BÖLÜM 21 PALS ÜRETME FONKSĐYONLARI

(1)

BÖLÜM 21 BÖLÜM 21 BÖLÜM 21 BÖLÜM 21

PALS ÜRETME FONKSĐYONLARI

21.1 - PTO foknksiyonu : Belirli bir darbe sayısı ve çevrim süresi için kare dalga (%50 kapalı, % 50 açık) oluşturur. Darbe sayısı 1 ile 4.294.967.295 arasında tanım- lanabilir. Çevrim süresi ya mikrosaniye ( 50 - 65535 mikrosaniye), ya da milisaniye ( 2 - 65535 milisaniye) olarak girilebilir. Çevrim süresinin tek sayı girilmesi distorsiyona (darbe şekillerinin bozulmasına) yol açacağından tek sayı girilmemelidir. Örneğin, 151 mili saniye gibi bir değer girilirse 151 /2 = 75,5 milisaniye olur. Ondalıklı değer pals süresinin hatalı çalışmasına neden olabilir ya da dalga şeklinde bir miktar bozulmaya neden olabilir.

Dolayısıyla çevrim süresi çift rakam girilmelidir.

21.2 - PWM fonksiyonu (Darbe genişliği süresi ): Sabit bir çevrim süresi içinde % 0 ile % 100 arası ayarlanabilir bir darbe çıkışı oluşturur. Çevrim zamanı ya mikrosaniye ( 50 - 65535 mikrosaniye), ya da milisaniye ( 2 - 65535 milisaniye) olarak girilebilir. 2' den küçük girilen çevrim zamanı değeri 2 olarak varsayılır.

Darbe genişliği zamanı, 0 ile 65535 mikrosaniye ya da 0 ile 65535 milisaniye olarak ayarlanabilir. Darbe genişliği, çevrim zamanına eşitse % 100' lük (sürekli açık), sıfıra eşitse % 0'lık (sürekli kapalı) bir darbe çıkışı söz konusudur.

PTO ve PWM fonksiyonlarında açmadan kapamaya ve kapamadan açmaya olan gecikme, birbirinin aynı değildir. Bu da bir miktar distorsiyona (darbe şekillerinin bozulmasına) neden olur. Bu nedenle bağlı olan minimum yükün, anma yükünün % 10' undan küçük olmaması gerekir.

21.3 - PTO/PWM işleminin başlatılması : Her PTO/PWM üretecinin bir kontrol bayt' ı bir durum bayt' ı, işaretli 32 bitlik birer sayma değeriyle darbe genişliği değeri, işaretsiz 32 bit'lik bir darbe genişliği değeri bulunmaktadır. (bunlardan bazıları PTO ya da PWM seçimine göre işlevsiz yani geçersiz' dir). Örneğin, darbe genişliği değerinin PTO için anlamı yoktur. Bu değerler girildikten sonra işlem PLS komutunun çalıştırılmasıyla başlatılabilir. PLS komutu ile CPU, ilgili ayar değerlerini özel hafıza bölgesinden alır ve PTO/PWM çıkışının programlanması amacıyla kullanır.

Pals üretme işlemi, sadece Q0.0 veya Q0.1 çıkışında yapılabilir. programlanması

kullanır.

% 50 açık % 50 kapalı

PWM

1 Periyot (çevrim süresi)

% .. açık > % .. kapalı

PWM

1 periyot

353

3 periyot

Darbe genişliği süresi

%50 açık

%50 kapalı

(2)

% .. açık < % .. kapalı

21.4 - PTO ve PWM çıkışlar için özel hafıza bölgeleri :

Q0.0 Q0.1 Darbe çıkışları için Kontrol bitleri

SM66.4 SM76.4 Delta hesaplama hatası

0 = Hesaplama hatası yok 1 = Hesaplama hatası var SM66.5 SM76.5 Q0.0 ve Q0.1 için ortak kullanım

hatası

0= ortak kullanım hatası yok 1= ortak kullanım hatası var

SM66.6 SM76.6

Aralık değerleri hatalı girildiğinde aktif olur. Örneğin (50....65535) aralığında 50' den küçük değer girilemez. 20 girilirse hatalı olur.

0 = Aralık hatası yok 1 = Aralık hatası var

SM66.7 SM76.7 PTO ve PWM için pals üretme bilgisi

0 = PTO' da pals üretiliyor 1 = PTO dışında (PWM gibi) pals üretiliyor.

Q0.0 Q0.1 Darbe çıkışları için Kontrol bitleri

SM 67.0 SM 77.0 PTO/PWM çevrim süresini

güncelle 0= güncelleme 1 = güncelle

SM 67.1 SM 77.1 PWM darbe genişliği zamanını

güncelle 0 = güncelleme 1 = güncelle

SM 67.2 SM 77.2 PTO darbe sayısını güncelle 0 = güncelleme 1 = güncelle

SM 67.3 SM 77.3 PTO/PWM zaman birimi seçimi 0 = mikrosn. 1 = milisn.

