• Sonuç bulunamadı

NÖROJENİK MESANE REHABİLİTASYONU

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "NÖROJENİK MESANE REHABİLİTASYONU"

Copied!
32
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

NÖROJENİK MESANE

REHABİLİTASYONU

(2)

Mesane fonksiyon bozuklukları;

İlaçlardan,

Bilişsel değişikliklerden,

Fiziksel yetersizliklerden,

Nörojenik nedenlerden kaynaklanabilir.

Mesanedeki fonksiyon bozukluğunun

nedeninin zamanında belirlenmesi, tedavisi

ve takibi şarttır.

(3)

Mesane fonksiyonunun normal olması için sağlam bir sinir sistemi gereklidir.

Miksiyon merkezleri ile afferent ve efferent

yolların nörojenik lezyonları sonucu mesanenin fonksiyonu bozulur. Bu durum NÖROJENİK

MESANE olarak adlandırılır.

(4)
(5)

Nedenler

Medulla spinalis yaralanması: en sık sebebidir.

Multipl skleroz

Kafa travması

Serebrovasküler olay

Tümörler

Siringomiyeli

Transvers miyelit

Disk hernisi

Spinal stenoz

Periferik nöropati

(6)

 Mesane idrarı düşük basınçta

biriktirerek depolayan ve uygun bir zamanda içeriğini tamamen ve etkin şekilde boşaltan bir organdır.

 Böbrekleri refludan korur ve üriner sistemi enfeksiyonlardan arındırır.

 Normal mesane kapasitesi 400-

500mldir.

(7)

 Mesane ve üretra parasempatik ve sempatik otonom sinir sistemi

tarafından innerve edilirler.

(8)

Laboratuvar ve radyolojik incelemeler

 24 saatlik idrarda kreatinin klirensi

 İntravenöz piyelografi

 Renal USG

 Renal sintigrafi

 İdrar tetkiki ve kültürü

 Sistoskopi

 Ürodinamik çalışmalar

(9)

Nörojenik mesane sınıflaması-II

Hiperrefleks detrüsör

Koordine sfinkterler

Dış sfinkter dissinerjisi

İç sifinkter diisinerjisi Arefleks detrüsör

Koordine sfinkterler

Relakse olmayan dış sfinkter

Denerve dış sfinkter

Relakse olmayan iç sfinkter

(10)
(11)

Tedavi

İşeme fonksiyon bozukluğu olan hastaların

tedavisindeki amaçlar 3 başlık altında toplanabilir:

1) böbrek fonksiyonunun bozulması, hidronefroz, böbrek taşı, piyelonefrit gibi üst üriner sistem

komplikasyonlarının gelişmesini engellemek

2)sistit, mesane taşı, reflü gibi alt üriner sistem komplikasyonlarının gelişmesini engellemek

3) hastanın toplumsal hayata en kolay şekilde geri

dönüşünü sağlayacak mesane eğitim programını

geliştirmek

(12)

Erken dönem

Spinal şok döneminde mesane tonusu kaybolmuş, detrüsör arefleksi ve mesane boynu kapalıdır.

Hasta mesanenin dolduğunu anlayamaz.

İstemli olarak işeyemez.

Bu dönemde üriner enfeksiyonları ve

mesanenin aşırı gerilmesini engellemek için

hastalar sonda ile kateterize edilir. Ancak

daha uygun olanı TAK ile şok döneminde

4x1/gün mesaneyi boşaltmaktır. Bu şekilde

uygulama mesanede reflex aktivitenin daha

erken dönmesine neden olur.

(13)

 Hastalar kısa sürede daimi sondadan çıkarılarak araklı kateterizasyona

geçilmelidir (TAK)

 Bu yöntemle enfeksiyon riski ve

ürolojik komplikasyonların azaldığı

gözlenmiştir.

(14)

TAK uygulama tekniği: hasta önce genital bölgesini daha sonra ellerini sabun ve suyla yıkar. Antiseptik solusyonun içinden aldığı sondayı üzerine sıvı vazelin dökerek takar ve çıkan idrarı bir ölçekli kaba toplayarak kaydeder. 4-6 saatte bir TAK uygulaması yapılır.

Mesanenin fazla gerilmesini engel olmak

için alınan sıvı miktarı 1500-1800ml üzerine

çıkmamalıdır.

