Eğitim Dokümanı Yerel Okul Sunucusu Uygulama Yazılımları Prototipi (Merkez Yönetim Yazılımı Uygulama Ekranları )

(1)

Eğitim Dokümanı

Yerel Okul Sunucusu Uygulama Yazılımları Prototipi

(Merkez Yönetim Yazılımı Uygulama Ekranları )

(2)

İçindekiler

1. Giriş ... 2

2. Cihaz Ayarları ... 3

i. Yeni Profil Yarat ... 3

ii. Profil Ayarları ... 4

iii. Hata Kontrolü ... 5

iv. DHCP ... 5

v. DNS ... 7

vi. Alan Adı Önbellekleme ... 8

vii. Internet Önbellekleme ... 10

viii. Ağ Seçenekleri ... 11

ix. Ağ – Güvenlik ... 11

x. Ağ – Yönlendirme ... 12

xi. Kimlik Doğrulama ... 13

xii. Offline İçerik ... 14

xiii. Sanal Cihazlar ... 16

xiv. Log Ayarları ... 17

3. Okullar ... 18

4. Dağıt ... 19

5. Anlık Bağlantı ... 21

6. Pre-Load ... 22

7. Kullanıcılar ... 23

8. Gösterge Paneli ... 24

9. Genel Ayarlar ... 25

i. Revizyon Güncelleme ... 25

ii. Dosya / Mime Türleri ... 25

iii. Ağ Güvenliği Kuyruk Tanımları ... 26

iv. E-Posta... 26

v. Alarm ... 27

vi. Sunucu Bilgileri ... 27

10. Raporlar ... 28

11. Loglar ... 28

12. Versiyonlar ... 29

(3)

1. Giriş

Yerel Okul Sunucusu Uygulama Yazılımları Prototipi Merkez Yönetim Yazılımı (MYY) , birçok alt sistemin tek bir IP adresi üzerinden web tabanlı (http / https) olarak yönetilmesi için

geliştirilmiştir.

Herhangi bir web tarayıcı ile ilgili http://mmydomain:1453 veya https://myydomain:2023 adreslerine gidildiğinde MYY login ekranı karşınıza çıkacaktır.

Default Kullanıcı Adı: admin , default Şifresi: admin olup, istenirse MYY Genel Ayarlar Menüsünden Admin yetkisi ile değiştirilebilmektedir.

(4)

2. Cihaz Ayarları

Yerel Okul Sunucusu Uygulama Yazılımları Prototipi Merkez Yönetim Yazılımı (MYY) , Okul Sunucularını Profillere ayırarak yönetmek üzere tasarlanmıştır.

Böylece, okulları istenilen özelliklere göre gruplandırarak, topluca yönetme imkânına kavuşulmuş olur. MYY tasarımında Profil oluşturmak için herhangi bir zorunluluk bulunmamaktadır. İstenildiği gibi, sınırsız sayıda Profil oluşturulabilmektedir.

Okullar, Profil oluşturulduktan sonra ilgili ayara üye yapılmaktadır. Ayrıca bir Profil içerisinde yapılan ayarlar sadece kayıt edilir. Profile üye okullara DAĞIT denmedikçe, hiçbir şekilde Okullara bir ayar gönderilmez.

i. Yeni Profil Yarat

Yeni bir Profil Yaratmak için, Cihaz Ayarları Genel Menüsünde, + Yeni Profil butonuna basılarak, yeni Profil’e ait ayarlar düzenlenmeye başlanır. Sırası ile

 Profil Ayarları

 Hata Kontrolü

 DHCP

 DNS

(5)

 Internet Önbellekleme

 Ağ Seçenekleri

 Ağ - Güvenlik

 Ağ - Yönlendirme

 Kimlik Doğrulama

 Offline İçerik

 Sanal Cihazlar

 Log Ayarları

Menüleri, ilgili Profil için tek tek ayarlanır.

Profile üye okullara DAĞIT denmedikçe, hiçbir şekilde Okullara bir ayar gönderilmez. Bu yüzden Profil ayarlamaya son Kaydettiğiniz yerden istediğiniz zaman devam edebilirsiniz.

ii. Profil Ayarları

Öncelikle, Profil Ayarlarında, ilgili Profil’e bir isim verilmek zorundadır. Dilediğiniz ismi ve açıklamayı girebilirsiniz. Herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.

