6 bin 486 yatırım teşvik belgesi düzenlendi
Kasım 14, 2013 - 8:40:02
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, yeni teşvik sisteminin yürürlüğe girdiği 20 Haziran 2012 tarihinden bu yılın Ekim ayı sonuna kadar olan dönemde, 101,9 milyar lira tutarında 6 bin 486 yatırım teşvik belgesi düzenlediklerini bildirdi.
Çağlayan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda bakanlığının 2014 Yılı Bütçesini sunumunda, geçen yıl yüzde 2,2 büyüyen Türkiye ekonomisinde bu yıl yüzde 4'e yakın bir büyüme görüleceğini söyledi.
Çağlayan, geçen hafta açıklanan sanayi üretim endeksi rakamlarının bunun teyit ettiğini belirtti.
Türkiye'de gelir düzeyi yükselirken, dağılımda da daha adaletli bir yapıya kavuşulduğunu anlatan Çağlayan, "Türkiye 2000'li yıllarda dağılımın en hızlı iyileştiği OECD üyesi oldu" dedi.
İşsizlik konusunda da dağerlendirmelerde bulunan Çağlayan, küresel ekonomik krizin başlangıcından bu yana Avrupa'da 4,5 milyon insan işini kaybederken, Ocak 2009'dan bugüne Türkiye'deki istihdam artışının 6,2 milyon kişiye ulaştığını bildirdi. İşsizlik oranlarının arzu ettikleri düzeyde olmadığını
belirten Çağlayan, "İsteriz ki işsizlik yüzde 5-6 seviyesine düşsün. Bu konuda da çalışmalarımız devam ediyor" diye konuştu.
Büyüme, işsizlik ve üretimdeki olumlu performansın mali disiplinden taviz verilmeden
gerçekleştirildiğini ifade eden Çağlayan, 2013 yılı sonunda merkezi yönetim bütçe açığının GSYH'ye oranının yüzde 1,2 olacağını öngördüklerini, bu oranın, AB'deki 28 üyeden 23'ünün 2012 yılındaki bütçe performansından daha iyi bir düzey olduğunu dile getirdi.
Orta Vadeli Program'da (OVP) yıl sonu cari açık beklentisinin 58,8 milyar dolar ve GSYH'ye oranı yüzde 7,1 olarak yer aldığını hatırlatan Çağlayan, altın hariç cari açığın GSYH’ye oranının ise yıl
sonunda yüzde 6,8'den yüzde 6,1'e gerileyeceğini tahmin ettiklerini söyledi.
"Altın ithalatındaki artış konjonktürel"
Geçen yıl ihracatın rekor kırarak 152,5 milyar dolara yükseldiğini, ithalatın ise yüzde 1,8
azalarak 236,5 milyar dolara gerilediğini anımsatan Çağlayan, şunları kaydetti:
"OVP’de ihracatımızın 2013’te 153,5 milyar dolara ve 2014'te 166,5 milyar dolara yükseleceğini;
ithalatımızın da 2013’te 251,5 milyar dolara, 2014’te 262 milyar dolara yükseleceğini öngörüyoruz. Yıl sonunda rakamlar aşağı yukarı bu düzeyde çıkacaktır. 2013 Ocak-Eylül döneminde ise ihracat binde 4 azaldı ve 112,5 milyar dolar oldu. İthalat ise yüzde 6 artarak 187,6 milyar dolara yükseldi.
İlk 9 aylık verilerde önemli bir altın etkisi var. Tabii, altın da ihraç ve ithal ettiğimiz binlerce üründen biri. Altın ihracatındaki azalma ve ithalatındaki artış da içinde bulunduğumuz konjonktürün bir sonucu.
Ama şunu özellikle vurgulamak isterim; altın dışında kalan dış ticarete baktığımızda, 2013 Ocak-Eylül döneminde ihracatın yüzde 7, ithalatın ise yüzde 3,1 arttığını görüyoruz. Sadece Eylül ayında ise, altın hariç ihracat yüzde 10,9, ithalat yüzde 3,9 artış kaydetti."
Türkiye olarak 9 aylık dönemde 237 ülke ve bölgeye ihracat yapıldığını ifade eden Çağlayan, bu ülkelerin 159'una yapılan ihracatta artış gerçekleştiğini, Ocak-Eylül döneminde ihracatçı firma sayısının yüzde 5,9 artışla 54 bin 346'ya ulaştığını bildirdi.
