TOPLULUK PROGRAMLARI

(1)

TOPLULUK PROGRAMLARI

Topluluk programları belirli bir süre için Topluluk politikaları ile ilgili belirli alanları kapsayacak şekilde AB üye ülkeleri ve aday ülkeler arasında işbirliğini teşvik etmek üzere uygulanan faaliyetler bütünüdür.

Vatandaşların, işletmelerin, sivil toplum kuruluşlarının, kamu kurumlarının Topluluk programlarına katılım imkanı mevcuttur. Aday ülkelerin mevzuatın uyumu ve uygulanması alanındaki çalışmalarına da Topluluk programları önemli katkılar yapmaktadır.

Topluluk programları, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi’nin onayı ile yürürlüğe girmekte ve programa ilişkin teklif çağrılarını (ihale) yayımlayan ilgili Komisyon Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Programların bütçesi ise katılımcı ülkeler tarafından yapılan ödemeler ve AB bütçesinden sağlanan tahsis ile oluşturulmaktadır.

Programların önemli bir bölümü için başvurular doğrudan Avrupa Komisyonuna gönderilmekte ve değerlendirme bağımsız uzmanlar tarafından yapılmaktadır. Merkezi olmayan bazı programlar için ise katılımcı ülkede bulunan ulusal ajanslar yoluyla başvuru ve değerlendirme yapılmaktadır.

Topluluk programlarının temel amacı işbirliğinin geliştirilmesi olduğu için, başvuruların büyük çoğunluğunda farklı ülkelerden ortakların olması şarttır. Program bütçesinden sağlanan mali desteklerin önemli bölümü yatırım içermeyen projelere (kültürel faaliyetler, personel değişimi, araştırma projeleri, bilgi paylaşım projeleri gibi) verilmektedir.

ERASMUS MUNDUS PROGRAMI

2003/2317/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. Programın amacı üçüncü ülkelerle işbirliği yoluyla kültürlerarası anlayışın geliştirilmesi, yükseköğretimde kalitenin artırılması, yükseköğretimin hem Birlik içinde hem dışında çekici hale getirilmesi ve tüm dünyadan yüksek nitelikli mezun ve öğrencilere Birlik içinde tecrübe kazanma imkanı verilmesidir (madde 1 - 3). Program 1.1.2004 – 31.12.2008 dönemini kapsamaktadır.

Programdan yükseköğretim kurumları, bir yükseköğretim kurumu tarafından başarısı teyid edilen öğrenciler, ders verenler ve araştırma yapanlar, yükseköğretim personeli, yükseköğretimde aktif olarak yer alan diğer kamu ve özel kurumlar faydalanabilmektedir (madde 5). Program bütçesi 230.000.000 €’dur (madde 9). Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 11).

Ayrıntılı bilgi için:

Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/education/index_en.html)

e-DEVLET HİZMETLERİ (IDABC) PROGRAMI

2004/387/AT (01) sayılı Karar ile kurulmuştur. Programın amacı kamu idareleri arasında güvenli, etkili bilgi değişiminin sağlanması, bilgi değişiminin faydalarının işletmeler ve vatandaşları kapsayacak şekilde genişletilmesi, stratejik çerçeve oluşturularak Topluluk karar alma sürecinin desteklenmesi, farklı politika alanları arasında karşılıklı işlerliğin oluşturulmasıdır (madde 2).

Program 1.1.2005 – 31.12.2009 dönemini kapsamaktadır (madde 1 - 16). Program bütçesi 148.700.000 €’dur.

(2)

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 14). Faydalanıcılara ilişkin olarak açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, ilgili mevzuatta daha çok kamu idarelerine atıf yapılmakta, ekonomik alanda işbirliğinin geliştirilmesi ve işletme ve vatandaşlara fayda üretilmesine önem atfedilmektedir.

Avrupa Komisyonu İşletmeler ve Sanayi Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/enterprise/index_en.htm) ve

Bilgi Toplumu ve Medya Genel Müdürlüğü

(http://ec.europa.eu/information_society/index_en.htm)

Türkiye, e-Devlet Hizmetleri (IDABC) Programına katılmaktadır. Bu alanda sorumlu kuruluş Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığıdır. (http://www.bilgitoplumu.gov.tr/)

GÜVENLİ İNTERNET+ PROGRAMI

2005/854/AT sayılı Kararla kurulmuştur. Programın amacı internet ve yeni çevrimiçi teknolojilerin güvenli kullanımının teşviki, yasal olmayan ve istenmeyen içerikle mücadele edilmesidir (madde 1 - 6). Program 1.1.2005 – 31.12.2008 dönemini kapsamaktadır.

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 2). Programdan tüzel kişiler faydalanabilmektedir.

Program bütçesi 45.000.000 €’dur (madde 6).

Avrupa Komisyonu Bilgi Toplumu ve Medya Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/information_society/index_en.htm)

eİÇERİK+ PROGRAMI

2005/456/AT sayılı Kararla kurulmuştur. Programın amacı Avrupa’da dijital içeriğin daha ulaşılabilir - kullanılabilir – faydalanılabilir hale getirilmesi, kamu çıkarı olan alanlarda bilgi üretim ve dağıtımının kolaylaştırılmasıdır (madde 1 - 6). 1.1.2005 – 31.12.2008 dönemini kapsamaktadır.