Kaydet butonuna bastığınızda artık profilinize ait ilk kayıt oluşturulacak ve dilediğiniz zaman bu kaydı düzeltebileceksiniz.

(6)

iii. Hata Kontrolü

Bu Profile üye okullardaki Disk, Ram, CPU kullanımlarında ilgili değerlere göre alınacak aksiyonlar ayarlanmaktadır.

Disk Durumu %90 olduğunda Log servisininin kapatılması önerilmez. Onun yerine, 1 aydan eski log’ların silinmesi ve Cihaz Ayarları > Log Ayarları Menüsünden “Merkeze gönderilen loglar cihazdan silinsin mi?” ayarının evet olarak girilmesi önerilir.

** DAĞIT denmedikçe, hiçbir şekilde Okullara bir ayar gönderilmez. Bu yüzden Profil ayarlamaya son Kaydettiğiniz yerden istediğiniz zaman devam edebilirsiniz.

iv. DHCP

Bu Profile üye okullardaki DHCP servisi ile ilgili ayarlar bu menüden yapılmaktadır.

Öncelikle bu Profildeki okullarda DHCP servisinin açık mı ? kapalı mı ? olacağı ayarlanır.

Sonrasında DHCP’nin Master mode damı? yoksa Slave mode damı? Çalışacağına karar verilir.

Profildeki okul sunucuları Gateway modunda çalışmakta ise Master, Sunucu modunda çalışmakta ise Slave seçilmesi önerilmektedir.

(7)

Bir DHCP Sunucu için istediğiniz kadar havuz (Pool) yaratabilirsiniz. + Pool Yarat butonuna tıklayarak, Pool’unuza ait ayarları girebilirsiniz.

(8)

DHCP Pool’u tanımlarken, Leasing Time Saniye cinsinden girildiği unutulmamalıdır. DHCP IP dağıtırken domain name olarak Genel Ayarlar > Sunucu Bilgileri > Okul Alan Adı

menüsünde girilen domain name i dağıtacaktır.

v. DNS

Bu Profile üye okullardaki DNS servisi ile ilgili ayarlar bu menüden yapılmaktadır.

Öncelikle bu Profildeki okullarda DNS cache timeout zamanını ve Flush periyotları ayarlanır. Sonrasında DHCP’nin Master cache sunucularına karar verilir.

Bir DNS Sunucu için istediğiniz kadar Alan (Zone) yaratabilirsiniz. + Alan (Zone) Yarat butonuna tıklayarak, Zone’unuza ait ayarları girebilirsiniz.

(9)

İlgili Zone ‘nu düzenlerken, Zone’nun master mı slave mi olduğu belirtilir. Eğer slave modda çalışacak ise, mutlaka Master sunucu IP adres(ler)i girilir.

Time To Live (TTL) değeri, saniye cinsinden istenildiği gibi verilebilir.

vi. Alan Adı Önbellekleme

Bu Profile üye okullardaki Alan Adı Önbellekleme (Statik Cache) servisi ile ilgili ayarlar bu menüden yapılmaktadır.

Öncelikle bu Profildeki okullarda Statik Cache servisinin açık mı? Kapalı mı? Olacağı ayarlanır. Sonrasında Cache’in “Pragma No Cache” gibi ifadeleri dikkate alıp, almayacağı ayarı yapılır. Bir web sitesinin ne olursa olsun Cache’lenmesi isteniyorsa, bu ayarı dikkate alma demek gerekmektedir. Aksi halde neyin Cache’lenip neyin Cache’lenmeyeceğine ilgili web sitesinin yöneticisi karar vermiş olur.

Bir diğer ayarda, Cache’lenirken Eşzamanlı Streaming’in açık olması durumu. Eğer bu ifade seçilmezse, video veya ses dosyalarının tamamı cacheleme işlemi bitmeden gösterilmez.

Aynı anda hem izlemek hemde Cachelemek için bu ifadenin mutlaka seçili olması gerekmektedir.

