SABİT PROTETİK RESTORASYON UYGULAMALARINDA
HATALI UYGULAMA NEDENLERİ, GİDERİLMESİ,
KRON/KÖPRÜ SÖKÜM YÖNTEMLERİ
Prof. Dr. Sadullah Üçtaşlı
Kron sökücü:
►kron/köprü gibi, indirekt restorasyonların prova sırasında
veya
►geçici veya daimi simantasyon işleminden sonra, yerinden uzaklaştırılması gerektiğinde,
(ait olduğu, diş desteği veya implant desteği) kullanılan aygıttır.
Kron sökücü:
restorasyon servikal marjinine tutunma sağlayan, genellikle, «V» şeklinde çentik yapı içerir.
Bu çentik yapı, kron marjinine oturur ve
hafif darbe ile restorasyonu yerinden uzaklaştırır.
indirekt restorasyonlar (kron/köprü gibi), metal alt yapı provası ve
metal-porselen provası sırasında ait olduğu destek yapı üzerine
(diş desteği veya dental implant desteği), parmak basınçı ile
yerleştirilir.
Restorasyon parmak kuvveti ile yerinden uzaklaştırılamaz ise, bu durumda,
kron sökücü ile, ait olduğu destek yapı üzerinden (diş desteği veya implant desteği üzerinden)
hafif darbe=minimum kuvvet uygulaması ile uzaklaştırılır.
Kron sökücü:
mekanik ve otomatik olanları mevcuttur.
Kron sokücü uçları: V şeklinde, U şeklinde veya dik açılı, tasarımlarda kullanıma sunulur.
otomatik kron sökücü ile, restorasyon üzerine, uygulanan kuvvet ayarlanabilir.
Kron sökücü:
Restorasyonun servikal marjinine yerleştirilir (L,P) ve hafif darbe ile restorasyon yerinden uzaklaştırır.
Köprü uygulamalarında, kron sökücü,
dişsiz boşluğa komşu, daha zayıf olan destek diş veya implant dayanağına önce uygulanmalıdır.
Daimi simantasyon işleminden sonra, kron sökücü ile hafif darbe ile
uzaklaştırılamayan restorasyon,
kesilerek
uzaklaştırılmalıdır.
tungsten karbit frez veyaelmas frez
ELAVATÖR
Daimi simante edilen köprü sökümü sırasında neden dişin kron kısmı kırılabilir?
►Dayanak dişte tutucu alanlar olabilir.
►Adeziv simantasyon tekniği ile
daha önceki simantasyon işlemi gerçekleştirilmiş olabilir.
►dayanak dişte, doğal diş dokusu daha az,
restoratif materyal (adeziv) daha çok olabilir.
►rezin modifiye cam iyonomer siman gibi,
daha retantif siman, daha az doğal diş dokusuna sahip dayanak diş olabilir.
Kron/köprü gibi, indirekt restorasyonların,
(ister
metal destekli-porselen ister
yüksek dayanaklı tam seramik)
prova aşamasında,
teknisyenden gelen alçı model ve
indirekt restorasyon uygulama aşamasından önce gözle incelenir.
Önce alçı model,
sonra ağız içi preparasyon incelenir.
KLİNİKTE
BU İNCELEMEYİ NASIL YAPIYORSUNUZ?
Alçı modelde:
destek dişin, alçı modelinde,
aksiyal-insizal veya aksiyal-okluzal
birleşme bölgelerinde, kazıma/aşınma,
hava kabarcığına bağlı boşluk söz konusu mu?
Servikal marjinde herhangi bir düzensizlik söz konusu mu? kontrol edilir.
Restorasyona, komşu dişlerin, alçı modelinde, kazıma/aşınma/hava kabarcığı var mı? Kontrol edilir.
Destek dişin aksiyal yüzeyinde,
komşu dişin mesial veya distal yüzeyinde kazıma/aşınma söz konusu mu?
Bu kazıma veya aşınma, minimum miktarda ise provası yapılan indirekt restorasyonun
mesial veya distal aksiyal yüzeyinden, mikromotor ve frez yardımıyla çok az restoratif materyalden uzaklaştırılır ve restorasyonun ait olduğu diş dokularına parmak basınçı ile oturması sağlanır.
Teknisyenden gelen alçı model üzerinde, destek diş (dayanak diş) üzerinde,
siman aralığı oluşturmak için sürülen
day spacer materyal kalınlığı kontrol edilir.
Day spacer, yer yer incelmiş veya silinmiş ise, kron ait olduğu dişe parmak basınçı ile oturmaz.