(15)

Alınan ve çıkartılan sıvı bir çizelgeye işaretlenmelidir

Hastalar kataterler arasında işeme girişiminde bulunurlar.

Çıkan idrar miktarının 500-600cc nin altında tutulması önemlidir.

Rezidüel idrar 3 gün süre ile 100-150 cc nin altına inerse gece katateri kaldırılır.

Miktar azaldıkça kataterizasyon sıklığı azalır. En son sabah erken saattlerdeki katater kaldırılmalıdır.

Enfeksiyon gelişirse kültür alınmalıdır.

(16)

Kateter öncesinde hasta suprapubik vurma,crede manevrası valsalva manevrası gibi girişimlerle idrar yapmaya çalışmalıdır.

Crede manevrası özellikle bulbokavernöz refleksi +

olan,dış sfinkter aktivitesi artmış olan suprasakral

lezyonlu hastalarda kullanılmamalıdır. VUR neden

olabilir.

(17)

Geç dönem

 Spinal şok döneminden çıkıldıktan

sonra hastanın mesane fonksiyonları incelenmelidir.

 Ürodinami ile mesane kapasitesi ve

işeme sonrası kalan rezidüel idrar

miktarı belirlenmelidir.

(18)

Mesane eğitimi hastanın sıvı alımının ve idrar

boşaltılmasının birbirine uygun hale getirilmesi esasına dayanır.

Hasta ana öğünlerde 400ml, aralarda 200ml sıvı alır.Toplam 1800ml alır.

Hasta her 2-3 saatte genelde ana öğünlerden 1-1,5 saat sonra olacak şekilde idrar yapma giriminde bulunur.

Kateterizasyon 4-6 saatte bir yapılır ve rezidü ölçülür.

(19)

Rezidüel idrar miktarı azaldıkça kateterizasyon sıklığı azaltılır.

Hastalar genelde olaydan 3-4 ay sonrasına kadar aralıklı kateterizasyona ihtiyaç duyarlar.

Bizim hastalarımızın büyük bir kesimi uzun süre TAK uygulamak durumunda kalmaktadır.

Erken dönemde başlanan TAK uygulaması ile

%70 hastanın spontan idrar yapmaya

dönebildiğini gösteren çalışmalar vardır .

(20)

Nörojenik mesanede komplikasyonlar

 Böbrek taşı

 Hidronefroz

 Renal yetmezlik

 Mesane taşları

 Enfeksiyon

(21)

NÖROJENİK BARSAK

(22)

Nörojenik barsak tipleri

 İnhibe olmayan barsak disfonksiyonu:

Ponstaki defakasyon merkezi ile

korteksin arası bağlantı kesilir. stroke, kafa travması, MS, parkinson hastalığı gibi olaylarda ortaya çıkar.

 Rektumdan dolgunluk refleksi

başladığında defakasyon merkezi

korteks tarafından bastırılamaz ve

inkontinans oluşur.

(23)

Üst motor barsak disfonksiyonu:Sakral segmentin üzerindeki omurilik

yaralanmalarında

spinal defekasyon merkezinin korteksle bağlantısı kesilmiştir.

Medulla spinalis yaralanmalarından sonra olur.

Dış sfinkterin istemli kontraksiyonu bozulur.

Dış sfinkterlerde tonus artışı olur

(24)

Alt motor bozukluğunda barsak disfonksiyonu:

Sakral defakasyon merkezini, rektum ve anal bölgenin periferik sinirlerini tutan lezyonlarda olur.

Kauda equina sendromunda ve pelvik cerrahi sonrasında görülebilir.

Sakral defakasyon merkezi bozuktur.

İç sfinkter gevşer. Dış sfinkter denervedir.

İnkontinans vardır.

(25)

Rehabilitasyonu

Amaç; Düzenli ve yeterli barsak boşalması sağlanmalıdır.

Bu ÜMN yaralanmalarında her gün veya iki günde bir olmalıdır.

İnkontinans riskinin yüksek olduğu AMN

yaralanmalı hastalarda günde 2 kez boşaltım sağlanmalıdır.

Yeterli barsak boşalması, rahat bir şekilde yapılabilmesi

Barsak stimülanın gerekirse eklenmesi

düzenli olarak defakasyon reflekslerinin uyarılması

(dijital stimülasyon) ile mümkün olur.