SM 67.4 SM 77.4 PWM güncelleştirme metodu 0 = Asenkron 1 = Senkron

SM 67.5 SM 77.5 PTO operasyon 0=Tekli operasyon

(tek bölge)

1 = Çoklu operasyon ( çok bölge)

SM 67.6 SM 77.6 PTO /PWM modu şeçimi 0 = PTO' yu seçer 1 = PWM'yi seçer

SM 67.7 SM 77.7 PTO /PWM izni 0= PTO/PWM

çalışmaz

1=PTO/PWM' ye izin verir.

PWM 1 periyot

3 periyot

354

Darbe genişliği süresi

(3)

PTO/PWM için çevrim süresi değerleri ( Aralık 2 - 65535)

Q0.0 Q0.1 Darbe çıkışları için Kontrol word'leri

SMW 68 SMW 78 PTO/PWM çevrim zamanı değerinin sol bayt' ı ( 2 - 65535)

SMW 69 SMW 79 PTO/PWM çevrim zamanı değerinin sağ bayt' ı

PWM için darbe genişliği değerleri (Aralık 0 - 65535)

Q0.0 Q0.1 Darbe çıkışları için Kontrol Word'leri

SMW 70 SMW 80 PWM darbe genişliği değerinin sol bayt' ı

SMW 71 SMW 81 PWM darbe genişliği değerinin sağ bayt' ı

PTO için darbe sayısı değerleri (Aralık 1 - 4.294.967.295)

Q0.0 Q0.1 Darbe çıkışları için Kontrol Word'leri

SMD 72 SMD 82 PTO darbe sayısı değerinin 1. (en sol,en büyük) bayt' ı (1 - 4.294.967.295)

SMW 73 SMW 83 PTO darbe sayısı değerinin 2. bayt' ı

SMW 74 SMW 84 PTO darbe sayısı değerinin 3. bayt' ı

SMW 75 SMW 85 PTO darbe sayısı değerinin 4.(en sağ, en küçük) bayt' ı

SMB 166 SMB176

Kullanımdaki segment numarası ( Sadece çok seg- mentli operasyonlu PTO operasyonlarında kullanılır)

SMB 168 SMB 178

PTO operasyonu için Vo bitinden başlayan Profil tablosunun başlama yeri (çoklu segment).

PLS komutu, belirli SM alanında yazılı bilgileri okur ve PTO/PWM üreteçlerini buna göre programlar. SMB 67, PTO 0' a veya PWM 0' a ve SMB77, PTO 1' e veya PWM 1' e kumanda eder.

PTO ve PWM işlemlerini, SM 67.7 veya SM 77.7 bitine sıfır (0) yazıp PLS komutunu işleterek devre dışı bırakabilirsiniz. Darbe sayısı (PTO) SMD 72 veya SMD82, darbe genişliği (PWM) SMW70 veya SMW 80 ile belirlenir. Çevrim süresi ise SMW68 veya SMW78 ile belirlenmelidir.

355

(4)

21.5 - PTO/PWM Kontrol Bit'leri Tablosu

21.6 - PALS ÜRETME ÇEŞĐTLERĐ

1- PTO (Pulse Train Output)

Tek Bölge (Tekli operasyon) Çok Bölge (Çoklu operasyon)

Pals süresi • Pals süresi

Pals sayısı • Bölge sayısı

16#81 Evet PTO Tek bölge 1 mikro sn. Yükle

0,002

T = 2mili sn ise F = = = 500 Hz

T =50mikrosn ise F = = = 20 KHz PTO' da üretilen pals sinyali kare dalgadır. Yani

% 50 açık, % 50 kapalı sinyaldir.

T 1 Kontrol Listesi (Heksadesi- mal)

Đzin Mod PTO PWM metodu Zaman Pals Pals Döngü verme Seçimi bölümü güncelleştirme birimi Sayma genişliği zamanı operasyonu

16#84 Evet PTO Tek bölge 1 mikro sn. Yükle 16#85 Evet PTO Tek bölge 1 mikro sn. Yükle Yükle

16#89 Evet PTO Tek bölge 1 mili sn. Yükle 16#8C Evet PTO Tek bölge 1 mili sn. Yükle 16#8D Evet PTO Tek bölge 1 mili sn. Yükle Yükle 16#A0 Evet PTO Çok bölge 1 mikro sn.

16#A8 Evet PTO Çok bölge 1 mili sn.

16#D1 Evet PWM Senkron 1 mikro sn. Yükle 16#D2 Evet PWM Senkron 1 mikro sn. Yükle 16#D3 Evet PWM Senkron 1 mikro sn. Yükle Yükle

16#D9 Evet PWM Senkron 1 mili sn. Yükle

16#DA Evet PWM Senkron 1 mili sn. Yükle 16#DB Evet PWM Senkron 1 mili sn. Yükle Yükle

PLS komutunun çalışma sonuçları

1 periyot T

1 2 3 4 5 6 7

60 Hz 100 Hz 500 Hz

t

1000 Hz

Yukarıda verilen frekans değerleri bir örnektir. Şekilde 7 bölge görülmektedir. Örneğin 1. bölgede frekans, belirli bir sürede 100 Hz' den 500 Hz' e çıkmaktadır. Örneğin 5.

bölgede frekans, belirli bir süre içersinde 60 Hz' den 1000 Hz' e çıkmaktadır.