Day spacer, kalın uygulanmış ise,
kron ait olduğu dişe bol gelir, kolaylıkla yerinden uzaklaşır.
Aynı etkiler,
CAD/CAM sistemlerinde de gözlenir (alçı
modelde yer yer metal alt yapının siyah rengi gözlenir).
diş destekli
veyaimplant destekli
Bazen, destek dişte, dişhekiminin gözünden kaçan, çok küçük tutucu alan (undercut) mevcut olabilir, teknisyen bu tutucu alanı, alçı model üzerinden
uzaklaştırabilir ve bu durumu dişhekimine bildirmeyi unutabilir.
Bu durumda, restorasyon hafif zorlama (parmak basınçı) ile ait olduğu dayanağa (diş veya implant) yerine oturabilir.
Prova sırasında, restorasyon parmak kuvveti ile yerinden uzaklaştırılamaz (çıkarılamaz).
Bu durumda, aksiyal yüzeylerde tutucu kısım var demektir.
Restorasyon, kron sökücü ile uzaklaştırdıktan sonra, prepare edilen diş yüzeyinden, ince alev uçlu frez ile çok hafif dokunuş ile diş dokusu uzaklaştırılır.
Bu kazıma veya aşınma, minimum miktarda ise,
provası yapılan indirekt restorasyonun iç yüzeyinden, (iç aksiyal yüzeylerinden) çok az materyal uzaklaştırılır, restorasyonun ait olduğu diş dokularına oturması sağlanır.
Teknisyenden gelen restorasyon, ait olduğu diş yüzeyine,
parmak basıncı ile pasif uyum sağlamaz ise, servikal marjinde darlık hissi var ise,
Nedeni:
►diş kesiminden sonra servikal bölgede, tutucu yüzey (undercut) olabilir.
►teknisyen servikal kazıma sırasında,
dayanak dişin serviko aksiyal yüzeylerine doğru daralan kazıma gerçekleştirmiş olabilir (servikal marjini daraltabilir).
Restorasyon iç yüzeyinden çok hafif mölleme ile restorasyon ait olduğu dişe oturuyor ise, sorun ortadan kaldırılır.
Bu işlemlerden sonra, restorasyon ait olduğu,
diş yüzeyine bol geliyor ise restorasyon yenilenmelidir.
restorasyon ait olduğu diş yüzeyine,
parmak basıncı ile pasif uyum ile yerleştirilemezse, destek dişte ve/veya komşu dişte,
aksiyal yüzeyde (mesial veya distal) kasma hissi var ise
(bu durumu hasta ifade eder) destek dişteki kasılma hissi, ya destek kron yüzeyinden frez ile çok hafif dokunuşla
doku uzaklaştırılması
veya restorasyon iç yüzeyinden frez ile çok az restoratif materyal uzaklaştırılması ile engellenebilir.
Bu işlem sonunda, restorasyon dayanak dişe uygulandığında, bol gelme veya gevşek oturma oluşmamalıdır.
Kasma hissi komşu diş yüzeyinde ise,
restorasyon/komşu diş arayüzeyine diş ipi uygulanır.
Diş ipi, bu ara yüzeyde, okluzalden/servikale doğru,
kolayca ulaşmıyor veya diş ipi yırtılıyor ise, restorasyon dış
yüzeyinden, kontakt bozulmayacak şekilde materyal uzaklaştırılır.
Kron sökücü uygulama sırasında:
►metal destekli porselen kron/köprü gibi, indirekt restorasyonun provası sırasında veya yerinden uzaklaştırılması, söküm işlemi sırasında, kron sökücü, destek dişlerin lingual veya palatinal servikal marjinlerine uygulanmalıdır.
Vestibül (labial veya bukkal) servikal marjine uygulanırsa, restorasyon marjininde porselen kırığı veya çatlağına
neden olabilir.
Kron sökücü, köprü gövdesine uygulanmamalıdır.
ister metal alt yapı provası
ister metal-porselen provası sırasında, restorasyon ait olduğu,
destek diş ve/veya implant üzerine yerleştirildiğinde,
restorasyon parmak kuvveti ile yerinden uzaklaşmıyor ise, bu durumda,
kron sökücü ile restorasyon yerinden uzaklaştırılır.
Köprü restorasyonlarında:
Prova sırasında,
restorasyon parmak basıncı ile yerine yerleştirildiğinde, parmak kuvveti ile yerinden uzaklaştırılamaz ise,
kron sökücü,
daha zayıf destek dişe uygulanmalıdır.
Kontakt noktalarına dikkat edilir OO.