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 2). Programdan tüzel kişiler faydalanabilmektedir.

TÜKETİCİ POLİTİKASI ALANINDA TOPLULUK EYLEMİ

2006/1926/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 31.12.2006 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı tüketicilerin sağlık ve güvenliğinin, hukuki ve ekonomik çıkarlarının korunması ve bilgiye erişim haklarının teşvik edilmesi alanında Üye Devletler tarafından yürütülen çalışmaların desteklenmesidir (madde 2). Program bütçesi 156.800.000 €’dur (madde 3).

(3)

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 8). Kamu kurumları, kar amacı gütmeyen kurumlar, yükseköğretim kurumları, entegre Avrupa Yüksek Lisans Derecesi kursu öğrenci ve öğretmenleri programdan faydalanabilmektedir (EK 2).

Avrupa Komisyonu Tüketicinin Korunması ve Sağlık Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/consumers/index_en.htm)

MARCO POLO II PROGRAMI

2006/1692/AT sayılı Tüzük ile kurulmuştur. Programın amacı limanlardaki sıkışıklığın engellenmesi ve ulaştırma sisteminin çevresel performansının artırılmasıdır (madde 1). Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır. Program, en az iki üye ülke ya da en az bir üye ülke ve üçüncü ülke tarafından yapılacak faaliyetleri kapsamaktadır (madde 3). Program üçüncü ülkelerin katılımına açıktır.

Programın bütçesi 400.000.000 €’dur (madde 11). Programa 2 farklı üye ülkede veya bir üye ülke ve bir üçüncü ülkede yerleşik en az 2 işletmenin oluşturacağı konsorsiyum tarafından başvuru yapılabilmektedir (madde 4). Üye ülkede yerleşik tek bir işletme de istisnai durumlarda ve yakın bir üçüncü ülke ile ulaştırma bağlantısının olduğu durumda başvurabilmektedir.

Avrupa Komisyonu Enerji ve Ulaştırma Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/transport/index_en.html)

PERICLES PROGRAMI

2001/923/AT, 2006/75/AT ve 2006/849/AT sayılı Kararlar ile kurulmuştur. Programın amacı sahteciliğe karşı euro’nun korunmasıdır (madde 1 – 2001/923/AT).

Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamakta olup bütçesi 7.000.000 €’dur (madde 1 – 2006/849/AT). Program kapsamında para birimi konusunda bilincin artırılması, işbirliği ortamının geliştirilerek karşılıklı güvenin artırılması ve üst seviyeli eğitim faaliyetleri düzenlenmesi hedeflenmektedir (madde 2). Programa spesifik bir alanda uzmanlığı olan üçüncü ülkeler ve AB’ye girecek olan aday ülkeler davet edilebilmektedir (madde 4). Sahtecilikle mücadele alanında görev alan kurum personeli, istihbarat personeli, ulusal merkez bankalarının personeli, ticari banka personeli, bu alanda uzmanlaşmış adli personel ve avukatlar programdan destek alabilmektedir.

Avrupa Komisyonu Sahtekarlıkla Mücadele Ofisi (http://ec.europa.eu/anti_fraud/index_en.html)

REKABET EDEBİLİRLİK VE YENİLİK PROGRAMI

2006/1639/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. Program rekabet edebilirlik ve yenilik alanlarını kapsamakta ve KOBİ ihtiyaçlarına özel önem atfedilmektedir. Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1).

(4)

Pprogramın amacı işletmelerin rekabet gücünün artırılması, eko-yeniliği de kapsayacak şekilde yeniliğin tüm biçimlerinin desteklenmesi, sürdürülebilir, rekabetçi, yenilikçi ve kapsayıcı bir bilgi toplumunun geliştirilmesinin hızlandırılması, ulaştırmayı da kapsayacak şekilde tüm sektörlerde yeni / yenilenebilir enerji kaynaklarının ve enerji verimliliğinin desteklenmesidir (madde 2).

Program 3 özel alt programdan oluşmaktadır:

A - Girişimcilik ve Yenilik Programı

B - Bilgi Toplumu Teknolojileri Politikası Destek Programı C – Akıllı Enerji Avrupa Programı

Program bütçesi (madde 3) 3.621.300.000 €’dur. Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 4). Program bütçesinin % 60’ı Girişimcilik ve Yenilik Programına; % 20’si Bilgi Toplumu Teknolojileri Politikası Destek Programına; % 20’si Akıllı Enerji Avrupa Programına ayrılmıştır.

Spesifik programlardan birine, ikisine veya programın tamamına katılma imkanı mevcuttur.

Faydalanıcılara ilişkin olarak açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, ilgili mevzuatta her bir spesifik alan altında gerçekleştirilecek olan birbirinden çok farklı eylemlerden bahsedilmektedir.

