T.C
GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI
16-18 YAŞ GRUBU ERKEK MASA TENİSÇİLERDE TEKNİKLE BAĞLANTILI KUVVETTE DEVAMLILIK ANTRENMANLARININ BAZI
FİZYOLOJİK VE FİZİKSEL PARAMETRELER ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Vedat ERİM
Tez Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Kemal FİLİZ
ANKARA Aralık-2006
TEŞEKKÜR
16-18 Yaş Grubu Erkek Masa Tenisçilerde Teknikle Bağlantılı Kuvvette Devamlılık Antrenmanlarının Bazı Fizyolojik ve Fiziksel Parametreler Üzerine Etkisinin İncelenmesinin amaç edinildiği bu çalışmada, bana her konuda yardımcı olan ve beni yönlendiren Yüksek Lisans Tez Danışmanım Sayın Yrd.Doç.Dr. Kemal FİLİZ başta olmak üzere, yardımlarını esirgemeyen Sayın Prof.Dr. Mehmet GÜNAY’a ve Masa Tenisi Federasyonu Başkanı Sayın Öğr.Gör. Oktay ÇİMEN’e,değerli dostum Koray ER’e,tüm eğitim hayatım boyunca beni fedakarca destekleyen aileme, tezin bitimi süresince sabırla ve teşvikleriyle daima yanımda olan sevgili eşim Merva Bahar ERİM’e ve biricik kızım Elif Deren’e teşekkürlerimi sunarım.
Vedat ERİM
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR İÇİNDEKİLER
SAYFA
1. GİRİŞ VE AMAÇ………..………1
2. GENEL BİLGİLER………....…..…….2
2.1 Masa tenisinin tanımı, tarihçesi…………..………...2
2.2 Kuvvet………..….3
2.2.1. Kuvvetin Tanımı……….………....…3
2.2.2. Kuvvetin Sınıflandırılması……….………....4
2.2.3. Kuvvet Antrenman Metodları...6
2.2.3.1. Maksimal Kuvvet...6
2.2.3.2. Çabuk Kuvvet...7
2.2.3.3. Kuvvette Devamlılık...8
2.3. Kuvvet Antrenmanlarının Etkisi...8
2.4. Kuvveti Etkileyen Faktörler...9
2.5. İstasyon Çalışması (Dairesel Çalışma)...10
2.6. Kuvvet Antrenmanlarında Dikkat Edilecek Hususlar...11
3. MATERYAL VE METOD………...………...11
3.1. Araştırmaya Katılan Grupların Özellikleri……...…....….12
3.1.1. Deney Grubu………..……….12
3.1.2. Kontrol Grubu……….…...………12
3.2. ÖLÇÜM METODLARI……….…….………12
3.2.1. Laboratuar Ölçüm Metodları……….……12
3.2.1.1. Boy ve Ağırlık Ölçüleri……….………12
3.2.1.2. El Kavrama Kuvvetleri Ölçümü…...….…….……12
3.2.1.3. Vücut Yağ Yüzdesi Ölçümü…...…………..…….13
3.2.1.4. Anaerobik Güç Ölçümü………...…….….….13
3.2.1.5. Aerobik Güç Ölçümü……….….….13
3.2.1.6. İstirahat Kalp Atım Sayısı……….….….14
3.2.2. Motorik Spor Testleri Ölçümü………...…14
3.2.2.1. Genel Koordinasyon Ölçüm Testi………..…...…14
3.2.2.2. Reaksiyon Zamanı Ölçüm Testi…………..….….15
3.2.2.3. Dikey Sıçrama Testi………...…..15
3.2.2.4. 30 mt. Koşu Testi……….………...15
3.2.2.5. Mekik Testi……….………....15
3.2.2.6. Maksimal Kuvvet Ölçümü………….………..….16
3.2.2.7. Tekniği Ölçme (Robot) Testi….………..…16
3.2.2.8. Esneklik Ölçümü ………..…16
3.3. Deney Grubuna Uygulanan Antrenman Programı…….……….….16
3.3.1. Çalışma Metodu……….…………..16
3.3.2. Çalışma Uygulama Şekli……….………...17
3.3.3. Deney Grubuna Uygulanan Antrenman Çizelgesi…..17
3.4. İstatistiksel Metod………..………..….…...18 4. BULGULAR………..………..18 4.1. Deney ve Kontrol Grubunun Fiziksel Özellikleri...18 4.1.1. Deney ve kontrol grubunun yaş ve boy ortalaması....18 4.1.2. Denek ve kontrol gruplarının vücut ağırlığı, deri
kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdelerinin antrenman öncesi değerlerinin karşılaştırılması…….………18 4.1.3. Denek ve kontrol gruplarının fiziksel, fizyolojik ve
kuvvet, antrenman öncesi değerlerinin
karşılaştırılması ………..………....20 4.1.4. Denek ve kontrol gruplarının vücut ağırlığı, deri
kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdelerinin
antrenman sonrası değerlerinin
karşılaştırılması……….………..21 4.1.5. Denek ve kontrol gruplarının fiziksel, fizyolojik ve
kuvvet, antrenman sonrası değerlerinin
karşılaştırılması………..…...22 4.1.6. Denek gurubunun vücut ağırlığı, deri kalınlıkları,
yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdelerinin antrenman öncesi ve
sonrası değerlerinin karşılaştırılması …………...… 23
4.1.7. Kontrol gurubunun vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdelerinin antrenman öncesi ve
sonrası değerlerinin karşılaştırılması …………...….. 24
4.1.8. Denek grubunun fiziksel, fizyolojik ve kuvvet değerlerinin antrenman öncesi ve sonrası karşılaştırılması………..… 25
4.1.9. Kontrol grubunun fiziksel, fizyolojik ve kuvvet değerlerinin antrenman öncesi ve sonrası karşılaştırılması ……..………...… 26
5. TARTIŞMA VE SONUÇ………..……….… 27
6. ÖZET………..………….… 30
SUMMARY………..………...… 31
7. KAYNAKÇA……….…...32
8. ÖZGEÇMİŞ………...…37
1.GİRİŞ VE AMAÇ
Her yaşa ve cinse hitap eden bir spor dalı olan masa tenisinin, yalnızca yarışmacı olarak değil sağlıklı ve zinde bir yaşam içinde yapılması mümkündür.
Performansın yanında sağlıklı ve zinde bir yaşam içinde spor yapmak çok önemlidir.
Özellikle günlük yaşamın getirmiş olduğu gerginlikler kişinin yorgun düşmesine neden olmaktadır. Bu olumsuzluklardan dolayı spor insanın hizmetindedir.
Tüm spor dallarında olduğu gibi masa tenisi sporunda da başarının temelinde teknik-taktik ve motorik spor özellikleri gibi bir çok etmen yatmaktadır.
Masa tenisi sporu performans amacı ile yapıldığında bir çok motorik temel özelliklerin yanı sıra kuvvet ve kuvvette devamlılığına ihtiyaç duyan bir spor dalıdır.Uzun süren müsabakalara,sporcuların yorulmadan devam edebilmeleri,kuvvetlerini sürdürebilmeleri kuvvette devamlılıkla mümkündür.
Bu çalışmanın amacı da 8 haftalık, haftada 3 gün uygulanan kuvvette devamlılık antrenmanlarının 16-18 yaş grubu erkek masa tenisçilerin performansın etkileyen bazı fiziksel ve fizyolojik parametrelerine etkisini incelemektir.
2. GENEL BİLGİLER
2.1. MASA TENİSİNİN TANIMI VE TARİHÇESİ
Malzemeleri masa, top ve raket olan, takım ve ferdi maçları ile oynanan, bir seti 21’de biten bir yarışma sporudur.
19 asırda ping-pong oyununun İngiltere’de evlerde yemek masalarında başladığı görülür. Kullanılan raketler tenis raketine benzer kordajlı ahşap kasnak kaplıydı. Lastikten yapılmış bir top ile oynanmaktaydı. Ping-pong oyununun İngiltere gibi ve aynı zamanda Hindistan ve uzak doğu’da da oynandığı görülür. Muhtemelen İngiliz etkinliği ile görevli İngilizlerce yayıldığı düşünülür. 1895’de Gibs adlı İngiliz işadamı çocuk oyuncağı olarak Birleşik Amerika’dan İngiltere’ye küçük seliloid toplar getirmiş, bu yeni toplarla oynandığını gören Jagues adlı spor malzemeleri imalatçısı ping-pong masaları, raketleri imal edip satmaya ve diğer spor mağazalarına dağıtmaya başlamıştır. Böylece ping-pong oyunu belirli bir standart ve düzen kazanmıştır.