(10)

İstenildiği kadar statik cache domaini yaratabilirsiniz. + Önbellek Kuralı Ekle butonuna tıklayarak, Önbelleğe ait ayarları girebilirsiniz. Mime Türleri ve Dosya Türleri Genel Ayarlar >

Dosya/Mime Türleri menüsünden gelmektedir.

(11)

vii. Internet Önbellekleme

Bu Profile üye okullardaki Internet Önbellekleme (Dinamik Cache) servisi ile ilgili ayarlar bu menüden yapılmaktadır.

Öncelikle bu Profildeki okullarda Dinamik Cache servisinin açık mı? Kapalı mı? Olacağı ayarlanır. Sonrasında Cache’in “Pragma No Cache” gibi ifadeleri dikkate alıp, almayacağı ayarı yapılır. Bir web sitesinin ne olursa olsun Cache’lenmesi isteniyorsa, bu ayarı dikkate alma demek gerekmektedir. Aksi halde neyin Cache’lenip neyin Cache’lenmeyeceğine ilgili web sitesinin yöneticisi karar vermiş olur.

İstenildiği kadar dinamik cache kuralı yaratabilirsiniz. + Önbellek Kuralı Ekle butonuna tıklayarak, Önbelleğe ait ayarları girebilirsiniz. Mime Türleri ve Dosya Türleri Genel Ayarlar >

Dosya/Mime Türleri menüsünden gelmektedir.

Dinamik Cache menüsü yaratılırken domain ismi sorulmaz!

(12)

viii. Ağ Seçenekleri

Bu Profile üye okullardaki Yerel Ağ IP Bilgileri, SSH Erişim İzni, VPN Tünel İzni ayarları bu menüden ayarlanmaktadır.

ix. Ağ – Güvenlik

Bu Profile üye okullardaki güvenlik duvarına ait ayarlar bu menüden ayarlanmaktadır.

(13)

+Kural Ekle butonuna basarak, dilediğiniz kadar kural ekleyebilirsiniz. Kurallar ilk giren ilk uygulanır metodu ile çalıştığından, kural liste sırası çok önemlidir. Liste sırasını, ilgili satırın butonuna basılı tutarak, sürükleyip bırakarak, ayarlayabilirsiniz.

Kural ekleme , ( Aksiyon, Kaynak Adres, Kaynak Port, Hedef Adres, Hedef Port, Kuyruk ) formatındadır. İstenilen kural için log opsiyonu seçilerek, log alınması sağlanır.

x. Ağ – Yönlendirme

Bu Profile üye okullardaki Ağ Yönlendirmesi ayarları bu menüden ayarlanmaktadır.

(14)

+ Yönlendirme Ekle butonuna basarak, dilediğiniz kadar yeni yönlendirme ayarı eklenebilir.

xi. Kimlik Doğrulama

Bu Profile üye okullardaki Kimlik Doğrulama servisi ile ilgili ayarlar bu menüden yapılmaktadır.

Öncelikle bu Profildeki okullarda LDIF dosyası SVN üzerinden yüklenmiş ise mutlaka LDIF dosyasının yüklenmesi için gerekli ayarların girilmesi gerekmektedir.

Ayrıca radius 802.1x sertifika ayarları için gerekli ayarların girilmesi gerekmektedir.

(15)

xii. Offline İçerik

Bu Profile üye okullardaki Offline İçerik servisi ile ilgili ayarlar bu menüden yapılmaktadır.

Öncelikle bu ayarın aktif edilmesi için Ana menü Offline İçerik menüsünden ilgili offline içeriğin ön tanımlanmış olması gerekmektedir. Ön tanım yapılabilmesi için SVN üzerinden ilgili klasör’ün oluşturulmuş ve içeriğin bu klasöre eklenmiş olması gerekmektedir.

İçeriği eklenen klasör, Offline İçerik Ekle butonuna tıklayınca açılan menüden seçilir ve bir domain ismi ile bağlanır. Böylelikle, ilgili profil içerisinde seçilen offline içerikler, ilgili

okuldaki web sunucusu üzerinden servis edilir.