(26)

Hastanın oturtulması ve egzersiz

yaptırılması hareketli olmasının sağlanması gerekir. Barsak hareketlerini arttırır.

Sürekli yatmamalıdır.

Hasta hep aynı saatte defakasyon yapmaya çalışmalıdır.

sabahları gastrokolik refleksi uyarıcı sıcak gıdaların faydası olabilir.

Öğünler düzenli saatlerde yenmeli ve atlanmamalıdır.

Hasta karnına masaj yapmalıdır.

(27)

 Hastalara yeterli sıvı verilmeli,

 ayrıca bol posa bırakan gıdalar kepek gibi eklenir.

 Bunlar yetersiz kalırsa laktuloz

eklenebilir.

(28)

 Defekasyon refleksini uyarmak için dijital stimülasyon,

 lavman veya rektal stimulan supozituarlar kullanılabilir.

 Bütün bunlar rektumun dolma refleksini uyararak peristaltizmi başlatırlar.

 Gerekli olursa medikal tedaviler

verilebilir.

(29)

İyi bir barsak rehabilitasyonu

barsağın tam olarak boşaltılması ile başlatılır, bunun için lavman yapılır.

ÜMN lezyonlu hastada gliserin

suppozituvar uuygulandıktan 15 dk sonra hasta tuvalete oturtulup öne eğilir, oturamıyorsa yan yatırılır,

defekasyon işlemi başlamamışsa 1 dk kadar dijital stimülasyon uygulanır ve beklenir. En fazla 4 kez dijital

stimülasyon uygulanır.

(30)

Hasta daha rahat defekasyon

yapabilir hale gelirse sadece dijital stimülasyon kullanılır, suppozituar kesilir. Ancak suppozituar ve dijital stimülasyona rağmen boşalma

olmuyorsa gece yatmadan önce ağızdan alınan stimülatör ilaçlar

kullanılır. ÜMN tipinde rahat boşalım

için gaytanın yumuşak olması tercih

edilir

(31)

AMN tipinde inkontinans riski anal tonus azaldığı için yüksektir. Bu nedenle sabah akşam boşaltım

yapılmalıdır. İnkontinansı önlemek için gayta hacimli olmalıdır, bunun için diyete kepek eklenmelidir.

Dijital stimülasyon AMN tipinde ÜMN tipi kadar etkin sonuç vermez, yine de uygulanır. Hastalar çoğu kez manuel olarak gaytayı çıkarmak zorunda

kalırlar.

(32)

 TEŞEKKÜRLER!!!!!!

Referanslar

Benzer Belgeler

savaşa nasıl girmediğini ve İsmet İnö­ n ü ’nün başarılı ve “kurnaz” taktiğini, o dönemin son tanıklarından biri olan emek­ li Büyükelçi Zeki

■ Mesane (idrar torbası) çıkımında, kas yapısında olan, mesane ile eş zamanlı ve isteğimiz dışı çalışan iç sfinkterin ve isteğimizle çalışan dış sfinkterin

Bu çalışmada, süper-enhancer ile ilişkilendirilen genlerin istatistiksel olarak anlamlı büyük oranda transkripsiyon faktörlerden oluşması, belirlenen

 Steril vücut boşluklarına uygulanan tüm işlemlerde olduğu gibi üriner kateterizasyon işleminde de cerrahi aseptik teknik kullanılmalıdır.. Doğru teknik kullanılması ve

According to the cases described so far, 6 were treated with TUR-MT (transurethral bladder resection), 3 were treated by partial cystectomy after TUR-MT, 8 were treated

BULGULAR: İlk TUR’da T1 evre mesane tümörü, yüksek dereceli ve 30mm’den büyük tümörü olan olgularda re-TUR da rezidüel tümör dokusu saptanma oranı istatistiksel

Küçük mesane hernileri genellikle herhangi bir yakın-maya yol açmazken, büyük, skrotal mesane hernisi olan has- talar alt üriner sistem semptomları, aralıklı skrotal şiş-

Yakın çalışınalarda ise mes<:me tümörlü has- talarda, rasgele biyopsi alınan ve pozitif gelen olgularm yineleme ve ilerleme risk- lerinde, rasgele biyopsi