2.1 Kihk Kryafet ve Aksesuarlara Ait Unsurlar 2.2 Yiyecek- Icecekler ile ilgili Unsurlar

K.K.T,C

Y AKIN DOGU UNIVERSiTESi FEN -EDEBiYAT FAKULTESi TURK DiLi ve EDEBiY A.TI BOLUMU

AHMET RASiM'in "SEHiR MEKTUPLARI(l-2)"

ADLI ESERiNiN iNCELENMESi

"MEZUNiYET <;ALISMASI"

Damsman: Doc.Dr.Bulent YORULMAZ Haztrlayan: Cevher CONKBA YIR

950455-4A

Haziran 1999 LEFKOSA/K.K.T.C

I

ONSOZ

Bu rnezuniyet cahsmasi Yakm Dogu Unuversitesi Fen - Edebiyat Fakultesi Turk Dili ve Edebiyati kapsarnmda yapilnustir.

Bu calismada Ahrnet Rasirn'in hayati.gazetecilik yonu.uslubu ve eser verdigi edebi turlerle birlikte.Sehir Mektuplan eserindeki kihk-kiyafet.aksesuarlara ait unsurlarla,yiyecek ve iceceklerle ilgili unsurlann aciklamalan bulunmaktadrr.Cikartilan genel indeksi de calisma sonunda yer almaktadir.

Bu rnezuniyet cahsmasinda beni yonlendiren.dort yilhk egitim hayatim boyunca benden yardimlanm esirgerneyen degerli hocarn Do9. Dr. Bulent Y orulrnaz' a tesekkur ederirn.

CEVHER CONKBA YIR 25 Mayis 1999

it;iNDEKiLER ONSOZ

it;iNDEKiLER

1 Giri~

1.1 Sehir Mektuplan(l-2) 1.2 Yazarm Hayan

1.3 Gazeteci Ahmet Rasim 'in Dogusu 1.4 Ahmet Rasim'in Uslubu

1.5 Ahmet Rasim'in Eser Verdigi Edebi Tiirler 2

Aciklamalar

2.1 Kihk Kryafet ve Aksesuarlara Ait Unsurlar 2.2 Yiyecek- Icecekler ile ilgili Unsurlar

3 indeks 4 Kaynakca

I

II

III

II

1 GiRiS

1.1 SEHiR MEKTUPLARI(l-2)

Mezuniyet cahsmasi olarak "Sehir Mektuplan"

eserinin secilmesinin nedeni,Ahmet Rasim' in donemindeki Istanbul hayatma ait maddi kulturnn ayrmtilanyla ogrenilmesi ve bu tarz bir cahsma hazirlarken dikkat edilmesi gereken noktalarm neler oldugunun ogrcnilmcsini saglayacak olmasmdandi.

"Sehir kiyafet.aksesuar

Mektuplan(l-2)" eserinde kihk- ve icecekle ilgili unsurlar cikartihrken.yazann kendisinden once yazi diline gecmemis.bugun de sozluklere girmemis.isitilmemis unsurlar ve mizahi unsurlarla karsilasilrmsur.Gunumuzde unutulmus olanlar ortaya cikaruhrken.bilinmeyenler de bulunabildigi olcude aciklannusnr,

Sehir

Mektuplan'nm

butunu iki cilt (1-2,3-4) olarak sunulmustur.Cogunlugu 1897-1899 yillan arasmda kaleme ahnnus fikra-sohbet-deneme kansmu bu mektuplar Ahmet Rasim' e yazar kisiligini kazandmms.edebiyatnnzdda o zamana kadar rastlanmarrus bir tarzm da ilk ornegini

olusturmustur.r'Sehir Mektubu" basligiyla yayimlanan bu yazilar Ahmet Rasimin uzun yillar "Sehir Mektupcusu"

olarak amlmasma yol acnustir.Ahmet Rasim bu yazilanyla

"Vilayet Mektupculugu" diye fahri bir go rev yaratnus.yasadigi kentin kamu vicdamm tek basina temsil etmis.dile getirmistir.

Sehir Mektuplarr'nda

istanbul'un genis bir panoramasi yer ahr.Ahmet Rasim,kentteki hayati hem gazeteci,hem de siradan bir insan gozuyle gunluk izlenimler halinde yaziya gecirmistir.lstanbul gibi karmasik bir imparatorluk baskentinde olup bitenler.ici disi.girdisi ciknsi.butun kozmopolitligi ve yerel-yerli ozellikleri yazan dikkat suzgecinden gecmistir.

Doneminin bir kent kutugu sayilabilecek bu yazilar toplammda Ahmet Rasim'in kullandigi dil.anlattiklan kadar kendine hastir.Konuya gore cesni degistiren bu dilde istanbul halk agiziyla donemin Osmanhcasi yanyana,zaman zaman da icicedir.Bircok yerde de Osmanhca bir mizah unsuru olarak kullamlrrustir.Bu yuzden oylesine incelenmistirki donemin niteliklerini tasnnadikca cogu kezfarketmek bile guctur.

Sehir Mektuplarr eski harflerle iki defa basilrrusnr.Ivou' deki ilk basnnda 2 7 6 mektup vardir. Arna her nedense 59 mektup ikiser defa yer alm1~tir.1912-1913'de dort cilt olarak yapilan ikinci basimda bu tekrarlar biri dismda (n. Mektupla 121 mektup aymdir) ayiklannus.ilk basimdaki 9. Mektup almmamis.bir de numaralama yanhs yapilarak 40'dan 42'ye atlanusttr.Incelenen ucuncu yayimda ikinci basnna uyulmustur.Numaralama yanhslan giderilmis.iki basun karsilastmlarak hayli cok olan dizi hatalan duzeltilmeye cahsilrmsnr.

Ucuncu yayimm en onemli ozelligi metinlerin diline hie; mudahale edilmemis olmastdrr.Boylelikle Ahmet Rasim'in bir eseri ilk defa kaleminden cikngi bicimiyle okuyucuya sunulmustur.

1.2YAZARIN HAYATI

AHMETRASiM (1864 - 1932)

istanbul'da doqmustur. Babasi

Fatih'in Sariquzel mahallesinde Bahaeddin K1 on sl ^I Mentesopu llan ndan

Efendi,daha o doqrnadan annesi Nevber harum'i terkettiqi icin cocukluqu annesinin yanmda,gelenekli arna yoksul bir +rayat icinde qecmistir.Biraz mahalle mekteplerinde,biraz cami avlulannda yararnazlrktan sonra,bir akraba himmetiyle ozel ogrenim gordu.Sonra Darussafaka'ya yazildr.Cok sevdiqi bu okulu birincilikle bit1rdi.Konaklarda iscilik ederek.dikis dikerek velhasil ogul ugrunda sacrru supurqe ederek didinen annesi Nevber harnm,Ahmet Rasim'in en buyuk sevgilisi ve hatiralanru sukran ve sayq: hisleriyle dolduran kadmdir.Oqlunu sade buyutmekle.okutmakla kalrnarrus, Turk ve Muslurnan terbiyesinin buyuk inceliqiyle.olqun bir insan olarak da yetistirrnistir.

Rasim, Darussafaka'yi bitirdikten sonra (1883) bir iki y1I Posta ve Telgraf nezaretinde memurluk .birkac y1I bgretmenlik ve omrunun son gunlerinde(1927-1932) istanbul mebusluqu yaprrussa da,bunlar gegici gorevlerdir.Esasta o tam elli y1I gazetecilik yapmistrr.Bu bakrrndan Turk basmmm en surekli yazan buyuk bir qazetecisidir.vlsab-l Ali Caddesi"ne adeta karasevdasi vardrr.:

Basin hayatrna giri~i,Ahmet Midhat Efendi'ye hayranl1g1 ve onun verdigi hevesle olrnustur. Ustad: gibi halk zevkini oksayan ve hizmet askryla yazan kalemi,elli y1I sevilerek okunrnustur. istibdat, Mesrutiyst ve Cumhuriyet devirlerinin hemen butun gazetelerinde trkrasohbet ve hikayeleri crkrrustrr.

I. Dunya Harrbi'nde yapt1g1 Romanya seyahatleri bir yana (Bu gezinin ilgi 9eken intibalan Romanya Mektuplan'ndadir) Ahmet Rasim, istanbul'dan aynlmarrustrr.Sevdiqi ve her kose bucaqrru tanid1g1 istanbul sehrinin bir 9ag1ni,hareketli ve cekici renk dolu tablolar halinde sunan bu degerli yazar,21 Eylul 1932'de Heybeliada'da vefat etmis.ada rnezarhqma gomulmu~tur.