Bakan Çağlayan, bu ihracat performansında sadece büyük merkezlerin değil, 81 ilin emeği olduğunun altını çizerek, Konya, Trabzon, Antalya, Aydın, Karabük, Osmaniye, Amasya gibi illerin aldığı payda ciddi sıçrama yaşandığını, ihracatın yavaş yavaş Anadolu’ya kaydığını söyledi.
Yılın 9 ayında hizmet ihracatının yüzde 10 artarak 35,4 milyar dolara yükseldiğini belirten Çağlayan, bu yıl 48 milyar doları aşarak rekoru yenileyeceklerini ifade etti.
Pazar çeşitlendirmesi çalışmaları konusunda da bilgi veren Çağlayan, 2014-2015 dönemine ilişkin hedef ve öncelikli ülkeleri belirleme faaliyetlerinde çalışmaların son aşamaya geldiğini, önümüzdeki günlerde de bunları açıklayacaklarını dile getirdi.
Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri
Bakan Çağlayan, Türk müteahhitlerinin yurtdışında bugüne kadar toplam 102 ülkede 261 milyar dolar değerinde 7 bin 271 proje aldığını ifade etti. Bu yılın 10 ayında üstlenilen yurtdışı projelerin 20,7 milyar dolara ulaştığını bildiren Çağlayan, " Hedefimiz, bu tutarın 2023 yılında 100 milyar dolara çıkartılması" dedi.
Bugüne kadar, 19 ülke ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalandığını hatırlatan Çağlayan, 14 ülke/ülke grubu ile müzakerelerin devam ettiğini, 12 ülke/ülke grubu ile de STA müzakerelerinin başlatılması yönündeki girişimlerin sürdüğünü vurguladı.
Bu yılın ocak-eylül döneminde Dahilde İşleme Rejimi kapsamında 49,6 milyar dolar ihracat yapıldığını belirten Çağlayan, Ocak-Ekim döneminde hazırlanan 6 bin 486 adet Dahilde İşleme İzin Belgesi ile 48,1 milyar dolarlık ihracat taahhüdü karşılığında 28,6 milyar dolarlık ithalat izni verildiğini kaydetti.
Serbest bölgelerin toplam ticaret hacminin Ocak-Eylül döneminde ise 17 milyar dolar olarak
gerçekleştiğini anlatan Çağlayan, aynı dönemde bu bölgelerde sağlanan istihdamın yüzde 5 artarak 56 bin 720 kişiye ulaştığını ifade etti.
Bakan Çağlayan, yurtdışında yatırım yapmış 3 bin 700'den fazla Türk şirketi bulunduğuna dikkati çekerek, bu yatırımlara bağlı olarak, yaklaşık 110 bin vatandaşa yurtdışında istihdam sağlandığını kaydetti.
Teşvik uygulama sonuçları
Yeni Teşvik Sistemi kapsamındaki son rakamları da paylaşan Çağlayan, sistemin yürürlüğe girdiği 20 Haziran 2012 tarihinden bu yılın Ekim ayı sonuna kadar olan dönemde 101,9 milyar lira tutarında 6 bin 486 Yatırım Teşvik Belgesi düzenlediklerini, bu belgelerde 239 bin 738 kişilik ilave istihdam öngörüldüğünü dile getirdi.
Teşvik belgelerinin yüzde 37'sinin 1. Bölge'de, yüzde 16’sının 2. Bölge'de, yüzde 15’inin 3. Bölge'de, yüzde 11’inin 4. Bölge'de, yüzde 9’unun 5. Bölge'de ve yüzde 12’sinin 6. Bölge'de gerçekleştirilecek yatırımlar için olduğunu ifade eden Çağlayan, "6. Bölge, bizim için çok önemliydi ve bu bölgeden çok iyi sonuçlar alıyoruz. Özellikle Çözüm Süreci’nde bu veriler Türkiye için yüz ağartıcı gelişmeler. Bakın 6.
Bölge'de yatırım değerinde yüzde 186, istihdamda yüzde 189, teşvik belgesinde yüzde 52 artış var"
diye konuştu.
Çağlayan, sadece 6. Bölge'de uygulamakta olan sigorta primi işçi hissesi desteğinden de 42 firmanın toplam 5 bin 932 işçi için yararlanmaya hak kazandığını belirtti.