(16)

(17)

xiii. Sanal Cihazlar

Bu Profile üye okullarda sanal sunucu çalıştırmak istenirse, ilgili sunucular bu menüden seçilmektedir.

Seçilecek Sanal Sunucu listesi Ana Menüdeki Sanal Sunucu menüsünde yaratılmaktadır. Bu menüde dilediğiniz kadar sanal sunucu yaratılmaktadır. Yaratılan bu sunucular, eğer profil içerisinde seçilirse, seçilen sunucular DAĞIT komutu ile birlikte ilgili profil içerisindeki okullara gönderilecektir.

Bu menüden sanal sunucular yaratılır ve sisteme aktarılır…

(18)

Profil içerisinde ön tanımlı yaratılmış Sanal Sunucular seçilir ve seçilen sunucular DAĞIT komutu ile ilgili okullara gönderilir.

xiv. Log Ayarları

Bu Profile üye okullardaki sunucuların loglaması ile ilgili ayarlar bu menüden yapılmaktadır.

(19)

Öncelikle sunucularda loglamanın açık olup olmadığı ayarlanır. Sonrasında cihazın hangi zaman aralıklarında log tutacağı ayarlanır. Eğer tüm gün log tutsun isteniyorsa, iki saat aralığının aynı değer seçilmesi gerekmektedir.

Logların gönderme zamanı ve hangi logların log tutacağı seçilir. Log gönderme zamanı, bir önceki günün loglarını bir bütün olarak göndereceğinden, 01:00 seçilmesi önerilmektedir.

Bir diğer ayarda “Cihaz üzerindeki log'lar anlık olarak merkeze gönderilsin mi?” ayarı. Bu ayar seçildiğinde anlık loglar merkeze geleceğinden, merkeze periyodik log gönderme işlemi yapılmaz. Eğer özel bir okulda debug amaçlı çalışılmıyor ise, bu ayar önerilmez.

3. Okullar

Daha önceki profil ayarlarında anlatıldığı üzere, ” ** DAĞIT denmedikçe, hiçbir şekilde Okullara bir ayar gönderilmez. Bu yüzden Profil ayarlamaya son Kaydettiğiniz yerden istediğiniz zaman devam edebilirsiniz.” Uyarısını birçok kez tekrarlanmıştı.

Bir profilin dağıtıla bilmesi için öncelikli olarak, o profile ilgili okulların üye yapılması gerekmektedir. Okul listesi Ana Menü altındaki Okullar menüsünde bulunmaktadır. Bu liste aktif kurulum yapılan okullar tarafından dinamik olarak oluşturulmuştur.

Öncelikle, bu menüden profilinize ait uygun filtreleme ile ilgili okulları seçmelisiniz. Daha sonra seçilen bu okulları ilgili profile atamanız gerekmektedir. Bu işlem başarılı şekilde tamamlandığında artık bu profile ilgili okulları üye yapmışsınız demektir.

(20)

Aynı zamanda, bu menüden yeni okullar yaratıp, ilgili okulları silebilir veya düzenleyebilirsiniz.

4. Dağıt

Bir Profil DAĞIT dendiği zaman karşınıza iki alternatif çıkar.

1. Akıllı Dağıt 2. Hemen Dağıt

Akıllı Dağıt seçeneği, aslında sadece konfigürasyonları oluştur ve bekle demek. Böylelikle Okullar, Genel Ayarlar > Revizyon Güncelleme ayarları içerisindeki saatte kendisine düşen zamanda gelip, otomatik olarak ilgili ayarlarını alacaktır.

Hemen dağıt seçeneğinde, okula hemen bağlan ve ayarlarını al komutu gönderilir. Bir okul o an için OFFLINE ise, ilk ONLINE olduğunda yapacağı bağlantıda, kendisine ait bekleyen bir DAĞIT işinin olup olmadığını öğrenip, varsa ilgili ayarlarını otomatik alacaktır.

DAĞIT komutunun detaylarını ve her bir okul bazında komutun süreçlerini ilgili dağıt menüsünden takip edebilirsiniz.

