Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme

(1)

Sınavlarına Hazırlık El Kitabı

Yükseköğretim Üst

Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli

Görevde Yükselme

Konu Anlatımlı Soru Bankası

13 Aralık 2018 tarihinde yayımlanan “Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği”

uyarınca görevde yükselme merkezî yazılı sınav duyurusuna uygun olarak hazırlanmıştır.

2018 GYS

Şube Müdürü Yurt Müdürü Uzman Şef

Koruma ve Güvenlik Şefi VHKİ

Memur

Diğer Unvanlar

(2)

Komisyon Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli

Görevde Yükselme Sınavlarına Hazırlık El Kitabı (Konu Anlatım+ Soru Bankası) ISBN 978-605-318-146-0 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. AŞ’ye aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.

Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz.

6. Baskı: 2018, Ankara Yayın - Proje: Ayşe Açıkgöz Dizgi-Grafik Tasarım: Tuğba Kaplan Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Sage Yayıncılık Reklam Matbacılık San Tic. Ltd.Şti.

Kazımkarabekir Cad. No:97/24 İskitler - Ankara 0312 341 00 02 Yayıncı Sertifika No: 36306 Matbaa Sertifika No: 14721

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay/ANKARA

Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.net

E-ileti: pegem@pegem.net

WhatsApp Hattı: 0538 594 92 40

(3)

SUNU

Bilindiği üzere, Yükseköğretim Kurulunca, Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükse- köğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği uyarınca görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavı duyurusu yapılmıştır.

Kitapta, görevde yükselme sınav konuları olarak YÖK Merkezi Sınav Kurulu Kararıının 11/12/2018 tarihli ve 1 sayılı kararında belirtilen konulara yer verilmiş olup konu baş- lıkları aşağıda yer verilmiştir.

T.C. ANAYASASI

1. Anayasanın Yükseköğretime İlişkin Maddeleri

KANUNLAR

1. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu

2. 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu

3. 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu 4. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu

5. 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu

6. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 7. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu

8. 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu

9. 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun

10. 6245 sayılı Harcırah Kanunu

11. 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu 12. CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİ

1. 2 Nolu Kararname 2. 3 Nolu Kararname 4. 10 Nolu Kararname

KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER

1. 124 sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

(4)

iv

YÖNETMELİKLER

1. Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

2. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik 3. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına DairGenel Yö-

netmelik

4. Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Kurulların Oluşturulması ve Bilimsel Denetim Yönetmeliği 5. Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik

6. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik 7. Taşınır Mal Yönetmeliği

8. Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği

9. Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Hukuk Müşavirliği ve Avukatlık Giriş Sınavı ve Atama Yönetmeliği

10. Kamu Konutları Yönetmeliği

11. Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliği

12. Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

13. Üniversitelerde Akademik Teşkilât Yönetmeliği

14. Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği 15. Doçentlik Yönetmeliği

16. Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Ana- dal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik

Kitapta yukarıda belirtilen konulara ve bu konularda geçmiş yıllarda çıkmış olan sorulara yer verilmiş, kitapta yer alan

• Mevzuat konularında

• Tereddütte kalınan sorularda ve

• Çıkmış sorularda (Çıkmış sorular ve cevap anahtarı, sınavın yapıldığı yıllardan aynen alınmış olup cevap anahtarında ve soru yapısında olası bir hata olabileceğinin göz önüne alınması ve soruların sorulduğu tarihteki mevzuata göre hazırlandığının dikkate alınması gerekmektedir.) olası hataların olması hâlinde, bu kapsamdaki uyarılarınızı yayınevimizin pegem@pegem.net adresine bildirmeniz durumunda en kısa sürede tarafınıza bilgilendirme yapılacaktır. Sınava girecek olan adaylarımı- zın, yayınımızda bulunan konular ile ilgili olarak satın almış olduğu tarihten itibaren yapılan gün- cellemeler/değişiklikler ile ilgili mutlaka http://mevzuat.gov.tr/Yonetmelikler.aspx İnternet adresinden mevzuatı kontrol etmeleri ve yayınevimizle iletişime geçmeleri gerekmektedir. Kitabımızın, sınava hazırlanan adayların başarılarına katkı getirmesi dileklerimizle.

