TÜRKİYE’NİN SU KAYNAKLARI

(1)

cografyahocasi.com

TÜRKİYE’NİN SU KAYNAKLARI

(2)

NELER ÖĞRENECEKSİNİZ

Bu bölümde Türkiye’nin denizlerini, göllerini, akarsularını, yeraltı sularını ve ülkemizde su kaynaklarından yararlanma konusunu öğreneceksiniz.

Kazanım:

10.1.10. Türkiye’deki su varlıklarının genel özelliklerini ve dağılışını açıklar.

Kazanım:

10.1.11. Türkiye’deki su varlığını verimli kullanmanın ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerini değerlendirir.

(3)

Karadeniz

Marmara

Ege

Akdeniz

TÜRKİYE’NİN DENİZLERİ

Türkiye'nin üç tarafı Akdeniz, Karadeniz ve Ege Denizi ile çevrilidir. Ülke sınırları içerisinde Marmara Denizi de bulunmaktadır. Türkiye, adalar dâhil yaklaşık 8333 km’lik kıyı şeridine sahiptir. Bu kıyı şeridinin yaklaşık %24,34'ü Karadeniz, %11,20'si Marmara Denizi, %33,66'sı Ege Denizi ve %20,07'si de Akdeniz’de bulunmaktadır.

(4)

Tuzluluk

% 18

KARADENİZ

Yüz ölçümü 496.064 km²dir. Türkiye sınırlarındaki kıyı uzunluğu 1795 km’dir. Türkiye kıyılarında kıta sahanlığı dardır. Karadeniz’de 200 metrenin altındaki derinliklerde, kükürtlü hidrojen gazından dolayı canlı yaşayamaz.

Karadeniz

Tuz oranı en az

olan denizimizdir.

(5)

Ülkemizde deniz ürünlerinin %80’i Karadeniz’den elde edilmektedir.

(6)

Tuzluluk

% 22

MARMARA DENİZİ

Yüz ölçümü 11.350 km² olan Marmara, Türkiye’deki en küçük denizdir. Bir iç deniz olan Marmara, Türkiye’nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. İstanbul Boğazı ile Karadeniz’e, Çanakkale Boğazı ile de Ege Denizi’ne bağlanır.

Marmara

Denizi

(7)

İstanbul Ambarlı

Limanı

Marmara Denizi balıkçılık ve liman etkinliklerinden dolayı önemli bir yere

sahiptir.

(8)

İSTANBUL BOĞAZI

Marmara'yı Karadeniz’e bağlayan İstanbul Boğazı, dünya deniz ulaşımında önemli bir yere sahiptir. İstanbul Limanı, Türkiye’nin ihracat ve ithalatında âdeta dünyaya açılan bir kapıdır.

(9)

ÇANAKKALE BOĞAZI

Marmara’yı Ege’ye bağlayan Çanakkale boğazı stratejik açıdan önemli bir yere sahiptir. Boğaz işlek su yollarındandır.

(10)

Tuzluluk

% 25

EGE DENİZİ

Türkiye ile Yunanistan arasında yer alan Ege’nin yüz ölçümü adalarla birlikte 214.000 km²dir. Yaklaşık 3000 ada bulunmaktadır. Ege’nin Türkiye kıyılarının uzunluğu 2805 km’dir. Kıyılarımızın toplam uzunluğunun yaklaşık 1/3’ünü bu kıyılar oluşturmaktadır.

Ege

Denizi

Kıyı şeridimizin en

uzun olduğu denizdir.

(11)

Bodrum

Ege Denizi turizm bakımından Türkiye ekonomisine önemli katkılar

sağlamaktadır.

(12)

Girintisi ve çıkıntısı fazla olan Ege’de çok sayıda koy, körfez ve yarımada yer almaktadır.

(13)

Tuzluluk

% 38

AKDENİZ

Türkiye çevresindeki en büyük denizdir. Kapladığı alan 2.971.000 km²dir. Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu’na, Süveyş Kanalı ile Hint Okyanusu’na bağlanmıştır.

Deniz turizmi açısından çok önemlidir.

Akdeniz

Tuz oranı en fazla

olan denizimizdir.