1

T

1 1

50 x 10^-6

356

T/2

2 ... 65535 msn.

50 ....65535 µ sn.

(5)

a) PTO Tek bölge pals üretme : Örnek 4sn.lik bir pals için, pals sayısı = 4 olsun.

b) PWM (Pulse Width Modulacion ) :

Periyot süresi ( T = 2...65535 msn. , T = 50 ...65535µ sn.)

Đletim zamanı (Duty cycle - Görev saykılı) ( 1...65535 msn. , 1 ...65535 µ sn.)

5 sn açık 5 sn kapalı :

9 sn açık 1 sn kapalı :

2 sn açık, 8 sn kapalı :

2000 msn

4000 msn.

4 periyot

5000 msn

% .. açık> % .. kapalı

9000 msn

1 periyot = 10.000 msn.

3 periyot 1 periyot = 10.000 msn

1000 msn

% .. açık< % .. kapalı

1 periyot = 10.000 msn

4 periyot

2000 msn

8000 msn

357

5000 msn

(6)

PTO pals üretiminde kontrol bitlerinin durumu :

1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 1 1 0 1

SM67.7 SM67.6 SM67.5 SM67.4 SM67.3 SM67.2 SM67.1 SM67.0

1 0 0 0 1 1 0 1

0 = periyot süresi değiştirilemez (yenilenemez) 1 = periyot süresi değiştirilebilir (yenilenebilir)

0 = PWM (iletim zamanı) değiştirilemez (yenilenemez) 1 = PWM (iletim zamanı) değiştirilebilir (yenilenebilir)

0 = PTO üretilecek pals sayısı değiştirilemez (yenilenemez) 1 = PTO üretilecek pals sayısı değiştirilebilir (yenilenebilir)

0 = PTO/PWM zaman birimi µ sn 1 = PTO/PWM zaman birimi m sn

0 = PWM, asenkron modda pals üretir (msn' den µ sn' ye geçiş gibi)

1 = PWM, senkron modda pals üretir (sadece msn gibi)

0 = PTO Tek bölge (single segment) 1 = PTO Çok bölge (multiple segment)

0 = PTO Mod seçimi 1 = PWM Mod seçimi

0 = Pals üretme işlemi pasif (devre dışı) 1 = Pals üretme işlemi aktif

8 D 16# 8D

8 9 16# 89

1 0 1 0 1 0 0 0

A 8 16# A8

358

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

SMB77

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67 Q0.0 için

(7)

Örnek 1 : PLC' nin Q0.0 çıkışında 1 periyotluk süresi 8sn (4 sn açık, 4 sn kapalı) olan bir sinyal üretimi için PLC programı yazalım.

I0.0

Network 1 : I0.0 aktif olduğunda 16# 8D bilgisi SMB 67 byte' na atansın, 8000 msn bilgisi SMW 68 alanına atansın, 4 bilgisi (periyot sayısı) SMD72 Double word'e atansın. Pals sayısı bilgisi SMD olarak girilmelidir. Bu bilgilere göre, PLC' nin Q0.0 çıkışı çalışsın.

OUT EN

SMB67 16# 8D

MOV_B ENO

IN P

OUT EN

SMW68 8000

MOV_W ENO

IN

OUT EN

SMD72 4

MOV_DW ENO

IN

EN

0

PLS ENO

Q0.X

Network 2 :. Pals sayma işlemi herhangi bir anda durdurulabilsin

OUT EN

SMB67 16# 00

MOV_B ENO

IN P

EN

0

ENO I0.1

PLS

8 sn

4 periyot

359

4 sn

Q0.X

8 _D

16# 8D

1 0 0 0 1 1 0 1

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

Q0.0

Şekil 21.1 : Örnek 1' in LADDER devresi

(1 periyotluk süre )

(Periyot sayısı)

(8)

Örnek 2 : PLC' nin Q0.1 çıkışı 1 periyotluk sürede (3 saniyelik) açık ve kapalı süreleri eşit (1,5 saniye açık, 1,5 saniye kapalı). olan 4 adet sinyal üretsin. 4. sinyal bitiminde bu kez 1 periyotluk süresi 2 saniye olan (1 saniye açık, 1 saniye kapalı) sinyallerden 9 adet üretsin ve dursun.

OB1 (MAIN1)

Network 1 I0.0 sensörü aktif olduğunda Q0.1 çıkış rölesi reset edilsin( Reset işlemi tedbir içindir).

PLC' nin döngü işlemi SUBROUTINE 0 (SBR0) sayfasına yönlensin. Bu sayfadaki bilgiler bir defaya mahsus alınır ve döngü ana sayfada(OB1) devam eder. Diğer döngülerde bu sayfaya yönlendirilmedikçe SUBROUTINE 0 sayfasına uğramaz.