1.3 GAZETECi AHMET RASiM'iN D0GU$U:

Ahmet Rasim, Posta ve Telgraf Nezareti Fen Kaleminde katiplige atamr.Ancak o, memuriyete ve resmi hayata ahsmaz; hayatuu yazar olarak kazanmak arzusundadir. Ahmet Rasim Tecuman-1 Hakikat' e, ilk yazilanndan sonra, fenni konularda kaleme

aldigi

bazi yazilan ve edebi tercumelerini gonderir.Bunlar yaymlamr.Boylece Ahmet Rasim basm alcmindc tanmmaya baslar. 1884 yilmda Ceride-i Havadis gazetesine

tercuman olarak girer,kendisini yalmzca gazetecilige verir.Cedide-i Havadiste cahsirken de fenni ve edebi yazilanni Tercuman-1 Hakikat e gondermektedir.1885'te bu gazetenin yazi heyetine kanhr ve profesyonel manada gazeteci olur.

Ahmet Rasim Muallim Naci'nin Tercuman-1 Hakikat'ten aynlmasmdan sonra bu gazetedeki faaliyetlerini daha da yogunlastmr.Zira

Midhat Efendi, gazetesinden aynlan Muallin Naci yerine Ahmet Rasim'i takdir eder tavn

takmmrstir.Muallim

Naci ise Tercuman-i Hakikat'ten aynldiktan sonra cikardigi Imdatu'I Midat dergisine Ahmet Rasim' den yazi gondermesini isteyerek bu gene yazan

tesvik etmistir.

1885-1886 yillannda cikan butun basm organlannda tercume ve

teklif yazilan yaymlamr.Gunes,

Safak.Gulsen.Say.Sebat.Hamiyet

gibi

dergiler Ahmet Rasim'in kalem tecrubelerine yer verir. Ahmet Rasim,

bazan ihtiyacmi karsilastirmak, bazan da gecimini saglamak amaciyla

ogretici kitaplar da hazirlar. Tarih,fen,dilbilgisi,matematik ve benzeri

alanlarda hazirladrgi bu kitaplar gazetelerde yaymladigi cesitli

konulardaki yazilarla birlikte dusunuldugunde onun ansiklopedist tavirh

bir insan oldugu anlasihr. 1888-1891 yillan arasmda ,dergi imtiyazlannm

kaldmlmasi sebebiyle daha 90k ogretici kitap yazan Ahmet

Rasim.1891 'den itibaren az da olsa elde edilen basm hurriyeti sonucu

yaym hayatma baslayan Servet-i Funun dergisinde fen konularundaki

yazilanrun yanmda tefrika halinde romanlanm da cikarma imkam bulur.Servet-i Funun dergisinde Leyal-i Izdirap.Mesak-i Hayat ve Afife adli romanlan tefrika edilir.Servet-1 Funfm yanmda Maarif,Mektup,Hazine-i Funun gibi dergide fenni ve edebi tercumeleri yamnda siir.mensur siir.hikaye ve fikra turlerinde telif yazilan da 9Ikar.1894 'te Ikdam gazetesinin yazarlan arasma katthr.

Servet-i Funun dergisi cevresinde Edebiyat-1 Cedide zevki ve anlayisma vucud veren yazarlar bir araya gelince Ahmet Rasim, bu edebiyat ve sanat anlayismm karsismda yer alan ve bu gaye ile Baba Tahir tarafmdan 23 Mayis 1895'te cikartilan haftahk Musavver Malumat dergisinin onde gelen yazan olur.Ahmet Rasim,bu dergide

"Muhakemat-i Edebiyye" basligi altmda yayrmladigi yazilanyla Edebiyat-1 Cedide'nin sanat, dil ve edebiyat alanlanndaki zevk ve edebiyatanlayisuu tenkit etmis, Edebiyat-1 Cedide yazarlanyla kalem kavgasma girismistir .Aym derginin "K1sm-1 N isa' '(Hammlar kismi )ad1 altmda yaymlanan sayfalannda ve Hammlara Mahsus Malfimat bolumunde, kendi adi ve Leyla Feride takma adiyla yazi ve sarkilar yaymlayan Ahmet Rasim, Baba Tahir (Mehmet Tahir)'in cikardigi gundelik Malumat'ta "Sehir Mektuplan"m okuyucularm dikkatine sunmustur.Buradaki yazilar gazeteci Ahmet Rasim' in dikkatini ve anlatma tarzim 90k iyi bicimde ortaya koymaktadir.

iritika(1899) ile Fen ve Edeb(1899) dergilerinde dil,edebiyet

konulannda ciddi ve mizahi yazilar ile roman.hikaye.mektup turunde kalem tccrubelcreini yayinlanusur.

Onun Resimli Gazete'de (1896),Mecmua-1 Ebiizziya'da (1897- 1898) cesitli konularda yazilar yaymladigi da bilinmektedir.

Malumat kapatildiktan sonra Sabah gazetesinde cahsan Sehir Mektuplan sahibi, basin uzerindeki basknun son derece agirlastigi Il.Mesrutiyet oncesi yillarda; hem yazi hayatina devam etmesini ve hem de kendisini okutmasuu bilen yazarlardandir.

Alunet Rasim, Il.Mesrutiyet ilamndan sonra hem Sabah Gazetesi'nde yazilanni yaymlamaya devam eder; hem de Haftahk Sura-yi Ummet, Donamna, Resimli Kitap ve Musavver Muhit gibi dergilere yazi verir. 1908'de Huseyin Rahmi Gurpmar ile birlikte Bosbogaz adh bir mizah gazetesi cikanr. Ancak dorduncu sayidan sonra bu gazeteden aynhr.

Birinci Dunya Savasi yillannda Tasvir-i Efkar; Mutareke doneminde Y eni Gun.Eski Gun.Zaman ve Vakit gazetelerinde calisir.Cumhuriyet'm ilamndan sonra Aksam ve Cumhuriyet gazetelerinde yazilanm yaymlarmsnr.

Il.Abdulhamit doncminde Alman Imparatoru Wilhelm'in Suriye gezisine Malumat Gazetesi muhabiri olarak istirak etmistir.

Ahmet Rasim'in yazilanyla gerceklestirdigi hizmetleri takdir eden Ataturk, onun Istanbul' dan milletvekili secilmesini saglar. ( 192 7)

1.4 AHMET RASiM'iN USLUBU;

Ahmet Rasim,Mehmet Emin'in "Turkce Siirler" ile baslatugi harekete de iltifat etmez; dil ve edebiyatm imkanlann'i, Edebiyat-i Cedide'ninkilerden farkh bir tarzda zorlama olarak degerlendirir.

Milli zevke uymak gerektigini belirtmis olan Ahmet Rasim,edebi zevkte ve dilde orta bir yol tutma taraftandir.

Ahmet Rasim, her turlu tasvirde butunu gozler onunde canlandiracak teferruati secmede son derece ustadrr.

Ahmet Rasim.cok sifat kullanan bir yazardrr.Bu sifatlar zengin bir kulturun belirtisi olarak dusunulcbilir.

Ahmet Rasim'in hemen butun yazarhk gucunu uslubuna borclu oldugu soylenebilir.Zaman zaman yasadigi, gozledigi bir kismnn gunu gunune.kimisini sonradan hanrladigi butun o cevrelerle, vakalan ve kisileri Istanbul dilinin en zengin kelime ve deyimleriyle anlatmak gucune sahiptir. Sozluk hazinesi bitmez tukenmez gibidir. 0 kadar ki.kullandigi kelime ve deyimlerin bir kisnu, ondan once yazi diline gecmemis bugun ha.la sozcuklere girmemistir.Harekete, giyime, yemege dair isitilmemis fiil,isim usluptaki butun basansi, hie yapmacigi ve ozentisi olmayan sozleri tam ustahkla tespit etmesinden doguyor.Coguna bir muhavereyle basladrgi ve bazisi suf soylesmeler uzcrine kurulmus

fikra ve hatiralanndaki tahkiye uslubu da oylcsine canh ve kisadir.Dilde hicbir sadelik akmuna katilmaksizm, sirf Ahmed Cevdetl'asa' dan ve Ahmed Midhat Efendi' den gelen bir ahskanhkla Rasim, bu canh Turkceyi kullanmisur.

Bu uslup rahat, hafif ve sendir.Zarif, uyamk bir mizahi hemen butun yazilnna yayilnusur.Olaylann, manzara ve kisilerin ilgi ceker yanlanm gostermekte ustadrr.

1.5 AHMET RASiM'iN ESER VERDiGi EDEBi TURLER:

Ahmet Rasim ~iir,hikaye,roman,hatira,makale,sohbet,gezi yazrsi.tarih, okul kitaplan ve farkh sahalarda ogretici eserler kaleme alnustir.Onun cahsma tarzi, bir ansiklopedistinkini dusundurur.Ancak hakim karakter gazetccilige aittir.