Eylemlerin bazıları şunlardır: KOBİ’lerin kurulması ve geliştirilmesi için finansmana erişim, işbirliği, yenilik, eko-yenilik, girişim ve yenilik kültürü, girişim ve yenilik konusunda ekonomik ve idari reform, KOBİ gelişim ve yenilik aracı, KOBİ garanti aracı, KOBİ kapasite aracı, tek Avrupa bilgi alanı, bilgiye yatırım yoluyla yenilik, kapsayıcı bilgi toplumu, enerji verimliliği ve mantıklı kullanım, yeni ve yenilenebilir kaynaklar, paylaşım, taşıma alanında enerji.

Avrupa Komisyonu İşletmeler ve Sanayi Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/enterprise/index_en.htm),

Bilgi Toplumu ve Medya Genel Müdürlüğü

(http://ec.europa.eu/information_society/index_en.htm) ve

Enerji ve Ulaştırma Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/energy/index_en.html)

Türkiye, Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programının Girişimcilik ve Yenilik Programına ve Bilgi Toplumu Teknolojileri Politikası Destek Programına katılma niyetini beyan etmiştir. Yasal süreç devam etmektedir.

Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programının Girişimcilik ve Yenilik Programı Mutabakat Zaptı imzalanmış olup Resmi Gazetede yayımlanması beklenmektedir.

ARAŞTIRMA VE TEKNOLOJİK GELİŞME ALANINDA YEDİNCİ ÇERÇEVE PROGRAMI

2006/1982/AT, 2006/971/AT (İşbirliği), 2006/972/AT (Fikirler), 2006/973/AT (Kişiyi Destekleme), 2006/974/AT (Kapasiteler), 2006/975/AT (Ortak Araştırma Merkezi) sayılı Kararlar ve 2006/1906/AT sayılı Tüzük (katılım kurallarına ilişkin) ile kurulmuştur.

Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1 - 2006/1982/AT). Programın amacı özel programlar için şu şekildedir (madde 2):

İşbirliği: ulusaşırı işbirliği şeklinde yürütülen tüm araştırma faaliyetleri, Fikirler: araştırmacı öncülüğündeki araştırmalar,

Kişiyi Destekleme: araştırma alanındaki insan kaynağının geliştirilmesi,

(5)

Kapasiteler: araştırma altyapıları, bölgesel araştırmalar, yakınsama bölgeleri ve merkezden uzak bölgeler,

Ortak Araştırma Merkezi: nükleer olmayan bilimsel ve teknik eylemler.

Programın maksimum bütçesi 50.521.000.000 €’dur (madde 4 - 2006/1982/AT). Bütçenin özel programlara dağılımı şu şekildedir:

İşbirliği – 32.413.000.000 €;

Fikirler – 7.510.000.000 €;

Kişiyi Destekleme - 4.750.000.000 €;

Kapasiteler – 4.097.000.000 €;

Ortak Araştırma Merkezinin Nükleer Olmayan Faaliyetleri – 1.751.000.000 €.

Katılıma ilişkin Tüzük işletmeler, araştırma merkezleri, üniversiteler ve diğer tüzel kişilerin katılım kurallarını (bilgilerin gizli tutulması, üçüncü ülkelerdeki uluslararası kuruluş ve tüzel kişiler, ihale ve seçim süreçleri ...) düzenlemektedir (madde 1 - 2006/1906/AT).

İşbirliği Özel Programının tematik alanları şu şekildedir (madde 2 - 2006/971/AT): A - Sağlık, B - Gıda/Tarım ve Balıkçılık/Biyoteknoloji, C - Bilgi ve İletişim Teknolojileri, D - Nanobilimler/Nanoteknoloji/Materyal/Yeni Üretim Teknolojileri E - Enerji, F - Çevre (iklim değişikliği dahil), G - Ulaştırma (havacılık dahil), H - Sosyoekonomik ve Beşeri Bilimler, İ – Uzay, J – Güvenlik

Program asosye ülkelerin (çerçeve programın bir bölümüne katılım için Toplulukla uluslararası anlaşma yapmış 3. ülke) katılımına açıktır (madde 6 - 2006/971/AT).

Fikirler Özel Programı asosye ülkelerin katılımına açıktır (madde 6 - 2006/972/AT).

Kişiyi Destekleme Özel Programı asosye ülkelerin katılımına açıktır (madde 6 - 2006/973/AT).

Kapasiteler Özel Programı kapsamında desteklenecek alanlar şunlardır (madde 2 - 2006/974/AT):

A – Araştırma altyapıları, B – KOBİ araştırmaları, C – Bilgi bölgeleri, D – Araştırma potansiyeli, E – Toplumda bilim, F – Araştırma politikalarının uyumlu biçimde geliştirilmesine destek, G – Uluslararası işbirliği faaliyetleri

Program asosye ülkelerin katılımına açıktır (madde 6 - 2006/974/AT).

Ortak Araştırma Merkezi Özel Programı asosye ülkelerin katılımına açıktır (madde 6 - 2006/975/AT).

Avrupa Komisyonu Araştırma Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/research/index.cfm)

Türkiye, Araştırma ve Teknolojik Gelişme Alanında Yedinci Çerçeve Programına katılmaktadır. Bu alanda sorumlu kuruluş TÜBİTAK’tır (www.fp7.org.tr).