R Q0.1

1 I0.0

EN SBR0

EVNT MOV_DW

ATCH

ENI

OUT SMB77

16# 8D

MOV_B ENO IN

EN

OUT SMW78

4000

MOV_W ENO IN

EN

OUT SMD82

4

ENO IN

EN

EN INT 2 20 SM0.0

ENO

8 D

16# 8D

SBR0 (SUBROUTINE 0)

Network 1 8D bilgisi SMB77 alanına atansın. SMW78 alanına 4 saniye bilgisi yüklensin. Pals sayısı (4) SMD82 alanına yüklensin. Q0.1 çıkışında 4 pals üretsin. 4 pals bittiğinde döngü,INTERRUPT2 sayfasına yönlensin. INTERRUPT2 sayfasındaki bilgileri alıp ana sayfaya yönlensin. 20, Q0.1 çıkışının pals ile ilgili bilgisidir Bu sayı Q0.0 için 19 dur. Bu kez 89 bilgisi SMB77 alanına (heksa desimal olarak) yüklensin.ENI, Interrupt 2 ' yi etkin hale getirir.

PLS EN

1 Q0.x

ENO

SMB77 16# 89

MOV_B ENO

IN EN

OUT

1 0 0 0 1 1 0 1

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB77

360

16# 89

1 0 0 0 1 0 0 1

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB77

8 ₉

P I0.1

EN MOW_B

Network 2 Sistem, herhangi bir anda durdurulabilsin

IN OUT SMB77

16# 00

ENO

ENO EN PLS

Q0.X 1

P

1 periyotluk süre

(Periyot sayısı)

Đnterrupt 2' ye yönlendir.

Đnterrupt 2' yi etkinleştir

Q0.1 için

Pals işlemini çalıştır

(9)

INT2 (INTERRUPT2) Bu sayfayı Edit menüsünden >ınsert> interupt ile açmalısınız.

0 0 0 0 0 0 0 0

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB77 EN

==I SMW78

4000

SMW78

RETI 2000 OUT

MOV_ W

IN EN

PLS

1 Q0.x

ENO

OUT SMB77

16# 8C

MOV_B ENO IN

EN

ENO

Network 2 SMD82 alanındaki bilgi, 4' e eşit olduğunda (4, pals sayısıdır) 5 sayısı (pals sayısı) SMD82 alanına yüklensin. Q0.1 çıkışı 2 sn'lik pals'lerden 4+5 = 9 pals' i üretmeye başlasın. PLC, RETI komutunu gördüğünde Network 3' e geçmez OB1 (ana sayfa) sayfasına döner.

PLS

==D SMD82

4

RETI

OUT SMD82

5

MOV_DW ENO IN

EN

1 Q0.x

ENO

Network 3 SMD82 alanı içersindeki bilgi 5' e eşit olduğunda (2 sn' lik 9(4+5) pals üretiminin sonunda) SMB77 alanı içersindeki bilgiler sıfırlansın yani pals üretme işlemi dursun.

Network 1 SMW78 alanı içersindeki bilgi 4000 ' e ( 4 saniye' ye) eşit olduğunda 2 saniye (2000) bilgisi SMW78 alanına yüklensin. Ayrıca 8C bilgisi (heksadesimal olarak) SMB77 alanına yüklensin. PLC, RETI komutunu gördüğünde Network 2' ye geçmez ve ana sayfaya (MAIN1) döner.

8 C

16# 8C

1 0 0 0 1 1 0 0

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB77

361

0 0

16# 00

==D SMD82

5

OUT SMB77

16#00

MOV_B ENO IN

EN

PLS EN

1 Q0.x

ENO

Şekil 21.2 : Örnek 2' nin LADDER devresi

Đnterrupt 2' den ana sayfaya dön

(10)

Şekil 21.2' deki çalışmaya göre Q0.1 çıkışı sinyal akış diyagramı :

Örnek 3 : PLC' nin Q0.0 çıkışında 1saniyelik (0.5 saniye açık, 0.5 saniye kapalı) 4 adet sinyal üretildikten sonra, 2 saniyelik (1 saniye açık, 1 saniye kapalı) 4 adet yeni bir sinyal üretilsin ve yeniden 1 saniyelik sinyal üretilmeye devam etsin. Sistem durduruluncaya kadar periyodik çalışsın.

OB1 (MAIN1)

PLC' nin döngü işlemi SUBROUTINE 0 (SBR0) sayfasına yönlensin. Bu sayfadaki bilgiler bir defaya mahsus alınır ve döngü ana sayfada(OB1) devam eder. Diğer döngülerde (bilgi taramasında) SUBROUTINE 0 sayfasına uğramaz.

2 sn 4 periyot

4 sn Q0.1

2 sn 1sn

9 (4 + 5) periyot

R Q0.0

1 I0.0

EN SBR0

362

MOV_B

Network 2 I0.1 sensörü aktif olduğunda sistemin çalışması dursun.