SiiRLERi:

Eski bicimlerde yazilnus Gazeller ve sarkilardan ibarettir. Acik dilleri ve hafif asikhane duygulanyla Nedim tarzmda olan bu siirler,

zamamnda bestelenmis ve 90k sevilmislerdir. Cogu gunumuze kadar gelen bu sarkilann bazilanm besteleyen de Ahmet Rasim'in kendisidir.

Ahmet Rasim'in Baba Yaver,

kebabci Zade Nida vb. Takma adlarla yazdigi mizahh manzumeleri de vardir.Bunlan sohbetleri arasmda serpistirir. Zaten kendi buldugu veye baskalanndan aldigi veya cogu komik, kimisi ciddi manzum parcalanm yazilannda kullanmak, onun bir

ozelligidir.

ROMAN VE HiKAYELERi:

Daha 90k acemi yazarhk caglanmn verimi olan ve cogu pek romantik, pek vai asklan duygulu-realist bir dekor icinde anlatan roman ve hikayeleri zamanlarmda 90k olmustur ve birkac kere basilnus olmakla birlikte, Ahmet Rasim'in kudretini

gostermekten

uzak eserlerdir.

Bunlardan birkaci: Ilk Sevgili(l 890), Guzel Eleni(l890), Afifetbuyuk

hikaye,1892), Hamamci Ulfet(l922) vb.dir. Bunlar arasmda Hamamci

Ulfet' in bir devrin gizliliklerini, bir insanm derinligini ele ahmasi ile

kuvvetli bir eser oldugu gorulmektedir.

HATIRALARI:

Habra kitaplannm bashcalan.Darussafaka ve gazctecilige baslama gunlerini anlatan Gecelerim(l927), ilkokul caguu ele alan Falaka(l927).istanbul'un eski sefahat alcmlcrini anlatan Fuhs-i Atik(l922),Sultan Hamid devri Babiali'sini tamtan Muharir Sair Edip(l924) vb.dir.

TARiHLE n.cn.t ^ESERLERi:

Resimli ve Haritah Osmanh Tarihi, siyasi olaylan kronolojik olarak

anlatmaktadm-l

cilt,1910). 1916'da yaymlanan iki Hatirat De;

Sahsiyet eserinde Said ve Kamil Pasa, Abdulhamid devriyle ilgili olmak

uzere yayimladiklan hatiralanm ele alarak hem Abdulhamid' in meshur

iki vezirinin ve hem de padisalun sahsiyetine ait bazi ozellikleri

dikkatlere sunuyor .istibdattan Hakimiyet-i Milli yeye( 1923 )eserinin

birinci cildinde Osmanh

lmparatorlugu'nda

yenilik hareketlerinin tarihini,

siyasi hadiseler arkasmdaki fikri potansiyele yer vererek anlatmayi hedef

alrmsur. II.ciltte Kmm Savasi'ndan baslannus, Abdulazizm tahttan

indirilmesine ve Birinci Mesrutiyetin ilamna kadar gecen sure icinde cereyan eden olaylar anlatilrmstrr.

MONOGRAFi:

"Matbuat tarihine medhal" olmak uzere "ilk Buyuk Muharrierlerimizden

Sinasi" adh

monografiyi yazrrusnr. 1927'de yayunlanan bu eserden sonra Namik Kemal, Ziya Pasa, Ahmed Midhat Efendi ve Ebuzziya Tevfik gibi yazarlar hakkmda monografi yazmaya nihayetli olan Ahmet Rasim,Tanzimat donemi gazeteciligi hakkmda bildiklerini degerlendirmek arzusundadir. Arna bu tasavvurunu da gerceklestirememis tir.

SEYAHAT YAZILARI:

Fikra ve sohbetleri kadar cekici olan seyahat yazismi Romanya Mektuplarr'nda toplanusur.

Ahmet Rasim'in mustakil kitap halide yayunlanan seyahat yazilan yalmzca ''Romanya Mektuplan'' adh eseridir. Birinci Dunya Savasi

sirasinda Romanya cephesinde gazeteci olarak bulunan Ahmet Rasim.intibalanm ve musahadelerini bu yazilarda ifade etmistir.

FIKRA VE MAKALELERi:

Makalat Musahabat(l907), Menakib-i islam(l907), Tarih ve Muharrirt lvl Oj.Sehir Mektuplan(Dort cilt 1910-1911), Ciddi

fa

Mizaht lvl S), Eskal-i Zaman(l918), Gulup Agladiklanm(l926), Muharrir Bu Ya(l927)adh eserlerinde toplanusur.

Fikra, makale ve hatiralannda elli yilhk Istanbul hayatmm nice cazip olaylan, insan ve manzara tasvirleri bulunmaktadir: Kenar semtler.carsi pazarlar, gazete idarehaneleri,mahalle mektepleri,mesireler, Sahzadebasi

buyuk

eglenceleri.tiyatrolan.ramazan gorunusleri.kapahcarsi, magazalar.arabaci duraklan.trenler.sirket-i hayriye vapurlan.kebapcilar ,meyhaneler ,kahvehaneler ,yahlar, tekkeler .kubera konaklan ... Velhasilbutun canhhgi ses ve renkleriyle bugun kaybolan bir Istanbul.onun eserlerindendir.

Butun aynntilanyla gosterilen bu cevreler cansiz ve insansiz degildir.

Garipler, aydmlar, kulhanbeyler, zuppeler, ecnebiler. .. Devrin meshur simalan: aktorler, kantocular, yazarlar, besteciler, calgicilar,

cuceler, kahveciler .... Kadm pesindeki gem; mirasyediler, akilh duzgunlu

"Fuhs-i atik" kokanklan.salvarh ve geraceli muhabbet tellallan.bahceci kadmlar.yankesiciler.pasalar.gazete sahiplerinden muvezziine kadar butun Babi ali tipleri, kabadayilar.sarikh degnekli mektep hocalan.mubassirlar., ... Kisacasi her smiftan.her cinsten,her soy ve tabakadan olan bu kisiler konusma siveleri.argolar.kihk kiyafet, adet ve davranislanyle ofkeleri.kavgalan, nezaketleri,Ahmet Rasim'in yaztlannda kaynasir dururlar.

III

A(:IKLAMALAR

2.1 KILIK- KIYAFET VE AKSESUARLARA AiT UNSURLAR:

-A-

Aba: Yunden dovulerck yapilan kahn ve kaba

kumas.Eskiden

cuppe.lnrka.potur.caksir.kalcm ve terlik

yapunmda kullamhrdt.

Alafranga

Alafranga Tekke Alafranga Terlik Altm

Altm Diigme

Altmsuyundan

yapilnns

kelebek

aksesuarr

Auber

As tar

A~p Bonetasi

Atlas: Yuzu ipek,tersi pamuk.parlak.kiymetli bir cins ipekli dokuma.

Ayakkabr Az Kahps1z

-B-

Basma'dan yapilnus giyecek.

Basma:

Baston Ba~hk Ba~ Ortiisii Bilezik

Bismark Pantolon:

Bluz

Bombeli Ceket Boncuk

Bona ta Boneta

Boyunbagi

Boyunbagi ignesi Boyunbagi Tutamagi Bu ton:

Dugme.

Biiriimciik

Ceket Canfas:

Bismarck isimli bir Alman diplomattan ismini alan pantolon.

-C-

ince,parlak,iizerinde desen bulunmayan ama acikh koyulu iki renkli gibi gorunen tok ipekli kumas.

Car:

Ceket

Ceketli Ciibbe Cep

Ciibbe Ciizdan

Canta Carrk Carsaf

Cen gel

Cicek

<;ift Diigmeli Y elek

Cift

gozltlk

Cizikli Pantolon Cizme

Corap

Damah Kasketa Darnen

Dan tel

Dar Pantolon Dekolte

Kadmlann boydan boya ortundukleri carsaf

-<=-

-D-

Des tar -Diba:

Dik Yaka

Dik Diigmeli Y aka Diz Ortiisii

Don Diigme

Diigmeli Ceket

Elbise

Elbise Kollu Ceket Eldiven

Eldivenlik Elm as Elmas Tas Enteri Etek

Fanila

Feliks For Yakahk Ferace:

Renkli dokuma,motiflerle suslu luks bir cesit ipek kumas.canfes kumas.

-E-

-F-

Eski genellikle kadmlann sokaga cikarken giydikleri mantoya benzer elbise.

Fes Fes ibigi

Firkete Ba~hg1 Firflze

Fis tan:

Fis tan

Fistolu Mendil Fiyanga Krava t Fular

Calos Kundura Gan et

Genet Gomlek Gozliik

Giimii~ Bilezik Giivezimsi Ferace:

Halk dili, kadmlann giydigi elbise.