NÜKLEER ARAŞTIRMA VE EĞİTİM FAALİYETLERİ ALANINDA EURATOM YEDİNCİ ÇERÇEVE PROGRAMI

2006/970/EURATOM, 2006/976/EURATOM (özel program), 2006/977/EURATOM (ORTAK ARAŞTIRMA MERKEZİ) sayılı Kararlar ve 2006/1908/EURATOM (katılım kurallarına ilişkin) sayılı Tüzük ile kurulmuştur.

(6)

Katılıma ilişkin Tüzük işletmeler, araştırma merkezleri, üniversiteler ve diğer tüzel kişilerin katılım kurallarını (bilgilerin gizli tutulması, üçüncü ülkelerdeki uluslararası kuruluş ve tüzel kişiler, ihale ve seçim süreçleri ...) düzenlemektedir (madde 1 - 2006/1908/EURATOM).

Program şu alanları kapsamaktadır (madde 1, 2 - 2006/970/EURATOM):

A – Füzyon enerjisi araştırmaları,

B – Nükleer fizyon ve radyasyondan korunma (Ortak Araştırma Merkezi’nin nükleer araştırma alanındaki)

Program 1.1.2007 – 31.12.2011 dönemini kapsamaktadır.

Program bütçesi 2.751.000.000 €’dur (madde 3 - 2006/970/EURATOM). Bütçe dağılımı şu şekildedir:

Füzyon enerjisi araştırmaları – 1.947.000.000 €;

Nükleer fizyon ve radyasyondan korunma – 287.000.000 €;

Ortak Araştırma Merkezi’nin nükleer faaliyetleri – 517.000.000 €.

Ortak Araştırma Merkezi’nin nükleer faaliyetleri şu alanları kapsayacaktır (madde 2 - 2006/977/EURATOM):

A – Nükleer atık yönetimi, çevresel etki B – Nükleer emniyet (safety)

C – Nükleer güvenlik (security)

Avrupa Komisyonu Enerji ve Ulaştırma Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/energy/index_en.html) ve

Araştırma Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/research/index.cfm)

VATANDAŞLAR İÇİN AVRUPA PROGRAMI

2006/1904/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı tecrübe ve değerleri paylaşmak üzere yerel düzeyde insanların biraraya getirilmesi, sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yoluyla vatandaşlık ve demokrasi alanlarındaki faaliyetler ile vatandaşlar ve STK’lar arasında etkikleşimin desteklenmesidir (madde 2).

Program faaliyetleri şunlardır (madde 3):

A – Avrupa için aktif vatandaşlar, B – Avrupa’da aktif sivil toplum, C – Avrupa için birliktelik, D - Aktif Avrupa anımsaması.

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 5). Program, aktif Avrupa vatandaşlığını destekleyen paydaşlara, yerel otorite ve kuruluşlara, kamu politika araştırma kurumlarına, ve diğer STK’ların katılımına açıktır (madde 6). Program bütçesi 215.000.000 €’dur (madde 11).

Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü

(7)

(http://ec.europa.eu/culture/eac/index_en.html)

PROGRESS PROGRAMI

2006/1672/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Program 5 bölümden oluşmaktadır (madde 3): istihdam, sosyal koruma ve içerme, çalışma şartları, ayrımcılıkla mücadele ve çeşitlilik, toplumsal cinsiyet eşitliği.

Program tüm kamu kurumlarına ve özel kurumlara açıktır (istihdam kurumları, yerel ve bölgesel otoriteler, sosyal ortaklar, STK’lar, yükseköğretim kurumları ve araştırma kurumları, ulusal istatistik ofisleri, medya) (madde 10). Program aday ülkelerin katılımına açık olup (madde 16) bütçesi 657.590.000 €’dur (madde 17).

Avrupa Komisyonu İstihdam, Sosyal İşler ve Eşit Fırsatlar Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/employment_social/index_en.html)

Mutabakat Zaptı imzalanmış olup Resmi Gazetede yayımlanması beklenmektedir.

KÜLTÜR PROGRAMI

2006/1903/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Program kültür alanında faaliyet gösteren tüm aktörlere ve tüm kültür sektörlerine açıktır.

Program amacı kültür alanında faaliyet gösteren aktörlerin sınırötesi hareketliliğinin desteklenmesi, kültürel ve sanatsal eserlerin sınırötesi dolaşımının desteklenmesi, kültürlerarası diyalogun teşvik edilmesidir (madde 3). Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 5).

Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/culture/eac/index_en.html)

Türkiye, Kültür Programına katılmaktadır. Bu alanda sorumlu kuruluş Kültür ve Turizm Bakanlığıdır (http://ccp.kulturturizm.gov.tr/).

2007 – 2019 YILLARI İÇİN AVRUPA KÜLTÜR BAŞKENTLERİ EYLEMİ

2006/1622/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. Eylemin amacı, Avrupa kültürünün zenginlik ve farklılığının vurgulanmasıdır (madde 1). 31.12.2006 sonrasında AB’ye girecek olan ülkeler de Avrupa kültür başkenti olarak seçilebilir (madde 2).