Bu dönemde raketler topu yönlendirmede yetersiz kaldığından teknik söz konusu olmamıştır. Yine bu dönemde maçlar tek set oynanmış, fakat bir set 50 sayıdan oluşmuştur. Servis atışı, teniste olduğu gibi baş üzerinden atılmış ve sporcuya avantaj sağlamıştır. Daha sonraki yıllarda servis alttan atılmaya başlanmış ve servis avantajını ortadan kaldırmıştır. Yine bu dönemde masalar farklı ölçülerde yapılmıştır.
1952 yılında Bombay’da yapılan dünya şampiyonasında, Japonların yeni bir raket kaplaması kullanarak, bütün masa tenisi yarışma branşlarında birinci olmaları ile raket yüzleri imal edilmeye başlanmıştır.
Bu süngerler topu yönlendirmede ve kontrol etmede çok etkili olmuştur.
Yine bu dönemde raket kaplamalarına sınır getirilmiş kalınlığı en çok 2mm olması uluslararası masa tenisi federasyonu tarafından açıklanmıştır.
1959 yılında artık masa tenisi teknik ve taktikle oynanmaya başlanmış, oyun içinde kullanılan teknikler geliştirilmiş ve günümüzde artık masa tenisi, malzemeleri ile belli bir standarta ulaşmıştır. Antrenman biliminin gelişmesi ile masa tenisi sporu çok hızlanmış ve olimpik spor dalları arasında yer almıştır. Artık masa tenisi sporu atak ve defans oynayan oyuncular için, fiziki güç ve genel kondisyon çok önemli bir yer edinmiş planlı programlı ve ağır çalışma gerektiren bir spor dalı olmuştur.
Türkiye’de 1924 yılında kurallar içinde oynanmaya başlanmıştır. 1945 yıllarında yayılmaya başlamış ve bir çok sporcu yetişmiştir. 1966 yılında masa tenisi federasyonunun kurulmasıyla okullarda küçük yaştaki çocuklar ile antrenör nezaretinde eğitim çalışmaları başlanmış ve sürdürülmüştür.
Türkiye uluslararası masa tenisi federasyonuna üye olmuş ve tüm organizasyonlara katılmaktadır.
2.2. KUVVET
2.2.1. Kuvvetin Tanımı
Temel motorik özelliklerden biri olan kuvvet kavramı çok değişik alanlarda ve biçimlerde tanımlanmıştır.
Temel motorik özelliklerin kapsamı önem sırasına göre beş bölümde incelenebilir. Bunlardan ilk üçü temel, diğer ikisi ise tamamlayıcı özelliklerdir. (37,38)
1.Kuvvet 2.Sürat
3.Dayanıklılık 4.Hareketlilik 5.Beceri
Kuvvet, temel motorik özelliklerinin en önemlisidir. Kuvvet kavramı değişik biçimlerde sınıflandırılmış olup; Hollman’a (18) göre kuvvet bir direnç ile karşı karşıya kalan kasın, kasılabilme ya da bu direnç karşısında belirli bir ölçüde dayanabilme yeteneğidir.
Nett (27) ise, kuvveti bir kasın gerilme ve gevşeme yolu ile bir dirence karşı koyma özelliği ile tanımlamıştır.
Marees De (22) ise, spor uygulamalarını direkt olarak kapsayan tanımında, kuvveti insanın temel özelliği olup, bunun yardımı ile bir kütleyi hareket ettirebileceğini, ya da ona kas gücü ile karşı koyabileceğini belirtmiştir.
Verduci (44) ise, belirli bir direnci yenme veya kas gerilmesi ile direnci karşılama yeteneği olarak tanımlamaktadır. Diğer bir tanımda, kuvvet, kasın gerilim oluşturabilme ve bir yükü kuvvet dengesinde tutabilme özelliği olarak tanımlamaktadır.
Fiziksel olarak kuvvet bir cismin şeklini, iş düzenini veya bulunduğu yeri değiştiren etkiye denmektedir.
Biyomekanikte ise, kuvvet fiziksel bir büyüklük olarak tanımlanır. Antrenman bilimi açısından, kuvvet kavramına yönelik tanımlar özetlendiğinde kuvvet sporcunun temel motorik özelliği olup ve antrenman yüklenmeleriyle değişebilen sportif gücün ve verimliliğn ana unsuru olduğu söylenebilir. (19)
2.2.2. Kuvvetin Sınıflandırılması
Letzelter, (20) didaktik bir yaklaşımla yaptığı sınıflandırmada, kuvveti, genel ve özel diye iki başlıkta incelemiştir.
Genel Kuvvet: Herhangi bir spor dalına yönelmeden genel anlamda tüm kasların kuvvetidir. (38)
Özel Kuvvet: Belirli bir spor dalına yönelik kuvvettir. Son yıllarda yapılan çalışmalar, kuvvet antrenmanlarını oran olarak daha çok özel kuvvet antrenmanı yönünde ağırlık kazandığını ortaya koymuştur.
Antrenman bilimi açısından yapılan sınıflandırmada ise, maksimal kuvvet, çevik kuvvet ve kuvvette devamlılık olarak sınıflandırılmıştır. (34)
Maksimal Kuvvet: Kas sisteminin isteyerek geliştirebildiği en büyük kuvvettir.
Çabuk Kuvvet: Sinir ve kas sisteminin yüksek hızda kasılması ile direnç yenebilme yeteneğidir.
Kuvvette Devamlılık: Sürekli kuvvet gerektiren çalışmalarda organizmanın yorgunluğa karşı direnç gösterebilme yeteneğidir. (7)
Kasların çalışma biçimlerine göre yapılan sınıflandırılmada ise;
1. Bir direnç yenmenin söz konusu olduğu çalışma biçimi (izotonik kasılma)
2. Dış etkiler karşısında pasif çalışma biçimi (Ekzantrik kasılma)
3. Kuvvetin direnç karşısında durumunu koruduğu çalışma biçimi (izometrik kasılma) (26,28)
Direnç yenmenin söz konusu olduğu çalışma biçiminin, sportif hareket uygulamalarında en yaygın tür olduğu, vücudun kendi ağırlığının (koşma, sıçrama vb.) bir dış ağırlığının (top, halter vb.) ya da sürtünme dirençlerinin ve esnek dirençlerin yenilmesinin, bu tür kuvvet sayesinde olacağı belirtilmiştir. Dirençlerin aktif kasılmalar sonucu yenilmesi halinde bu tür çalışmalarda konsantrik kasılmanın söz konusu olabileceğini bildirmiştir. (15)
Harre, (14) motorik birimlerin devreye girip çıkması yolu ile, birbirinden farklı dirençlere uyum sağlamasını oksotonik kasılma, yani değişken gerilimli kasılma olduğunu belirtmiştir.
Bir direncin yenildiği çalışma biçimleri, dinamik karakterde çalışmalardır. Kuvvetin direnç karşısında durumunu koruduğu çalışmalar statik niteliktedir. Dış etkiler karşısındaki pasif çalışma biçimleri ise başlangıçta dinamik son aşamada statik karakterdedirler.
Bu neden ile bir çok bilim adamı, kuvvetin ya da kasların çalışma biçimlerini dinamik ve statik olmak üzere ikiye ayırmışlardır. Bu çalışma biçimleri şöyle tanımlanabilir. (23,44) Kuvvet kategorileri Tablo 1’de özetlenmiştir. Bu kategorilerin niteliklerinin açıklanması kuvvetin, kasların çalışma biçimleri ve bu çalışmalar arasındaki kasılma çeşitleri göz önünde tutularak ele alınmıştır. (27)
Tablo 1: Çalışma Biçimleri Ve Kasılma Türlerine Göre Kuvvetin Yapısı.(23)
Relatif ve salt kuvvet, antrenman bilgisinde önemli iki kavramdır. Antrenman durumları birbirinin aynı, vücut kütleleri değişik büyüklükte olan sporcuların, geliştirebilecekleri kuvvete değişik büyüklüktedir. (27)
Relatif kuvvet, sporcunun kendi vücut ağırlığına karşı geliştirebildiği, mümkün olan en büyük kuvvettir. (19)
Relatif Kuvvet : (Maksimal Kuvvet) Vücut Ağırlığı
Salt kuvvet ise, vücut ağırlığı göz önüne alınmadan, bir sporcunun geliştirebildiği, (Bir spor dalında) hareketi uygularken geliştirdiği kuvvet olarak tanımlanabilir.
