1. AMAÇ: Kalp-Damar Cerrahisi yoğun bakım ünitesine hasta kabulü, tedavi uygulamaları ve hastaların sevk, nakil, taburcu işlemlerinin nasıl gerçekleştirildiği konusunda yöntemlerin standardize edilmesinin sağlanmasıdır.
2. KAPSAM: Bu prosedür Kalp-Damar Cerrahisi yoğun bakım ünitesindeki işleyiş adımlarını kapsar.
3. SORUMLULAR: Bu prosedürün uygulanmasında Kalp-Damar Cerrahisi yoğun bakım sorumlu hekim, sorumlu hemşiresi, diğer sağlık çalışanları ve destek personeller sorumludur.
4. TANIMLAR:
Yoğun Bakım: Bir ya da birden fazla organın geçici olarak yetersizliği nedeni ile vücudun aksamış olan fonksiyonlarının, esas neden olan durumun ortadan kalkıncaya kadar desteklenmesi ve bu süreç içerisinde hastanın hayatta kalmasının sağlanmasına yönelik faaliyetleri kapsayan ve özellikle yapay solunum cihazı başta olmak üzere her türlü cihaz ve teknolojiyi kullanan bilgi ve yetenekleri buna uygun doktor ve hemşirelerin bulunduğu özel bir ünitedir.
5. PROSEDÜR AKIŞI:
Hasta Seçme Değerlendirme
Yoğun bakım birimine burada uygulanacak yoğun monitorizasyon ve destek tedaviden azami olarak fayda görecek hastaların kabulü esastır. Yoğun bakım birimine yatmaya aday hastalar yoğun bakım birimine hastalıklarının ciddiyetine göre öncelik sistemi kullanılarak yoğun bakımdan sorumlu klinik doktoru tarafından kabul edilecektir.
YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNE HASTA SEVKİNİN YAPILDIĞI YERLER 1- Poliklinikler
2- Acil servis
3- Servisler (Klinikler)
4- Başka hastaneler (Acil servis aracılığıyla) Yatış Öncesi İşlemler
1-Hastanın yatışını yapacak hekim tarafından yoğun bakım yatak durumu, yoğun bakım hemşiresi veya nöbetçi hemşire ile görüşülerek sorgulanır. Yatak durumuna göre hastanın yoğun bakım ünitesine kabulü planlanır.
2-Yoğun bakım ünitesine kabulü planlanan hasta için, hastanın yatışını yapan doktor ile görüşülerek hastanın genel durumuna uygun olarak yatağı hazırlanır.
(Oksijen, monitörizasyon, ventilatör, infüzyon pompası, kataterizasyon v.b)
3- Yoğun Bakım Ünitesi personeli hastanın bulunduğu yere hastanın şartlarına uygun şekilde donanımlı (sedye, tekerlekli sandalye v.b)giderek hastanın yoğun bakım ünitesine getirilmesini sağlar.
4- Hastanın yoğun bakım ünitesine kabulüne kadar hastanın yatışını sağlayan ünitenin sağlık personeli ve yardımcı sağlık personeli hastaya refakat eder.
6-KAYIT SÜRECİ
1-Hasta acil servis vasıtasıyla geliyorsa, acil serviste görevli sekreter tarafından yatış işlemleri yapılmış olarak,
2-Hasta servisten nakil yoluyla geliyorsa klinik kat sekreteri tarafından yoğun bakım ünitesine kaydı yapılmış olarak,
3-Poliklinikten geliyorsa poliklinik sekreteri tarafından yatış işlemleri yapılmış olarak,
4-Başka hastaneden geliyorsa acil serviste görevli sekreter tarafından yatış kayıt işlemleri yapılmış olarak Yoğun Bakım Ünitesine gelir.