(14)

Kaputaş Plajı

Akdeniz kıyısında yer alan Antalya ilimizde deniz turizmi gelişmiştir.

(15)

Gölcük Gölü

Türkiye, göller bakımından zengin bir ülke değildir. Bazı alanlarda göl sayısı fazla iken bazı alanlarda ise göl bulunmamaktadır. Van Gölü çevresi, Tuz Gölü çevresi, Göller Yöresi ve Marmara Denizi'nin güneyinde göllerin sayıca daha fazla olduğu görülmektedir.

TÜRKİYE’NİN GÖLLERİ

(16)

(17)

Kuş

Tuz Gölü

Van Gölü

Ulubat

İznikSapanca

Marmara Bafa

Çıldır Balık

Erçek

Nemrut Nazik

Beyşehir Eğirdir

Burdur

Akşehir

Köyceğiz

Eymir Mogan

TÜRKİYE’NİN GÖLLERİ

Terkos B.Çekmece

K.Çekmece

(18)

Kuş

Tuz Gölü

Ulubat

İznikSapanca

Hazar

Beyşehir Burdur

Akşehir

TEKTONİK GÖLLERİMİZ

Eber Acıgöl

(19)

Tuz Gölü

Ankara, Konya ve Aksaray illeri arasında bulunan Tuz Gölü, yüz ölçümü bakımından ülkemizin ikinci büyük gölü iken, son yıllarda sularındaki azalmadan dolayı üçüncü sıraya düşmüştür.

Tektonik bir çanakta yer alan bu göl, kapalı bir havzada yer almaktadır.

Ortalama derinliği 40 cm olan

gölün büyük bir kısmı yaz

döneminde kurumaktadır.

(20)

Ülkemizin tuz ihtiyacının yarısına yakını Tuz Gölü’nden elde edilmektedir.

(21)

Beyşehir Gölü

Ülkemizin ikinci büyük doğal gölü ve en büyük tatlı su gölüdür. Beyşehir gölü

tektonik bir çanakta yer almaktadır.

(22)

Burdur Gölü

Tektonik göllerden olan Burdur’un dışarıya akıntısı olmadığından tuz oranı yüksektir.

Nesli azalmakta olan Dikkuyruk Ördekleri’nin dünyadaki varlığının, yaklaşık yüzde 75’i bu gölde kışlamaktadır.

(23)

Manyas (Kuş)

Gölü

Güney Marmara’da tektonik çanakta yer alan Kuş (Manyas) Gölü, dünyaca

tanınan kuş barınma alanlarından biridir.

(24)

VOLKANİK GÖLLERİMİZ

Gölcük

Meke

Acıgöl

Nemrut

(25)

Nemrut Gölü

Bitlis ili sınırlarında bulunan ve Nemrut Dağı’nın kalderasında yer alan bu göl,

en büyük volkanik gölümüzdür.

(26)

Meke Gölü

‘’Dünyanın nazar boncuğu’’ olarak adlandırılan Meke Tuzlası Gölü, Karapınar yakınlarında yer alır. Bir patlama çukuru içinde yer alan gölün ortasında ada şeklinde bir volkan konisi bulunmaktadır. Meke gölünün suları on yıllarda gittikçe azalmıştır.

(27)

KARSTİK GÖLLERİMİZ

Kızören Salda

Kestel

Avlan

Suğla

(28)

Salda Gölü

‘’Türkiye’nin Maldivleri’’ olarak adlandırılan Salda Gölü karstik göllerimiz

arasında yer almaktadır.

(29)

Kızören Obruk

Gölü

Konya ili sınırlarında bulunan Kızören Gölü’nün derinliği 145 metredir.

(30)

BUZUL GÖLLERİMİZ

Orta kuşakta yer alan ülkemizde buzul göllerinin örneklerine sık rastlanmamakla birlikte bu göller, buzul aşındırmasının etkili olduğu yüksek yerlerde (Uludağ, Kaçkar Dağları, Buzul Dağı vb.) görülmektedir.