IN OUT SMB67

16# 00

ENO

ENO EN PLS

Q0.X 0

P EN I0.1

P

0 0 0 0 0 0 0 0

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

0 0

16# 00

(11)

PLS EN

0 Q0.X

ENO

SMB67 16# 89

MOV_B EN ENO

OUT

16# 89

1 0 0 0 1 0 0 1

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

8 ₉

EVNT MOV_DW

ATCH

ENI

OUT SMB67

16# 8D

MOV_B ENO IN

EN

OUT SMW68

1000

MOV_W ENO IN

EN

OUT SMD72

4

ENO IN

EN

EN INT 2 19 SM0.0

ENO

8 D

16# 8D

SBR0 (SUBROUTINE 0)

Network 1 8D bilgisi, SMB67 alanına atansın. 1 saniye bilgisi, SMW 68 alanına yüklensin. Pals sayısı (4) SMD72 alanına yüklensin. Q0.0 çıkışında 4 pals üretilsin. 4 pals bittiğinde döngü,INTERRUPT2 sayfasına yönlensin. INTERRUPT2 sayfasındaki bilgileri alıp ana sayfaya yönlensin. 19, Q0.0 çıkışının pals ile ilgili bilgisidir Bu sayı Q0.1 için 20 dir. Bu kez 89 bilgisi SMB67 alanına (heksa desimal olarak) yüklensin.ENI, Interrupt 2 ' yi etkin hale getirir.

1 0 0 0 1 1 0 1

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

363

1 periyotluk süre

(Periyot sayısı)

Đnterrupt 2' ye yönlendir.

Đnterrupt 2' yi etkinleştir

Q0.0 için Pals işlemini çalıştır

(12)

A INT2 (INTERRUPT2) Bu sayfayı Edit menüsünden >ınsert> interrupt ile açmalısınız.

Şekil 21.3' deki çalışmaya göre Q0.0 çıkışındaki sinyal akış diyagramı :

IN

EN

==I SMW68

1000

SMW68

RETI 2000 OUT

MOV_ W

IN EN

PLS

0 Q0.x

ENO

Network 2 SMW68 alanındaki bilgi, 2000' e eşit olduğunda Q0.0 çıkışı yeniden 1 saniyelik pals üretmeye başlasın. Döngü işlemi yeniden OB1 (ana sayfa) sayfasına döner.

PLS

==I SMW68

2000

OUT SMW68

1000

MOV_W ENO IN

EN

0 Q0.x

ENO

Network 1 SMW68 alanı içersindeki bilgi 1000 ' e ( 1 saniye' ye) eşit olduğunda 2 saniye (2000) bilgisi SMW68 alanına yüklensin. PLC, RETI komutunu gördüğünde Network 2' ye geçmez ve ana sayfaya OB1' e (MAIN1) döner.

364

ENO

Şekil 21.3 : Örnek 3' ün LADDER devresi

Q0.0

4 periyot 4 periyot

1 sn

Interrupt 2' nin

oluşumu Interrupt 2' nin

oluşumu

2 sn

(13)

2 - PWM Pals üretme

Periyot süresi

Pals genişliği ( iletim zamanı) - (Pulse width)

PWM pals üretme işlemlerinde % 50 açık , % 50 kapalı pals üretme ' de yapılabilir.

PWM pals üretiminde kontrol bitlerinin durumu :

% .. açık< % .. kapalı

PWM

1 periyot

3 periyot

% .. açık> % .. kapalı

PWM 1 periyot

3 periyot

1 1 0 1 1 0 1 1

0 = periyot süresi değiştirilemez (yenilenemez) 1 = periyot süresi değiştirilebilir (yenilenebilir)

0 = PWM (iletim zamanı) değiştirilemez (yenilenemez) 1 = PWM (iletim zamanı) değiştirilebilir (yenilenebilir)

0 = PTO üretilecek pals sayısı değiştirilemez (yenilenemez) 1 = PTO üretilecek pals sayısı değiştirilebilir (yenilenebilir)

0 = PTO/PWM zaman birimi µ sn 1 = PTO/PWM zaman birimi m sn

0 = PWM, asenkron modda pals üretir (msn' den µ sn' ye geçiş gibi)

1 = PWM, senkron modda pals üretir (sadece msn gibi)

0 = PTO Tek bölge (single segment) 1 = PTO Çok bölge (multiple segment)

0 = PTO Mod seçimi 1 = PWM Mod seçimi

0 = Pals üretme işlemi pasif (devre dışı) 1 = Pals üretme işlemi aktif

365

SMB77 Q0.1 için

(14)

DB seçeneğinde:

SM77.0 = Projede 1 periyot süresi değiştirilebilmelidir. Dolayısıyla SM77.0 bit'i "1"

alınmıştır. Bu bit, "0" alınırsa periyot süresini değiştirmek mümkün olmaz.

SM77.1 = Projede iletim (PWM) zamanı değiştirilebilmelidir. Bu nedenle SM77.1 biti "1"

alınmıştır. Bu bit "0" alınırsa iletim zamanı değiştirilemez.

SM77.3 = Projede palslerin zaman birimi milisaniye olarak tercih edildiğinden SMB77.3 bit' i

"1" alınmıştır. Bu bit "0" alınsaydı palslerin zaman birimi mikrosaniye olurdu.

SM77.4 = Pals sisteminde genelde çalışma modunun senkron olması arzu edilir. Bu nedenle bu bir "1" alınmalıdır. Bu bit "0" alınırsa çalışma modu asenkron olur.

SM77.6 = Projede PWM olarak işlem yapılacağına göre bu bit "1" seçilmelidir. PTO' da bu bit "0" dır.

SM77.7 = Projede pals üretme işlemi yapılacağına göre SM77.7 biti "1" olmalıdır. Bu bit "0"

olursa pals üretme işlemi gerçekleşmez.