7-YOĞUN BAKIM HASTALARININ GENEL TANILARI
Koroner Arter Hastalıkları
Aort Anevrizmaları ve Diseksiyon
Abdominal Aort Anevrizması ve Rüptürü
Periferik ve Arterial Emboli
Akut Miyokard Enfaktüs 8-YATIŞ SÜRECİ
Yatışının başlangıcında;
1- a) Hastanın giysileri ve üzerindeki takı ve benzeri malzemeleri çıkartılır. Hastaya ait giysileri değerli eşya ve takıları (para, anahtar,bilezik,cüzdan v.b)hasta yakınlarına bir tutanakla teslim edilir.
b) Hastanın yanında hasta yakınının olmaması halinde bu eşyaları tutanakla Hastane Müdürü’ne onaylatılarak yb. ünitesi içinde bulunan ve üzerinde hasta yatağının numarası olan kilitli dolaba bırakılır.
2- Hastanın göğsüne elektrotlar uygun bir şekilde yapıştırılır. NİBP manşonu, Pulseoksimetre probu parmağına takılarak monitörize edilir.
3- Hastanın solunumu değerlendirilir. Oksijen ihtiyacı varsa Oksijen inhalasyonu başlanır.
4- Damar yolu yok ise damar yolu açılır, damar yolu açık gelmiş ise damar yolunun efektif çalışıp çalışmadığı kontrol edilir gerekirse yeni bir damar yolu açılır.
5- Bu sırada hastadan tetkikler istenmiş ise kan örneği alınır uygun tüplere konularak labaratuvara örnek taşıma kabıyla gönderilir.
6- Hastaya gerekli ise ve hastanın durumuna göre foley sonda veya prezervatif sonda takılır.
7- Hastanın başlangıç vital bulguları alınır, glaskow koma skalası değerlendirilir, hemşire gözlem kâğıdına kayıt edilir ve gerekirse hastanın hekimine bilgi verilir.
8- Ordere uygun bir şekilde tedavi ve infüzyonları hazırlanarak takılır.
9- Labaratuvar tetkikleri istemi için bilgisayara giriş yapılarak örnekler laboratuara gönderilir.
10-Hastaya ait hemşire gözlem kâğıdına order geçirilir ve tedavi saatleri düzenlenir. Tedavi defterine de order kayıt edilir.
11- Hastanın durumunun aciliyetine göre hastanın tedavisini yoğun bakım ünitesi içinde bulunan ilaçlarla başlanır. Eğer ilaç yok ise derhal bilgisayar üzerinden hastane eczanesine istem yapılır.
Personel eczaneye gider ilacı getirir, yoğun bakım hemşiresi ilaçları sayarak kontrol eder ve teslim alır. Hastanın tedavisine bu ilaçlarla devam edilir.
12- Hemşirelik süreci tanımlama formu doldurulur.
13- Düşme riski değerlendirme formu doldurulur.
14- Bilgisayara hastaya ait ilaç malzeme ve tedaviler doktor orderine göre mesai saatleri içinde kat sekreteri tarafından girilir, nöbetlerde nöbetçi yoğun bakım hemşiresi tarafından girilerek eczaneden temin edilir.
15- Hastanın tedavisi düzenlenerek saatlerine uygun olarak tedavisinin yapılması sağlanır.
16- Hastanın vital bulguları alınarak hemşire gözlem kâğıdına kaydedilir, vital bulgular ve nörolojik muayene takibi ( GKS ) doktor isteminde belirtilen sıklıkta takip edilir. Her vizitte doktor tarafından APACHE II skorlaması yapılır.
17- Hastaya konsültasyon istenmişse gerekli birimlerle iletişime geçilerek konsültasyonun yapılması sağlanır. Konsültasyon bilgisayara girilerek ücretlendirme ilgili hekime işlenir.
18- Hastanın röntgen, ultrason v.s.görüntüleme tetkikleri için ilgili birimlerle bağlantı kurulur,istem kağıdı hekim tarafından doldurulur,işlem bilgisayara girilerek randevu alınır hastanın durumuna uygun olarak yerinde yada görüntüleme merkezinde işlem yapılır.
