)
Texas'ta Mahkeme ve Hapishane binası. Mimarlar: Caudill, Rovvlett, Scott, Accoeiates. Enstitünün birin-ci şeref mükâfatını kazanmıştır.
AMERİKA MİMARLAR ENSTİTÜSÜ
YÜZÜNCÜ YILDÖNÜMÜNÜ
KUTLUYOR
Yazan: Leslie Judtl PORTNER Çeviren: Y. Müh. Neşe Derviş DERİŞ
«USİS» Waslıington'da toplanan ve bir haf-ta süren bir kongrede, Amerika Mimar-lar Enstitüsü 100 üncü yıldönümünü kut-ladı. Amerikanın her tarafından ve 21 yabancı memleketten gelen mimarlar V/ashington'da toplanarak, konferans-lar, sergiler, kısa gezintiler, mükâfatla-rın tevzii ve ziyafetlerle dolu bu kon-grede bulunmak fırsatını elde ettiler.
1857 de New-York'da kurulan bu teşekkül, o zamanki Britanya kraliyet Mimarları Enstitüsünden ilham alınarak vücut bulmuştu. Enstitünün ilk başkanı, Dugiltev'de doğan ve New-Yorktaki «Trinity Church» ün mimarı olan Ri-chard Upjohn'du. Kendisinin ayni za-manda Kraliyet Enstitüsüne de fahrî âza olarak seçilmesi bu iki teşkilât ara-sında senelerdenberi gelişen bir irtibat kurmuştur.
Bu gibi teşkilâtın müşkülâtlar içinde vücuda geldiği bir hakikattir. Cidden
Ens-titüde başlangıçta kendinie göre bir çok müşküllerle karşılaşılmış ve 1861 de Amerika dahilî harbi çıkınca kapanmak zorunda kalmıştı. Nihayet 1864 te tek-rar açılan Enstitünün 30 kadar âzası teş-kilâta girecek müstakbel âzalar da kuv-vetli vasıflar aramağa karar verince ye-ni âza kayıtları Amerikanın en tanınmış mimarlarına inhisar etmiş ve böylece Enstitüde yüksek bir Standard temini mümkün olmuştur. 1867 de millî çapta bir teşkilât kurulması yoluna gidinceye kadar Enstitünün faaliyeti çok mahdut bir sahaya münhasır kalmıştı.
Amerika Mimarlar Enstitüsünün i-dealini izah edebilmek için, esas kuru-luşta ileri sürülmüş olan fikirlerin bir kısmını size anlatmak isterim: «Amerika Mimarlar Enstitüsünün gayesi aşağıda belirtilmiştir: Amerikadaki mimarları bir kardeşlik bağı içinde teşkilâtlandırmak ve birleştirmek, mesleğin estetik, ilmî ve pratik cephelerini ilerletmek için Amerikalı mimarların mesailerini tevhid etmek, mimarlık tahsilini, talim ve
ter-Ofis binası. Mimarlar: Anderson, Beekwith, Haible Enstitünün mü-kâfatını kazanmıştır.
biyesini ve pratiğini ilerletmek suretiy-le plânlama ve inşa etme san'atmı tekâ-mül ettirmek, insanların hayat standar-dını yükseltmek için inşaat endüstrisi ile mimarlık mesleğini koordine etmek ve bu mesleği cemiyetin ilerlemesi için kullanılacak bir vasıta haline getirmek.» Bugün, Enstitünün 124 şubesi ve 11,500 âzası mevcuttur. Evvelce New-York'ta olan merkez teşkilâtı 1898 de
Washington'da Octagon House'a nakle-dildi. Bu binanın mimarı, ayni zamanda W«shington'daki Capitol'u (Hükümet merkezi binasını) da inşa eden Dr. Wil-liam Thornton'dur. Enstitü, Washington' daki Octagon House'u aldıktan sonra çok kötü durumda olan binayı bir hayli tamir ederek eski güzelliğini iadeye mu-vaffak oldular ve eskiden ahır olarak kullanılan kısmı kütüphane yapmak ve
sergilerde kullanılmak üzere büyük sa-lonlar açmak suretiyle binayı kendi ih-tiyaçlarına uygun bir duruma soktular. Mimarlığa ve bununla ilgili sanatlara ait şeylere her ay bu binada muntaza-man yer verilir.