D3 seçeneğinde :

SM77.0 = Projede 1periyot süresi değiştirilebilmelidir. Dolayısıyla SM77.0 bit'i "1"

alınmıştır. Bu bit, "0" alınırsa periyot süresini değiştirmek mümkün olmaz.

SM77.1 = Projede iletim (PWM) zamanı değiştirilebilmelidir. Bu nedenle SM77.1 biti "1"

alınmıştır. Bu bit "0" alınırsa iletim (PWM) zamanı değiştirilemez.

SM77.3 = Bu bit 0 alınarak palslerin zaman birimi mikrosaniye seçilmiştir.

SM77.4 = Pals sisteminde genelde çalışma modunun senkron olması arzu edilir. Bu nedenle bu bir "1" alınmalıdır. Bu bit "0" alınırsa çalışma modu asenkron olur.

SM77.6 = Projede PWM olarak işlem yapılacağına göre bu bit "1" seçilmelidir. PTO' da bu bit "0" dır.

SM77.7 = Projede pals üretme işlemi yapılacağına göre SM77.7 biti "1" olmalıdır. Bu bit "0"

olursa pals üretme işlemi gerçekleşmez.

D B 16# DB = 10# 219

SMB77 1 1 0 1 1 0 1 1

SM77.5 SM77.3

SM77.7 SM77.6 SM77.4 SM77.2 SM77.1 SM77.0

8 4 2 1 8 4 2 1

D 3 16# D3

SMB77 1 1 0 1 0 0 1 1

SM77.5 SM77.3

SM77.7 SM77.6 SM77.4 SM77.2 SM77.1 SM77.0

8 4 2 1 8 4 2 1

366

(15)

Örnek 1 : PLC' nin Q0.1 çıkışı 4 saniyelik 1 periyot süre içersinde 1 saniye açık, ( aktif) 3 saniye kapalı (pasif) olsun.

UYARI : Pals sinyalinin açık ve kapalı sürelerini farklı zamanlı olarak belirlediğinizde pals sayısını sınırlayamazsınız. Örneğin 10 pals sonra dur komutu veremezsiniz. ,

I0.0

Network 1 : I0.0 aktif olduğunda 16# DB bilgisi SMB77 byte' na atansın, 1 periyotluk (4 saniyelik) süre SMW78 alanına atansın, Aktif (açık) olacak süre (1 saniye) SMW80 alanına atansın. Bu bilgilere göre PLC' nin Q0.1 çıkışı çalışsın.

OUT EN

SMB77 16# DB

MOV_B ENO

IN P

OUT EN

SMW78 4000

MOV_W ENO

IN

OUT EN

SMW80 1000

MOV_W ENO

IN

EN

1

PLS ENO

Q0.X

Network 2 :. Pals sayma işlemi herhangi bir anda durdurulabilsin

OUT EN

SMB77 16# 00

MOV_B ENO

IN P

EN

1

ENO I0.1

PLS

4 sn

367

3 sn

Q0.X

D B

16# DB

1 1 0 1 1 0 1 1

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB77

Q0.1

0 0

16# 00

0 0 0 0 0 0 0 0

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB77

Şekil 21.4 : Örnek 1' in LADDER devresi

Pals üretme işlemi, durdurma Đşlemine kadar devam eder.

1 sn

(16)

Örnek 2 : Bir sistemde 1. sensör aktif olduğunda PLC' nin Q0.0 çıkışı 7 saniyelik (2 saniye açık, 5 saniye kapalı) bir sinyal üretecektir. 2. sensör aktif olduğunda ise bu kez 5 saniyelik pals sinyalleri üretilecek ancak 4 saniye açık, 1 saniye kapalı sinyal olacaktır.

3.sensör ise sistemi herhangi bir anda durdurabilecektir.

OB1 (MAIN1)

PLC' nin döngü işlemi SUBROUTINE 0 (SBR0) sayfasına yönlensin. Bu sayfadaki bilgiler bir defaya mahsus alınır ve döngü ana sayfada(OB1) devam eder. Diğer döngü- lerde (bilgi taramasında), yönlendirilmedikçe SUBROUTINE 0 sayfasına uğramaz.

R Q0.0

1 I0.0

EN SBR0

368

MOV_B

Network 3 I0.2 sensörü aktif olduğunda sistemin çalışması dursun.

IN OUT SMB67

16# 00

ENO

EN PLS

Q0.X 0

P EN I0.2

P

0 0 0 0 0 0 0 0

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

0 0

16# 00

Network 2 I0.1 sensörü aktif olduğunda PLC' nin döngü işlemi SUBROUTINE 1 (SBR1) sayfasına yönlensin. Bu sayfadaki bilgiler bir defaya mahsus alınır ve döngü ana sayfada (OB1) devam eder. Diğer döngülerde (bilgi taramasında), yönlendirilmedikçe SUBROUTINE 1 sayfasına uğramaz.

I0.1

EN SBR1 P

ENO

(17)

SBR0 (SUBROUTINE 0)

Network 1 16#DB bilgisi SMB67 alanına yüklensin. 7 saniye (periyot süresi) SMB68 alanına yüklensin. PWM süresi (palsin açık olan süresi) 2 saniye olarak SMW70 alanına yüklensin. Bu bilgilere göre PLC' nin Q0.0 çıkışı çalışsın. Periyot süresinin değiştirilmesine ihtiyaç olmadığından SM67.0 bit' i "0" yapılarak 16#DA bilgisi SMB67 alanına yüklensin.