Uludağ Kaçkar

Dağları

(31)

KARMA YAPILI GÖLLERİMİZ

Oluşumunda birden fazla faktörün etkili olduğu göllere karma yapılı göller denir. Örneğin Van Gölü, Nemrut Dağı'ndan çıkan lavların tektonik bir çanağın önünü kapaması sonucu oluşmuştur.

Ayrıca Eğirdir ve Kovada göllerinin oluşumunda tektonik ve karstik olaylar birlikte etkili olmuştur.

Eğirdir Gölü Kovada Gölü

(32)

Van Gölü

Ülkemizin en büyük gölü olan Van Gölü, tektonik bir çanağın önünün Nemrut’tan çıkan lavlarla kapanması sonucunda meydana gelmiştir.

Kapalı bir havza olan Van Gölü dünyanın en büyük sodalı gölüdür.

(33)

BİLGİ NOTU

Dünya’da yalnızca Van Gölü’nde yaşayan inci kefalleri, her yıl mayıs ve haziran aylarında üremek için Van Gölü’ne dökülen akarsularda, akıntının ters yönünde hayranlık verici bir yolculuğa çıkmaktadır.

(34)

DOĞAL SET GÖLLERİMİZ

Ülkemizde bir çanağın önünün doğal setlerle kapanması sonucunda meydana gelen göllerin çeşitli örneklerine rastlanmaktadır. Bunlardan başlıcaları:

 Kıyı set gölleri

 Heyelan set gölleri

 Alüvyal set gölleri

 Volkanik set gölleri

(35)

Alüvyal Set Göllerimiz

Akarsuların taşıdığı alüvyonların bir derenin önünü kapatmasıyla meydana gelen Eymir, Mogan, Bafa (Çamiçi), Marmara ve Köyceğiz gölleri, alüvyal set göllere örnektir.

Eymir Gölü Bafa Gölü

(36)

Volkanik Set Göllerimiz

Volkanik faaliyet sırasında çıkan materyalin bir çukurluğun önünü kapaması sonucu oluşan lav seti göllerine özellikle Doğu Anadolu’da sık rastlanmaktadır. Doğu Anadolu’daki Nazik, Erçek, Balık, Çıldır ve Haçlı gölleri volkanik set göllerine örnek verilebilir.

Nazik Gölü Erçek Gölü

(37)

Çıldır Gölü

Doğu Anadolu’nun en büyük ikinci gölüdür. Kışın tamamen donan gölün üzerinde yürüyüp, atlı kızaklar ile gezilebilmektedir. Balıkçılar donan buzları kırıp, açtıkları deliklerden balık avlamaktadır.

(38)

Kıyı Set Göllerimiz

İstanbul kıyılarında yer alan Büyükçekmece, Küçükçekmece ve Durusu (Terkos) gölleri koy veya körfezin önünün dalga ve akıntıların getirdiği materyal ile kapanması sonucu oluşan kıyı set göllerine örnektir.

Durusu (Terkos)

Büyükçekmece

Küçükçekmece

(39)

Büyükçekmece Küçükçekmece

Durusu (Terkos)

(40)

Heyelan Set Göllerimiz

Kuzey Anadolu'da özellikle Rize, Trabzon ve Artvin gibi illerde heyelan olayının sık yaşanmasına bağlı olarak heyelan set gölleri oluşmuştur. Abant Gölü (Bolu), Sera Gölü (Trabzon) ve Tortum Gölü (Erzurum) ülkemizde yer alan başlıca heyelan set gölleridir.

Abant Gölü Sera Gölü

(41)

YAPAY (BARAJ) GÖLLERİMİZ

Akarsu vadileri üzerine insanoğlu

tarafından yapılan setlerle akarsuyun

önünün kapanması sonucu baraj

gölleri oluşur. Baraj gölleri elektrik

enerjisi (hidroelektrik), içme ve

sulama suyu temini gibi çeşitli

amaçlarla oluşturulur.