Enstitünün başlıca vazifelerinden biri, hükümetle temas temin ederek in-şaatla alâkası olan devlet daireleri ile sıkı bir irtibat temin etmektedir.
«Hand-Mektep binası. Mimar: Warren H. Ashley Enstitünün mükâfatını ka-zanmıştır.
book of Architectural Praetice» (Mima-rî Tatbikat El Kitabı) isimli bir eser neşretmek, mimarla müşteri arasında imzalanacak Standard tip mukavelenin esaslarını tespit etmek, ücretlerin tayi-ninde müessir olmalı, münhasıran has-tane, mektep ve saire gibi binadan inşa eden spesyalize bir mimarlar gurubunu tanımayı reddetmek ve mimarlar için hukukî ve malî müşavere imkânları sağ-lamak suretiyle mimarlık mesleğinin standardlarını yüksek tutmak Enstitü-nün esaslı çalışma mevzuu içine girmiş-tir.
Enstitünün diğer faaliyetleri arasın-da, konkurlar da nâzım bir rol oynama-sı, şahsi ilânlar verilmesine mâni olun-ması ve mimarlarla ilgili kanunlar çık-masında müessir olması da zikredilebi-lir. 1868 de «Massachussetts Institute of
Technology» de ilk mimarî mektebinin kurulmasını temin eden Enstitü 1870 de «İllinois» Üniversitesinde ve 1881 de «Columbia» Üniversitesinde de mimarî okulu açılmasında müessir olmuştur. Bu okullara malî ve meslekî yardımda bulunmak ta Enstitünün vazifeleri ara-sındadır.
Enstitünün bu seneki toplantısında İtalyadan Pier Luigi Nervci ile Brezilya-dan Christiano das Neves isimli mimar-lara fahrî âzalık payesi verildi. Madrid'li üç genç mimar olan Cesar Ortiz Echa-gue, Manuel Barbero Rebolledo ve Ra-fael de la Joya'ya 25.000 dolar tutarın-daki R S . Reynolds Memorial mükâfatı-nın verilmesi de milletler arası bir hâ-dise oldu. Genç mimarlara bu mükâfatı kazandıran Barcelona'daki Sociedad Es-panola de Automoviles de Turismo bina-sıydı.
İngiltere'nin, Danimarka'nın, Japon-ya'nın, Filipinlerin, İrlanda'nın, Polon-ya'nın RusPolon-ya'nın ve Belçika'nın
mimar-lar Birlikleri tarafından Enstitüye hedi-yeler takdim edildi. Kongreye dünyanın en tanınmış yerli ve yabancı mimarları iştirâk etti ve Amerika'nın muhtelif iş ve meslek sahalarında nam yapmış mü-him şahsiyetlerinin verdikleri konferans-ları dinlemek zevkine nail olmak müm-kün oldu.
Konuşulan mevzular arasında şehir-ciliğe büyük bir yer ayrılrhıştı. Şehirle-rin banliyöleri istilâsı ve hattâ yutması esaslı bir problem teşkil ettiğinden bu mevzu esaslı şekilde ele alındı. Bundan başka modern mimarî'nin dünyanın
he-men her yerinde üniformiteye ve stan dardizasyona doğru gitmesi muvacehe-sinde henüz Amerika'da ve kendilerine göre bir mimarî tarzını muhafaza etmek-te İsrar eden İskandinav memleketleri ile Latin Amerika'da bu hususa ehem-miyet verilmediği tebarüz ettirildi.
Kongrede bulunan mimarların ço-ğunun zihninden geçenleri hülâsa eder-cesine konuşan Willy Van Hove bu kon-grelerin ehemmiyetini tebarüz ettirmek, mimarî standardlann yükseltilmesi için sık sık kongreler yapılması icap ettiğini ilâve etti.
. •-'^•m; - ^ ' V r
Ev. (Mimarın kendi evi). Mimar: Eliot Noyes Enstitünün birinci şe-ref mükâfatını almıştır.