PEGEM Akademi

(5)

Sunu �� iii İçindekiler ��v

1. BÖLÜM: T.C. Anayasası ��1 2. BÖLÜM: 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu��5 3. BÖLÜM: 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu ��63 4. BÖLÜM: 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu ��75 5. BÖLÜM: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ��133 6. BÖLÜM: 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu ��251 7. BÖLÜM: 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ��269 8. BÖLÜM: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ��319 9. BÖLÜM: 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ��369 10. BÖLÜM: 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun ��379 11. BÖLÜM: 6245 Sayılı Harcırah Kanunu ��391 12. BÖLÜM: 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu��407 13. BÖLÜM: Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ��429 14. BÖLÜM: Üst Kademe Kamu Yöneticileri İle Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama

Usûllerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ��435 15. BÖLÜM: Resmî Gazete Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ��443 16. BÖLÜM: 124 sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı

Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ��447 17. BÖLÜM: Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul Esaslar Hakkında Yönetmelik ��455 18. BÖLÜM: Bilgi Edinme Hakkı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik��493 19. BÖLÜM: Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair

Genel Yönetmelik ��505 20. BÖLÜM: Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Kurulların Oluşturulması ve Bilimsel Denetim Yönetmeliği ��511 21. BÖLÜM: Devlet Memurlarının Şikâyet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelik ��515 22. BÖLÜM: Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik ��519 23. BÖLÜM: Taşınır Mal Yönetmeliği ��523 24. BÖLÜM: Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği ��565

İÇİNDEKİLER

(6)

vi

25. BÖLÜM: Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği593 26. BÖLÜM: Yükseköğretim Üst Kuruluşları İle Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde

Yükselme Ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği 603 27. BÖLÜM: Kamu Konutları Yönetmeliği615 28. BÖLÜM: Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak

Merkezi Sınav ile Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 631 29. BÖLÜM: Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliği 637 30. BÖLÜM: Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği 643 31. BÖLÜM: Doçentlik Yönetmeliği651 32. BÖLÜM: Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş,

Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik 657

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (Tarama Testi)669 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (Maddelere Göre Çıkmış Sorular) 681 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu (Maddelere Göre Çıkmış Sorular) 725 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu (Çözümlü Tarama Testi)731 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Maddelere Göre Çıkmış Sorular) 739 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (Maddelere Göre Çıkmış Sorular) 799 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun 838 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun

(Çözümlü Tarama Testi)847 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu (Çözümlü Tarama Testi) 854 Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usûller Hakkında Yönetmelik Yayımlandığı

R. Gazetenin Tarihi: 2/2/2015 No: 29255 (Çözümlü Tarama Testi) 862 Taşınır Mal Yönetmenliği (Çözümlü Tarama Testi) 866 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu 872

(7)

DİKKAT

Bilindiği üzere, 4/07/2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 477 Sayılı Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de (KHK), Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’ne yönelik

“Bakanlar Kurulu, Başbakan” ibarelerine yönelik düzenlemeler yer aldı.

Söz konusu düzenlemeyle;

“Yürütme maddeleri

MADDE 72 – (1) Yürürlükte bulunan kanun ve kanun hükmünde kararnameler ile 10/5/2018 tarihli ve 7142 sa- yılı Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerin yürütme maddelerinde Bakanlar Kurulu ve bakanlara yapılmış olan atıflar Cumhurbaşkanına yapılmış sayılır.

Tüzükler, Bakanlar Kurulu kararları ve yönetmelikleri

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, bu Kanun Hük- münde Kararname ile değişiklik yapılan kanunların ilgili maddeleri gereğince yürürlüğe konulmuş olan tüzükler, nizamnameler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça geçerliliğini sürdürür.” hükümlerine yer verilmiştir.

T.C. anayasasının Geçici 21’inci maddesinde ise “Kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna verilen yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya kadar Cumhurbaşkanı tarafından kullanılır”

hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan, kitabımızda, Yükseköğretim Kurumları Görevde Yükselme Sınavına yönelik yer verilen konular http://www.mevzuat.gov.tr/ internet adresinden güncel olduğu düşünülerek aynısına yer verilmiştir. Ancak, bazı mevzuatlarda “Bakanlar Kurulu, Başbakan ve bakanlık isimleri” gibi ibarelerin güncellenmediği görülmüştür.

Okuyucularımızın, kitapta yer alan bazı mevzuatlarda ve çıkmış sorularda “Bakanlar Kurulu, Başbakan ve bakanlık isimleri” gibi ibarelerin yer alması halinde yukarıdaki kanun hükmünün göz önüne alınarak değerlen- dirmeleri gerekmektedir...