2.2.3. Kuvvet Antrenman Metodları 2.2.3.1. Maksimal Kuvvet Antrenmanı
Maksimal kuvvet, çabuk kuvvet ve kuvvette devamlılığın temelini oluşturur. Maksimal kuvveti geliştirmek için kullanılan metodlar dört grupta toplanabilir. (19)
KUVVET
DİNAMİK KUVVET Direnç Yenen Çalışma -Konsantrik Kasılma -Oksotonik Kasılma
Durumu Koruyan Çalışma -İzometrik Kasılma
STATİK KUVVET
PASİF ÇALIŞMA -Eksantrik Kasılma -İzometrik Kasılma
1. Tekrar metodu
2. Kısa süreli maksimal yüklenme metodu 3. Artırmalı yüklenme metodu
4. İzometrik yüklenme metodu
2.2.3.2. Çabuk Kuvvet Antrenmanı
Çabuk kuvvet kavramı oldukça kombine bir anlatımdır. Tüm spor dallarında olduğu gibi sportif oyunlarda da çabuk kuvvet antrenmanı büyük önem taşır. Sportif oyunlar için geçerli olan bileşik motorik özelliktir.
Çabuk kuvvet kas-sinir sisteminin, bir dirence karşı büyük bir hız ile kasılması ve hareketi oluşturmasıdır. (1) Atmalar, atlamalar, vurmalar ve büyük hızla yön değiştirme gerektiren spor dallarında çabuk kuvvet, performansın belirleyicisidir. Kas-sinir sistemi, bir yüklenmeyi refleksler ve kasın elastik yapısı yardımı ile kabul eder, hızla cevap verir.
Bu neden ile “kasılmanın sürati“ veya “kasılmanın kuvveti“ arasında belirgin bir farklılık vardır. Bu iki özelliğin birlikte ortaya çıkması ile, kuvvetin farklı bir özelliği meydana gelmiş olur. (7)
Çabuk kuvvet başlangıç ve reaksiyon kuvveti, hareket hızı, dolayısıyla hareket frekansı gibi etkenlere bağlıdır. Bu neden ile çabuk kuvvet, Tablo 2’de görüldüğü gibi bir çok öğeyi kapsamaktadır.
Tablo 2: Çabuk Kuvvet
Çabuk kuvvet, temel kuvvetin hareket hızının yükseltilmesi ile, olumlu yönde etkilenebilir ve geliştirilebilir. Müsabaka şart ve gerekleri gözönüne alınarak uygulanacak metodda, ihtiyaca göre, kuvvet ya da çabukluğu arttırma ya da azaltma ihtiyacına başvurulur. Kuvvet
TEKNİK
İRADE
SÜRAT
MAKSİMAL KUVVET ÇABUK
KUVVET
antrenmanını uygularken dış yüklemeler büyük olur ise, maksimal kuvvette ve kasılma hızında düzelme olacaktır. Ancak bu yöntem dış yüklenmelerin çok az olduğu müsabaka hareketlerine özgü kasılma hızının geliştirilmesine ya da düzeltilmesine yarar sağlamaz. Bu neden ile çabuk kuvvet antrenmanlarında çalışmalar teknik ile bağlantılı olarak temel kuvvet ile kasılma hızının paralel olarak geliştirilmesini gerektirir. (39)
Çabuk kuvvet, kas-sinir sisteminin bir dirence, yüksek bir kasılma süratliliği ile, üstün gelme yeteneğidir. Çabuk kuvvet denilince, kas veya kas grubunun mümkün olan en kısa sürede, en yüksek hıza ulaştırılması anlaşılır. (6)
Çalışmalarda en önemli nokta dinamik uyumun sağlanmasıdır. Dinamik uyumdan amaç, yapılacak çalışma türünün hareketinin yapısındaki belirli kinematik ve dinamik özelliklere uygun düşmesidir. Bu neden ile çabuk kuvvet çalışmalarında, hareketlerin ilke olarak son derece eksiksiz ve tam yapılması gerekmektedir. (36)
Çabuk kuvveti gerektiren çalışmaları uygularken kasların patlayıcı özelliği kazanabilmesi için, tüm ruhsal olanaklardan yararlanma yoluna gidilmelidir. Bu da irade gücünün eğitilmesi ile olur. (18) Çabuk kuvveti kazandırıcı çalışmaları uygularken temel ilke, hafif yüklerden yararlanmaktır. Özellikle uygulanacak ağırlık maksimal kuvvetin %30-40 olmalıdır. Çabuk kuvvet antrenmanının etkisi önemli ölçüde merkezi sinir sisteminin optimal şekilde uyarılmasına bağlı olacağından, antrenmanlarda yüklenme ve dinlenme arasındaki ilişkiye önem verilmelidir. Hareketler hızla uygulandığı için organizma yorulacaktır. (37)
2.2.3.3. Kuvvette Devamlılık Antrenmanı
Kuvvet ve dayanıklılığın belirli oranlarda bileşimi, kuvvette devamlılık olarak tanımlanmıştır. Çalışmaların yüklenme yüzdesi %20-30 oranında değişir. Tekrar sayısı ise, yaklaşık 20-40 arası amaca göre belirlenir. Kuvvette devamlılık için en uygun metodlar, pramidal metod ve istasyon çalışmalarıdır. (38)
2.3. Kuvvet Antrenmanlarının Etkisi
Bilinçli ve düzenli yapılan antrenmanların, insan vücudu üzerindeki etkisi ve olumlu sonuçları, bilinen bir gerçektir. (40) Bilim adamı Roux ve Lange, antrenmanların kaslar üzerindeki etkisi hakkında üç temel metod öne sürmüşlerdir.(27)
1. Kuvvet geliştirmeye yönelik antrenman 2. Sürat geliştirmeye yönelik antrenman 3. Dayanıklılık geliştirmeye yönelik antrenman
Kasların hangi özelliğinin geliştirileceği, öngörülen şartlar çerçevesinde, yüklenmenin çeşidine bağlıdır. Kasların güç yeteneğinin yükseltilmesini özellikle terapatik açıdan inceleyen De Horme, yüksek dirence karşı hızlı kontraksiyonların kuvveti, hafif dirence karşın hızlı kontraksiyonların ise dayanıklılığı geliştirdiğini bulmuştur. (25)
Temel ilke olarak kuvvetin artması, kas liflerinin kalınlaşması sonucu olur. Lif kalınlaşması da hareketlerin ve yüklenmelerin uygun ve yeterli biçimde uygulanmasına bağlıdır. (25) Kuvvetin büyümesi açısından, bedensel yapıda büyük önem taşır. Atletik tipler kuvvet büyümesi bakımından asteniklere oran ile, daha elverişli vücut yapısına sahiptir. (16)
2.4. Kuvveti Etkileyen Faktörler
Bührle ve Schmıdtbleicher kuvveti 3 temel faktörün ışığı altında tanımlamaya çalışmıştır. (21)
Morfolojik – Fizyolojik Faktörler: Sporcuların antropometrik ölçüleri, kas metabolizması (kas hücrelerindeki fosfor, kreatin, glikoz rezervleri vb.) özellikleri, kasın morfolojik ve fizyolojik faktör yapısını oluşturur.
Koordinatif Faktör: İki kısımda incelenir. 1. Intermuskular (kaslar arası) koordinasyon : Bir harekete katılan kasların (sınergist ve antogonist kaslar) birbiri ile etkileşim halinde olmasıdır. 2. Intramuskular (kas içi) koordinasyon: Bir kasta, lifler arasındaki işbirliğini ifade eder.
Diğer bir deyimle kaslarda bulunan bireysel liflerin birbirleri ile uyumlu etkileşimleridir.