Uluslararası doğrudan yatırım
Türkiye'ye, ocak-eylül döneminde 8,7 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım geldiğini anlatan Çağlayan, yabancı sermayenin güvenini sağlama konusunda, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve
Korunması (YKTK) anlaşmalarının önemli rol oynadığına işaret etti. Bugün itibarıyla
Türkiye'nin anlaşma imzaladığı ülke sayısının 89’a ulaştığın dile getiren Çağlayan, böylece Türkiye'nin, en fazla YKTK Anlaşması imzalamış 12. ülke konumuna geldiğini bildirdi.
İthalata ilişkin politikalar hakkında da bilgi veren Çağlayan, yerli sanayinin, artan ithalattan ve haksız dış rekabetten korunmasını sağlmaya çalıştıklarını söyledi.
Kimyasal içeren ürünler
Bunu yanı sıra vatandaşların kanserojen etkileri olan kimyasallar içeren boya ile boyanmış ürünleri kullanmaması amacıyla Riske Dayalı Denetim Sistemi (RDDS) tasarlanarak yürürlüğe konulduğunu ifade eden Çağlayan, bu kapsamda şimdiye kadar analizleri yapılan 550 bin 310 adet hazır giyim eşyası, 107 bin 902 çift ayakkabı, 282 bin 848 çift çorap ve bin 143 adet deri ve konfeksiyon eşyası, 36 bin 915 kilogram tekstil eşyasının bertaraf edildiğini açıkladı.
Çağlayan, sunumunun ardından milletvekillerinin soru ve eleştirilerini yanıtladı.
Gezi Parkı olayları sırasında bazı gazetelerde yer alan "Lobiler olmasaydı uzaya çıkardık" sözlerinin hatırlatılması üzerine, bütün partilerin genel başkanlarına AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a gösterdiği saygıyı gösterdiğini söyledi.
Söz konusu haberlere konu olan açıklamalarının, Türkiye'nin belli zamanlarda önünün kesilmesinin ülkeye getirdiği ekonomik yapı ile ilgili olduğunu anlatan Çağlayan, "Türkiye ekonomisinin bugün olması gereken seviyenin çok gerisinde olduğunu ifade etmek üzere söylediğim şeylerdir. Ne söylemişsem dibine kadar arkasında olurum" diye konuştu.
Ekonomi Bakanlığı'nın ihracatı artırma yollarının yanında üretim ve ihracatın ithalata bağımlılığını azaltma konusunda da çalıştığını dile getiren Çağlayan, bu durumun geçmişten gelen yanlış uygulamaların bir sonucu olduğunu ifade etti.
Böyle bir sonucun çok kısa sürede tersine döndürülmesini beklemenin gerçekçi olmadığını kaydeden Çağlayan, bu açıdan değerlendirildiğinde Girdi Tedarik Stratejisi (GİTES) çalışmasının tarihi bir çalışma olduğunu belirtti.
Teşvik sistemi uygulanırken bazı bölgelerin teşvikten yararlanamadığı eleştirilerini de yanıtlayan Çağlayan, teşvik sistemine bakarken bütünlük içinde bakılması gerektiğini söyledi.
Mesele sadece bölgesel olmadığının altını çizen Çağlayan, bölgelerin belirlenmesi konusunda hiçbir milletvekilinin dahli olmadığını, tamamen Kalkınma Bakanlığı'nın yaptığı Sosyoekonomik Gelişmişlik Endeksi (SEGE) baz alınarak bölgelerin belirlendiğini dile getirdi. Çağlayan, teşvik belgesi sayılarında yeni dönemdeki artışların kesinlikle konjonktürel olmadığını ifade etti.
"İthalata bağımlılık yüzde 50'lerin altında"
Üretim ve ihracatın ithalata bağımlılığın yüksek olduğu eleştirileri üzerine Çağlayan, "Gerek ihracatın gerekse üretimin ithalata bağımlılığı yüzde 50'lerin altındadır" dedi. Çağlayan, son 10 yıldaki ihracatın ithalatı karşılama oranının önceki 10 yıldan yüksek olduğunu dile getirdi.
Ara malı ithalatının kompozisyonun iyi algılanması gerektiğinin altını çizen Çağlayan, ham petrol ve doğalgaz ithalatının da ara malı ithalatı kapsamına girdiğini vurguladı.
