yukarıdaki sonuçlar; Türkiye’de sanat alanında eğitim alacakların daha temelden yetiş- mesi ve mesleki sanat eğitiminin alt yapısını oluşturmak gibi çok yerinde ve iyi niyetli yakla- şımlarla, büyük yatırımlar yapılarak eğitim sistemine sokulan güzel sanatlar liselerimizin yaşa- dığı bazı sorunlara işaret edebilme potansiyelini yansıtmaktadır. Güzel Sanatlar Lisesi yapılan- ması ile ilgili yapılan bazı çalışmalar, bu liselerin tanınması, tercih edilmesi, bu liselerin öğretim elemanı niteliği ve niceliği, mezunlarının bilgi, beceri ve tutum düzeyleri, öğretim programları vb. gibi alanlarda önemli sorunları olduğunu göstermektedir. Bu ve benzeri çalışmalar, bu so- runların gündeme taşınmasında ve çözüm için yeni motivasyonların oluşmasında katkı sağlaya- bilir.

KAYNAKLAR

Akkuş, R. (1996). AGSL’nden Mezun Olan Öğrencilerin Öğrenci Giriş Davranışlarının Çalgı Eğitimi Bakımından Değerlendirilmesi, Bildiri, I. Ulusal Anadolu Güzel Sanatlar Lise- leri Müzik Bölümleri Sempozyumu İçinde (s. 164-169) Uludağ Üniv. Eğitim Fakültesi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayını,

Aksu, C. ve Çelenk, K. (2014).AGSSL Müzik Bölümü Mezunlarının ‘Güzel Sanatlar Fakültele- ri Müzik Bölümleri’ndeki Akademik Başarılarının İncelenmesi, Turkish Studies - Inter- national Periodical for the Languages, Literatureand History of Turkish or Turkic Vo- lume 9(2) p. 67-87, Doi Number:10.7827/TurkishStudies.6286

Albayrak, A. S. (2009). Çok Değişkenli İstatistik Tekniklerin Varsayımları. Kalaycı, Ş. (Ed.) SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.

Arslan, G. (2015). Ergenlerde Psikolojik Sağlamlık: Bireysel Koruyucu Faktörlerin Rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(44), 73–82.

Balcı, A. (1997). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Ankara: A. Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi

Boyle, J.D.and Radocy, R.E. (1987). Measurement and Evaluation of Musical Experiences, New York: Shirmer Books.

Bozkaya, İ. (2006, Nisan). Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Mezunlarının Müzik Öğretmenliği Programı Kontenjanları İçindeki Yeri, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu İçinde sunu- lan Bildiri, (pp. 349-387) Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.

(15)

205 Deniz, L., Atalay, B., Yungul, O. ve Özder, Z. (2014). Müzik Öğretmenliği Öğrencilerinin Çal-

gı Çalışmaya Yönelik Tutumları: Marmara Üniversitesi Örneği. ASOS JOURNAL, Aka- demik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 413-422.

Ece, S. ve Sazak N. (2006). Özel Yetenek Sınavlarında ÖSS ve AOÖB Puanlarının Yerleştirme Puanları İçerisindeki Yeri ve Adayların ÖSS Puanları İle Akademik Ortalamaları Ara- sındaki İlişkilerin İncelenmesi (AİBÜ Örneği), (Bildiri), Ulusal Müzik Eğitimi Sempoz- yumu 26-28 Nisan 2006, İçinde, s. 458-476, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını.

Ece, A. S. ve A.S.Bilgin (2007). Mezun Oldukları Lise Türlerine Göre Müzik Eğitimi Anabilim Dalı Öğrencilerinin Başarı Durumlarının İncelenmesi, İnönü Eğitim Fakültesi Dergisi, Güz 2007, 8(14), 113-130

Güleç, G. (2010, Aralık).Anadolu Güzel sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri Öğrencilerinin Alan- ları ile İlgili Yükseköğretim Kurumu Tercihlerinde, Yükseköğretim Kurumlarından Bek- lentileri ve Bu Kurumların Tercihler Üzerindeki Etkileri, IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu İçinde Sunulan Bildiri (pp. 420-431) İstanbul: Marmara Üniv. Atatürk Eğitim Fakültesi Yayınları.

Gün, E.ve Köse, H. S. (2013). Müzik Öğrencilerinin Piyano Dersine Karşı Tutumları, Turkish Studies Dergisi, 8(3), 247-261.

Hüseynova, L. (2014).Müzik Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Keman Çalma Performans- larını Etkileyen Bazı Değişkenler, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 393-406

Karaca, E. (2008). Ölçme ve Değerlendirmede Temel Kavramlar, Eğitimde Ölçme ve Değerlen- dirme İçinde, (Edt.) Erkan, S. ve Gömleksiz, M.,Ankara:Nobel Yayın Dağıtım.