Antrenmanlar sayesinde kuvvet arttırılabilir. Olaganın üzerinde dirence karşı düzenli kasılmalar ile kas gücü artar. Hızlı artış için kas düzenli zaman aralıkları ile, ağır bir dirence karşı kasılmalı, kuvvet kazandıkça direnç arttırılmalıdır. Buna “progressif reziztif kuvvet geliştirme programı“ denir. Birkaç hafta içinde haftada %5’lik kuvvet kazancı, hızlı bir artış kabul edilir. Eğitim başlangıcında kaslar henüz zayıf iken, kazanç daha da belirgindir. (4)
Kuvvet, çalışmalarında bütün kaslar aynı cevabı vermezler.
Kondüsyonu zayıf kaslarda gelişme daha hızlıdır. Zorlu kas kullanımı bırakılır ise kuvvet azalır. (4)
Kuvvet, yaş ile yakın ilişkilidir. Doğumdan itibaren kadınlarda 20, erkeklerde 25 yaşına kadar oldukça düzenli hızla artan kuvvet, bu yaşlarda artış hızını keser ve azalmaya başlar. (43)
Sinir sistemindeki değişiklikler, kuvvet ve direnci canlandırıcı etki yapmaktadır. Yine kas gruplarının tüm kapasitesini kullanması, bu merkez tarafından engellenir. Zor durumlarda bu motorlar ve birimlerin hepsi harekete geçer. (24,30)
Kas kuvvetini ısıda etkilemektedir. Kas fibrillerinin ısısı, normal vücut ısısından daha yüksek olduğu zaman, kas kasılması daha süratli ve kuvvetli olur. (14)
Kas kuvvetini, enerji deposu ve beslenme durumuda etkilemektedir. Kuvvet çalışmaları yapabilmek için, bol proteinli ve mineralli besinler alınmalıdır. (24,3)
Yorgunluk kasın uyarılabilmesini, kas kuvvetini ve kasılma büyüklüğünü azaltır. (24)
2.5. İstasyon Çalışması (Dairesel Çalışma)
İstasyon çalışmalarında katılanların sayısına, aletlerin sayı ve özelliğine göre, değişik alıştırma türleri uygulanır. Istasyonların düzenlenmesinde dairesel veya dört köşe düzen kullanılır. Sporcuların hızla bir istasyondan diğerine geçebilmesi dikkate alınır. Kas gruplarına değişmeli yüklenme uygulanacak biçimde istasyonlar kurulur.
Seçilecek araştırmalar uygulanan grubun, teknik düzeyine uymalı ve her sporcu hareketin teknik akışını zorlamadan yapabilmelidir.
İstasyon çalışmaları süre ve tekrar metodu ile uygulanır. (39)
Süre Metodu: Yapılacak çalışmada alıştırmanın süresi ve dinlenme aralıkları önceden belirlenir. Sporcu her istasyonda belirlenen süre içinde hareketi mümkün olduğu kadar süratli tekrarlar.
Tekrar Metodu: Alıştırmanın tekrar sayısı, her istasyon için belirlenmiştir. Diğer istasyona geçişte dinlenme verilmez. Tüm istasyonların bitiminde her sporcu için süre tespit edilir. Antrenmanlar boyunca sürede %10-20 düzelme olunca, alıştırmaların tekrar sayıları arttırılır, dolayısıyla yüklenme yükselir.
Oyuncuların genel ve özel kuvvetinin geliştirilmesinde, çok etkin olan istasyon çalışmalarının yararları şunlardır. (40) Her motorik özellik, antrenman amacına göre geliştirilebilir. Özellikle maksimal kuvvet, çabuk kuvvet ve kuvvette devamlılık bu metod ile geliştirilir ve düzeltilebilir.
- Çalışma çok sayıda sporcu ile uygulanabilir.
- Her türlü araç gereçten yararlanılabilir.
- Bireysel yükleme, güç durumuna göre düzenlenebilir.
- İstasyonların kurulması ve toparlanması problemsizdir.
- Grubun ve sporcunun kendini kontrol imkanı vardır.
2.6. Kuvvet Antrenmanlarında Dikkat Edilecek Hususlar - Yapılacak çalışmanın amacı ve uygulama ilkeleri çalışma öncesi sporculara açıklanmalıdır. (Motivasyon)
- Spor kıyafetleri çalışma ortamının ısısına uygun olmalıdır.
- Antrenmanlar aynı saatte yapılmalıdır.
3. MATERYAL VE METOD
Araştırma; yaşları 16-18 arasında değişen erkek masa tenisçilerinden oluşan, deney ve kontrol grubu olmak üzere 10’ar kişilik iki grup ile yapılmıştır.Denekler bu çalışmaya gönüllü olarak katılmışlardır.
Ölçümler ve testler esnasında maksimal güç sarf etmişlerdir. Testlerden önce sporcuların, çalışmaya sağlık yönünden engel olacak durumların olmadığı tespit edilmiştir. Motorik ölçüm ve testler yapılmadan önce gerekli ısınma çalışması yapılmıştır. Ölçümler, bilimsel gerçekliği kabul edilmiş alan ve laboratuar testleri ile yapılmıştır. Yapılan çalışmada sporculara, çalışmaların amacı hakkında bilgi verilerek motivasyon düzeyleri yükseltilmeye çalışılmıştır.
3.1. ARAŞTIRMAYA KATILAN GRUPLARIN ÖZELLİKLERİ 3.1.1.Deney Grubu
16-18 yaş grubu erkek masa tenisçilerden oluşturulmuştur.
Bu sporcular Ankara’da değişik klüplerde oynamaktadırlar. Yaş ortalaması (17.10) yıl, boy ortalaması (170.60) cm’ dir. Haftalık antrenmanları 3 gün 3’
er saattir. Aktif olarak Masa Tenisi branşında çalışmalar yapmaktadırlar.
Düzenli olarak çalışmalara katılımları 5 yıldır.
3.1.2 . Kontrol Grubu
16-18 yaş grubu Masa Teniscilerden oluşturumuştur. Yaş ortalamaları (17.00) yıl, boy ortalamaları (170.0) cm’ dir. Düzenli olarak çalışmalara katılımları 5 yıldır.Aktif olarak masa tenisi branşında çalışmalar yapmaktadırlar.
Deney grubuna 8 hafta süresince, haftada 3 gün çabuk kuvvet çalışmalarını içeren antrenman metodu uygulandı. Kontrol grubuna ise 8 hafta süresince haftada 3 gün teknik ağırlıklı antrenman programı uygulandı.
3.2. ÖLÇÜM METODLARI
3.2.1. Laboratuar Ölçüm Metodları 3.2.1.1. Boy Ağırlık Ölçümü
Deney ve kontrol grubuna ait sporcuların boyları çıplak ayak ve ecza tipi boy ölçüm aleti ile ölçülmüştür. Vücut ağırlıkları ise ecza tipi baskül ile çıplak olarak ölçülmüştür.
3.2.1.2. El Kavrama Kuvvetleri Ölçümü
Test, önkol fleksör kaslarının temel kuvvetini ölçer.
Deneklerin el kavrama kuvvetlerinin ölçümü 0-100 kg arası kuvvet ölçen Therapeutic Instruments Clifton el dinamometresi ile yapılmıştır.
Denekler ayakta, kolları aşağı sarkık vaziyette dinamometreyi pençe ile kavrayıp, maksimum kuvvette sıkarak ölçümler
gerçekleştirilmiştir. Ölçümler 3 kez tekrarlanarak en iyi sonuç değerlendirilmiştir.(42)
3.2.1.3. Vücut Yağ Yoğunluğu ve Yüzdesi Ölçümü
Deri altı yağ ölçümü 0-60 mm kalınlığı ölçen Skinfold Cliper ile test edilmiştir. Ölçümler üst bacak, karın suprailliac, subscapular, göğüs ve triceps olmak üzere alt bölgeden alınmıştır.
Ölçümlerin değerlendirilmesi, Behnke ve Wilmore’ un vücut yoğunluğu, vücut yağ yüzdesi formülü ile hesaplanmıştır.(42)
Formül
Vücut Yoğunluğu (gr/ml) = 1.08543-0.00086 (SF Karın) – 0.00040 (SF Bacak)
Vücut Yağ Yüzdesi =
(
__4.950__ _ 4.500)
.100Yoğunluk SE = 0.0064
3.2.1.4. Anaerobik Güç Ölçümü
Sargent sıçrama testi ile yapılmıştır (Sargent Jump).