(42)

Fırat Nehri Dicle Nehri Kızılırmak Nehri Yeşilırmak Nehri

Sakarya Nehri Seyhan Nehri Ceyhan Nehri B.Menderes Nehri

Gediz Nehri Çoruh Nehri

Keban, Karakaya, Atatürk, Birecik ve Karkamış Kralkızı, Ilısu, Batman, Dicle ve Devegeçidi

Hirfanlı, Derbent, Kesikköprü, Altınkaya, Kapulukaya, Çubuk 1 ve 2 Almus, Hasan Uğurlu, Suat Uğurlu ve Kılıçkaya

Porsuk, Bayındır, Sarıyar (Hasan Polatkan) Gökçekaya ve Kurtboğazı Seyhan ve Çatalan

Sır, Aslantaş, Menzelet, Kartalkaya Kemer ve Adıgüzel

Demirköprü

Muratlı, Borçka ve Deriner

YAPAY (BARAJ) GÖLLERİMİZ

(43)

Atatürk

Barajı

(44)

Deriner

Barajı

(45)

Aşağıdaki haritada Türkiye'de yer alan başlıca göller numaralarla gösterilmiştir. Atlaslarınızdan da yararlanarak haritadaki numaralarla aşağıda isimleri verilen gölleri örnekteki gibi eşleştiriniz.

3 9 ¹⁴

13

8

2

12

7

10 4 ¹⁵

1

6

11

(46)

Tuz Gölü

Erçek Gölü

Van Gölü Beyşehir G.

Keban

Bafa Gölü Mogan Gölü

Tortum Gölü Hirfanlı

Nemrut G.

Kestel G.

Çıldır Gölü Abant Gölü

Oymapınar

Eymir Gölü Burdur G.

Ulubat G.

Eğirdir G.

Aynalı G.

Kilimli G. Avlan G.

Kızören G.

Şemanın altında verilen gölleri, oluşum türlerine göre sınıflandırarak

şemadaki noktalı yerlere

yazınız.

(47)

TÜRKİYE’NİN AKARSULARI ^Çoruh ^Nehri

(48)

1) Akarsularımız genellikle açık havzaya sahiptir.

2) Akarsularımızın rejimleri düzensizdir.

3) Akarsularımızın üzerinde yolcu ve yük taşımacılığı yapılamaz.

4) Akarsularımızın akış hızları ve enerji potansiyeli yüksektir.

5) Akarsularımız kano, rafting gibi su sporları için uygundur.

6) Akarsularımızın boyları genel olarak kısadır.

7) Akarsularımızın önemli bir kısmı doğu-batı doğrultusunda akmaktadır.

8) Denize döküldükleri yerlerde delta oluştururlar.

9) Akarsularımızın taşıdıkları su miktarı(akım) azdır.

10) Akarsularımızın debileri ilkbaharda ve yaz başlarında daha fazladır.

ÜLKEMİZDEKİ AKARSULARIN GENEL ÖZELLİKLLERİ

(49)

TÜRKİYE’NİN AKARSULARI

Meriç

Ergene

Susurluk Sakarya

Yenice ^(Filyos)

Kızılırmak

Yeşilırmak Çoruh

Kura

Aras

Fırat

Dicle

Asi

Ceyhan Seyhan

Göksu ksA

u

Köprüçay

Dalaman K.Menderes

B.Menderes Gediz

Bakırçay

(50)

Meriç

Çoruh

Kura

Aras

Fırat

Dicle

Asi

Ülkemizden doğup başka ülkelere giden akarsularımız: Fırat, Dicle, Aras, Kura, Çoruh

Başka ülkelerden doğup ülkemizde denize dökülen akarsularımız: Asi ve Meriç

(51)

AKARSU HAVZALARIMIZ

(52)

Fırat

Nehri

(53)

Dicle

Nehri

(54)

Kızılırmak

Nehri

(55)

Yeşilırmak

Nehri

(56)

Yeşilırmak Karadeniz Havzası

Filyos Karadeniz Havzası

Sakarya Karadeniz Havzası

Meriç Ege Havzası

Susurluk Marmara Havzası

Bakırçay Ege Havzası

Gediz Ege Havzası

K.Menderes Ege Havzası

B.Menderes Ege Havzası

Aksu Akdeniz Havzası

Göksu Akdeniz Havzası

Seyhan Akdeniz Havzası

Ceyhan Akdeniz Havzası

Asi Akdeniz Havzası

Fırat Basra Körfezi Havzası

Dicle Basra Körfezi Havzası

Aras Hazar Gölü Havzası

Kura Hazar Gölü Havzası

Kızılırmak Karadeniz Havzası

(57)

