A M E R İ K A N Y A Z I H A N E BİNALARININ P L Â N L A N M A S I
İstanbuldaki Amerikan Haberler Servisi (USIS) bu makaleyi münhasıran istima-lini taleb eden ARKİTEKT mecmuası
için hazırlamıştır
Birleşmiş Milletler (Sekreterlik) binası
Birleşmiş Milletler binasının baş mimarı Wallace Hârrison, yarının yazıhane binasını bir buz dolabı İstı-lahına göre mütalâa etmektedir. Yazın sıca'k havayı tec-rit etmek kışın soğuk havayı tectec-rit etmekten daha mü-himdir. Bu itibarla hava tertibatını havi bir binanın duvarları buz dolabında olduğu gibi dışardaki değişik sühunetin içeriye sirayetine mâni olmak üzere sıkıca tecrit edilmelidir. Bu maksada erişmek için en elveriş-li madde madendir. Hârrison, ilk defa olarak binaların duvarlarında taş yerine madenî malzeme kullanan mi-marlardan biridir. Birleşmiş Milletler Sekreterlik Bina-sı, New York şehrinde duvarlarında kâmilen cam ve madenî malzeme kullanılan ilk bina olacağı gibi, İowa eyâletinin Davenport şehrinde taşın yerini alüminyo-mun aldığı bir yazıhane binası mevcuttur.
Hava tertibatını havi binalarda pencerelerin yalnız silinmek için açılmaları şayanı tavsiyedir. Son zaman-larda yapılan binaların ekseriyetinde kilitli pencereler bulunmaktadır. Pencereler ancak cam silicileri tarafın-dan açılmaktadır. Birleşmiş Milletler Sekreterlik Bina-sı geri çevrilir pencerelerle teçhiz edilecektir. Bu suret-le camlar çevrisuret-lerek içerden silinefoisuret-lecektir,
Son seneler zarfında mühim ilerlemelerin kaydedil-diği hava tertibatı ve modern tenvirat mevzuları, bir-çok mimar tarafından müstakbel yazıhane binalarının
plânlarına tesir eden iki âmil olarak kabul edilmekte-dir. Bu itibarla binaların zahirî görünüşü daha basit o-lacağı gibi zaviye ve kıvrımların yerini umumiyetle düz hatlar alacaktır. Binaların dahilî tanzimatmda değişik-lik yapılacak ve lüzumsuz yere kullanılan hiç bir saha bulundurulmayacaktır, Hattâ bahsi geçen bu iki unsur binaların hiç penceresiz olarak inşasmı imkân dahiline koymaktadır. Bazı lâbroratuar ve fabrikaların bu tarzda inşa edilmiş olmasına rağmen hiç bir mimar penceresiz bir yazıhane binası tahayyül etmemektedir.
Müstakbel yazıhane binalarını tasvir ederken mi-marların en ziyade kullandıkları iki kelime aydınlık ve hafifliktir. Taş ve tuğla yığınları yerine hafif madenle-rin kullanılması ve cama daha ziyade yer verilmek su-retiyle daha fazla aydınlığın sağlanması derpiş edil-mektedir. Bu cereyan başlamış bulunmaktadır. Son za-manlarda Oklahoma eyâletinde bulunan Tulsa şehrin-de ve Louisiana eyaletinşehrin-de Baton Rouge şehrinşehrin-de inşa edilen iki yazıhane binasının duvarları hemen hemen camdan ibarettir, Böyle bir binada bulunan en ufak bir yazıhane odasının dahi asgarî iki penceresi, olacaktır.
Harpten sonra New York şehrinde inşa edilen ük yazıhane binası olan Üniversal Pictures Building de yarı cam bir binadır. Bu temayül bir çok hususlarda müstakbel yazıhane binalarına bir başlangıç teşkil
et-mektedir. Mimarlar hafif ve bükülme hassası olan çe-likten faydalanmak suretiyle eskidenberi cari olan muazzam ağır sütunlarla inşaat mülâhazasını bertaraf etmişlerdir. Muazzam sütunlar yerine buharın çıkış ve dönüşünü tanzim eden üzerinde mütenavip amudî çu-kurların yer aldığı daha çok sayıda narin sütunlar kullanmaktadırlar.