(8)

(9)

1 Yükseköğretim Kurumları ve

Üst Kuruluşları

Yükseköğretim kurumları

Madde 130 – Çağdaş eğitim-öğretim esaslarına da- yanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçları- na uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğre- time dayalı çeşitli düzeylerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden olu- şan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafından kanunla kurulur.

Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre, kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafın- dan, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğ- retim kurumları kurulabilir.

Kanun, üniversitelerin ülke sathına dengeli bir biçim- de yayılmasını gözetir.

Üniversiteler ile öğretim üyeleri ve yardımcıları ser- bestçe her türlü bilimsel araştırma ve yayında bulunabilirler.

Ancak, bu yetki, Devletin varlığı ve bağımsızlığı ve milletin ve ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği aley- hinde faaliyette bulunma serbestliği vermez.

Üniversiteler ve bunlara bağlı birimler, Devletin gö- zetimi ve denetimi altında olup, güvenlik hizmetleri Devletçe sağlanır.

Kanunun belirlediği usul ve esaslara göre; rektörler Cumhurbaşkanınca, dekanlar ise Yükseköğretim Kurulunca seçilir ve atanır.

Üniversite yönetim ve denetim organları ile öğretim elemanları; Yükseköğretim Kurulunun veya üniver- sitelerin yetkili organlarının dışında kalan makamlarca her ne suretle olursa olsun görevlerinden uzak- laştırılamazlar.

ANAYASANIN YÜKSEKÖĞRETİME İLİŞKİN MADDELERİ

1. bölüm

Üniversitelerin hazırladığı bütçeler; Yükseköğretim Kurulunca tetkik ve onaylandıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığına sunulur ve merkezi yönetim bütçesinin bağlı olduğu esaslara uygun olarak işleme tabi tutularak yürürlüğe konulur ve denetlenir.

Yükseköğretim kurumlarının kuruluş ve organları ile işleyişleri ve bunların seçimleri, görev, yetki ve so- rumlulukları üniversiteler üzerinde Devletin gözetim ve denetim hakkını kullanma usulleri, öğretim ele- manlarının görevleri, unvanları, atama, yükselme ve emeklilikleri, öğretim elemanı yetiştirme, üniver- sitelerin ve öğretim elemanlarının kamu kuruluşları ve diğer kurumlar ile ilişkileri, öğretim düzeyleri ve süreleri, yükseköğretime giriş, devam ve alınacak harçlar, Devletin yapacağı yardımlar ile ilgili ilkeler, disiplin ve ceza işleri, mali işler, özlük hakları, öğretim elemanlarının uyacakları koşullar, üniver- sitelerarası ihtiyaçlara göre öğretim elemanlarının görevlendirilmesi, öğrenimin ve öğretimin hürriyet ve teminat içinde ve çağdaş bilim ve teknoloji ge- reklerine göre yürütülmesi, Yükseköğretim kuruluna ve üniversitelere Devletin sağladığı mali kaynakların kullanılması kanunla düzenlenir.

Vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları, mali ve idari konuları dışındaki akademik çalışmala- rı, öğretim elemanlarının sağlanması ve güvenlik yönlerinden, Devlet eliyle kurulan yükseköğretim ku- rumları için Anayasada belirtilen hükümlere tabidir.

Yükseköğretim üst kuruluşları

Madde 131 – Yükseköğretim kurumlarının öğretimi- ni planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim - öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini yönlendirmek bu ku- rumların kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultu- sunda kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanıl-

(10)

PEGEM AKADEMİ

2

masını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştiril- mesi için planlama yapmak maksadı ile Yükseköğ- retim Kurulu kurulur.

Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler tarafından se- çilen ve sayıları, nitelikleri, seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasından rektörlük ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere ön- celik vermek sureti ile Cumhurbaşkanınca atanan üyeler ve Cumhurbaşkanınca doğrudan doğruya seçilen üyelerden kurulur.

Kurulun teşkilatı, görev, yetki, sorumluluğu ve çalış- ma esasları kanunla düzenlenir.

Yükseköğretim kurumlarından özel hüküm- lere tabi olanlar

Madde 132 – Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teş- kilatına bağlı yükseköğretim kurumları özel kanunla- rının hükümlerine tabidir.