19- Hemşire gözlem kağıdında bulunan hastanın sistem tanımlaması sorgusu her şiftte bir kez nöbetçi hemşire tarafından yapılır ve buna uygun hemşirelik bakımı planlanarak uygulanır hemşire gözlem kağıdına kaydedilir.(Ağız bakımı,el,yüz bakımı,vücut bakımı,ent.tüp bakımı,kataterlerin bakımı,pozisyon,masaj,postural drenaj,dekübit,ödem,aspirasyon)
20- Her hasta için bası yarası değerlendirme formu doldurulur ve bası yarası oluşan hastalar bası yarası bildirim formu ile Kalite Yönetim Birimine bildirilir. Bası yarasının derecesine ve doktor istemine göre bakımı planlanır ve yapılır. Gerekli düzeltici önlemler alınarak kayıt edilir.
21- Hasta yakınlarına yoğun bakım ünitesi tanıtım broşürü verilir.YB.Ünitesi ve ziyaret saatleri hakkında bilgi verilir.Hasta ile ilgili bilgi almaları için hastanın hekimine yönlendirilir.
22- Kontrole tabii ilaçlar nöbet tesliminden önce kontrol edilerek kontrole tabii ilaç defterine kayıt edilir.
23- Nöbet değişimi sırasında nöbeti devreden hemşire, nöbeti devralan hemşirelere,hastaları yatak başında vizit yaparak devreder.Hemşire nöbet teslim defteri doldurularak nöbet teslim edilir.
9-ÇIKIŞ SÜRECİ
Yoğun Bakım Ünitesine alınan hastanın durumu, yoğun bakım ihtiyacı kalıp kalmadığı primer doktoru tarafından genel yoğun bakım hasta kabul yatış çıkış kriterleri talimatına göre değerlendirilir.
Buna göre;
a) Solunum yetmezliği ortadan kalkan hastalar, b) Şuuru açılıp,koopere olan hastalar,
c) Vital bulguları stabilleşen hastalar,
d) Organ fonksiyonları normale dönen hastalar,
e) Kardiyovasküler sistem bulguları stabilleşen hastalar, Çıkış İşlemleri;
1-Servise çıkacak olan hastanın gideceği servisten yatak sorgusu yapılır.Hasta dış merkeze sevk edilecekse ilgili doktor tarafından 112 aranarak hastanın durumu ve ileri merkeze gönderilme nedeni belirtilir.Hasta yakınları aranarak hastanın durumu hakkında bilgi verilir ,112 nin bulduğu merkezdeki doktor ile hastanın hekimi temas kurarak hastanın durumunu belirtir , ve sevk işlemi gerçekleştirilir.
2-Hastanın şuuru açıksa hastaya bilgi verilir.
3- Servise çıkan ve veya taburculuğu planlanan hastanın yakınlarına telefonla ulaşılarak çıkışı hakkında bilgi verilir. Hasta yakını gelmeden hasta yoğun bakım ünitesinden çıkarılmaz.
4- Hastanın çıkışı sırasında doktor ve branş değişikliği olacaksa hastayı devralacak doktor yoğun bakım ünitesinde hastayı değerlendirir.
5- Servisler arası nakil formu doldurulur.
6- Yoğun bakım günlük epikriz ve çıkış epikrizi hastayı tedavi eden doktor tarafından doldurulur.
7- Hasta genel durumuna uygun olarak sedyeye veya tekerlekli sandalyeye alınır.
8- Hastanın hemşiresi tarafından ilgili servis hemşiresine bire bir hasta teslimi yapılır. Bu arada hastanın eğer varsa dolabında bulunan giysi ve özel eşyaları ve evden getirdiği kullandığı ilaçları hasta yakını ve hastayı teslim alan hemşiresine teslim edilir.
9- Hastanın bilgisayardan ve protokol defterinden çıkışı yapılır.