Bu ölçümde kişinin ayakta uzanabildiği yükseklik ile sıçrayarak dokunabildiği nokta arasındaki mesafe (m) olarak ölçülür.Ayrıca deneklerin hassas bir terazi ile vücut ağırlıkları ölçülür.Aşağıdaki formül ile anaerobik güç hesaplaması yapıldı.(2,10)
P = (V49 (W) V D)
P = Anaerobik güç (kg-m/sn) W = Vücut ağırlığı (kg)
D = Sıçrama Mesafesi (m) V49 = Standart zaman (sn)
3.2.1.5. Aerobik Güç Ölçümü
Aerobik güç ölçümü için 20 mt’lik mekik koşu testi uygulandı.
Denekler 20 m’lik mesafeyi gidiş-dönüş olarak koşturuldu. Koşu hızı belli aralıklarla sinyal sesi veren bir kasetçalarla denetlendi. Denek ilk sinyal sesinde koşusuna başladı ve ikinci sinyal sesine kadar diğer çizgiye ulaşmaya çalıştı. İkinci sinyal sesini duyduğunda ise, tekrar geri dönerek başlangıç çizgisine döndü ve koşu sinyallerle devam ettirildi (42).
3.2.1.6. İstirahat Kalp Atım Sayısı
Dokunma yöntemi ile kalp atım sayısının belirlenmesinde bilekteki radial arterden yararlanıldı. Ölçüm yapılırken, ölçümü yapan kişi işaret ve orta parmaklarını radial artere koyarak nabzı 15 saniye süre ile sayarak çıkan sonucu dört ile çarptı ve elde edilen değer kaydedildi (42).
3.2.2. Motorik Spor Testleri Ölçüm Metodları (Alan Testleri)
3.2.2.1. Genel Koordinasyon Ölçüm Testi
H.Haag ve H. Dassel’in Geliştirmiş oldukları kombine parkur testi deneklere ayrı ayrı uygulandı. Başla işareti ile teste başlanır. Denek çıkıştan hemen sonra, jimnastik minderi üzerinde öne takla atar. Sonra ayağa kalkarak karşısındaki yan yatık ara jimnastik kasa parçasının içinden geçerek cimnastik bankının üzerinde koşar. Sonra biraz ileride bulunan sağlık topunu alarak önündeki jimnastik bankının üzerine yuvarlanır. Daha sonra sağlık topunu çemberin içine koyarak jimnastik paraleli arasından slalom yapar ve süratle koşarak parkurunu tamamlar.
Tablo-3 : Genel Koordinasyon Testi (8) KUVVET
DİNAMİK KUVVET Direnç Yenen Çalışma -Konsantrik Kasılma -Oksotonik Kasılma
Durumu Koruyan Çalışma -İzometrik Kasılma
STATİK KUVVET
PASİF ÇALIŞMA -Eksantrik Kasılma -İzometrik Kasılma
3.2.2.2. Reaksiyon Zamanı Ölçüm Testi
Denek sandalyede eli rahat olacak biçimde durur.
Başparmak ve işaret parmak uçları Vücudun ön kısmında duracak şekilde hazır duruma getirilir.Baş parmak ve işaret parmağı birbirine horizontal olmalıdır.
Test eden kişi test sopasını ucundan ve deneğin baş ve işaret parmağının arasında olacak şekilde tutar.Taban çizgisi,deneğin baş parmağının üst yüzeyi ile aynı hizada olmalıdır.
Deneğin direkt olarak konsantrasyon bölgesine bakması sağlanır. Denek kesinlikle testi yapan kişinin eline bakmadan elini aşağı yukarı hareket ettirerek düşen cetveli yakalamaya çalışmalıdır.3 deneme yapılır ve en iyi sonuç kaydedilir (34).
3.2.2.3. Dikey Sıçrama Testi
Denek duvara yan döner. Kollarını gergin olarak uzatır, ayaklarının yerle temasına dikkat edilerek ölçüm yapılır. Denek başlangıç ölçümünden sonra, bulunduğu yerden adım almadan çift ayak sıçrayarak en üst noktaya değmeye çalışır. Sıçrama cm cinsinden ölçülür.(6,11,17).
Test 3 kere tekrarlanarak en iyi ölçüm değerlendirmeye alınır. Duvar bir cm aralarla işaretlenir. Test bacak kaslarının sıçrama kuvvetini tespit eder. Deneğin anaerobik gücünü bulmak için kullanılmıştır.
3.2.2.4. 30 mt. Koşu Testi
Deneklere ölçülü zeminde çıkış noktasında hazır durumda bekler. Çıkış işareti ile birlikte maksimal hız ile 30 metre koşar. Başlangıç ve bitiş arasındaki süre kronometre ile tespit edilir. Sporcuya 2 hak verilir, en iyi zaman değerlendirmeye alınır(37).
3.2.2.5. Mekik Testi
Hareketi uygulayan sırt üstü yatar ve eller ensede kilitlenir.
Bacakların yere tesit edilmesine yardımcı olunur.30 sn süre ile bu hareket yapılır. Her hareket 1 puan olarak değerlendirilir(37).
Test, karın fleksör kaslarının kuvvet ve dayanıklılığını ölçmektedir.
3.2.2.6. Maksimal Kuvvet Ölçümü
Bu Ölçüm metodu, bench-press ve squad hareketlerinin değerlendirilmesinde kullanılmıştır.Sporcunun her hareketi için, kaldırabileceği maksimal kilo tespit edilmiştir.(38)
Test, kol ekstansör kasları ve bacak ekstansör kaslarının temel kuvvetini ölçer. Ölçüm öncesi deneklerin ısınması için zaman verilmiş, hafif ağırlıklarla kaldırma tekniği anlatılmıştır.
3.2.2.7. Tekniği Ölçme (Robot Testi)
Bu testte, denekler, Butterfly firması tarafından Masa Tenisi için özel olarak yapılmış (dk’ da 55 top) top atan robota karşı oynamışlardır. Denekler robottan gelen topları, Forehand atak ve Forehand Spin tekniği ile karşı masanın Forehand ve Backhand köşesine göndermeye çalışmışlardır. Çalışmadan önce deneklere bir örnek gösterilmiştir. Denekler sırasıyla robot’a karşı oynamışlar ve teste bundan sonra başlanmıştır. Değerlendirme hata cinsinden yapılmıştır.(34)
3.2.2.8. Esneklik Ölçümü
Esneklik ölçümü için deneklere otur ve uzan testi uygulanmıştır. Metod olarak denekler yere oturtulmuş ve çıplak ayak tabanları düz bir şekilde test sehpasına dayandırılmıştır. Denekler, gövdeden ileri doğru eğilerek, dizlerini bükmeden elleri vücudunun önünde olacak şekilde, uzanabildikleri kadar öne uzanarak, bu şekilde en uzak noktaya ulaşmaya çalışmışlardır (42).
3.3. DENEY GRUBUNA UYGULANAN ANTRENMAN PROGRAMI
3.3.1. Çalışma Metodu
Uygulama Grubu : 10 erkek sporcu Uygulama Süresi : 8 hafta
Haftalık Antrenman Sayısı : 3 gün
Programdaki antrenmanın şiddeti, yoğunluğu : %20-40 Uygulama sayısı : 20-40
Alıştırma Temposu : Akıcı
Dinlenme süresi : Yarım dinlenme Set sayısı : 10-20
Setler arası dinlenme : Yarım dinlenme
Kullanılan araçlar : Halter, minder, squat sehpası, bench-press aleti
3.3.2. Çalışmanın Uygulama Şekli 1. Squat Çalışması (ayak)
2. Bench-press (kol) 3. Mekik
4. Sağa sola kayma adımı
5. Duvara sabit lastiği çekme (FH-BH) 6. Şınav hareketi
3.3.3. Deney Grubunda Uygulanan Antrenman Çizelgesi Tablo-4
Çalışma (Tekrar Sayısı)
Hafta Gün Gün Yap.