Yılın 9 ayında 6,9 milyar dolar atık ve hurda ithal edildiğini anlatan Çağlayan, motorlu kara taşıtları konusunda yerlileşmeyi artıracak yeni politikalar ortaya koyduklarını söyledi.
Uluslararası doğrudan yatırımlar
Uluslararası doğrudan yatırımların şirket birleşmeleri ve gayrimenkul alımları gibi yeni olmayan yatırımlar yoluyla geldiği eleştirilerine Çağlayan, "Eleştirmek kolay. Ne olursa olsun. Bu ülkeye, siyasi, ekonomik istikrara ve yatırım ortamının kalitesine bakarak son 10,5 yılda 131,5 milyar
dolarlık uluslararası doğrudan yatırım geliyorsa bu eleştirilmez ancak alkışlanır" karşılığını verdi.
Tarım ürünleri ihracatının toplam ihracatın yüzde 10'u oluşturmasına karşın sektöre verilen ihracat desteğinin toplam destek içindeki payının yüzde 58 olduğuna işaret etti.
TÜPRAŞ'a yönelik inceleme
Maliye'nin TÜPRAŞ'ta yaptığı incelemeye yönelik eleştirilere de yanıt veren Çağlayan, Maliye'nin incelemesinin bakkal Ahmet'e, esnaf sanatkar Mehmet'i incelediği gibi diğer sanayi kuruluşlarında da inceleme yaptığını söyledi. Çağlayan, "Hasmane bir tutum olsa TÜPRAŞ'a kısa süre önce 2,9 milyar liralık stratejik yatırım kapsamında teşvik belgesi verilmezdi" ifadesini kullandı.
Cari açık konusunda da görüşlerini paylaşan Çağlayan, cari açığın finansman kalitesinin her zaman üzerinde durulması gereken bir konu olduğunu belirtti.
Çağlayan, 2008 krizinden sonra ihracatta Avrupa dışındaki pazarlara yönelindiğini hatırlatarak,
Kayseri'de bir kadın ihracatının Mikronezya'ya ihracat gerçekleştirmesinin ardından Türkiye'nin ihracat yapmadığı tek ülkenin Nauro adında küçük bir ada ülkesi olduğunu söyledi.
"Çözüm süreci teşvik sistemine katkı sağladı"
Çözüm süreci ile yeni teşvik sisteminin çok iyi senkronize olduğuna dikkati çeken Çağlayan, sürecin 6.
Bölge’ye yönelik teşviklere olumlu katkı verdiğini dile getirdi.
Çözüm sürecinin ardından 6. Bölge’ye dair yapılan teşvik belgesi başvurusunun 2 kat arttığını ifade eden Çağlayan, sürecin devamının, herkesin katkı sağlamasına bağlı olduğunu kaydetti.
"Gümrük Birliği Türkiye'nin aleyhine"
Türkiye'nin üretim ve ihracat yapısını değiştirmesi gereken bir döneme girdiğini belirten Çağlayan, zihinsel bir dönüşüme ihtiyaç olduğunu, politikalarını buna göre oluşturduklarına dikkati çekti.
Gümrük Birliği'nin Türkiye'ye zararları konusunda yeterince konuşmadığı eleştirileri üzerine Çağlayan,
"Gümrük Birliği sürecinin şu an Türkiye'nin aleyhinedir. Bunu, her yerde söylüyorum. 'AB ile STA yapalım' diyorum" dedi.
Libya'da iş yapan müteahhitlerin hak ediş alacakları
Libya'da iş yapan Türk müteahhitlerinin hak ediş alacaklarına ilişkin de konuşan Çağlayan, geçtiğimiz günlerde Libya Başbakanı’nın kaçırıldığını hatırlatarak, ülkede durumun içinden çıkılmaz bir hal aldığını belirtti.
Libya'da birçok Türk firmasının yeniden işlerine başladığını dile getiren Çağlayan, hak edişlerin ödenmesi konusunda Libya makamları ile görüştüklerini ifade etti.
Çağlayan, görüşmeler neticesinde 1,8 milyar dolar seviyesinde olan ödenmemiş hak ediş tutarının 1 milyar dolara kadar düştüğünü sözlerine ekledi.
Konuşmaların ardından Ekonomi Bakanlığı'nın 2014 yılı bütçesi kabul edildi.