10- Hasta tedavi defterinde çıkışı kayıt edilir.
10-EX SÜRECİ
Hasta mesai saatlari içinde ex olmuş ise;
1-Hastayı tedavi eden hekimi hastanın ex olduğunu tesbit eder.
2- Hasta mesai saatleri dışında ex olmuş ise nöbetçi ybü. den sorumlu Uzman Hekim tarafından ex tesbiti yapılır.
3-Hasta yakınları şartlar uygun ise hasta ex olmadan önce genel durumu kötüleşince şartlar uygun değil ise ex olduktan sonra hekim tarafından bilgilendirilir.
4-Hastanın üzerindeki kataterler hemşiresi tarafından çıkarılır çenesi ve ayaklar personel ve hemşire tarafından bağlanır, çarşaf ile sarılır. Ex’in üzerine kimlik bilgilerinin olduğu açıklayıcı bir etiket yapıştırılır.
5- Eğer hasta adli vaka ise hastane polisine haber verilir.
6- Ölüm tutanağı ve istatistik formu mesai saatleri içinde hastane tahakkuk biriminden, mesai saatleri dışında nöbetçi memurdan temin edilerek hastanın ex olduğunu tesbit eden hekime doldurtulur.
7- Çıkış evrakları doktoru tarafından doldurulur.
8- Morg görevlilerine haber verilerek hasta bir saat içinde morga indirilir.
9- Bilgisayardan ve hasta protokol defterinden çıkışı yapılır.
11-ENTÜBASYON AŞAMASI
Yoğun bakım ünitesinde entübasyon işlemi hastanın gereksiniminin olduğu acil şartlarda veya elektif olarak yapılır. Bununla ilgili kararı hastanın doktoru ve anestezi uzmanı birlikte değerlendirerek karar verirler.
Entübasyonu gerektiren hastaya ilişkin kriterler;
>Nöromüsküler fonksiyon bozuklukları
>Santral sinir sistemine ait patolojiler
>Respirasyonda yetersizlik
>Kardiyopulmoner arrest
Hastanın entübasyonuna hastanın muayene ve kan gazları değerlendirilerek karar verilir.Hastada hipoksi şartları gelişmişse buna ilişkin (taşipne,dispne,taşikardi,siyanoz, bilinç bozukluğu,dezoryantasyon,konfüzyon,şuurda kapanma)
Elektif entübasyon 1-Postop dönem 2-Serebral dönem
12-HASTANIN MEKANİK VENTİLATÖRE BAĞLANMASI
Hastanın mekanik ventilatöre bağlanması; hastayı tedavi eden doktoru ve anestezi uzmanı tarafından, birlikte değerlendirildikten sonra, anestezi uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Hastanın durumuna uygun ventilasyon modu seçilir. Solunum sesleri değerlendirilir,göğüs hareketlerini ventilatöre uyumu gözlenir.Gerektikçe aspirasyon yapılır.Her şiftte hastayı teslim alan hemşire yatak başı panelde bulunan merkezi sistem aspiratörü kontrol eder.Pulseoksimetre ile hastanın oksijen saturasyonu takip edilir.Elektrolit takibi yapılır.Aldığı çıkardığı izlenir.Gerektiğinde kan gazı kontrolü yapılır.AKG kontrolüne göre gerekli ise anestezi hekimi tarafından ventilatör ayarları değiştirilir.Entübe hasta başında bir ambu
bulunur.Her şiftte çalışıp çalışmadığı hemşire tarafından kontrol edilir.
Gerektiğinde sedasyon uygulanır.
Entübasyonunun yedinci gününde extübe edilemeyecek hastalar trekeostomi açısından değerlendirilerek gerekli birimlere haber verilir. Sık pozisyon verilir.