Çlş. 20 25 25 30 35 40 1 1
2 3
Pt Ç Cu
++
++
++
**
**
**
xx xx xx 2
4 5 6
Pt Ç Cu
++
++
++
**
**
**
xx xx xx 3
7 8 9
Pt Ç Cu
++
++
++
**
**
**
xx xx xx 4
10 11 12
Pt Ç Cu
++
++
++
**
**
**
xx xx xx 5 13
14 15
Pt Ç Cu
++
++
++
**
**
**
xx xx xx 6 16
17 18
Pt Ç Cu
++
++
++
**
**
**
xx xx xx 7
19 20 21
Pt Ç Cu
++
++
++
**
**
**
xx xx xx 8
22 23 24
Pt Ç Cu
++
++
++
**
**
**
xx xx xx Çalışma saati: 17.00-19.00
3.4. İSTATİSTİKSEL METOD
Çalışmada deney ve kontrol gruplarının antrenman öncesi ve sonrası gelişim farklarını tespiti için grupların test ölçüm sonuçlarını aritmetik ortalamaları (x¯) ve standart sapmaları (ss)hesaplanmış bağımsız gruplarda farka ait “t” testi kullanılmıştır. Sonuçların, 0,01 ve 0.05 önem seviyesinde anlamlı olup olmadığı araştırılmıştır. İstatistiksel işlemler Samsung marka bilgisayarda statview 512th paket programı ile yapılmıştır.
4. BULGULAR
4.1. Deney ve Kontrol Grubunun Fiziksel Özellikleri
4.1.1.Deney ve kontrol grubunun yaş ve boy ortalaması
Tablo-5
Denek grubu Kontrol grubu
N=10 Minimum Maximum _
X SS Minimum Maximum _ X
SS YAS (yıl) 16,00 18,00 17,10 ,88 16,00 18,00 17,00 ,82
BOY(cm) 168,00 174,00 170,60 1,90 168,00 172,00 170,00 1,49
4.1.2. Denek ve kontrol gruplarının vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları
ve vücut yağ yüzdelerinin antrenman öncesi değerlerinin karşılaştırılması.
Tablo-6
Değişkenler N= 10 _
X SS X1-X2 SS t
Deney 63,10 3,37 Vücut ağırlığı (kg)
Kontrol 63,42 2,07 -,32 1,25 ,256 Deney 6,02 1,16
Triceps (mm)
Kontrol 7,73 2,01 -1,71 ,73 2,332*
Deney 8,03 2,53 Karın (mm)
Kontrol 8,89 2,95 -,86 1,23 ,699 Deney 6,37 2,86
İliac (mm)
Kontrol 9,26 3,76 -2,89 1,49 1,935
Deney 7,87 1,27 Scapula (mm)
Kontrol 8,20 1,13 -,33 ,54 ,614
Deney 7,89 1,39 Bacak (mm)
Kontrol 9,19 2,03 -1,30 ,78 1,670 Deney 5,15 1,25
Göğüs (mm)
Kontrol 6,10 1,32 -,95 ,57 1,657 Deney 10,33 ,91
%VY Kontrol 15,60 1,65 -5,28 ,60 8,873**
Deney 1,08 ,01 Vücut yağ yoğunluğu
Kontrol 1,06 ,00 ,02 ,00 8,764**
Deney 56,65 3,19 Yağsız vücut ağırlığı (kg)
Kontrol 53,51 1,87 3,14 1,17 2,682*
*P<0.05, **P<0.01
Tablo 6’ya bakıldığında denek ve kontrol grubunun antrenman öncesi vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdesi değerleri karşılaştırıldığında Triceps deri kalınlığı, ve yağsız vücut ağırlığı değerlerinde p<0.05 anlamlılık düzeyinde, vücut yağ yüzdesi ve vücut yağ yoğunluğu değerlerinde p<0.01 anlamlılık düzeyinde fark olduğu görülmüştür.
4.1.3. Denek ve kontrol gruplarının fiziksel, fizyolojik ve kuvvet, antrenman öncesi değerlerinin karşılaştırılması
Tablo-7
Değişkenler N=10
_
X SS X1-X2 SS t
Deney 66,20 4,05
İstirahat kalp atım
sayısı (atım/dk) Kontrol 70,60 3,17 -4,40 1,63 2,706*
Deney 14,30 2,00
Genel koordinasyon Kontrol 15,40 1,51 -1,10 ,79 1,388
Deney 24,60 1,65
Mekik (adet) Kontrol 27,80 2,25 -3,20 ,88 3,628**
Deney 53,55 4,00
M. benchpress (kg) Kontrol 50,05 7,31 3,50 2,63 1,329
Deney 87,00 5,38
M.yarım squat (kg) Kontrol 75,05 12,02 11,95 4,16 2,870*
Deney 41,82 3,52
Sağ el kavrama kuvveti
(kg) Kontrol 43,76 4,63 -1,94 1,84 1,055
Deney 36,66 3,39
Sol el kavrama kuvveti
(kg) Kontrol 39,05 3,38 -2,39 1,52 1,577
Deney ,18 ,02
Reaksiyon zamanı (sn) Kontrol ,17 ,02 ,01 ,01 ,805
Deney 4,96 ,37
30 m sprint (sn) Kontrol 4,97 ,19 -,01 ,13 ,046
Deney 26,00 2,00
Teknik Kontrol 27,60 3,24 -1,60 1,20 1,329
Deney 47,50 5,15
Dikey sıçrama (cm) Kontrol 44,50 5,91 3,00 2,48 1,210 Deney 121,67 9,33
Anaerobik güç (kg
m/sn) Kontrol 117,29 8,02 4,38 3,89 1,125
Deney 31,01 2,73
Aerobik güç (ml/kg/dk) Kontrol 31,44 2,85 -,43 1,25 ,345
Deney 34,10 5,92
Esneklik (cm) Kontrol 36,80 3,55 -2,70 2,18 1,237
*P<0.05,**P<0.01
Tablo7’de görüldüğü gibi denek ve kontrol grubunu antrenman öncesi fiziksel, fizyolojik ve kuvvet değerleri karşılaştırıldığında istirahat kalp atım sayısında maksimum yarım squatta p<0.05 anlamlılık
düzeyinde mekik değerinde p<0.01 anlamlılık düzeyinde fark olduğu tespit edilmiştir.
4.1.4. Denek ve kontrol gruplarının vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdelerinin antrenman sonrası değerlerinin karşılaştırılması Tablo-8
Değişkenler N =10
_
X SS X1-X2 SS t
Deney 61,45 3,18
Vücut ağırlığı (kg) Kontrol 63,48 2,30 -2,03 1,24 1,638
Deney 5,01 1,07
Triceps (mm) Kontrol 8,25 2,21 -3,24 ,78 4,182**
Deney 6,59 1,70
Karın (mm) Kontrol 9,91 2,39 -3,32 ,93 3,579**
Deney 5,79 2,37
İliac (mm) Kontrol 9,61 3,76 -3,82 1,41 2,718*
Deney 7,48 1,27
Scapula (mm) Kontrol 7,91 1,43 -,43 ,61 ,711
Deney 6,35 ,95
Bacak (mm) Kontrol 9,80 1,62 -3,45 ,59 5,807**
Deney 4,68 1,10
Göğüs (mm) Kontrol 6,23 1,42 -1,55 ,57 2,723*
Deney 9,51 ,62
%VY Kontrol 16,07 1,86 -6,56 ,62 10,565**
Deney 1,08 ,00
Vücut yağ
yoğunluğu Kontrol 1,06 ,00 ,02 ,00 10,200**
Deney 55,67 3,03
Yağsız vücut ağırlığı
(kg) Kontrol 53,21 1,74 2,46 1,10 2,229*
*P<0.05, **P<0.01
Tablo 8’e bakıldığında denek ve kontrol grubunun antrenman sonrası vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdesi değerleri karşılaştırıldığında iliac ve göğüs deri kalınlığı, yağsız vücut ağırlığı değerlerinde p<0.05 anlamlılık seviyesinde, triceps, karın ve bacak deri kalınlığı, vücut yağ yüzdesi, vücut yağ yoğunluğu değerlerinde p<0.01 anlamlılık düzeyinde fark olduğu görülmektedir.