 



(58)

TÜRKİYE’NİN YER ALTI SULARI ve KAYNAKLARI

Türkiye'de alüvyal ve karstik alanlar,

geçirimli arazi özelliklerinden dolayı yer altı

suları bakımından zengindir. Yer altı suları,

yağış miktarı ile yüzey sularının yetersiz

olduğu alanlarda (özellikle Konya Ovası)

büyük bir öneme sahiptir. Türkiye’de

kaynaklar; pınar, göze, memba, eşme bulak

gibi yöresel isimlerle de anılır.

(59)

VADİ (YAMAÇ) KAYNAĞI

Yer altı sularının vadi yamaçlarından yüzeye çıkmasıyla oluşan vadi

(yamaç) kaynakları ülkemizde yaygın

olarak görülür.

Yer altı sularının vadi yamaçlarından yüzeye çıkmasıyla oluşan vadi

(yamaç) kaynakları ülkemizde yaygın

olarak görülür.

(60)

KARSTİK KAYNAK

Özellikle kalkerli arazilerde, yer altında çözünmeyle meydana gelen kaynak veya mağaralarda biriken suların yüzeye çıkmasıyla oluşur.

Özellikle Batı Toroslar'da

yaygın olarak bulunan karstik

kaynakların suları soğuk ve

kireçlidir.

(61)

Karstik Kaynak

(Kapuzbaşı Şelaleleri, Kayseri)

(62)

ARTEZYEN KAYNAK

Artezyen kaynaklar da iki

geçirimsiz tabaka arasında

sıkışmış olan yer altı sularının

sondaj veya başka yollarla yüzeye

çıkması sonucu oluşur. Türkiye'de

oldukça yaygın olan artezyen

kaynaklara daha çok Ergene,

Bursa, İnegöl, Eskişehir, Konya,

Malatya, Erzurum ve Gediz

ovalarında rastlanır.

(63)

Ülkemizde içme ve kullanma suyu sağlamak için artezyen kuyuları açılmaktadır.

(64)

FAY KAYNAKLARI

Türkiye'de sahip olunan arazi özelliklerinden dolayı fay kaynakları oldukça yaygındır. Suların sıcaklığı, geldiği fay kaynağının derinliği ile doğru orantılıdır. Suları yüksek sıcaklıkta olan fay kaynaklarına kaplıca, ılık olanlarına da ılıca denir.

Fay kaynaklarının yaygın olduğu

ülkemizin çoğu bölgesinde

kaplıcalara rastlamak mümkündür.

(65)

Türkiye'de yer alan başlıca kaplıca merkezleri şunlardır: Bursa, Balıkesir, Yalova,

Adapazarı, İzmir, Denizli, Kütahya, Aydın, Afyon, Ankara, Yozgat, Niğde, Kırşehir,

Mersin, Adana, Hatay, Diyarbakır, Mardin, Erzurum, Bingöl, Ağrı, Amasya ve Tokat.

(66)

Türkiye’de yer alan fay kaynakları (MTA, 2017)

(67)

Fay kaynaklarından bazılarından

elektrik enerjisi üretiminde

yararlanılmaktadır. Ülkemizdeki

ilk jeotermal santral Denizli

Sarayköy’dekidir.

(68)

TÜRKİYE’DE SU KAYNAKLARINDAN YARARLANMA

(69)

Türkiye, sahip olduğu tatlı su varlığı açısından zengin bir ülke değildir.

Ülkemizde kişi başına düşen yıllık

kullanılabilir su miktarı 2000 m

³

civarındadır. Buna göre Türkiye,

kullanılabilir su kaynaklarının az olduğu

ülkeler arasında yer almaktadır.

(70)

Ülkeler arasında yapılan ticarette taşınan ham madde veya mamul madde, genellikle en ucuz taşıma türü olan deniz yoluyla yapılmaktadır.