Labio lingual boyut, karşıt arktaki doğal dişler ile aynı boyutta hazırlamalıdır.
Genellikle, diş kesimi sırasında, daha distalde yer alan,
posterior destek dişlerde, daha az diş kesimi,
paralel aksiyal yüzey oluşturmama problemi veya tutucu yüzey (undercut) oluşabilir.
Mandibuler ikinci molar destek dişlerin, lingual ve distal yüzey diş kesiminde daha dikkatli olunmalıdır.
Kron/köprü restorasyon uygulamalarında,
restorasyon, alçı model üzerine nasıl oturuyor ise, aynı
hassasiyet ile ağız içinde destek diş ve/veya implant üzerine de oturmalıdır.
Aksi halde,
*köprü gövdesinde açıklık veya baskı oluşabilir.
*restorasyon ile karşıt diş veya restorasyon arasında okluzal uyumsuzluk gözlenebilir.
*restorasyon okluzyon yüksekliğine bağlı, hastaya ait okluzyonun sağlanması sırasında, aşındırma işlemi daha uzun sürebilir.
*okluzal yüzeyde istenmeyen metal adacık görüntüsü oluşabilir.
İndirekt restorasyon,
alçı model üzerine oturduğu gibi
aynı hassasiyette ağız içinde destek dişler üzerine oturmuyor ise,
Nedenleri:
*day çivilerinin yerleştirilmesi sırasında veya model elde etme sırasında sapmalar oluşabilir.
*marginal kenar derin kazınmış olabilir.
*ölçü sırasında, destek diş okluzal yüzeyi ile kaşık teması oluşmuş olabilir.
*CAD/CAM tekniğinde, tasarım işlemi doğru, düzgün yapılmamıştır.
Hatalı servikal kazıma işlemi,
derin kazıma veya servikal dar kazıma
Daimi simantasyon işleminden sonra,
metal destekli porselen restorasyonların herhangi bir neden ile
(ağrı, porselen kırık veya çatlağı, sekonder çürük) restorasyonun ait olduğu,
destek diş yüzeyinden/yerinden uzaklaştırılması gerektiğinde,
kron sökücü ile tek hamlede ve minimum kuvvet ile restorasyon yerinden uzaklaştırılmalıdır.
Kuvvet uygulaması, küçük darbeler şeklinde, aralıklı süreler ile önce zayıf destek diş sonra
kuvvetli destek diş olacak şekilde uygulanmalıdır.
Restorasyonun yerinden uzaklaştırılması sırasında,
kron sökücü ile aşırı kuvvet ile uygulanır ise,
zayıf destek diş, alveol kemiğin içinden çıkarak gelebilir.
Kron sökücü: mekanik veya pnömatik (unite bağlanan hava basıncı ile çalışan)
Tek hamle ve minimum kuvvet uygulanmalı Aksi halde….
Daimi simantasyon işleminden sonra, metal destekli porselen restorasyon,
kron sökücü ile tek hamlede ve minimum kuvvet ile yerinden uzaklaştırılamaz ise, dayanak kronlarının bukkal yüzeyinde,
yüksek devirli su soğutmalı elmas frez ile
çentik açılmalı bu çentiğe elavatör uygulaması ile restorasyon yerinden uzaklaştırılmalıdır.
Değiştirilmesi gereken sabit bölümlü protez (köprü)
*insizal aşınma/kırık
*marjinal açıklık
Tam seramik restorasyonların,
adeziv simantasyon işleminden sonra,
herhangi bir neden ile (ağrı, estetik başarısızlık, porselen kırık veya çatlağı, sekonder çürük)
restorasyonun ait olduğu,
destek diş yüzeyinden/yerinden uzaklaştırılması gerektiğinde,
kron sökücü ile yerinden uzaklaştırılmaz, dayanak kronlarının bukkal yüzeyinde,
yüksek devirli su soğutmalı elmas frez ile çentikler açılır,
bu çentiklere elavatör uygulaması ile restorasyon yerinden uzaklaştırılır.
Daimi simantasyon bilinmezler içerir ???.
*Hangi yapıştırma simanı kullanıldı?
*Sekonder çürük mevcut mu?
*Preparasyonda tutucu yüzeyler mevcut mu?
***Rminimum kuvvet ve tek hamle ile restorasyon yerinden uzaklaştırılmaz ise bukkal yüzeyinden
kesilerek uzaklaştırılması daha doğru işlemdir.
Kron söküm işleminden sonra mevcut çürük temizlenmeli,
mevcut dolgu değiştirilmelidir.