Aşağıdaki ekran çıktısında örnek dağıt komutu ve çıktılarını görebilirsiniz…

(21)

(22)

5. Anlık Bağlantı

MYY sistemi istenirse, NAT arkasında olsa bile okul sunucularına bağlanılıp, gerekli ayar ve kontrollerin yapılmasına imkân vermektedir.

İlk bağlantıda, Okula ait dashboard bilgileri gelmektedir. Daha çok çalışan servisler, Disk, RAM, CPU, UPTIME, vb durumları.

Çalışan Servisler :

(23)

Ayrıca Cihaza bağlantının 2 değişik yolu daha bulunmaktadır.

Birinci yöntem WEB CONSOLE ;

Bu yöntemde cihaza hızlıca komut gönderme ve sonucu alma kısıtlı işlemleri yapılmaktadır.

Bir diğer yöntem ise Cihaz Console . Bu yöntemde cihaza reverse tünel açtırılarak, ekran SSH ekran görüntüsünün alması sağlanır . Bu yöntemde Cihaz ayarlarında SSH erişiminin açık olmamasının bir önemi yoktur. Bu teknik SSH erişimi üzerinden çalışmamaktadır.

6. Pre-Load

Pre-Load menüsü, Okul Sunucularında önceden Cache’lenmesi istenilen Link’lerin (URL) bildirilmesi esasına göre çalışır. Örneğin, cihazın Cache’lemesini istediğiniz bir Dosya var.

http://ornekdomain.com/statik/dosya/ornek.mp4 linkini Pre-load yaparsanız. Okullar bu linke gidip, ornek.mp4 dosyasını cache’lerine alacaklardır.

Bu menüde aynı anda istediğiniz kadar link girebilirsiniz.

(24)

7. Kullanıcılar

Kullanıcılar menüsü, MYY sistemine Login olacak kullanıcıları ve bu kullanıcıların Yetkilerini belirlemek için kullanılır.

Kullanıcılara ait yetkiler sayfa bazlı olup, her bir kullanıcı için giriş yetkisi verilen sayfa listesi aşağıdadır.

(25)

8. Gösterge Paneli

Gösterge Paneli (Dashboard) tüm okulların şehir bazında ONLINE / OFFLINE / ALARM durumlarını takip etmek amaçlı kullanılmaktadır.

Yerel Okul Sunucusu Yazılımları Prototipi Sistemi, okul sunucularının anlık bağlı olmasına göre tasarlandığından bir okulun OFFLINE olup olmadığı anında anlaşılarak, haritada KIRMIZI olarak gösterilir.

Eğer bir okulda SERVİS ALARM var ise, Haritanın altında ALARM’ın açıklaması görünür.

Alarm düzeldiğinde otomatik olarak kalkar.

Eğer bir profil gönderilmiş ise, anlık olarak Son İş Dağıtım Durumu tablosunda görüntülenir.

Bu Tabloda;

ONLINE OKUL + OFFLINE OKUL = Profil Okul Sayısını vermektedir.

(26)

9. Genel Ayarlar

i. Revizyon Güncelleme

Genel Ayarlar > Revizyon Güncelleme ayarı Okul sunucularının yığınlanmadan MYY’ye erişerek güncelleme isteklerini isteyecekleri zaman aralıklarını belirler.

Bu alanda aralığın geniş olması önerilmektedir. Örneğin 19:00 – 06:00 gibi.

ii. Dosya / Mime Türleri

Genel Ayarlar > Dosya / Mime Türleri ayarı Okul sunucularının Cache işlemlerinin ayarları sırasında kullanmak istenilen Dosya ve Mime tiplerinin düzenlenmesine imkân vermektedir.

Bu menüde istenildiği kadar tip üretilebilmektedir.

(27)

iii. Ağ Güvenliği Kuyruk Tanımları

Genel Ayarlar > Ağ Güvenliği Kuyruk Tanımları ayarı Okul sunucularının Ağ Güvenlik işlemlerinin ayarları sırasında kullanmak istenilen Kuyruk tiplerinin düzenlenmesine imkân vermektedir.

Bu menüde istenildiği kadar kuyruk tipi üretilebilmektedir.

iv. E-Posta

Genel Ayarlar > E-Posta ayarı Okul sunucularının Alarm durumlarında kime, hangi sunucudan E-Posta göndereceğinin düzenlenmesine imkân vermektedir.