SM0.0

OUT EN

SMB67 16# DB

MOV_B ENO

IN P

OUT EN

SMW68 7000

MOV_W ENO

IN

OUT EN

SMW70 2000

MOV_W ENO

IN

EN

0

PLS

Q0.X ENO

OUT EN

SMB67 16#DA

MOV_B ENO

IN

D B

16# DB

1 1 0 1 1 0 1 1

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

D A

16# DA

1 1 0 1 1 0 1 0

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

369

(18)

SBR1 (SUBROUTINE 1)Bu sayfayı Edit menüsünden >ınsert> interrupt ile açmalısınız.

Örnek 2' deki devreye göre Q0.0 çıkılının sinyal akışı :

Şekil 21.5 : PWM, örnek 2' nin LADDER devresi

Network 1 16#DB bilgisi SMB67 alanına yüklensin. 5 saniye (periyot süresi) SMB68 alanına yüklensin. PWM süresi (palsin açık olan süresi) 4 saniye olarak SMW70 alanına yüklensin. Bu bilgilere göre PLC' nin Q0.0 çıkışı çalışsın. Periyot süresinin değiştirilmesine ihtiyaç olmadığından SM67.0 bit' i "0" yapılarak 16#DA bilgisi SMB67 alanına yüklensin.

OUT EN

SMB67 16# DB

MOV_B ENO

IN

OUT EN

SMW68 5000

MOV_W ENO

IN

OUT EN

SMW70 4000

MOV_W ENO

IN

EN

0

PLS

Q0.X ENO

OUT EN

SMB67 16#DA

MOV_B ENO

IN

D B

16# DB

1 1 0 1 1 0 1 1

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67

D A

16# DA

1 1 0 1 1 0 1 0

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB67 SM0.0

370

7 sn 2 sn

Q0.1 I0.0

I0.1

4 sn

5 sn

2 sn

(19)

c) PTO çok bölgeli pals üretme :

Bu yöntem, daha çok otomasyon sistemlerde adım (step ) motoruna veya servo motora değişik zaman aralıkları ile değişik frekansları uygulayarak motorun devir sayısının istenilen zamanda istenilen sayıda olması sağlanabilir.

Örneğin aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi adım motoru için 1 KHz' den başlayarak (0' dan da başlayabilirsiniz) 5 ayrı devirde ve 5 ayrı zamanda bir çalışma ortamı oluşturalım.

Adım motoruna uygulanacak frekanslar ve pals sayısı aşağıdaki gibi olsun:

Pals sayısı Frekans Bir periyotluk zaman (msn) Bir periyotluk zaman (µµµµsn) 100 500 Hz T= 1/500 = 0.002 sn = 2 msn 2000 µsn

500 1 KHz T= 1/1000 = 0.001 sn = 1 msn 1000 µsn 20 5 KHz T= 1/5000 = 0.0002 sn = 0.2 msn 200 µsn 2000 10 KHz T= 1/10000 = 0.0001 sn = 0.1 msn 100 µsn

Buradaki değerler sadece bir örnektir. Adım motoru ile yapılacak işin özelliğine göre her bölge için pals sayısını ve frekansı değiştirmek gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken her pals sinyalinde adım motorunun kaç derece açı ile döndüğüdür ( 90⁰-45⁰-22.5⁰-15⁰- 7.5^0- 3.75⁰-1.8⁰-1⁰-0.5⁰ gibi). Örneğin dönme açısı 1.8⁰ olan bir motora 20 pals sinyali uygulandığında 20 x 1.8 = 36⁰ dönmüş olur.

a

UYARI ! : Pals işlemlerinde Q0.0 veya Q0.1' in kontağını kullanarak başka bir elemanı çalıştıramazsınız. Örneğin bir zaman rölesini, sayıcıyı, çıkış rölelerini (Q0.5 gibi), dahili röleleri (M0.0 gibi) çalıştıramazsınız.

Q0.0 C0

CTU R

PV

Q0.0 M0.0

100 µsn (10KHz)

200 µsn (5KHz)

1000 µsn (1KHz)

2000 µsn (500Hz)

1 Bölge 2. Bölge 3. Bölge 4. Bölge 5. Bölge

Örnek : ¹⁰⁰

Pals olsun 500 Pals olsun

20 Pals olsun

2000 Pals olsun

190 Pals olsun

371 F

t

(20)

PLC programında ivme değerlerinin girilebilmesi bakımından her bölge için ayrı ayrı hesaplama yapılması gerekmektedir.

5 bölge bulunduğuna göre 5 bölge ile ilgili bilgileri yükleme işlemine VB599' dan başlaya- lım. Örneğin siz de VB299' dan başlayabilirsiniz.

1. Bölge :

VW 600 : 1000 ( periyot başlangıç değeri µsn) VW 602 : - 8

VDW 604 : 100 (pals sayısı) VDW 604 = VW 604 ve VW 606' yı kullanır.