Hastanın nörolojik durumu her şiftte hastanın hemşiresi tarafından değerlendirilerek hemşire gözlem kâğıdına kaydedilir, değişiklikler doktora iletilir. Respiratöre ait parametreler iki saatte bir hemşire gözlem kâğıdına kaydedilir. Enfeksiyon riskini minumuma indirmek için;
a) Hasta steril tekniğe uygun şekilde aspire edilir.
b) Ventilatörün bakımı ve devrelerinin değişimi belirli aralıklarla yapılır.
c) Hava yolunu nemlendirmek için nemlendirici ve bakteri filtresi kullanılır. Hastanın güven ve konforunu sağlamak için;
a)Hastaların beslenmesi sırasında entübasyon tüpü ve trekeostomi cuff’ı mutlaka kontrol edilmeli, eğer inik ise şişirilmeli
b)Hastanın başı 45 derece yükseltilmeli
c)Ventilasyondaki hastanın başında ambu hazır bulundurmalıdır.
Mekanik ventilatöre bağlı hastanın takibi hastanın doktoru ve anestezi uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Hastanın stabil olduğu durumlarda dahil olmak üzere anestezi uzmanınca mutlaka hastaya günlük sabah ve akşam vizitleri yapılır. Mesai bitiminde, yoğun bakımdan sorumlu nöbetçi uzman hekim akşam vizitine katılarak yoğun bakım ünitesindeki hastaların tedavilerinden sorumlu olan doktorlardan hastalar hakkında bilgi alır. Mesai saatleri içinde doğabilecek ventilatöre ilişkin problemlerde müdaheleyi anestezi uzmanı yapar. Mesai saatleri dışında ybü. sorumlu nöbetçi uzman hekim gözetimi altında hastanın ventilasyon durumu kontrol edilir. Acil durumlarda anestezi uzmanı aranarak problemin çözümünde yardımına başvurulur.
13-EXTÜBASYON SÜRECİ Klinik durum;
Kardiyovasküler durum stabil ise, Abdominal distansiyon yoksa, Metabolik bozukluk yoksa,
Solunum hareketlerinde koordinasyon bozukluğu yoksa, Öksürük ve yutkunma refleksi yeterli ise,
Solunum kriterleri;
Hastanın mekanik ventilasyon desteğinden ayrılması T parçası ile spontan solunum ve CPAP-PSV modu ile olur.T parçası ile hastanın ventilatörden periyodik ayrılması ve nemli oksijen verilmesini
gerektirir.Her defasında ventilatörden ayrılma süresi uzatılır ve akciğer fonksiyonlarının spontan ölçümleri tekrarlanır.
a)Extübasyona uygun olan en erken sürede başlanmalıdır.
b)Hastanın şuuru açık ise hasta mutlaka bilgilendirilmelidir.
c)Hasta respiratörden ayırma moduna alınır.
d)Vital bulgular ve kan gazları örneği ile hastanın genel durumu değerlendirilmelidir.
e)Entübasyon malzemeleri ve acil arabası hastanın başında hazır edilmelidir.
f)Extübasyonda kullanılacak nemli oksijen sistemi hazırlanmalıdır.
g)Hasta aspire edilerek extübasyonu sağlanmalıdır.
h)Oksijen saturasyonu solunum sesleri ve göğüs hareketleri yakın takip edilmelidir.
ı)Extübasyon tarih ve saati hemşire gözlem kağıdına not edilmelidir.
14-SEDASYON VE ANALJEZİ UYGULAMALARI Yoğun bakım ünitelerinde hastaların;
a)Ajitasyon ve anksiyetelerin giderilmesinde sakinleşmelerini sağlamak.
b)Yapılan tedavi ve girişimlerin daha kolay tolere edelebilmesi için sedatif ajanlar kullanılır.
Yoğun bakım ünitelerinde sedasyon oluşturmak amacıyla ; Benzodiazopinler
Midazolon Propofal
Nöro-epileptikler kullanılmaktadır.
Hastanın nöromüsküler blokajı ve sedasyonu gerektiği takdirde anestezi uzmanı tarafından planlanır ve takip edilir.