(11)

PEGEM AKADEMİ

3

1. D 2. D 3. E 4. C 5. A 6. B

TARAMA TESTİ

1. 1982 Anayasası’na göre, yükseköğretim kurumlarına ilişkin olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? (Madde 130) A) Kanunda gösterilen usul ve esaslara göre,

kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından, Devletin gözetim ve denetimine tabi yükseköğretim kurumları kurulabilir.

B) Kanun, üniversitelerin ülke sathına dengeli bir biçimde yayılmasını gözetir.

C) Üniversiteler ile öğretim üyeleri ve yardımcı- ları serbestçe her türlü bilimsel araştırma ve yayında bulunabilirler.

D) Üniversiteler ve bunlara bağlı birimler, Devletin gözetimi ve denetimi altında olup, güvenlik hizmetleri özel teşebbüslerce sağlanır.

E) Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşki- latına bağlı yükseköğretim kurumları özel kanunlarının hükümlerine tabidir.

2. 1982 Anayasası’na göre, Kanunun belirlediği usul ve esaslara göre dekanları aşağıdakiler- den hangisi tarafından atanır? (Madde 130) A) Senato

B) Rektörlük

C) Üniversite yönetim kurulu D) Yükseköğretim Kurulu E) Üniversitelerarası Kurul

3.

I. Üniversite yönetim organları II. Üniversite denetim organları III. Öğretim elemanları

1982 Anayasası’na göre, yükseköğretim Ku- rulunun veya üniversitelerin yetkili organları- nın dışında kalan makamlarca her ne suretle olursa olsun yukarıdakilerden hangilerini görevlerinden uzaklaştırılamazlar? (Madde 130)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III

4. 1982 Anayasası’na göre, üniversitelerin ha- zırladığı bütçeler; Yükseköğretim Kurulunca tetkik ve onaylandıktan sonra aşağıdakiler- den hangisine sunulur ve merkezi yönetim bütçesinin bağlı olduğu esaslara uygun ola- rak işleme tabi tutularak yürürlüğe konulur ve denetlenir? (Madde 130)

A) Cumhurbaşkanlığı Bakanlar Kabinesi B) Hazine ve Maliye Bakanlığı

C) Milli Eğitim Bakanlığı D) Sayıştay

E) TBMM

5. 1982 Anayasası’na göre, yükseköğretim kurumlarının kuruluş ve organları ile işle- yişleri ve bunların seçimleri, görev, yetki ve sorumlulukları aşağıdakilerden hangisiyle düzenlenir? (Madde 130)

A) Kanun

B) Kanun Hükmünde Kararname C) Tüzük

D) Yönetmelik E) Tebliğ

6. Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler tarafından seçilen ve sayıları, nitelikleri, seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasından rektörlük ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik vermek sureti ile ...

atanan üyeler ve ... doğrudan doğruya seçilen üyelerden kurulur.

1982 Anayasası’na göre, yukarıda boş bırakı- lan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?(Madde 131)

A) Cumhurbaşkanlığı Bakanlar Kabinesince- Cumhurbaşkanınca

B) Cumhurbaşkanınca- Cumhurbaşkanınca C) Yükseköğretim Kurulunca- Cumhurbaşka-

nınca

D) Üniversitelerarası Kurulunca- Cumhurbaş- kanınca

E) Yükseköğretim Kurulunca- Yükseköğretim Kurulunca

(12)

(13)

5 BİRİNCİ BÖLÜM

Kanunun Amacı, Kapsamı ve Tanımlar Amaç:

Madde 1 – Bu kanunun amacı; yükseköğretimle ilgili amaç ve ilkeleri belirlemek ve bütün yükseköğretim kurumlarının ve üst kuruluşlarının teşkilatlanma, iş- leyiş, görev, yetki ve sorumlulukları ile eğitim - öğ- retim, araştırma, yayım, öğretim elemanları, öğren- ciler ve diğer personel ile ilgili esasları bir bütünlük içinde düzenlemektir.

Kapsam:

Madde 2 – Bu kanun; yükseköğretim üst kuruluşları- nı, bütün yükseköğretim kurumlarını, bağlı birimleri- ni ve bunlarla ilgili faaliyet ve esasları kapsar.

(Değişik fıkra: 15/8/2017-KHK-694/44 md.) Milli Sa- vunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığına bağlı yükse- köğretim kurumlarıyla ilgili özel kanun hükümleri sak- lıdır.