2. Bölge :

VW 608 : 200 ( periyot başlangıç değeri µsn) VW 610 : 0

VDW 612 : 500 (pals sayısı) VDW 612 = VW 612 ve VW 614' ü kullanır.

3. Bölge :

VW 616 : 200 ( periyot başlangıç değeri µsn) VW 618 : - 5

VDW 620 : 20 (pals sayısı) VDW 620 = VW 620 ve VW 622' yi kullanır.

4. Bölge :

VDW 628 : 2000 (pals sayısı) VDW 628 = VW 628 ve VW 630' u kullanır.

Đvme değeri ∆∆∆∆1 =

Periyodun bitiş değeri (msn veya µsn olarak) Periyodun başlangıç değeri (msn veya µsn olarak)

Pals sayısı

Đvme değeri ∆∆∆∆1 = = - 8 200 - 1000

100

Uyarı ! : Bu sayı tam sayı olmalıdır.

Đvme değeri ∆∆∆∆2 = = 0 200 - 200

500

372 Đvme değeri ∆∆∆∆₃= = - 5

100 - 200 20

Đvme değeri ∆∆∆∆4 = = 0 100 - 100

2000

(21)

5. Bölge :

VDW 636 : 190 (pals sayısı) VDW 636 = VW 636 ve VW 638' i kullanır.

NOT : Grafiğe dikkat edilecek olursa 5. bölge sonunda periyot bitiş değeri, 0 alınmamıştır.

Eğer 0 alınmış olsaydı işlem:

PTO çok bölge pals üretmenin PLC' de programlanması :

OB1 (MAIN1)

PLC' nin döngü işlemi SUBROUTINE 0 (SBR0) sayfasına yönlensin. Bu sayfadaki bilgiler bir defaya mahsus alınır ve döngü ana sayfada(OB1) devam eder. Diğer döngülerde (bilgi taramasında), yönlendirilmedikçe SUBROUTINE 0 sayfasına uğramaz.

Đvme değeri ∆∆∆∆₅= = ₁₀ 2000 - 100

190

Đvme değeri ∆∆∆∆5= = - 1.9 0 - 100

190 olacaktı. Yani tam sayı olmayacaktı Aynı zamanda yukarıdaki hesaplamalara dikkat edilirse - ∆∆ ∆∆değerli olan bölgelerde (1. ve 3. bölgeler) ivme yukarı doğrudur. 5. bölgede ∆∆∆∆₅değeri eksi çıkarsa sanki ivme yukarı olacak gibi bir durum ortaya çıkar. Bu durum PLC için hata demektir. Bu nedenle bu değer "0" dan farklı ve periyodun başlangıç değerinden büyük olmalıdır. Yani sonuç - (eksi) çıkmamalıdır.

R Q0.1

1 I0.0

EN SBR0 P

Network 2 M0.0 iç rölesi aktif olduğunda sistemin çalışma amacına uygun olarak değişik işlemler yaptırılabilir. I0.1, yaptırılan değişik işlemlerin durdurulması amacı ile kullanılmıştır.

M0.0 I0.1

Değişik işlemler yaptırılabilir.

373

SM0.1

(22)

SBR 0 (SUBROUTINE 0)

Network 1 16# A0 bilgisi SMB77 alanına yüklensin. Daha önce açıklandığı gibi 5 bölge ile ilgili bilgiler, VB599 alanına yükleneceğini kabul etmiştik dolayısıyla 5 bölge ile bilgiler VB599 alanı içersine yüklensin. VB599 içindeki bilgiler de SMW178 alanına atansın. 1. ...5. bölgelerin bilgileri VW600' den başlayan adreslere (VW638' e kadar VW638 dahil) yüklensin. Interrupt 2 sayfasına geçiş şartı oluştuğunda Đnterrupt 2' ye geç.

16# A0 SMB77

MOV_B

EN ENO

IN OUT

5 VB599

MOV_B

EN ENO

IN OUT

599 SMW178

MOV_W

EN ENO

IN OUT

1000 VW600

MOV_W

EN ENO

IN OUT

- 8 VW602

MOV_W

EN ENO

IN OUT

100 VD604

MOV_DW

EN ENO

IN OUT

200 VW608

MOV_W

EN ENO

IN OUT

0 VW610

MOV_W

EN ENO

IN OUT

500 VD612

MOV_DW

EN ENO

IN OUT

200 VW616

MOV_W

EN ENO

IN OUT

- 5 VW618

MOV_W

EN ENO

IN OUT

1 0 1 0 0 0 0 0

8 4 2 1 8 4 2 1

SMB77

A 0

16# A0

20 VD620

MOV_DW

EN ENO

IN OUT

100 VW624

MOV_W

EN ENO

IN OUT

0 VW626

MOV_W

EN ENO

IN OUT

2000 VD628

MOV_DW

EN ENO

IN OUT

100 VW632

MOV_W

EN ENO

IN OUT

10 VW634

MOV_W

EN ENO

IN OUT

190 VD636

MOV_DW

EN ENO

IN OUT

ATCH

EVNT

PLS EN

Q0.X 1

INT

ENI 2 20

ENO

EN ENO

374

SM0.0