-G-

Mora cakan kirrmzi ferace.

-H-

Ham Ipekten Mamul Bir Gomlek Hare:

Harir:

Sof gibi ipekten yapilnus bir tur kumas.Hara da denirdi.

ipek.

Haydari:

Hrrka Hotoz:

i~ Kusak ipek

ipekli Corap Ipekli Mendil ipek Yelek iskarpin Isleme

Jile:

Jiipon:

Kabank Biizme Kadife

Eskiden genellikle dervislerin giydigi kolsuz.acik yakah aba.hirka,

Eskiden kadmlann sus olarak baslanna taktiklan renkli bashk.

-i-

-J-

Yelek.

Cogunlukla ic camasin kumasmdan

yapilan ve eteklik altma giyilen ic eteklik.

-K-

Kadife Cepken Kakrna Baston Kahp

Kahph

Kahp Kiyafet Kamcik Baston Ke~e Kiilah Kerner

Kerner tokasi Kese

Ke ten

Keten Gdmlek

Ktlaptanh Ortii:

Kihk Kiyaf et Kma

Kisa Pantolon Kiyafet

Kol Derniri Ko lye Kordela Kordon Korse Kostiirn Kostek Kravat

Pirinc.bakir.kalay gibi madenlerden

cekilerek gumus ve altm yaldiz

vurulmus.sac kadar ince madeni

ipeklerden yapilnus ortu.

Krep:

Kuka Tesbih:

Kukuleta Kum

as

Kundura Kudela Kusak

Ku~akh Kolun Kiirk

Kiirklii Ceket Kiirklii- Pantolon Kiirklii Y aka

Lastik Lata:

Lostrin Iskarpin Lostrin Potin

Madalyon Madra Kolluk

''Krep ipligi" denilen 90k bukumlu iplikle dokunan ve kendine has kivnmh bir gorunusu olan kumas.

Hindistan cevizi agaci kokunden yapilnus olan tesbih.

-L-

Y akasi ve kollan setre biciminde uzun ulema cuppesi,

-M-

Makferlan: Omuz K1sm1 bele kadar pelerinli,kolsuz palto.

Makfelanh Pardesii Manto

Maske Ma~a Matariye:

Me<;

Mendil

Merbut Saat:

Mercanofun Priyol Saati:

Mintan:

Yagmurluk,

Baglannns saat.

Mercanofun priyol marka saat.

Y akasi duz.disa giyilen gomlek.

-N-

Nak~

Nahn

Nazarboncugu

Nial:

Ayakkabilar.

-0-

Oluklu Pantolon:

Uzerinde uzun cizgileri ve yollan bulunan,yollu pantolon.

Omut

-0-

6rtii:

Ba~ ortusu,

-P-

Paca

Pacasi Bol Pantolon Pal to

Pantolon

Pantolonun Pacasi Pantufla

Papu~

Para

Cantasr

Padesii

Pardesii Etegi Pe~e

Pehlivan Y aka Elbise

Pelus: Yun.pamuk.ipek.keci kilt veya kugu tuyunden yapilan.bir yuzu 90k uzun tuylu kadifeye benzer

kumas.

Peluzi Srrma

Peruka

Pestemal Prrlanta

Prrlanta igne

Pu-lanta Islemeli

Y iiziik Pike Yelek

Po tin Potur:

Pudra Piiskiil

Piiskiillii

Kahpsiz Fes

Piiskiillii iri Dublen

Rastik Redingot:

Rangamiz

Sapka

Ridfiy-i

mtikevkeb:

Ruba:

Rugani Y

arun

Potin

Ktrmah.burusuk/potlu) oldugundan bu adla amhrdi. On tarafi pantolona

benzer.salvar gibikirmah olan arkasi koruk bicimindedir ve dizlerin hizasma kadar sarkar .Dizlapaklanndan asagisi baldira yapisacak sekilde dardir.

-R-

Kruvaze,bele oturan,bol ve genis etekli yirtmach uzun erkek ceketi.

Y ildizli ortu.hirka.

Eski elbise,giyecek.

Saat

Sac Boyasr

Salta:

Saph Semsiye

Sank

Sa ten

Serpme Ben

Setre Pantolon:

Setre:

Srfir Fes

Sifrr

Numara Kahp Fes

Sirma:

Sirmah Mendil Silindir Sapka Siirme

Siis

Sal Sal

var

Sam Kumasi

-S-

Eski yakasiz ve iliksiz kollu cepken biciminde bir cesit kisa ceket.

Eski ditz yakah ve onu ilikli cuhadan yapilma ceket.

Altm suyu ile yaldizlannus veya yaldizsiz ince gumus tel.

-s-

Sanj an Krava t:

Sapka

Sapka Tiiyii Semsiye

Sifoni

Kiyafet

Y anar <loner kravat.

-T-

Tablah Kahp Tabla:

Ta«;

Takma Giimii~ Kordon

Takma Yakah,Piiskiil Boyunbagi

Tebdil-i kryafet:

Tamnmayacak bir

kihk.

Tek Gozliik

Fes,tepesi genis fes.

Ten Fanilasi Terlik

Tesbih Tiftik Palto Tire Corap

Tokah ingiliz Kemeri Triko Don

Tulumbacr Y emenisi Tu valet

Tiil

Tiilbent

Uckur:

Yaka

Y anar Doner

Carsaf

Y anar Doner Jile Y anar Doner

Salvar Yasmak:

Yazma:

Yeldirme:

Yelek Yelpaze

-U-

Salvar veya ii; donunu bele tutturmak icin giyeceklerin beline gecirilen ince

kusak. (2 m boyunda ve bir kans eninde bezden

yapihr.uzeri smna

ile

islenirdi.eskiden erkekler bunu caksira, uclanmn islemesi gorulecek sekilde takardi.)

-Y-

Bazi devir ve yerlerde kadmlarm yalmz gozlerini acikta birakarak baslanna ortuleri ince beyaz ortu.

Bir cesit bas ortusu.yemeni.

Bazi yerlerde kadmlann bas ortusu ile birlikte giydikleri,mantoya benzer,fakat ondan ince ve hafif ustluk.

Yemeni Yen

Yiin Kusak Yiiziik

-Z-

Zafer Fesleri Zihli Pantolon Zin cir

2.2 YiYECEK - i(:ECEK iLE iLGiLi UNSURLAR:

-A-

Ab-1 beka:

Hayat

suyu.olumsuzluk

suyu.genclik suyu,dirilik suyu manasma gelir.

Ab-1 hayat Agdah Kadayif Agz1a~ag1

Alnparmak:

Palamut baligi ailesinin Sivri' den ayn bir

Arak-1 mahser:

Armut

cinsdir.

Mahser

rakisi.

Arp a A~

Aynkotu Kokii:

Aynkotu:

Bugdaygillerden yabani bitki.

Aysekadm Ayvagdbegi

-B-

Bade:

Sarap.icki.

Badem Sekeri Bahar

Ba ha rat Balda i<;i Baklava Bal

Balpk Inciri Bahk

Bahkyagu

Morina bahgmm taze karacigerinden cikanlan yag.Bol rniktarda Ave D vitarnini icerdiginden buyume ve kernik gelisimi yetersizliklerine karsi kullamhr.

Bal Kabag1

Barbunya

Barbunya Tavasr Beyaz Et

Beyin

Tavasi

Beyaz peynir Brldircm Biber Biftek Bir a Biskiivi Bobrek

Borek Borek i.;i Bdrtilce

Brezilya Kahvesi Bulgur

Bum bar

Bursa Kestanesi But

Biiyiikdere Kebab1

-C-

Cacik Canerigi Ceviz

Ciger

Ciger Pilryarn

Cild-i hindi: Hindi derisi.

Cagla Bademi

<;ah Fasulyeleri:

Cay

Cay-r sirin-guvfir:

Cerez

<;irpr Suyu:

<;1g Bal

Cikolata

Cilek

Cinekop:

Coban Kebabi Corba

Corba-yr sikem:

<;orek

Curcur:

Dag Kebab1 Del

Basn Kirazi:

Davar

Mazaja:

-<;-

Tohumu beyaz.badict yesil.korpesi krlciksiz.makbul ve lezzetlidir.

Tath.hazmi kolay olan cay,

istanbul icme sulanndan biri.

Lufer. Govdesi hafifpullu,eti beyaz ve lezzetli bahk.istavritgillerden.10-15

cm'ye kadar olan luferlere cinekop denir.

Iskembe corbasi.

Kucuk.eti tatsiz.lapina familyasmdan deniz baligi.

-D-

Taneleri iri bir cins kiraz.

Mazak bahgmm bir turu.