Tanımlar:

Madde 3 – Bu Kanunda geçen kavram ve terimlerin tanımları aşağıda belirtilmiştir.

a) Yükseköğretim: Milli eğitim sistemi içinde, orta- öğretime dayalı, en az dört yarı yılı kapsayan her kademedeki eğitim - öğretimin tümüdür.

b) Üst Kuruluşlar: Yükseköğretim Kurulu ve Üniver- sitelerarası Kuruldur.

c) Yükseköğretim Kurumları: Üniversite ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunların bünyesinde yer alan fakülteler, enstitüler, yüksekokullar, konser- vatuvarlar, araştırma ve uygulama merkezleri ile

2547 SAYILI YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU

2. bölüm

bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı meslek yüksekokulları ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı olmaksızın ve kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından kurulan meslek yüksekokullarıdır.

Yüksek teknoloji enstitüsü, özellikle teknoloji alan- larında yüksek düzeyde araştırma, eğitim - öğretim, üretim, yayın ve danışmanlık yapan, kamu tüzel ki- şiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip bir yükseköğretim kurumudur.

d) Üniversite: Bilimsel özerkliğe ve kamu tüzelki- şiliğine sahip yüksek düzeyde eğitim - öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan;

fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur.

e) Fakülte: Yüksek düzeyde eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve yayın yapan; kendisine birimler bağlanabilen bir yükseköğretim kurumudur.

f) Enstitü: Üniversitelerde ve fakültelerde birden fazla benzer ve ilgili bilim dallarında lisans üstü, eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama yapan bir yükseköğretim kurumudur.

g) Yüksekokul: Belirli bir mesleğe yönelik eğitim öğ- retime ağırlık veren bir yükseköğretim kurumudur.

h) Konservatuvar: Müzik ve sahne sanatlarında sa- natçı yetiştiren bir yükseköğretim kurumudur.

ı) Meslek Yüksekokulu: Belirli mesleklere yönelik nitelikli insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan, yılda iki veya üç dönem olmak üzere iki yıllık eğitim- öğretim sürdüren, önlisans derecesi veren bir yükseköğretim kurumudur.

(14)

PEGEM AKADEMİ

6

j) Uygulama ve Araştırma Merkezi: Yükseköğretim kurumlarında eğitim öğretimin desteklenmesi amacıyla çeşitli alanların uygulama ihtiyacı ve bazı meslek dallarının hazırlık ve destek faaliyet- leri için eğitim - öğretim, uygulama ve araştırma- ların sürdürüldüğü bir yükseköğretim kurumudur.

k) Bölüm: Amaç, kapsam ve nitelik yönünden bir bütün teşkil eden, birbirini tamamlayan veya bir- birine yakın anabilim ve anasanat dallarından oluşan; fakültelerin ve yüksekokulların eğitim - öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama biri- midir. Anabilim dalı ve anasanat dalları bilim ve sanat dallarından oluşur. Yükseköğretimdeki çe- şitli birimlerin ortak derslerini vermek üzere rek- törlüğe bağlı bölümler de kurulabilir.

l) (Değişik: 22/2/2018-7100/2 md.) Öğretim Ele- manları: Yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim üyeleri, öğretim görevlileri ve araştırma görevlileridir.

m) (Değişik: 22/2/2018-7100/2 md.) Öğretim Üyele- ri: Yükseköğretim kurumlarında görevli profesör, doçent ve doktor öğretim üyeleridir.

(1) Profesör: En yüksek düzeydeki akademik unvana sahip kişidir.

(2) Doçent: Üniversitelerarası Kurul tarafından verilen doçentlik akademik unvanına sahip kişidir.

(3) Doktor Öğretim Üyesi: Doktora çalışmalarını başarı ile tamamlamış, tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını veya Üniversitelerarası Kurulun öne- risi üzerine Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik ka- zanmış olan akademik unvana sahip kişidir.

n) (Değişik: 22/2/2018-7100/2 md.) Öğretim Gö- revlisi: Yükseköğretim kurumlarında okutulan dersleri vermek, uygulama yapmak veya yaptır- makla yükümlü olan öğretim elemanıdır.

o) (Mülga: 22/2/2018-7100/2 md.) p) (Mülga: 22/2/2018-7100/2 md.)

r) Ön Lisans: Ortaöğretim yeterliliklerine dayalı, en az iki yıllık bir programı kapsayan nitelikli insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan veya lisans öğretiminin ilk kademesini teşkil eden bir yükseköğretimdir.

s) Lisans: Ortaöğretime dayalı, en az sekiz yarı yıl- lık bir programı kapsayan bir yükseköğretimdir.

t) Lisans Üstü: Yüksek lisans ve doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık ve sanatta yeterlik eğitimini kapsar ve aşağıdaki kademelere ayrılır.