Karakaya, İ. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Tanrıöğen, A. (Edt.)Bilimsel Araştırma Yöntemleri İçinde, Ankara: Anı Yayıncılık

Köse, S. (2006, Nisan). Müzik Öğretmenliği Eğitiminde Öğrenci Kaynağı Olarak Anadolu Gü- zel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu İçinde Su- nulan Bildiri(pp.334-348) Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayını M.E.B. (2008). Orta Öğretimde Okul Çeşitliliğinin Azaltılması, Genelge, 04.12.2008/81, Sa-

yı:1608

M.E.B. (2010).Genel Liselerin Anadolu Liselerine Dönüştürülmesi, Genelge, 2010/30, 06.05.2010/3669

M.E.B. (2013). Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri’nin Yeniden Yapılandırılması, 14/06/2013 tarih-

li ve 83203306/20/1380223 sayılı Makam Onayı.

http://ogm.meb.gov.tr/ogmebulten3.pdf. Erişim:18.08.2014

M.E.B. (2013).Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri, Tarih: 25.06.2013 Sayı:

83203306/10.03/1502639 http://www.turkiyeegitim.com/guzel-sanatlar-ve-spor- liseleri-listesi-48222h.htm. Erişim: 18.08.2014

M.E.B. (2015).Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Yönetmeliği, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/ortaogrkurumyon_0/yonetmelik.pdf Erişim:07.04.2016 Özdemir, M. ve Yöndem, S. (2011). Müzik Öğretmeni Adayı Gitar Öğrencilerinin Çalgı Alan

Dersleri ve Genel Akademik Başarı Durumlarının Bazı Değişkenler Açısından İnce- lenmesi, M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 141-156.

Özgüven, İ.E. (1994). Psikolojik Testler, Ankara: Yeni Doğuş Matbaası.

(16)

206 Resmi Gazete (2009). Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Yönetmeliği, 16.

Haziran 2009, Sayı:27260.

Sağer, T., Sağal, O. ve Gürpınar, E. (2013). Müzik Öğretmenliği Programı Özel Yetenek Sınav- larında YGS Puanları İle Müzik Alanı Puanları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi.

Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 10(1), 541 – 554.

Serinkan, C. ve Bardakçı, A. (2007). Pamukkale Üniversitesi’nde Çalışan Öğretim Elemanları- nın İş Tatminlerine İlişkin Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, 12(9), 152 – 163.

Sümbüllü, M. K. (2013). Kuruluşundan Günümüze Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Öğretim Sürecinin ve Mesleki Müzik Eğitimine Katkılarının Farklı Değişkenler Açısından İnce- lenmesi-Erzurum Anadolu Güzel sanatlar Lisesi Örneği, (Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Bilimleri Anabilim Dalı, Erzurum).

https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden elde edilmiştir.

Tankız, K. D. (2011). Müzik Öğretmenliği Programı Özel Yetenek Sınavına Başvuran Adayların Başarı Durumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi, İnö- nü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı, Malatya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden elde edilmiştir.

Tebiş, C. (2006, Nisan). SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi ABD’da Okuyan AGSL ve Genel Lise Mezunu Öğrencilerin Alan Derslerindeki Başarı Durumlarının ve Lise Me- zuniyet Başarı Notlarının Karşılaştırılması, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu İçinde Sunulan Bildiri, (pp.388-400), Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.

Tekin, H. (1977). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: Mars Matbaası.

Uçan, A. (1996, Kasım).’Yirmi birinci yüzyıl Eşiğindeki Türkiye’de Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri: Genel Durum Sorunlar Çözümler’ Bildiri, I. Ulusal Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri Sempozyumu İçinde (pp.68-93) Uludağ Üniv.

Eğitim Fakültesi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayını.

Uçan, Ali. (2005). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar ve Türkiye’deki Durum, Ankara: Evrensel Müzikevi.

Ünal, O. ve Gürsoy, Y. E. (2014). Banka Reklâmlarının Müşteri Tercihlerine Etkisi. Niğde Üni- versitesi İİBF Dergisi, 7(1), 304–314.

Vural, L. (2013). Grasha-Riechmann Öğrenme Stili Ölçeğinin Yapı Geçerliği Çalışmaları. Eği- timde Kuram ve Uygulama, 9(4): 481–496.

Yarcı, F.,Peker, M.R. (1996, Kasım). U.Ü. Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Bölümüne AGSL ve Klasik ve Meslek Liselerinden Gelen Öğrencilerin Özel Yetenek Sınavındaki ve Birinci Yıl Sonundaki Başarılarının Karşılaştırılması, Bildiri, I. Ulusal Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Müzik Bölümleri Sempozyumu İçinde (s. 215-218) Uludağ Üniv. Eğitim Fa- kültesi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayını,

Yıldız, M. A. ve Çevik, G. B. (2016). Evli Bireylerin Evlilik Doyumlarının ve Yaşam Doyumla- rının İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 13(1), 227–242.