Demirhindi Serbeti:

Dereotu Dilberdudagi:

Di~ Bademi Di~li Kaya:

Dolma

Dolma-i Yaprak Do mates

Domates Dolmasi Dondurma

Do nos:

Ddjene:

Dragonya:

Dut

DutKurusu Diiz Raki:

Ejder-i Musaggar:

Ekmek Ek~i

E~i Karadut Ek~ili Y ahni Elma

Enginar

Enginar Dolmasi Erik

~=>~-

'/" i.

f_A S /}}·~

//. ~ ,4,, .. ~

[

1~., '

^'f..\\

/1 -.;;;· (:\ \\

Zfo

qr.;,

;a\ ^(I) Demir hindi agacmm keciboynuzu

li

^41i>i-

::;j

badicim audrrau meyvesinden yapil~

serbet.

Bir tur hamur tathsi.

Kaya baligmm bir turu.

Bir bahk turu.

Bir Cesit turlu yemegi.

Trakonya baligi.

D

zum cibresinden cikanlan raki.

-E-

Dragonya(trakonya) baligi.

Erkek

Parmagi

Et

Etli Bamya Etli Yiyecekler

Falyanos:

Fasulye

Fasulye Piyazr Fu;1 Konyajn Fmdrk

Fmd1k suyu Fileto:

Fileto Pane Fileto:

Pane:

Fran cal a

Fransiz Konyagi

-F-

Yunus bahginin iri bir turu.

Stgrrlardan.bel omurlanmn iki yamnda dikensi cikmular boyunca yer alan yumusak kaslardan ibaret et parcasi.

Kasaphk hayvanlann sirt kismmdaki et.

Ekmek ya da peksemet ununa bulanarak kizarulmis yemek.

-G- Gato

Gazoz Gelemenk:

Gelincik:

Gida

Grda-yr

Hazim Gozleme

Gravyer:

Bir cesit peynir.

Bir bahk turu.

(Isvicre Gravyer kenti admdan)Koyu san renkte.delikli.yagh bir cesit peynir.

Gillsuyu Giivar:

Gtlvec

Hazmi kolay olan yemek.

-H-

Hamur Hamur i~i Har~

Hardalh Salca

Haslannus Hindiba Salatasi:

Hindiba:

Bilesikler familyasmdan,yapraklanndan haslanarak salata yapilan.koku kahveye

kanstmlabilen

bir bitki(kikhorion).

Havu~

Havyar

Helva

Hiyar

Hindi

Hindi Basnsr Hindistan Cevizi Horosbina:

Horozibigi Horoz Sekeri Hurma

Hurma Kayasi:

Hurma Tathsi

Ihlamur lspanak

Icecek

i.; Pilav igde ila.;

Ilarya:

Imambayildr inek

ingiliz Kmakmasi:

Kmakma:

irmik Helvas1 iskorpit:

Bir bahk turu,

Kaya baliguun bir turu,

-1-

-i-

Platerina bahgmm kucuk cinsi.

Sicak ulkelerde yetisen ve kabugundan kinin

cikanlan

bitkiden

yapilan

icecek.

Eti yenebilen.cirkin

gorunuslu.sicak ve

ihk

denizlerde yasayan bahk.

ispari:

ispendik:

ispirto

ispirtosuz Kmakma istakoz

istavrit:

istrongilos:

Iskembe Corbasi izmarit:

Izmir Kdftesi

Kabak

Kagit Helvasi Kahpe Gumtls:

Kahve Kalkan:

Kancar:

Kan Portokah Kantaron:

Kanyah:

Kaplumbaga

Kaplumbaga Corbasr Kar

Izmaritgillerden kemikli bahk.Iskarpoz.

Ispendek.Levrek baligina verilen ad.

Sicak ve ihman denizlerde yasayan U skumrugillerden bir bahk.

Izmarit baligma benzer kemikli bahk.

Kemikli kucuk bahk.

-K-

Bir bahk turu,

Eti 90k makbul olan Kalkan bahklan Mart-Temmuz arasi oldukca lezzetlidir.

Tavasi.terbiyelisi ve salcahsi

yapilir.Haziran-Agustos arasmda yavru kalkanlar yenilebilir.

Bir bahk turu,

Hekimlikte kullamlan istah a91c1 ve yara iyilestirici olarak kullandiklan bitki.

Bir bahk turu.

Karadut Karagoz:

Karanfil Kar Helvasi:

izmaritgillerden bir bahk turu.

Temiz kar uzcrine pekmez dokulerck yapilan bir cesit helva.

Karh

Surup

Karnabahar

Kocam: Karnabahar sebzesine yapraklann ciktigr govde.

Karpuz Ka~ar Kataif

Kaya:

Derelerde yasayan kemikli.kucuk.lezzetli

bahklardir. Genellikle kizartilarak yenir. Turkiye sulannda pek 90k turu vardir.Disli kaya,hunna kayasi gibi.

Kayisr Hosafr

Kaymak

Kaymakh Tulumba Tathsi Kaymak Macunu

Kavun Kavurma Kaz

Kaz Filetos u Kebap

Kebap Kestane Ke.;i Kebab1

Kefal:

Kefal.yagsiz.beyaz.ince etli.haznu

kolaydir.levrek gibi hazirlanir.Yumurtasmdan konserve yapihr.

Kefal pilakisi Kekik

Kelle Kereviz Kestane

Kestane Palamudu:

Kikrrdak Pogacasi:

Palamut baliguun kucuk bir cinsi.

Icine kikirdak koyarak yapilan bir cins corek.

K1h~

K1h~ Kebab1 Kiraca:

Krrlangrc:

istavritin kucugu.

Etibeyaz ve makbuldur.Kirlangic

corba.haslama ve piyaz yahnisi yapihr.

Krvrrcik Kiyrna

Kizartma Kikla:

Kiraz

Kocayemis

Kompostosu:

Kocayemis.beyaz veya pembe cicekli.cilege benzer kmruzi meyveli Bir cesit bahk,

kucuk agacm meyvesi.Sindirimi kolaylastmci niteligi tasir.Avrupa' da sarap ve likor yapumnda kullamhr.

Luferin 30 cm' den uzun cinsine verilen ad.

Kokulu Iskembe Corbasi Kafana:

Koliderya:

Kolyoz:

Konyak

Bir bahk Turu.

Uskumrugillerden kemikli bahk.

Koruk Liiferi: Halk dili.Agustaos aymda avlanan turfanda lufer.

Koyun Koz

Helvasr

Kofte

Kdmurcu Kayasr:

Kuru Incir

Kuru Kaymakh Dondurma

Kuru Kaymak:

Suyu ucurulmus kaymak.kaymagm Kaya bahgmm bir turu.

guncs veya kullenmis ateste kurutulmus sekli.

Kuru Nane Kuru Uziim Ku~

Kutu inciri Kuzu

Kuzu Ba~1 Kuzu Cigeri Kuzu Firmda Kuzu Kafas1 Kuzu Sogii~ii KiilbastI Kiiraso:

Kiirasso:

Portokal kabugundan yapilan bir likor.

Laba Ezmesi:

Lahana Lakerda:

Lapina:

Larbunya:

Leblebi Levrek:

Limon Limonata

Lohusa

Serbeti:

Lokma Liifer:

-L-

Labada.kablumbagagillerden.su

kryilarmda.sulak yerlerde kendiliginden biten,yapraklan sebze gibi pisirilip yenen bitki.Labadamn kavurmasi.salatasi ve gelincik hindiba ve ebegumeciyle kansik olarak etli yemegi yapihr.

Palamut,torik,sivri veya zindandelen bahklanndan yapilan salamura.

Kayahk kiyilarda.sig sularda yasayan kemikli bahk.

Bir bahk turu.

Levrek bahgmin eti beyaz,lezzetli ve besleyicidir.Hazrm kolay olan Ievregin lavasi.haslamasi.pilakisi yapihr.

Lohusa serbetiyle yapilan ve logusa ziyaretine gelenlere ikram edilen serbet.

Istavritgillerden.eti beyaz ve lezzetli bahk.

-M-

Maa Hardalya Hindistan Tursusu:

Hardalla birlikte Hindistan tursusu,

Makarna Mandalina Man tar

Mantarh Pilav Marni

Maydanoz Mayonez Mazak:

Mer can Mesrubat Meyve Meze Mezyid:

Mrsir

Midye Dolmasi Minekop

Muhallebi Miishil

Kihcbahgigillerden bahk

turu.

Bir cesit bahk.

-N-

Nane Nar

Nemek:

Tuz.

Nohut

Nusln

Karpuz:

Omlet Orkinos:

Orman Kebab1

Okiiz Ordek

Ordek

Dolmasr

Ordek Rak1s1

Paca

Paca Boregi Palamut

Palamut Tava

Palftze

Pan car

Pancar Tursusu Papaz Yahnisi Pasnrma Patates Pathcan

Tatl1 karpuz.