Türkiye, konumu gereği sahip olduğu deniz ve boğazlar sayesinde deniz ulaşımı açısından son derece önemli bir yere sahiptir. 2016 yılında İstanbul Boğazı'ndan yaklaşık 43 000 gemi geçiş yapmış ve aynı yıl içinde ülkemizdeki limanlara yaklaşık 70 000 gemi uğramıştır. Deniz ulaşımı anlamında ilk sırayı Marmara Denizi alırken onu sırasıyla Akdeniz, Ege Denizi ve Karadeniz takip etmektedir.

Türkiye'deki Limanlara Uğrayan Gemi Sayıları (TÜİK, 2016)

(71)

Denizlerimizde avlanan balıkların

%80,6’sı Karadeniz, %8,9’u Ege Denizi,

%8'i Marmara Denizi ve %2,5'i de Akdeniz'e aittir. Denizlerin yanı sıra akarsu ve göllerde de (Beyşehir, Uluabat, İznik, Çıldır, Eğirdir vb.) balıkçılık yapılmaktadır. Toplam su ürünleri üretiminin %51,4'ünü deniz balıkları , %7,7'sini diğer deniz ürünleri,

%5,1'ini iç su ürünleri ve %35,8'ini de yetiştiricilik ürünleri oluşturmaktadır.

Türkiye'deki Denizlerde Avlanan Balık Türlerive Avlanma Miktarları (TÜİK, 2016)

(72)

Konyaaltı Plajı, ANTALYA

Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye; kıyı uzunluğu, doğal plajları, güneşlenme süresinin uzun olması ve deniz suyu sıcaklığı gibi faktörlerin etkisiyle deniz turizmi açısından yüksek bir potansiyele sahiptir. Özellikle Ege Denizi ve Akdeniz kıyılarımızda deniz turizmi gelişmiştir.

(73)

Bodrum Yat Limanı,

MUĞLA

Türkiye, yat turizmi açısından çok sayıda uygun koy ve körfeze sahiptir. İzmir,

Kuşadası, Bodrum, Datça, Marmaris, Göcek, Fethiye, Kemer ve Antalya kıyıları

en donanımlı yat limanlarının (marina) bulunduğu yerlere örnek gösterilebilir.

(74)

Çamaltı Tuzlası,

İZMİR

Türkiye’de tuz üretiminin %64’ü göllerden (Tuz Gölü, Seyfe Gölü, Palas Gölü vb.)

%28’i deniz suyundan (İzmir Çamaltı ve Balıkesir Ayvalık), kalan %8'lik kısmı da

kaya tuzu yataklarından (Çankırı, Iğdır vb.) elde edilmektedir.

(75)

Türkiye'de içme ve kullanma suyu olarak daha çok yer altı sularından yararlanılır. Ancak son yıllarda nüfusun artması, kentleşme ve sanayileşmeye bağlı olarak baraj gölleri ve akarsulardan da içme ve kullanma suyu bağlamında faydalanılmaktadır. Su kaynaklarının bir başka kullanım alanı ise sanayi faaliyetleridir. Sanayi tesislerinde daha çok soğutma, yıkama ve boyama faaliyetlerinde kullanılan su, meşrubat sanayisi gibi bazı sanayi dallarında da ham madde olarak kullanılmaktadır. Su kaynaklarından tarımsal faaliyetlerde ise tarım alanlarının sulanması şeklinde yararlanılmaktadır.

Türkiye su kaynaklarının kullanım oranları

(76)

(77)

Türkiye, Alp Orojenez Kuşağı olarak bilinen genç bir dağ zinciri ve aynı zamanda önemli bir jeotermal kuşak üzerinde yer almaktadır.

Ülkemiz; sıcaklıkları 20-100 °C, debileri de 2-500 l/sn arasında değişen 1500'den fazla termal kaynağa sahip olması açısından dünyadaki ilk yedi ülke arasında değerlendirilmektedir. Bu değerlere sahip olan Türkiye, aynı zamanda sağlık açısından da önemli bir termal turizm merkezidir.