Kültürel programlar için kriterler şu şekildedir (madde 4):

1 - Avrupa boyutu – kültürel operatörler / sanatçılar arasında işbirliğini güçlendirmesi, kültürel farklılığın zenginliğini vurgulaması, Avrupa kültürlerinin ortak öğelerini ön plana çıkarması.

2 – Şehir ve vatandaş – şehirde ve çevresinde yaşayan vatandaşların katılımını desteklemesi, şehrin uzun dönemli kültürel ve sosyal kalkınmasına katkı yapması ve sürdürülebilir olması.

(8)

2010 yılı Avrupa Kültür Başkenti Seçim Paneli tarafından Nisan 2006’da yayımlanan rapor kapsamında: istanbul, Essen (Almanya), Pecs (Macaristan) şehirlerinin 2010 yılı için Avrupa Kültür Başkenti olarak seçilmesi hususu Avrupa Parlamentosu, Avrupa Konseyi, Avrupa Komisyonu ve Bölgeler Komitesine tavsiye edilmiştir.

Gerekli hazırlıkların yapılmasına ilişkin 5706 sayılı “İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Hakkında Kanun” 14.11.2007 tarih ve 26700 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/culture/eac/index_en.html)

MEDYA 2007 PROGRAMI

2006/1718/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. Programın amacı Avrupa dil ve kültür çeşitliliğinin korunması, görsel işitsel eserlerin avrupa içinde ve dışında dolaşımının desteklenmesi, görsel işitsel sektörün rekabet gücünün artırılmasıdır (madde 1). Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır.

Program bütçesi 754.950.000 €’dur (madde 2). Program Avrupa Konseyi (CoE) Sınıraşan Televizyon Sözleşmesine taraf ülkelerin katılımına açıktır (madde 8). Ancak, bu ülkelerin katılımı için ön şart AB mevzuatına ve özellikle Sınıraşan Televizyon Direktifine uyumun sağlanmış olmasıdır. Faydalanıcılara ilişkin olarak açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, ilgili mevzuatta görsel işitsel sektörde faaliyet gösteren tüm aktörlere ve eğitim kurumlarına atıf yapılmaktadır.

HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI

2006/1720/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. Program amaçları: hayatboyu öğrenme kalitesinin artırılması, Avrupa hayatboyu öğrenme alanının oluşturulmasının desteklenmesi, dil eğitimi ve çeşitliliğinin desteklenmesi, hayatboyu öğrenme kapsamında bilgi toplumu temelli içerik ve uygulamaların desteklenmesidir (madde 1). Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır.

Alt programlar şu şekildedir (madde 3):

Sektörel alt programlar: Comenius (okul öncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim), Erasmus (yükseköğretim, meslek yüksekokulu, doktora eğitimi), Leonardo da Vinci (mesleki eğitim ve öğretim), Grundtvig (yetişkin eğitimi)

Ortak konulu programlar: politika işbirliği, dil eğitimi, bilgi toplumu temelli eğitim, bilgi paylaşımı.

Jean Monnet (Avrupa entegrasyonu konulu çalışmalar): Jean Monnet eylemi, Avrupa entegrasyonu alanında çalışan kurumlara destek, eğitim kültür alanında çalışan kurumlara destek.

Programdan öğrenciler (yetişkinler dahil), eğiticiler, iş piyasası kapsamındaki kişiler, eğitim veren kurum ve kuruluşlar, politika oluşturucular, işletmeler, sosyal taraflar, rehberlik hizmeti verenler, dernekler, araştırma kurumları, kar amacı gütmeyen kurumlar, STK’lar faydalanabilmektedir

(9)

(madde 4). Program aday ülkelerin katılımına (madde 7) açık olup bütçesi 6.970.000.000 €’dur (madde 14).

Türkiye, Hayatboyu Öğrenme Programına katılmaktadır. Bu alanda sorumlu kuruluş AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığıdır (http://www.ua.gov.tr/).

GENÇLİK PROGRAMI

2006/1719/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı gençlerin aktif vatandaş olmalarının desteklenmesi, gençler arasında dayanışma ve hoşgörünün teşvik edilmesi, farklı ülkelerdeki gençler arasında karşılıklı anlayışın desteklenmesidir (madde 2). Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 5).

Programdan kar amacı gütmeyen gençler, gençlik grupları, gençlik kuruluşları, dernekler faydalanabilmektedir (madde 6). Karar ekinde bulunan spesifik eylemlerde farklı yaş grupları belirtilse de, program genel olarak 15 – 28 yaş arası gençlere ve bazı durumlarda ise 13 – 30 yaş arası gençlere yöneliktir. Program bütçesi 885.000.000 €’dur (madde 13).

Türkiye, Gençlik Programına katılmaktadır. Bu alanda sorumlu kuruluş AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığıdır (http://www.ua.gov.tr/).