-0-

Tonbahgi

-0-

-P-

Pathcan Begendi Pathcan Dolmasi

Pathcan imam Bayildr Pathcan Kebabt

Pathcan Musakka Pathcan Oturtmasi Pathcan Silkmesi

Pekmezle Pismis Balkabagi Pekmezli Tel Kadayif Pervaze:

Peynir

Pirasa

Pide Pilav Pili~

Pili~ eksilisi Pilic Kizartmasr Pili~li Pilav Pilic Sogugu

Pilic Suyunda Corba

Pirinc

Pirzola Pisi:

Pisi Cevirmesi:

Pocita:

K1r yemegi,

30 cm uzunlugunda

yassi.derisi puturluve yalmz sag tarafi renkli (kursuni veya kahverengi) bir bahktir.

Pisi baligmdan yapilan bir cesit yemek.

Bir bahk turu.

Polenerya:

Portokal Portakalata

Portakalis Surubu Puro

Rafadan Rak1

Ravend-i Hindi:

Revand:

Razaki:

Re~el

Sade Kahve Sahlep Sakiz Salata Salca Samsa:

Sap Sogan Saraos:

Sardalya:

Bir balik turu,

-R-

Kaba govdeli.buyuk.yaprakh.cok yilhk otsu bitki.Karabugdaygillerden.

Iri.uzun taneli ve kahn kabuklu uzum cinsi.

-S-

Baklava yufkasiyla yapilan tatlr.

Bir bahk turu.

Ringaya benzeyen ve buyuk olcude tuketilen kemikli bahk.

San Havyar Sarrkanat:

Sarryer Giive~leri Sarma

Sarrmsak Sebze

Sebzevat

Semizotu Basn

~idikli

Ilarya:

Sigara

Simit

Sogan Sogii~

Sogii~ Tavuk Su

Su Boregi

Sucuk

Sucuklu Yumurta Suda Pismis Kestane Su Kabagu

Silkker

Siingii

Kebabi

Silt

Sutlac

Salgam

15-20 cm'ye kadar olan lufer

baligi.

Ilarya bahgmm

hir

turu.

Sebze olarak yetistirilen bir kabak cesidi.

-s-

Sam F1st1g1 Sampanva .; •, '.... ~

Sarap Seftali Seker Ser bet Sire:

Sis

Kebab1 Silrbiyat

Tabldot:

Tabin Helvasr Tarator

Tarhana

Corbasi

Tas Kebab1.

Tath

Tath Limon Tatbl1Yahni.

Tavuk

Sira.Henuz mayalanmamis uzum suyu.

-T-

Belli saatlerde verilen belli bir fiyata yenilen yernek.

Tavuk Gogsii

Tavuk Suyuna Nohutlu Pilav Tavsan

Tekir:

Tel Kadayif

<

Terbiyeli Paca Tereyagh Pilav

Barbunya'ya benzeyen bahk.

Torik:

Trakonya:

Turfanda Turp

Tursu

Tuyfrr:

Tuz Tiirlii Tiitiin

Un

Un

Corbasi

Uskumru

Uskumru

Dolmasi

Uveyik:

Uziim

Palamut gibi tuzlamasi ve Iakerdasi

yapihr.Kilcrksiz.boyu bir metreye yaklasan pulsuz bahk.

Y andan basik ince uzun govdeli pullu bahk.

Ku~.

-U-

-0-

Y amur

kuslan

taknmnm kumrugiller familyasmdan,korularda yasayan.eti icin

avlanan.guvercin buyuklugunde bir kus.

-V-

Visne

Visneli Dondurma

-Y-

Yaban Ordegi Yag

Yahni

Y

assr

Kadayif:

S1v1 yag.yassi

kadayif.yumurta.serbet.hindistan cevrzi.ceviz.

Yemek Yemis Yogurt

Yogurtlu Kebap Yufka

Yumurta

Yumurtah Tavuk Yunan Konyagr

-Z-

Zargana: Denizde yasayan.uzun bedenli,bahklara ozgu yesil kemikli, uzun bir gaga ile son bulan uzun kafah,koni biciminde disli bahklardrr.

Zencefil Zerdali Zeytin Yagi

Zeytinyagh Cmar

Dolmasi

iNDEKS

Aba, 160

Ab-1 beka, 59

Ab-1 hayat, 278

Agdali Kadaytf, 288

Agziasagi, 87

Alafranga Cank, 15

Alafranga Tekke, 12

Alafranga Terlik, 111

Altm, 122

Altm Dugme, 209

Altm Suyundan Yumusarms Kelebek Aksesuan, 209

Altiparmak, 116

Anahtar Dugmeli Ceket, 198

Anber, 171

Arak-1 mahser, 189

Armut, Arpa, Astar,

A~,

A~91 Bonetasi,

42,131,198,281 76 100,105

247 149

Atlas, 190

Aynkotu Koku, 213

Ayakkabi, 24,64,186

Aysekadm, 42

Ayva Gobegi, 149

Az Kahpsiz F es, 189

Bade, 214,297

Badem Sekeri, 198

Bahar, 69

Baharat, 268

Bakla

I9i,

150

Bakalava, 88,127,219,262,292

Bal, 193,215,240

Balcik Inciri, 198

Balik, 35,42,83,84, 117,118,123,130,132,141,166,204,229

Bahk Y

agi,

49

Bal Kabag1, 70,78,103,282,283,284

Barbunya, 42,151,235

Barbunya Tavasi, 42,145

Basma, 100,139

Baston, 81,85,98,111,122,123,126,132,145,189,271

Ba~hk, 137,138

Bas Ortusu, 247

Beyaz Et, 117

Beyin Tavasi, 35

Beyaz Peynir, 42,151

Bildircm, 110,111,112,115

Biber, 69,283

Biftek, 42

Bilezik, 199

Bira, 141,149,165,199

Biskiivi, 149

Bismark Pantolon, 32

Bluz, 218

Bombeli Ceket, 15,35

Boncuk, 65,188

Bonata, 111

Boneta, 111

Boyunbagi, 32,46, 122,137,148,223

Boyunbagi Ignesi, 171,173

Boyunbagi Tutamagi, 209

Bobrek, 177

Borek, 159

Borulce, 149

Brezilya Kahvesi, 272

Bulgur, 84

Bumbar, 292

Bursa Kestanesi, 189

But, 179

Buton, 188

Buruncuk, 63

Buyukdere Kebabi, 42

Cacik, 212

Caket, 12,234

Canerigi, 277

Canfes, 190

Car, 81

Ceket, 19,20,63,92,98,111,145,149, 198,236

Ceketli Cubbe, 271

Cep, 15,53,92,100,111,112,123,129,200,231,271

Cep Saati, 11

Ceviz, 74,84,113,198,225,292

Ciger, 172,177,187,202,205

Ciger Puryam, 87

Cild-i hindi, 62

Ciibbe, 98

Cuzdan,

Cagla Bademi, (;ah Fasulyeleri, Canta,

Cank,

Carsaf,

Cavar Ekmegi, Cay,

Cay-i sirin-guvar, Cengel,

Cerez, Circir Suyu, Cicek,

Cifte Dugmeli Y elek,

Cift

Gozluk, Cig Bal, Cikolata, Cilek Cinekop,

Cizikli Pantolon, Cizme,

49,148 218 42 98, 111,192, 193

111 20,33,82

149 36,58,193,261,262,292,294,295,296

262 177 141 248 33,39,40,44,68,82,92,94, 101

272

18

8,10 111,276 216,225,281

115,116 236

72

Coban Kebab1, Corap,

Corba,

Corba-yi sikem, Corek,

Curcur, Dag

Kebabi,

Dal Bast! Kirazi, Damah Kasketa, Darnen,

Dante

1,

Dar Pantolon, Davar Mazagi, Dekolte,

Dereotu, Destar, Diba, Dik Yaka,

Dik Bukme Yaka, Dilberdudagi, Dis Bademi, Disli Kaya,

35 12, 15,20,33,4 7 ,67 ,92, 100,149,260,273 35,42,88, 124,141,200

62 266

117 42

10 15 29,171,175,192

33,46,188,247 12 195

82 172 65,219 248 189 67 35 198

116

Dize Kadar Corap, 15

Diz Ortusu, 175

Dolma, 20,208,243

Dolma-i yaprak, 62

Domates, 142,143

Domates Dolmasi, 42

Don, 12,175,188

Dondurma, 30,216

Donos, 116

Dojene, 12

Dragon ya, 130

Dut, 259,260

Dut Kurusu, 150

Dugme, 198,236

Dugmeli Ceket, 15

Duz Rak1, 165,166

Ejder-i musaggar, 130

Ekmek, 75,109,110,111,149

Ek~i, 266

Ek~i Karadut, 33

Ek~ili Y ahni, 219

Elbise, 19,151

Elbise Kollu Ceket, Eldiven,

Eldivenlik, Elma, Elmas, Elmas Ta~, Enginar,

Enginar Dolmasi, Entan,

Erik,

Erkekparmagi, Et,

Etek,

Etli Bamya, Eth Yiyecekler, Falyanos,

Fanila, Fasulye,

Fasulye Piyaz, Feliks For Y akahk, Ferace,

Fes,

46 32,81,150,156

111 247 ' 63,138,151,198,208

87 63 142,149,159,281 262

34 161 87 42,68,83, 109,123,166 69,111,250

42 35 132

92 42,142,149,281

1,212,222,292 85 34,100,187 19,31,50,51,65,81,85,86,98, 111,122,156

Fes

lbigi,

Fu;1

Konyagi, Fmdik,

F111d1k::