(28)

v. Alarm

Genel Ayarlar > Alarm ayarı Okul sunucularının periyodik olarak aynı alarmları gönderdiği durumda Gösterge Panelinde görünümünün düzenlenmesine imkân vermektedir.

vi. Sunucu Bilgileri

(29)

Genel Ayarlar > Sunucu Bilgileri ayarı Okul sunucularının MYY domain/Host name erişimleri ile MYY internet erişimlerinin düzenlenmesine imkân vermektedir.

10. Raporlar

MYY üzerinden, tüm başta Türkiye geneli olmak üzere, Bölgesel, İllere Göre ve Okul Bazında Cache, DNS, CPU, RAM, vb istatistikleri izlenebilmektedir.

11. Loglar

(30)

MYY Log Menüsü üzerinden Okul Loglarına “Read-Only” olarak erişmek mümkündür.

12. Versiyonlar

MYY Versiyon Menüsü üzerinden Versiyon Sunucusu üzerinde bulunan Okul Klasörlerine

“Read-Only” olarak erişmek ve görüntülemek mümkündür.

13. Kurulum

MYY Kurulum Menüsünde Kurulum Yapılacak Sunucu tiplerine göre önceden hazırlanmış USB İmajları ve nasıl kullanılacaklarına ait açıklamaları bulunmaktadır.

Bu kurulum yönergeleri izlenilerek, okul sunucularına kurulumlar gerçekleştirilebilir.

Kurulum USB Donanımının Hazırlanması

İlk kurulum için oluşturulmuş 4 GB ‘lık (Zip’lenmemiş hali !) bir USB kurulum imaj dosyası, Linux DD veya Windows WinDD ile 4 GB’lık bir USB donanıma kopyalanarak, istenildiği kadar USB kurulum donanımı elde edilir.

(31)

İlk Kurulum

İlk kurulum için sırası ile

İlk kurulum USB donanımı USB Boot seçeneği aktif edilmiş sunucuya takılır ve çalıştırılır.

Bu çalıştırılma da, ilk yükleme yapılacaktır.

İlk yükleme yapılması sırasında, kontrol amaçlı cihazdan 3 sn ara ile “BEEP” buzzer sesi gönderilir.

Bu ses, kurulumun devam ettiği ve her şeyin yolunda gittiğinin sesi olacaktır.

Kurulumun tamamlanması ile cihazdan tamamlandı melodisi çalınır.

Tamamlandı melodisi duyulunca, Cihaz üzerindeki İlk kurulum USB’si çıkartılarak, cihaz tekrar çalıştırılır.

(Normal Şartlarda Kurulum sırasında Ekran, Klavye ve Mouse ihtiyacı bulunmamaktadır.)

Kurulum Sonu Ayarları ve Kontrol

Cihaz ilk defa çalıştırıldığında, bir defalık cihaza ait yapılandırma yapılması gerekmektedir.

Bu kayıt yapılmadığı sürece, cihazdan 5 sn ara ile “BEEP” buzzer sesi gönderilir.

(32)

Kayıt için, http://192.168.254.254:1453 adresine Kullanıcı Adı : Admin Şifre : FatihProjesi ile girilir.

Bu ekrandan okul bilgileri ve cihazın ağ konumu sorularının cevaplanması gerekmektedir.

Ağ konumu olarak “Ağ Geçidi” veya “Sunucu” konumu seçilir. Ağ geçidi konumunda WAN IP adresinin girilmesi beklenir. (DHCP olarak da girilebilir! )

(33)

(34)

Bu kayıtlar otomatik olarak, MYY ‘ye gönderilir ve cihaz register edilir. Cihaz artık uzaktan yönetilebilir hale gelir.

(35)

(36)

(37)

MYY üzerinde okul sunucusu aktif olmuş ve ilgili Bildirim ekranında görünmüştür.

Cihazda artık, http://192.168.254.254:1453 adresi çalışmayacak onun yerine aşağıdaki ekran görüntüsü gelecek ve buzzer sesi gönderilmeyecektir.