(78)

Mevcut su kaynaklarının en verimli şekilde kullanılabilmesi amacıyla inşa edilen

barajlardan tarımda sulama, içme ve kullanma suyu temini, balıkçılık, turizm ve su

sporları gibi alanlarda yararlanılmaktadır. Türkiye, ayrıca sahip olduğu bu

kaynaklardan elektrik enerjisi üretme anlamında da faydalanmaktadır. Bu bağlamda

ülkemizde elde edilen elektrik enerjisinin %25,6'sı (2015) barajlardan sağlamıştır.

(79)

(80)

Yukarıdaki Türkiye haritasında numaralarla gösterilen alanlardaki akarsular denge profiline ulaşmamıştır.

Bu durum aşağıdaki özelliklerden hangisiyle çelişir?

A) Akış hızlarının fazla olmasıyla

B) Enerji potansiyelinin yüksek olmasıyla C) Derine aşındırmanın yüksek olmasıyla D) Yük miktarının düşük olmasıyla

E) Vadilerinin genellikle ‟V” profilli olmasıyla

2013-YGS

(81)

I. Anadolu aktif deprem kuşakları üzerinde yer alır.

II. Anadolu’da volkanik alanlarla fay hatlarının çakıştığı bölgeler vardır.

III. Anadolu’da çok sayıda göl vardır.

IV. Anadolu’daki yeryüzü şekilleri çok engebelidir.

“Türkiye, sıcak su kaynakları bakımından zengindir.” diyen bir araştırmacı, yukarıdakilerden hangilerine dayanarak bu yargıya ulaşmış olabilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV

2014 – LYS3

(82)

ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME

(83)

Türkiye ve Yunanistan arasındaki kara sınırını ... Nehri belirler.

……….…………. Boğazı, Ege Denizi ile Marmara Denizi’ni birbirine bağlar.

Keban, Karakaya ve Atatürk baraj gölleri ... Nehri üzerinde yer alır.

Bakırçay, Gediz, Meriç, Küçük ve Büyük Menderes ırmakları ……… Denizi’ne dökülmektedir.

Uluabat ve Manyas Gölleri, oluşum itibarıyla ……….. kökenli göl grubunda yer alır.

tektonik

Ege

Fırat Çanakkale

Meriç

BOŞLUK DOLDURMA

(84)

Güney Marmara’da tektonik çanakta yer alan Kuş (Manyas) Gölü, dünyaca tanınan kuş barınma alanlarından biridir.

Kemer ve Adıgüzel barajı Kızılırmak Nehri üzerinde kurulmuştur.

Türkiye, kişi başına düşen su miktarı bakımından zengin ülkeler arasında yer almaktadır.

Türkiye çevresindeki en büyük deniz, Akdeniz’dir.

Bolu, Kızılcahamam, Afyonkarahisar çevresinde kaplıcaların yaygın olması, bu arazilerdeki fay hatlarının göstergesidir.

DOĞRU-YANLIŞ

(85)

I. Kızılırmak Nehri II. Çoruh Nehri

III. Göksu Nehri IV. Seyhan Nehri

1) Yukarıdaki akarsularımızdan hangileri Karadeniz’e dökülür?

A) I ve II

B) II ve III

C) II ve IV

D) I ve III

E) III ve IV

(86)

Yıllık güneşlenme süresi 2000 saat kadardır.

Deniz suyu sıcaklığı yaz mevsiminde 20

^o

C civarındadır.

Denize girme süresi kısadır.

Tutulan balık miktarı en fazladır.

Tuzluluk oranı en düşüktür.

2) Yukarıdaki bazı özellikleri verilen denizimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A) Akdeniz B) Ege

C) Karadeniz

D) Marmara

E) Hazar

(87)

Tuz Gölü

Manyas Gölü

İznik Gölü

3) Yukarıdaki göllerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ortalama yükseltilerinin fazla olması B) Kapalı havzada bulunmaları

C) Tektonik oluşumlu çanaklarda bulunmaları D) Sularının tuzlu veya acı olması

E) Derinliklerinin fazla olması

(88)

4) Aşağıdakilerden hangisi kaynağını başka bir ülkeden alıp, ülkemiz sınırları içerisinde denize dökülen akarsulara örnek olarak gösterilebilir?

A) Meriç

B) Aras

C) Kura

D) Çoruh

E) Fırat

(89)