TERÖRİZM VE GÜVENLİKLE İLGİLİ DİĞER RİSKLERİN SONUÇLARININ YÖNETİMİ, ÖNLENMESİ VE HAZIRLIK PROGRAMI

2007/124/AT, EURATOM sayılı Kararla kurulmuştur. Programın amacı terörist saldırılar veya güvenlik riski oluşturan diğer saldırıların önlenmesi, bunlara karşı hazırlık yapılması ve insanların / kritik altyapının bu saldırılardan korunmasına yönelik olarak Üye Devletlerin çabalarının desteklenmesidir (madde 1). Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır.

Üye ülkelerde yerleşik tüzel kişiler programa katılabilmektedir (madde 6). Kar amaçlı kuruluşlar ise ancak kamu kurumları veya kar amacı gütmeyen kurumlarla birlikte programa katılım imkanına sahiptir. Sivil toplum kuruluşları gerekli gizlilik ilkelerine uymaları kaydıyla başvuruda bulunabilmektedir. Üçüncü ülkeler ve uluslararası kuruluşların ulusaşırı projelere ancak ortak olarak katılımı mümkün olup proje sunmaları mümkün değildir. Programa Birliğin genel bütçesinden yapılacak yıllık tahsisat kapsamında finansman sağlanacaktır (madde 11).

(10)

Avrupa Komisyonu Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Genel Müdürlüğü:

(http://ec.europa.eu/justice_home/index_en.htm)

SUÇUN ÖNLENMESİ VE SUÇLA MÜCADELE PROGRAMI

2007/125/JHAsayılı Kararla kurulmuştur. Program özgürlük, güvenlik, adalet alanının güçlendirilmesini hedeflemektedir (madde 1). Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır. Program şu konuları kapsamaktadır: suçun önlenmesi ve kriminoloji, kanunun uygulanması, tanık koruma ve destekleme, mağdurun korunması (madde 3).

Programa kanun uygulayıcı kurumlar, diğer kamu ve özel birimler / aktörler ve kurumlar, yerel / bölgesel ve ulusal otoriteler, sosyal taraflar, üniversiteler, istatistik çalışmaları yapan birimler, sivil toplum kuruluşları, kamu-özel ortaklıklar ve ilgili uluslararası kuruluşlar katılabilmektedir (madde 5). Program üye ülkelerde yerleşik ve tüzel kişiliğe sahip birim ve kuruluşlara açıktır. Kar amaçlı kuruluşlar ise ancak kamu kurumları veya kar amacı gütmeyen kurumlarla birlikte katılabilmektedir. Üçüncü ülkeler ve uluslararası kuruluşların ulusaşırı projelere ancak ortak olarak katılımı mümkün olup proje sunmaları mümkün değildir. Programa Birliğin genel bütçesinden yapılacak yıllık tahsisat kapsamında finansman sağlanacaktır (madde 12).

Avrupa Komisyonu Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/justice_home/index_en.htm)

KRİMİNAL ADALET PROGRAMI

2007/126/JHA sayılı Kararla kurulmuştur. Program özgürlük, güvenlik, adalet alanının güçlendirilmesini hedeflemektedir (madde 1). Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır. Programın özel amaçları şunlardır: suç içeren olaylarda adli işbirliğinin geliştirilmesi, bilgi ve iyi uygulamalar konusunda karşılıklı paylaşım, Birlik araçlarının suç içeren olaylar karşısında etkin kullanımının sağlanması (madde 3).

Programa üye ülkelerin kurumları, kamu ve özel kuruluşları, meslek kuruluşları, üniversiteler, araştırma kurumları, adli ve hukuki eğitim enstitüleri, sivil toplum kuruluşları katılabilmektedir (madde 6). Kar amaçlı kuruluşlar ise ancak kamu kurumları veya kar amacı gütmeyen kurumlarla birlikte katılabilmektedir. Üçüncü ülkeler ve uluslararası kuruluşların ulusaşırı projelere ancak ortak olarak katılımı mümkün olup proje sunmaları mümkün değildir. Programa Birliğin genel bütçesinden yapılacak yıllık tahsisat kapsamında finansman sağlanacaktır (madde 13).

Bu karar 1.1.2007 tarihi itibarıyla 2002/630/JHA sayılı Kararın (Suç İçeren Durumlarda Polis ve Adli Makamların İşbirliği Alanında Çerçeve Program – AGIS) yerine geçmektedir. 31.12.2006 tarihinden önce 2002/630/JHA sayılı Karar kapsamında başlatılan eylemlerin uygulamasına devam edilecektir.

SİVİL KORUMA MALİ ARACI

(11)

2007/162/AT, EURATOM sayılı Kararla kurulmuştur. Programın amacı insanların, çevrenin ve kültürel mirası da kapsayacak şekilde mülkiyetin doğal felaket ve insanların sebep olduğu felaketlerden, terörizmden, teknolojik / radyolojik / çevresel kazalardan korunması konusunda üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir (madde 1). Program, 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır.

Kamu kukuku ve özel hukuka konu olan gerçek ve tüzel kişiler faydalanabilmekte olup (madde 5), aday ülkelerin mali araca katılımı mümkündür (madde 7). Bütçesi ise 189.800.000 €’dur.

Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/environment/index_en.htm) ve Tüketicinin Korunması ve Sağlık Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/health/index_en.htm)

TEMEL HAKLAR VE VATANDAŞLIK

2007/252/JHA sayılı Kararla kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı temel haklara saygının geliştirilmesi, sivil toplumun güçlendirilmesi, ırkçılık – yabancı düşmanlığı – yahudi düşmanlığının engellenmesidir (madde 2).

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 5). Programdan kamu kurumları ve özel kurumlar, üniversiteler, araştırma kurumları, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası kuruluşlar faydalanabilmektedir (madde 7). Program bütçesi Avrupa Birliği Genel Bütçesinden yapılacak yıllık tahsisatlar şeklinde karşılanacaktır (madde 12).

AVRUPA ENTEGRASYON FONU

2007/435/AT sayılı Kararla kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı farklı ekonomik, sosyal, kültürel, dinsel, dilsel ve etnik arka plana sahip üçüncü ülke vatandaşlarının ikamet şartlarını yerine getirmeleri ve Avrupa toplumlarına entegrasyonlarını kolaylaştıracak tedbirlerin uygulanmasına destek verilmesidir (madde 2).

Program üye ülkeler tarafından gerçekleştirilen faaliyetlere destek vermektedir (madde 4). Üye ülkeler, bu alanda katkı yapabilecek sivil toplum kuruluşları, bölgesel ve yerel kuruluşlar, göçmen örgütleri, sosyal taraflar ile uluslararası kuruluşlarla ortaklık yapacaktır (madde 10). Program bütçesi 825.000.000 €’dur (madde 11).

(http://ec.europa.eu/justice_home/index_en.htm) AVRUPA MÜLTECİ FONU

(12)

2007/573/AT sayılı Kararla kurulmuştur. Program 1.1.2008 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Program amacı mültecilerin ve yerinden olmuş kişilerin kabulü konusunda üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir (madde 2).

Programa üye ülkeler katılabilmektedir (madde 3). Üye ülkeler, bu alanda katkı yapabilecek sivil toplum kuruluşları, bölgesel ve yerel kuruluşlar ile uluslararası kuruluşlarla (özellikle, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) ortaklık yapacaktır (madde 11). Program bütçesi 628.000.000 €’dur (madde 12).

DIŞ SINIRLAR FONU

2007/574/AT sayılı Kararla kurulmuştur. Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı dış sınırlarla ilgili kontrol ve denetimlerde etkinliğin artırılmasıdır (madde 3).

Programa üye ülkeler katılabilmektedir (madde 5). Üye ülkeler, bu alanda katkı yapabilecek sivil toplum kuruluşları, bölgesel ve yerel kuruluşlar ile uluslararası kuruluşlarla (özellikle, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) ortaklık yapacaktır (madde 12). Program bütçesi 1.820.000.000 €’dur (madde 13).

AVRUPA GERİ DÖNÜŞ FONU

2007/575/AT sayılı Kararla kurulmuştur. Program 1.1.2008 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı geri dönüşün yönetimi anlayışının geliştirilmesi hususunda üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir (madde 2).

Programa üye ülkeler katılabilmektedir (madde 4). Üye ülkeler, bu alanda katkı yapabilecek sivil toplum kuruluşları, bölgesel ve yerel kuruluşlar ile uluslararası kuruluşlarla (özellikle, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği) ortaklık yapacaktır (madde 12). Program bütçesi 676.000.000 (madde 13).

LIFE + (ÇEVRE MALİ ARACI)

2007/614/AT sayılı Tüzük ile kurulmuştur. Amacı, çevre politikası ve mevzuatının uygulanması ve geliştirilmesidir (madde 1). LIFE + 3 bileşenden oluşmaktadır: Doğa ve Bioçeşitlilik, Çevre Politikası ve Yönetişim, Bilgi ve İletişim (madde 4).

(13)

Programdan kamu birimleri ve özel birimler faydalanabilmektedir (madde 7). Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 8). Program bütçesi 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemi için 2.143.409.000 €’dur (madde 10).

Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/environment/index_en.htm)

GÜMRÜK 2013 PROGRAMI

2007/624/AT sayılı Kararla kurulmuştur. Program 1.1.2008 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır.

Programın amacı gümrük alanında iç pazarın etkin biçimde işlemesine yönelik olarak üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir (madde 1). Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 3).

Program bütçesi 323.800.000 €’dur (madde 16). 2003/253/AT sayılı Karar (Gümrük 2007 Programı), 1.1.2008 tarihinden itibaren yürürlükten kalkacaktır (madde 23).

Avrupa Komisyonu Vergilendirme ve Gümrük Birliği Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/index_en.htm)

Türkiye, Gümrük 2013 Programına katılmaktadır. Bu alanda sorumlu kuruluş Gümrük Müsteşarlığıdır. (http://www.gumruk.gov.tr/).

DAPHNE III PROGRAMI

2007/779/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı çocukların, gençlerin ve kadınların şiddetten her türünden korunmasıdır (madde 2).