4.1.5. Denek ve kontrol gruplarının fiziksel, fizyolojik ve kuvvet, antrenman sonrası değerlerinin karşılaştırılması
Tablo-9
Değişkenler N=10 _
X SS X1-X2 SS t
Deney 64,70 3,89
İstirahat kalp atım
sayısı (atım/dk) Kontrol 71,30 3,34 -6,60 1,62 4,074**
Deney 12,10 1,97
Genel koordinasyon Kontrol 15,50 1,58 -3,40 ,80 4,257**
Deney 27,60 1,58
Mekik (adet) Kontrol 27,90 3,03 -,30 1,08 ,277
Deney 60,40 4,90
M. benchpress (kg) Kontrol 49,20 5,58 11,20 2,35 4,768**
Deney 102,50 13,18
M.yarım squat (kg) Kontrol 72,00 11,35 30,50 5,50 5,545**
Deney 46,82 3,67
Sağ el kavrama kuvveti
(kg) Kontrol 44,54 5,27 2,28 2,03 1,122
Deney 40,44 3,74
Sol el kavrama kuvveti
(kg) Kontrol 38,89 3,27 1,55 1,57 ,987
Deney ,15 ,01
Reaksiyon zamanı (sn) Kontrol ,17 ,02 -,02 ,01 2,303*
Deney 4,36 ,10
30 m sprint (sn) Kontrol 5,01 ,17 -,65 ,06 10,308*
*
Deney 21,30 3,53
Teknik Kontrol 29,40 3,06 -8,10 1,48 5,482**
Deney 52,20 4,32
Dikey sıçrama (cm) Kontrol 44,80 5,22 7,40 2,14 3,454**
Deney 123,25 7,63 Anaerobik güç (kg
m/sn) Kontrol 117,88 7,84 5,37 3,46 1,552
Deney 31,92 2,34
Aerobik güç (ml/kg/dk) Kontrol 30,93 3,08 ,99 1,22 ,810
Deney 35,40 6,11
Esneklik (cm) Kontrol 36,20 4,10 -,80 2,33 ,344
*P<0.05,**P<0.01
Tablo 9’da görüldüğü gibi denek ve kontrol grubunu antrenman sonrası fiziksel, fizyolojik ve kuvvet değerleri karşılaştırıldığında reaksiyon zamanı değerinde p<0.05 anlamlılık düzeyinde İstirahat kalp atım sayısı, Genel koordinasyon, Maksimum Benchpress Maksimum yarım squat, 30 m sprint, Teknik ve Dikey
sıçrama değerlerinde ise p<0.01 anlamlılık düzeyinde fark olduğu tespit edilmiştir.
4.1.6. Denek gurubunun vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ
yüzdelerinin antrenman öncesi ve sonrası değerlerinin karşılaştırılması
Tablo-10
Değişkenler N=10 _
X SS X1-X2 SS t
Ant.Ön. 63,10 3,37
Vücut ağırlığı (kg) Ant.Son 61,45 3,18 1,65 ,75 6,983**
Ant.Ön. 6,02 1,16
Triceps (mm) Ant.Son 5,01 1,07 1,01 ,46 6,935**
Ant.Ön. 8,03 2,53
Karın (mm) Ant.Son 6,59 1,70 1,44 ,95 4,799**
Ant.Ön. 6,37 2,86
İliac (mm) Ant.Son 5,79 2,37 ,58 ,66 2,766*
Ant.Ön. 7,87 1,27
Scapula (mm) Ant.Son 7,48 1,27 ,39 ,56 2,223 Ant.Ön. 7,89 1,39
Bacak (mm) Ant.Son 6,35 ,95 1,54 ,56 8,694**
Ant.Ön. 5,15 1,25
Göğüs (mm) Ant.Son 4,68 1,10 ,47 ,18 8,127**
Ant.Ön. 10,33 ,91
%VY Ant.Son 9,51 ,62 ,81 ,36 7,253**
Ant.Ön. 1,08 ,01 Vücut yağ yoğunluğu
Ant.Son 1,08 ,00 -,00 ,00 1,500 Ant.Ön. 56,65 3,19
Yağsız vücut ağırlığı (kg) Ant.Son 55,67 3,03 ,98 ,66 4,698**
*P<0.05, **P<0.01, Ant.Ön.: Antrenman öncesi, Ant.Son.: Antrenman sonrası
Tablo 10’da denek grubunun antrenman öncesi ve sonrası vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdesi değerleri karşılaştırıldığında İliac deri kalınlığında p<0.05 anlamlılık düzeyinde fark bulunurken, Triceps, Karın,
Bacak ve Göğüs deri kalınlığı, Vücut ağırlığı, vücut yağ yüzdesi ve yağsız vücut ağırlığı değerlerinde ise p<0.01 anlamlılık düzeyinde fark olduğu görülmektedir.
4.1.7. Kontrol gurubunun vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdelerinin antrenman öncesi ve sonrası değerlerinin karşılaştırılması
Tablo-11
Değişkenler N=10
_
X SS X1-X2 SS t
Ant.Ön. 63,42 2,07
Vücut ağırlığı (kg) Ant.Son 63,48 2,30 -,06 ,53 ,360 Ant.Ön. 7,73 2,01
Triceps (mm) Ant.Son 8,25 2,21 -,52 ,59 2,786*
Ant.Ön. 8,89 2,95
Karın (mm) Ant.Son 9,91 2,39 -1,02 1,32 2,450*
Ant.Ön. 9,26 3,76
İliac (mm) Ant.Son 9,61 3,76 -,35 ,16 7,000**
Ant.Ön. 8,20 1,13
Scapula (mm) Ant.Son 7,91 1,43 ,29 ,80 1,141
Ant.Ön. 9,19 2,03
Bacak (mm) Ant.Son 9,80 1,62 -,61 1,07 1,804
Ant.Ön. 6,10 1,32
Göğüs (mm) Ant.Son 6,23 1,42 -,13 ,22 1,857
Ant.Ön. 15,60 1,65
%VY Ant.Son 16,07 1,86 -,47 1,74 ,853
Ant.Ön. 1,06 ,00
Vücut yağ yoğunluğu Ant.Son 1,06 ,00 ,00 ,00 1,000 Ant.Ön. 53,51 1,87
Yağsız vücut ağırlığı
(kg) Ant.Son 53,21 1,74 ,30 1,30 ,738
*P<0.05, **P<0.01, Ant.Ön.: Antrenman öncesi, Ant.Son.: Antrenman sonrası
Tablo 11’de kontrol gurubunun vücut ağırlığı, deri kalınlıkları, yağsız vücut ağırlıkları, vücut yağ yoğunlukları ve vücut yağ yüzdelerinin antrenman öncesi ve sonrası değerlerinin karşılaştırıldığında triceps ve karın deri kalınlığı değerlerinde p<0.05, iliac deri kalınlığı değerinde ise p<0.01 anlamlılık düzeyinde fark olduğu görülmektedir.
4.1.8. Denek grubunun fiziksel, fizyolojik ve kuvvet değerlerinin antrenman öncesi ve sonrası karşılaştırılması
Tablo-12
Değişkenler N=10
_
X SS X1-X2 SS
t
Ant.Ön. 66,20 4,05 İstirahat kalp atım sayısı (atım/dk)
Ant.Son 64,70 3,89
1,50 1,35 3,503**
Ant.Ön. 14,30 2,00 Genel koordinasyon
Ant.Son 12,10 1,97
2,20 1,23 5,659**
Ant.Ön. 24,60 1,65 Mekik (adet) Ant.Son 27,60 1,58
-3,00 ,67 14,230**
Ant.Ön. 53,55 4,00 M. benchpress (kg) Ant.Son 60,40 4,90
-6,85 2,96 7,310**
Ant.Ön. 87,00 5,38 M.yarım squat (kg) Ant.Son 102,50 13,18
-15,50 10,92 4,490**
Ant.Ön. 41,82 3,52 Sağ el kavrama kuvveti (kg)
Ant.Son 46,82 3,67
-5,00 2,34 6,763**
Ant.Ön. 36,66 3,39 Sol el kavrama kuvveti (kg)
Ant.Son 40,44 3,74
-3,78 1,10 10,864**
Ant.Ön. ,18 ,018 Reaksiyon zamanı (sn) Ant.Son ,15 ,013
,03 ,01 7,364**
Ant.Ön. 4,96 ,37 30 m sprint (sn) Ant.Son 4,36 ,10
,60 ,30 6,259**
Ant.Ön. 26,00 2,00
Teknik Ant.Son 21,30 3,53
4,70 3,80 3,909**
Ant.Ön. 47,50 5,15 Dikey sıçrama (cm) Ant.Son 52,20 4,32
-4,70 1,70 8,728**
Ant.Ön. 121,67 9,33 Anaerobik güç (kg m/sn)
Ant.Son 123,25 7,64
-1,58 8,25 ,606
Ant.Ön. 31,01 2,73 Aerobik güç (ml/kg/dk) Ant.Son 31,92 2,34
-,91 ,65 4,423**
Ant.Ön. 34,10 5,92 Esneklik (cm) Ant.Son 35,40 6,11
-1,30 ,82 4,993**
*P<0.05, **P<0.01, Ant.Ön.: Antrenman öncesi, Ant.Son.: Antrenman sonrası
Tablo 12’de görüldüğü gibi denek grubunun fiziksel, fizyolojik ve kuvvet antrenman öncesi ve sonrası değerleri karşılaştırıldığında anaerobik değerlerinde anlamlı bir fark (p>0.05) olmazken, diğer değerlerde p<0.01 anlamlılık seviyesinde fark olduğu tespit edilmiştir.