New York'da inşa edilmekte olan harp sonrası bi-nalarından biri bu yeni temayülün bir tezahürüdür İnşaat tarzı bakımından Üniversal Pictures binasına benzemekle beraber üçüncü kattan itibaren bu bina, arazinin yalnız yüzde 65 ini kaplamaktadır. 42 kat olduğu için de ideale yaklaşmaktadır. Maamafih Bir-leşmiş Milletler Sekreterlik binası mimarların ideali-ni daha fazla canlandıran bir bina olacaktır.
Chicagolu mimar Nathaniel A. Owin@s'in tahay-yül ettiği veçhile müstakbel yazıhane binaları yalnız üçüncü kata kadar arsanın tamamını işgal edecektir. Binanın bu kısmı zemin katındaki dükkânlar hariç, o-tomobillere park yeri olarak tahsis edilecektir. Üçün-cü katta bulunacak olan ağaçlı, çimenli ve havuzlu bahçenin ortasında arazinin yalnız sekizde birini işgal eden madenî ve camdan ibaret düz ve sade bina yük-selecektir. Evvelce fabrikada hazırlanan dış aksam, pencere destekleri ve haya tertibatı cihazlarını ihtiva etmektedir.
Binanın iç taksimatı sabit bölmelerle yapılmayıp tavan ve zemine tesbit edilen oluklar sayesinde binayı işgal edenlerin ihtiyaçlarına göre bölmeler tanzim edilebilecektir. Tadilâtın kolaylıkla yapılabilmesi için elektrik ve telefon telleri tavan ve zeminde raylar ü-zerine tesbit edilmektedir. Nathaniel Ovvings'in plân-larını hazırladığı mülptakbel ideal bina, bazı tadilât yapılmak suretiyle 20 katlı olarak hâlen Chicago'da inşa edilmektedir, Bu bina, Birleşik Amerika'da yazı-hane binalar'nın müstakbel tekâmülü yolunda ortaya atılan muhtelif sualleri cevaplandıracaktır.
K ü ç ü k H a b e r l e r :
Q İstanbul Belediyesi İmar Müdür Muavini Y. Mi-mar Selim Zeki Benar, Türkiye Sınaî Kalkınma Bankası İnşaat Şubesi Müdürlüğüne tayin edil-miştir. Meslekdaşımıza başarı dileriz.
Q Büyük Adada Anadolu klübü proje müsabakası neticelenmiştir:
Birinciliği: Y. Mimar Turgut Cansever, Y. Mimar Abdurrahman Hancı G.S.A.,
İkinciliği Y. Mimar Ercümend Bigat, Y. Mimar V a -hid Erhan, Y. Mimar Uğur Gündeş G.S.A.,
Üçüncülüğü: Y. Mimar Gülseren Seçkin İ.T.Ü., Mansiyon: Y. Mimar Bülend Berksan, Y. Mimar Ni-had Yücel G.S.A.,
Mansiyon: Y. Müh.Mimar Celile Butka, Y. Müh. -Mimar Kemal Butka.
O Topkapı Müzesi Müdürlüğünün, Deniz Müzesi Müdürü Halûk Y. Şehsuvaroğlu tayin edilmiş ve yeni vazifesine başlamıştır. Tebrik eder, başarı dileriz.
O İst. Belediyesi İmar Md. Y, Mimar Sedad Erkoğlu, Belediye Reis muavinliğine vekâleten tayin edil-miştir
O İstanbul eski Bayındırlık Müdürü Y. Müh. Bedri İst, Belediyesi İmar müdür muavinliğine tayin edilmiştir.