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 5). Programdan kamu kurumları ve özel kurumlar, üniversiteler, araştırma kurumları faydalanabilmektedir (madde 7). Program bütçesi 116.850.000

€’dur (madde 12).

Bu karar 2004/803/AT sayılı Kararın (DAPHNE II) yerine geçmektedir. Bu Karar kapsamında başlatılan eylemlerin uygulamasına devam edilecektir (madde 17).

SİVİL KORUMA MEKANİZMASI

2007/779/AT, EURATOM (01) sayılı Karar ile kurulmuştur. Programın amacı acil durumlara ilişkin müdahalelerde sivil koruma desteği işbirliğinin güçlendirilmesidir (madde 1). Müdahale ekiplerinin tanımlanması, eğitim programları yapılması, çalıştay ve seminer düzenlenmesi, İzleme ve Bilgi Merkezinin (MIC) kurulması ve idaresi, Ortak Acil durum İletişim ve Bilgi Sisteminin

(14)

Mekanizma aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 10). Faydalanıcılar ve bütçeye ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.

Bu Karar, 2001/792/AT, EURATOM sayılı Kararın (Sivil Koruma Mekanizması) yerine geçmektedir (madde 15).

Avrupa Komisyonu Çevre Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/environment/index_en.htm)

HERCULE II PROGRAMI

2007/878/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 2004/804/AT sayılı Kararla kurulan ve 31.12.2006 tarihinde sona eren HERCULE Programını kuran Kararda değişiklik yapmaktadır. Programın amacı topluluğun mali çıkarlarının korunmasıdır (madde 1).

Programdan 1 yıldan fazla süredir hükmi şahsiyeti olan eğitim ve araştırma kurumları, 1 yıldan fazla süredir hükmi şahsiyeti olan kar amacı gütmeyen kurumlar, ulusal ve bölgesel idari kurumlar faydalanabilmektedir (madde 1 - 2a). Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 1 - 2d).

Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır ve bütçesi 98.525.000 €’dur (madde 1 – 5a).

Avrupa Komisyonu Avrupa Sahtekarlıkla Mücadele Bürosu:

(http://ec.europa.eu/anti_fraud/index_en.html)

SİVİL ADALET

2007/1149/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı adli işbirliğinin geliştirilmesi ve sınır ötesi sivil işlem usullerinin geliştirilmesidir (madde 2).

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 5). Programdan kamu kurumları ve özel kurumlar, meslek örgütleri, araştırma kurumları, üniversiteler, uluslararası kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşları faydalanabilmektedir (madde 7). Program bütçesi 109.300.000 €’dur (madde 13).

UYUŞTURUCU KULLANIMI VE BİLGİLENDİRME

2007/1150/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı uyuşturucu kullanımının önlenmesi veya azaltılması, uyuşturucu kullanımı konusunda bilginin artırılmasıdır (madde 2).

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 5). Programdan kamu kurumları ve özel kurumlar, araştırma merkezleri ve üniversiteler faydalanabilmektedir (madde 7). Program bütçesi 21.350.000

€’dur (madde 12).

(15)

SAĞLIK ALANINDA TOPLULUK EYLEMİ

2007/1350/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2008 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır (madde 1). Programın amacı halk sağlığının kalitesinin artırılması ve bu alanda bilgi paylaşımıdır (madde 2). Program bütçesi 321.500.000 €’dur (madde 3).

Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 11). Faydalanıcılara ilişkin açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, ilgili mevzuatta daha çok programa katılmayan üçüncü ülkelerle ve özellikle WHO gibi uluslararası kuruluşlarla işbirliğinin geliştirilmesinin önemine vurgu yapılmaktadır (madde 12). Bu Karar, 1 Ocak 2008 tarihi itibarıyla 2002/1786/AT sayılı Kararın (Halk Sağlığı Alanında Topluluk Eylemi) yerine geçmektedir (madde 14).

Avrupa Komisyonu Tüketicinin Korunması ve Sağlık Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/health/index_en.htm)

Türkiye, 2002/1786/AT sayılı Karar ile kurulan Halk Sağlığı Programına katılmakta idi. Bu program kapsamında başlatılmış olan faaliyetler devam edecektir. Bu alanda sorumlu kuruluş Sağlık Bakanlığı / Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi Başkanlığıdır. (http://www.rshm.gov.tr/)

FISCALIS 2013 PROGRAMI

2007/1482/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. 1.1.2008 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır.

Programın amacı iç pazarda vergi sistemlerinin işlerliğinin geliştirilmesidir (madde 1). Program aday ülkelerin katılımına açıktır (madde 3).

Program bütçesi 156.900.000 €’dur (madde 13). Faydalanıcılara ilişkin olarak açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, ilgili mevzuatta vergilendirme alanında yetkili kurum ve personele atıf yapılmaktadır.

Avrupa Komisyonu Vergilendirme ve Gümrük Birliği Genel Müdürlüğü (http://ec.europa.eu/taxation_customs/taxation/index_en.htm)

Türkiye, Fiscalis 2013 Programına katılmaktadır. Bu alanda sorumlu kuruluş Maliye Bakanlığıdır.

(http://www.maliye.gov.tr/)