4.1.9. Kontrol grubunun fiziksel, fizyolojik ve kuvvet değerlerinin antrenman öncesi ve sonrası karşılaştırılması
Tablo-13
Değişkenler
N=10 _
X SS X1-X2 SS t
Ant.Ön. 70,60 3,17 İstirahat kalp atım
sayısı (atım/dk) Ant.Son. 71,30 3,34 -,70 1,42 1,561 Ant.Ön. 15,40 1,51
Genel koordinasyon Ant.Son. 15,50 1,58 -,10 ,99 ,318 Ant.Ön. 27,80 2,25
Mekik (adet) Ant.Son. 27,90 3,04 -,10 1,66 ,190 Ant.Ön. 50,05 7,31
M. benchpress (kg) Ant.Son. 49,20 5,58 ,85 4,77 ,564 Ant.Ön. 75,05 12,02
M.yarım squat (kg) Ant.Son. 72,00 11,35 3,05 6,30 1,531 Ant.Ön. 43,76 4,63
Sağ el kavrama
kuvveti (kg) Ant.Son. 44,54 5,27 -,78 2,13 - 1,160 Ant.Ön. 39,05 3,38
Sol el kavrama
kuvveti (kg) Ant.Son. 38,89 3,27 ,16 1,04 ,488 Ant.Ön. ,17 ,02
Reaksiyon zamanı
(sn) Ant.Son. ,17 ,02 ,002 ,01 ,688
Ant.Ön. 4,97 ,19
30 m sprint (sn) Ant.Son 5,01 ,17 -,04 ,10 1,195 Ant.Ön. 27,60 3,24
Teknik Ant.Son 29,40 3,06 -1,80 1,40 4,070
**
Ant.Ön. 44,50 5,91
Dikey sıçrama (cm) Ant.Son 44,80 5,22 -,30 3,02 ,314 Ant.Ön. 117,29 8,02
Anaerobik güç
(kg m/sn) Ant.Son 117,88 7,84 -,58 4,09 ,452 Ant.Ön. 31,44 2,85
Aerobik güç
(ml/kg/dk) Ant.Son 30,93 3,08 ,51 ,86 1,868 Ant.Ön. 36,80 3,55
Esneklik (cm) Ant.Son 36,20 4,10 ,60 1,27 1,500
*P<0.05, **P<0.01, Ant.Ön.: Antrenman öncesi, Ant.Son.: Antrenman sonrası
Tablo 9’da görüldüğü gibi kontrol grubunun fiziksel, fizyolojik ve kuvvet antrenman öncesi ve sonrası değerleri karşılaştırıldığında teknik değerinde p<0.01 anlamlılık seviyesinde fark olduğu tespit edilmiştir.
5. TARTIŞMA VE SONUÇ
Bu çalışmada kuvvette devamlılık antrenman metodunun 16- 18 yaş grubu erkek masa tenisçilerin bazı motorik özelliklerine etkisi araştırılmıştır. Araştırmada iki grup oluşturulmuştur. Deney grubu kuvvette devamlılığa yönelik dairesel antrenman metoduyla çalışırken kontrol grubu sadece teknik antrenmanlara katılmıştır.
Kuvvette devamlılık antrenmanı yaptırılırken, antrenmanın miktarı ve niteliği ile ilgili olarak literatürde tavsiye edilen antrenman süresinin (6-8 hafta), antrenman frekansına (3-4 gün) ve şiddetin maksimal kuvvetin %20-40’ı arasında olması prensibine dikkat edilerek ve özellikle egzersizlerin literatürde önerilen tekrar sayısı, alıştırma temposu, dinlenme süresi (yarım dinlenme) göz önüne alınarak gerçekleştirilmiştir.(32)
Yapılan araştırmalarda göstermektedir ki haftada 3 günden fazla kuvvet gelişimi amacıyla yapılan antrenmanlarda kuvvet artışında durgunluk eğilimi görülürken 2 günden az uygulamalarda ise kuvvet gelişiminde anlamlı ilerlemeler görülmektedir.(31)
Bu hususlar göz önüne alınarak altı egzersizden oluşan antrenman programı 10-20 set ve egzersizlerin uygulama tekrarı 20-40 olarak planlanmış antrenmanlar haftada 3 gün olmak üzere 8 haftada gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada, deney grubunun antrenman programı, kuvvet gelişimi açısından etkili sonuçlar vermiştir. Kuvvetin gelişimini belirleyen parametrelerde maksimal bench-press, maksimal yarım squat sağ el ve sol el kavrama kuvveti program öncesine göre anlamlı bir şekilde artmıştır.
Deney grubunun antrenman sonrası bench-press değerleri, yarım squat değerlerinde p<0.01 antrenman öncesine göre anlamlı gelişmeler bulunmuştur.
Çimen, Erol 16-18 yaş grubu masa tenisçi ve basketbolcular üzerinde yapmış olduğu çabuk kuvvet antrenmanları sonrası kuvvette önemli artışlar elde etmişlerdir.(5,8)
Gravers ve arkadaşları 8 hafta ve haftada 3 gün yapılan kuvvet antrenmanları ile %25 ten fazla kuvvet gelişimi meydana gelebileceğini açıklamışlarıdır.
Yaptığımız çalışma sonucu elde edilen değerler maksimal bench-press maksimal yarım squat sağ ve sol el kavrama kuvvetindeki meydana gelen artışların yanı sıra maksimal kuvvetteki gelişimide sağlamaktadır.
Kuvvet antrenmanlarında en iyi verimi elde etmek yüklenme prensiplerine ve uygulama süresinin niteliğine bağlıdır. Kuvvet değerlerinde ki bu artış antrenmanın süresine ve şiddetine bağlı olarak gerçekleşmiştir diyebiliriz.
Hickson 8 haftalık antrenman sonrasında kuvvette artış kaydetmiştir.(17)
Araştırmada deney grubuna uygulanan antrenman sonrasında deney grubunun vücut yağ yüzdelerinde anlamlı bir düşüş keydedilmiştir. Bu da dayanıklılığa yönelik kuvvette dayanıklılık antrenmanlarının bir sonucu olduğunu söyleyebiliriz. Vücut yağ yüzdesinde meydana gelen anlamlı azalma antrenman programında oluşan hızlı metabolizma sonucu yağların oksidasyonuna uğrayarak azaldığını göstermektedir. Yağsız vücut ağırlığında meydana gelen ve istatistiksel öneme sahip olmayan artış ise kilo kaybı ve vücut yağ yüzdesi azalımı ile ilişkilidir diyebiliriz.
Sailors yaş ortalaması 12 ve 24 yaş olan erkek denekler üzerinde uyguladığı ağırlık çalışması sonucunda her iki grupta vücut ağırlığındaki değişmeyi anlamlı bulmuştur. (33)
Erol 16-18 yaş grubu basketbolcularda uyguladığı 8 haftalık ağırlık çalışması sonucunda vücut yağ yüzdelerinde anlamlı bir düşüş tespit etmiştir. Sonuç olarak bizimde bulmuş olduğumuz değerler literatürle benzerlik göstermekte olup 8 haftalık haftada 3 gün uygulanan kuvvetde