(1) Yüksek Lisans: (Bilim uzmanlığı, yüksek mühendislik, yüksek mimarlık, master): Bir lisans öğretimine dayalı, eğitim - öğretim

ve araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.

(2) Doktora: Lisansa dayalı en az altı veya yük- sek lisans veya eczacılık veya fen fakültesi mezunlarınca Sağlık ve Sosyal Yardım Ba- kanlığı tarafından düzenlenen esaslara göre bir laboratuvar dalında kazanılan uzmanlığa dayalı en az dört yarı yıllık programı kapsayan ve orijinal bir araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı amaçlıyan bir yükseköğretimdir.

(3) Tıpta Uzmanlık: Sağlık ve Sosyal Yardım Ba- kanlığı tarafından düzenlenen esaslara göre yürütülen ve tıp doktorlarına belirli alanlarda özel yetenek ve yetki sağlamayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.

(4) Sanatta Yeterlik: Lisansa dayalı en az altı, yüksek lisansa dayalı en az dört yarı yıllık programı kapsayan ve orijinal bir sanat ese- rinin ortaya konulmasını, müzik ve sahne sa- natlarında ise üstün bir uygulama ve yaratıcı- lığı amaçlayan doktora düzeyinde lisans üstü bir yükseköğretim eşdeğeridir.

(5) Veteriner Hekimlikte Uzmanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından düzenle- nen esaslara göre yürütülen ve veteriner he- kimlere belirli alanlarda özel yetenek ve yetki sağlamayı amaçlayan bir yükseköğretimdir.

u) Yükseköğretim Eğitim Türleri: Yükseköğretim- de eğitim - öğretim türleri örgün, açık, dışarıdan (ekstern) ve yaygın eğitimdir.

(1) Örgün Eğitim: Öğrencilerin, eğitim - öğretim süre- since ders ve uygulamalara devam etme zorun- luluğunda oldukları bir eğitim - öğretim türüdür.

(2) Açık Eğitim: Öğrencilere radyo, televizyon ve eğitim araçları vasıtasıyla yapılan bir eğitim - öğretim türüdür.

(3) Dışarıdan Eğitim (Ekstern Eğitim): Yükse- köğretimin belirli dallarında, devam zorunlu- luğu olmaksızın sadece yarı yıl içi ve sonu sınavlarına katılma zorunluluğu bulunan bir eğitim - öğretim türüdür. Bu eğitimi izleyen öğrenciler ortak zorunlu dersler ile gerek- li görülen bazı dersleri, ilgili yükseköğretim kurumlarınca mesai saatleri dışındaki uygun saatlerde düzenlenecek derslerde alırlar.

(4) Yaygın Eğitim: Toplumun her kesimine ve değişik alanlarda bilgi ve beceri kazandırma amacı güden bir eğitim - öğretim türüdür.

v) Mesleki ve Teknik Eğitim Bölgesi: Bir veya daha fazla meslek yüksekokulu ile öğretim programla- rı bütünlüğü ve devamlılığı içinde ilişkilendirilmiş mesleki ve teknik orta öğretim kurumlarından oluşan eğitim bölgesidir.

(15)

PEGEM AKADEMİ

7

y) (Ek: 16/2/2016-6676/3 md.) Doktora Sonrası Araştırma: Doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, ec- zacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık veya sanatta yeterlik eğitimi sonrasındaki yedi yıl içe- risinde bir yükseköğretim kurumunda azami üç yıl süre ile gerçekleştirilen araştırma yoluyla de- neyim kazanımıdır.

İKİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler

Amaç:

Madde 4 – Yükseköğretimin amacı:

a) Öğrencilerini;

(1) ATATÜRK İnkılapları ve ilkeleri doğrultusun- da ATATÜRK milliyetçiliğine bağlı,

(2) Türk milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini taşıyan, Türk olmanın şe- ref ve mutluluğunu duyan,

(3) Toplum yararını kişisel çıkarının üstünde tu- tan, aile, ülke ve millet sevgisi ile dolu, (4) Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı görev ve

sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getiren,

(5) Hür ve bilimsel düşünce gücüne, geniş bir dün- ya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, (6) Beden, zihin, ruh, ahlak ve duygu bakımın-

dan dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş, (7) İlgi ve yetenekleri yönünde yurt kalkınmasına

ve ihtiyaçlarına cevap verecek, aynı zamanda kendi geçim ve mutluluğunu sağlayacak bir mesleğin bilgi, beceri, davranış ve genel kül- türüne sahip, vatandaşlar olarak yetiştirmek, b) Türk Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez

bir bütün olarak, refah ve mutluluğunu artırmak amacıyla; ekonomik, sosyal ve kültürel kalkın- masına katkıda bulunacak ve hızlandıracak programlar uygulayarak, çağdaş uygarlığın ya- pıcı, yaratıcı ve seçkin bir ortağı haline gelmesini sağlamak,

c) Yükseköğretim kurumları olarak yüksek düzey- de bilimsel çalışma ve araştırma yapmak, bilgi ve teknoloji üretmek, bilim verilerini yaymak, ulu- sal alanda gelişme ve kalkınmaya destek olmak, yurt içi ve yurt dışı kurumlarla işbirliği yapmak suretiyle bilim dünyasının seçkin bir üyesi haline gelmek, evrensel ve çağdaş gelişmeye katkıda bulunmaktır.

Ana ilkeler:

Madde 5 – Yükseköğretim, aşağıdaki “Ana ilkeler”

doğrultusunda planlanır, programlanır ve düzenlenir:

a) Öğrencilere, ATATÜRK inkılapları ve ilkeleri doğ- rultusunda ATATÜRK milliyetçiliğine bağlı hizmet bilincinin kazandırılması sağlanır.

b) Milli Kültürümüz, örf ve adetlerimize bağlı, ken- dimize has şekil ve özellikleri ile evrensel kültür içinde korunarak geliştirilir ve öğrencilere, milli birlik ve beraberliği kuvvetlendirici ruh ve irade gücü kazandırılır.

c) Yükseköğretim kurumlarının özellikleri, eğitim - öğretim dalları ile amaçları gözetilerek eğitim - öğretimde birlik ilkesi sağlanır.

d) Eğitim - öğretim plan ve programları, bilimsel ve teknolojik esaslara, ülke ve yöre ihtiyaçlarına göre kısa ve uzun vadeli olarak hazırlanıp sürekli olarak geliştirilir.

e) Yükseköğretimde imkan ve fırsat eşitliğini sağla- yacak önlemler alınır.

f) Üniversiteler ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunlar içindeki fakülte, enstitü ve yüksekokullar, Cumhurbaşkanınca yapılan yükseköğretim plan- la-ması çerçevesinde (…) ⁽¹⁾ kanunla kurulur.

g) Meslek elemanı yetiştiren bakanlıklara bağlı yüksekokullar, Yükseköğretim Kurulunun tespit edeceği esaslara göre Cumhurbaşkanı kararı ile kurulur.

h) Yükseköğretim kurumlarının geliştirilmesi, ve- rimlerinin artırılması, genişletilmesi ve bütün yurda yaygınlaştırılması amacına yönelik olarak yenilerinin açılması, öğretim elemanlarının yurt içinde ve dışında yetiştirilmeleri ve görevlendi- rilmeleri, üretim - insangücü - eğitim unsurları arasında dengenin sağlanması, yükseköğretime ayrılan kaynakların ve ihtisas gücünün dağılımı, milli eğitim politikası ve kalkınma planları ilke ve hedefleri doğrultusunda ülke, çevre ve uygulama alanı ihtiyaçlarının karşılanması, örgün, yaygın, sürekli ve açık eğitim - öğretimi de kapsayacak şekilde planlanır ve gerçekleştirilir.

ı) Yükseköğretim kurumlarında, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Türk dili, yabancı dil, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre iş güvenliği uzmanı olabilecek mezunları yetiştiren fakültelerde iş sağlığı ve güvenliği zorunlu derslerdendir. Ayrıca, zorunlu olmamak koşuluyla beden eğitimi veya güzel sanat dallarındaki derslerden birisi okutulur. Bütün bu dersler en az iki yarı yıl olarak programlanır ve uygulanır. ⁽¹⁾