-~tl)'l.l,

Fileto, Fileto Pane,

Firkete Basligr,

Firuze,

Fis tan, Fisto,

Fistolu Mendil, Fiyanga Kravat,

Francala,

Fransiz Konyagi,

Fular,

Gales Kundura,

Gan et,

Gato, Gazoz,

Gelemenk, Gelincik,

157,166,195,218,233,236,262,272,295 149 227 198,225

248 42 35 209 271 148,199 94 21S 236 109,144 226 85 189 188,236 125 292 42,151 116

Genet, G1da

'

Gida-yi hazm, Gomlek, Gozleme, Gozluk,

Gravyer, Gulsuyu,

Gumus Bilezik, Guvar,

Guvec,

Gulvezimsi Ferace,

218 88 262 4 7 ,63, 111,122,156,187,236,262

84 12, 13, 18,25,34,41,48,60,61,67 ,68 81,98,99,l l l,146,157,159,173,191

195,222,256,262 42,151

177 209 261 67,69 33 15 Ham Iplikten Mamul Bir Gomlek,

Hamur, Hamur Isi, Har9,

Hardalh Salca, Hare,

Harir,

Haslannus Hindiba Salatasi,

110,166,224 35 289 117 106,272

247 149

Havuc, 83

Havyar, 229

Haydari, 271

Belva, 20,56,62

H1rka, 173,271

Hiyar, 240

Hindi, 111

Hindi Bastisi, 87

Hindistan Cevizi, 201

Horosbina, 117

Horozibigi, 87

Horoz Sekeri, 100

Hotoz, 127,187

Burma, 198,200

Hunna Kayasi, 116

Burma Tath, 124

Ihlamur Suyu, 226

Ispanak, 138

Icecek, 151,165

i9

Kusak, 279

i9

Pilav, 88

Igde, 225

ila9, Ilarya,

Imambayildi, Inek,

ingiliz Kmakmasi, Ipek,

ipekli Corap, ipekli Mendil, Ipekli Y elek, Irmik Helvasi, iskarpin, iskorpit, Ispari, ispendik, ispirto,

ispirtosuz Kmakma, istakoz,

istavrit, istrongilos,

Iskembe Corbasi, Isleme,

izmarit,

15,36,49, 150 116 208,243

75 49

15,33,81,85,86,92, 188,195 86 126,137

67 292 12,32,33,4 7 ,86, 188,213,218,237,247,273 116

117 116 177 61

295 116 116,117 50,145,200

33 116,130

Izmir Koftesi, 42

Jile, 188

Jupon, 33,46

Kabak, 39,63,135

Kabank Buzme, 247

Kadife, 188

Kadife Cepken, 198

Kag1t Helvas1, 161

Kahpe Gumus, 116

Kahve, l l,25,40,58,63,70,83,84,101,111,125,142,157,162, 165,177,197,201,211,214,219,264,272,276 Kakma Baston,

Kahp, Kahph Fes, Kahp Kiyafet, Kalkan,

Kamcik Baston,

209 30,31,85, 174,193,195 92 252

116 82 116 200

87 117 188 Kancor,

Kan Portakah, Kan tar on, Kanyah, Kaplumbaga,

Kaplumbaga Corbasi, 87

Kar, 33;37,156,157,162,183

Karadut, 187,216

Karagoz, 11 7

Karanfil, 201

Kar Helvasi, 37,288

Karh Surup, 239

Karnabahar Ko9anh, 149

Karpuz, 12,42,45,123,225

Kasar, 42,151

Kataif, 282

Kaya, 116

Kayisi Ho~afi, 292

Kaymak, 172,187,215

Kaymakli Tulumba Tathsi, 35

Kaymak Macunu, 100

Kavun, 42,70,225

Kavurma, 17 8

Kaz, 111

Kaz Filetosu, 87

Kebap, 62,145,147,110,172,174,209,245

Kebap Kestane, 154

Ke9eKulah, 53,111

Ke9i Kebabi, 35

Kefal, 116

Kefal Pilakisi, 42

Keklik, 141,165,166,186

Kelle, 295

Kerner, 12,111

Kerner Tokasi, 150

Kereviz, 142

Kese, 19,100,147,148,200,274

Kestane, 76,118,138,198,225

Kestane Palamudu, 116

Keten, 12,15

Keten Gomlek, 12

Kikirdak Pogacasi, 101

Kilaptanh

Ortu, 247

K1h9, 116,117,151

K1h9 Kebab1, 35

K1l1k K1)'af'et, 240

Kma, 175

K1ra9a, 116

Kirlangic,

116

Kisa Pantolon, 15,189

Krvircik, 143

Kiyafet, 15,27 ,28,51, 72, 77 ,98, 122,173,183,256,271

Kiyma, 62

Kizartma, 35,208

Kikla, 117

Kiraz, 8,136,149,175,212,216,225,281

Kocayernis Kompostosu, 88

Kofana, 116

Kokulu Iskembe Corbasi, 3 5

Ko 1 Demiri, 3 9

Koliderya, 116

Kolye, 175

Kolyoz, 116

Konyak, 30,124,165,226,227

Kordela, 106

Kordon, 67,85,122,145,150,209

Korse, 46,128,247,272

Koruk Luferi, 115,116

Kostum, 37,174

Koyun, 107,179

Koz Helvasi, 139

Kofte,

Komurcu Kayasi, Kostek,

Kravat, Krep,

Kukla Tesbih, Kukuleta, Kum as, Kundura, Kur de la, Kuru Incir,

Kuru Kaymakh Dondurma, Kuru Nane,

Kuru Uzum, Ku~,

Kusak,

Kusakh Kolun, Kutu Inciri, Kuzu, Kuzu Ba~1, Kuzu Ciger, Kuzu

Finnda,

289 117

171 81,85,92,111,174,l89,272

100 48 135,137,138,159,160

12,98,100,111,175 20,96,97, 151,156,260 149,199

198 10,67

150 225 89,100,112,113,150,180

15,20,85,252 198

181 43,94,172,220

35,42 42 35,42

Kuzu

Sogit~u,

Kulbasti,

Kuraso, Kurk,

Kurklu Ceket, Kurklu Palto, Kiirklu Y aka, Labada Ezmesi, Lahana,

Lakerda, Lapina, Larbunya, Lastik, Lata, Leblebi, Levrek, Limon Limonata, Lohusa Serbeti, Lostrin Iskarpin, Lostrin Potin, Lufer,

172 177,179

165 153,156 271 295 35,158

87 83,138,142,149

116 117 116 92,149,157,262

98 63 116,165 84,117,192 201,276,292

187 189 81,86 115,117,118,119,129,130,131

Maa Hardalya Hindistan Tursusu, Madalyon,

Madra Kolluk, Makarna, Makferlan,

Makferlanh Pardesu, Mandalina,

Mantar,

Mantarli Pilav, Manto,

Marul, Maske, Masa, Matariye, Maydanoz, Mayonez, Mazak, Me~,

266 199 149 292 189 271 80,92,93, 155,292

293 35 247

212 145 171,175

137 116,117,131 165,172,188 194 146 Mendil, 53,56,61,68,85,86,87 ,92,100, 135

Merbut Saat, 122

Mercan, 117

Mercanofun Priyol Saati, 209

Mesrubat, 295

Meyve, 35,225,255

Meze, 151,152,161,174

Mezyid, 116

Misrr, 119

Midye Dolmasi, 145,262

Minekop, 117

Min tan, 20,198

Muhallebi, 138,216,262

Mushil, 202

Nak~, 192

Nalm, 150,186

Nane, 150

Nar, 90,198,208

N azarboncugu, 188

Nemek, 291

Nial, 20

Nohut, 149,159

Nu~in Karpuz, 56

Oluklu Pantolon, 189

Omlet, 35

Omut, 247

Orkinos,

Orman Kebabi,

bkiiz

'

Ordek,

Ordek Dolmasi, Ordek Rakisi, Ortu,

Paca,

Paca Boregi,

Pacas: Bol Pantolon, Palamut,

Palamut Tava, Palto,

Paluze, Pancar,

Pancar Tursusu, Pantolon,

Pantolon Pacasi, Pantufla,

Papaz Y ahnisi, Papuc,

116 35,42 230

111 87 35 44,218,247,257

102 123

198 116,118,131,132,151,181

117,212 32,85,92,98, 100,137,148

170 92,238

238 15 ,26,27 ,4 7 ,67 ,81,85 ,92, 111 122,123,149,175 272

138 118 64,92,212,217 ,231,232,233,237

Para Cantasi, Pardesii, Pardesii Etegi, Pastirma, Patates, Path can,

Pathcan Begendi, Pathcan Dolmasi,

Pathcan imam

Bayildi,

Pathcan Kebabi,

Pathcan Musakka, Pathcan Oturtmasi, Pathcan Silkmesi, Pec;e,

Pehlivan Y aka Elbise, Pekmezle Pismis Balkabagi, Pekmezli Tel Kadayif, Pelus,

Peluzi Srrma, Peruka,

Pervaze, Pestemal,

171 175,272 175 75,145

149 l 14,142,144,208,243,293

42 42,262

42 42 42 42 42 129,230

35 282 87 82 188 128 248 177,280

Peynir, Prrasa, Prrlanta, Prrlanta Igne,

Prrlanta lslemeli Yuzuk, Pide,

Pike Yelek, Pilav, Pili~:,

Pili9 Ek~ilisi, Pilic Kizartmasi, .Pili9 Pilav,

Pilic Sogugu,

Pilic Suyuna Corba, Pirin9,

Pirzola, Pi~i,

Pi~i Cevirmesi, Pocita,

Polenerya, Portakal, Portakalata,

149,151 83,142,149

188 187 188

144 236 125 111,166

42 42 42 42 42 192 42 116 117 116 116 42,93, 151,155,192,193,198,292

202,282

Portakalis Surubu, Po tin,

Pudra, Puro, Puskul,

Puskullu Kahpsiz F es, Puskullu iri Dublen, Rafadan,

Raki, Rastik,

Ravend-i hindi, Razaki,

Recel, Redingot,

Rengamiz Sapka, Riday-1miikevkeb, Rub a,

Rugani Yanm Potin,

36,49 85,92,122,173,174,216,234,236

175,199 149 51,137,138,195, l 98;218,236 20 272 191 152,161,199,228,229,241,242

175,187 192 198 101,266 26,122 50

9

101,122,134,173,185,234 33 Saat, 8,26,29,44,66,95,99, 126,133,142,151,152,156,164

166,167,181,185,196,198,199,227,229,231,233,235 236,241,245,262,271,279,280,286

Sa9 Boyasi, 187

Sade Kahve, Sahlep,

Sakiz, Salata, Salca, Salta, Sams a,

Saph Semsiye, Sap Sogan, Saraos, Sardalya, San Havyar, Sank,

Sankanat,

Sanyer Guvccleri, Sanna,

Sarnusak, Sa ten, Sebze, Sebzevat,

Semizotu Basti, Serpme Ben,

151,166 118,149 1 50 35,117,138,142,272,292

76,172,208 53,271

126 188 172 117 45,149

149 80 116 69

35 179,244 111 35,42, 70, l 09,243,262,27 4

281 35

81

Setre Pantolon, 189

Sifir Fes, 198

Sifir Numara Kahp Fes, 272

Sirma, 33,95,198

Smnah Mendil, 101

Sidikli Ilarya, 116

Sigara, 12,57 ,59,60,61,68,92,122,141, 170,200,201,241 259,267,276

Silindir Sapka, 26

Simit, 53,93

Sogan, 138,149

So

git~,

⁵⁰

Sogus Tavuk, 200

Su, 12, 13,37 ,40,47 ,51,69, 70, 78,96, 100,134,142,180,209 215,231,244,246,249,252,257,261,273,274,278

Su Boregi, 262

Sucuk, 75

Sucuklu Yumurta, 87

Suda Pismis Kestane, 154

Su Kabagi, 70,103

Sukker, 58,170,288

Songu Kebabi, 35

Surme, Sus, Slit, Sutlac, Sal, Salgam, Sal var, Sam Frstigi,

Sampan ya, Sanjan Kravat, Sapka,

Sapka'Tuyu, Sarap, Seftali, Seker,

Semsiye,

Serbet,

175,187 137 89,111,118,215,278

35,216 90,137,156 142 90,156

216 156 36 189 32,33,67,108,111,149,108,159,166

33 42,166,240 42,45,255 25,33,98, 100,126,145,209,215,227,240,274 294,295 12,23,30,71, 77 ,85,87 ,97 ,98,104,111, 135,136 137,138,149, 15,158,159,218,221,234,236,247

271,281 162,272

279

Sire,

Si~ Kebab1, Surbiyat, Tablah Kahp, Tabldot, Tac;,

Tabin Helvas1,

Takma Gurnus Kordon,

Takma Y akah.Puskul Boyunbagi, Tarator,

Tarhana Corbasi, Tas Kebab1, Tath,

Tath Limon, Tathh Y ahni, Tavuk,

Tavuk Gogsu,

Tavuk Suyuna Nohutlu Pilav, Tavsan,

Te bdil- i ki yafet, Tek Gozluk, Tekir,

48 35,42,123 35 122 145 188 139 156 15 292 123 42,125 35,284,294

198 179 101,111,165,283

62,97 124 111 12 18 116,151

Tel Kadayif, 138

Ten F anilasi, 47

Terbiyeli Paca, 292

Tereyagh Pilav, 42

Terlik, 12,124,138,149

Tesbih, 51,64,150,271

Tiftik Palto, 161

Tire Corap, 198

T okah Ingiliz Kemeri, 33

Torik, 116,117

Trakonya, 116

Triko Don, 92

Tulumbaci Y emenisi, 53

Turfanda, 266

Turp, 149,228

Tursu, 64,84,147,292

Tu valet, 20,271,272

Tuyfir, 10

Tuz, 45,69, 100,133,283

Till, 33,172

Tulbent, 87,177,249

Turlu, 42,243

Tutun, Uckur, Un,

Un Corbasi, Uskumru,

U skumru Dolmasi, Uveyik,

Uzum, Vi~ne,

Visneli Dondurma, Yaban Ordegi, Yag,

Yahni, Yaka,

Y anar Doner Carsaf, Y anar Doner Jile, Yanar Doner Salvar, Y assi Kadayif,

Yasmak, Yazma, Yeldirme, Yelek,

37 ,98,151,177, 199,200,205,266,268 61 20 266 117,132 262,266

111 43,63,123 8,33,46, 188,204,281

10 165 76,172,244,245,266

187 19,46,52, 181,151,272

129 189 129 124 20,33,187

156,191 20,33,44 15,19,20,32,46,92,122,200,272

Yelpaze, Yemek, Yemi~, Yen, Yogurt,

Y ogurtlu Kebap, Yufka,

Yulaf, Yumurta,

Yumurtah Tavuk, Yunan Konyagi, Yuvarlak Dugme, Yiin Kusak, Yuzuk,

Zafer F esleri, Zargana, Zencefil, Zeytin Y agi,

Zeytinyagli Cinar Dolmasi, Zihli Pantolon,

Zincir,

31,67,68,69,244 19,30,41, 76,185,241,278

20,42,43,225 33 146,201,244 149

65 76 62,63,66,150,172,283,284,285,291

174 226 236

48 63,67, 188,198,209,210,290

193 117 193 117,244

35 198 15,111,189,293

j KAYNAK(:A

Sozluk Ansiklopedisi, Milli vet

Larousse, ve

stanbul 1992

2. Kemal. Teruel Titrk9e Sozhik, 2.Baski, Inkilap Kitabevi, Istanb

3. Develli -

it.

Osmahca- Turk9e Ansiklopedik Lugat, 13. Bash, aymlan, Ankara 1996

mk Edebiyatl, C.III, Istanbul I urk Edebiyati Vakfi Yaymlan,

5. Meydan La::-~ sse. Buyuk Lugat ve Ansiklopedi Yaymlan, 1992 6. Rasim, Ahmet.

C.l-II, Arba Ya 7. Turk ve

n-

Istanbul 198 8. Yegen, Ekrem

Baski, inkilap v ~ _

uri Akbayar, 3. Baski, 51, Istanbul 1992

le"""'' ••••• _ Alaturka ve Alafran2:a Yemek Ogretimi, 8.