• Sonuç bulunamadı

Kanıta Dayalı Tıp (KDT)

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Kanıta Dayalı Tıp (KDT)"

Copied!
13
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

KANITA DAYALI TIP KANITA DAYALI TIP

Kanıta Dayalı Tıp (KDT)

Kişinin bireysel klinik deneyimi ile sistemik taramalar sonucunda elde edilen en iyi bilimsel y ve klinik kanıtları birleştirerek kullanması

bir başka deyişle

Hastaların tanı ve tedavi sürecinde karar

verirken mevcut en iyi kanıtların, hekimin klinik verirken mevcut en iyi kanıtların, hekimin klinik deneyimi ve hastanın değerleri ile birlikte

dikkatli, özenli ve akıllıca kullanılması

(2)

Niçin KDT ?

yeni bilgilere gereksinim

geleneksel bilgi kaynaklarının yetersizliğig g y y ğ

tıp dergilerini okumak için zamanın kısıtlı olması gibi sorunlar

bilgiye ulaşma araç ve yöntemlerindeki gelişim t l ğl k l d ki f k d l ğ

toplumun sağlık alanındaki farkındalığının ve bilgiye ulaşımının artması

gibi gelişmeler KDT’ye ilgiyi artırmıştır.

KDT

Kanıta dayalı tıbbın üç öğesi:

En iyi kanıtlar

En iyi kanıtlar

Hekimin klinik deneyimi

Hastanın değerleri

Kanıt kendi başına karar vermez Kanıt kendi başına karar vermez ancak sürece katkıda bulunabilir.

(3)

Kanıta dayalı tıp sorun temelli bir Kanıta dayalı tıp, sorun temelli bir

yaşam boyu öğrenme sürecidir.

Tarihçe

Kanıta dayalı tıbbın temelini oluşturan çalışmalar Prof. Archibald Cochrane’ın 1972 ve Dr. Ian

Chalmers’ın 1989 yıllarındaki kitaplarında ortaya konmuştur.

Bu alandaki yöntemler Mc Master Üniversitesi’nden David Sackett ve Gordon Guyatt tarafından

geliştirilmiştir.

‘Kanıta dayalı tıp’ ifadesi ilk kez Guyatt’ın 1992 tarihli makalesinde yer almıştır.

(4)

KDT ‘de Beş Basamak Yaklaşımı

1. Gereksinim duyulan bilgiyi doğru, uygun ve cevaplanabilir bir soruya dönüştürmek

2. Soruyu yanıtlayabilecek en yararlı kanıtı araştırmak

3. Elde edilen kanıtın geçerliliğini (gerçeğe yakınlığını) ve uygulanabilirliğini eleştirel olarak değerlendirmek

4. Kanıta ilişkin değerlendirmeyi, deneyim ve hastaya özgü değerler çerçevesinde bütünleştirerek karara varmak

5. Süreci değerlendirmek

1. Soruyu oluşturmak

‘P’ Patient/Problem– Hasta/Sorun: Sizinkine benzer bir hasta grubunu nasıl tanımlarsınız?

‘I’ Intervention – Müdahale: Hangi inceleme, girişim ya da tedaviyi planlarsınız?

‘C’ Comparison – Karşılaştırma: Planladığınız müdahalenin en önemli alternatifi nedir?

‘O’ Outcome – Çıktı: Sonuçta neyi amaçlıyorsunuz?

Bu kriterleri göz önünde tutarak soruyu oluşturmak Bu kriterleri göz önünde tutarak soruyu oluşturmak

(5)

Soruyu oluştururken iki ek kriteri de düşünmek gerekir:

Soru türü: Etyoloji,tanı, tedavi, prognoz ya da korunmayla mı ilgili?

Çalışma türü: Soru türüne uygun çalışma türü nedir?

Etyoloji Kohort çalışmalar

Tanı Kontrollü çalışmalar

Tedavi Çift-kör randomize kontrollü çalışmalar

Prognoz Kohort çalışmalar Olgu kontrol olgu

Prognoz Kohort çalışmalar, Olgu kontrol, olgu serileri

Korunma Randomize kontrollü çalışmalar, kohort çalışmalar

2. Kanıtları aramak

Elektronik bilgi kaynakları:

PubMed: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/g p

Cochrane Database: www.cochrane.org/

Uptodate: www.uptodate.com/home/index.html

Tam metin makalelere Tam metin makalelere

Hacettepe Üniversitesi Kütüphaneleri üzerinden proxy ayarı ile ulaşılabilir.

(6)
(7)

3. Kanıtların değerlendirilmesi

Kanıtların geçerliği ve uygulanabilirliği:

 Makalenin geçerliğini değerlendirmek için “araç ö t ” bölü ü b k l bili B bölü d ve yöntem” bölümüne bakılabilir. Bu bölümde araştırmacılar geçerlikle ilgili konuları doğrudan ya da dolaylı olarak belirterek çalışmanın

bilimsel ve nesnel değeri ile ilgili bilgiler verir.

 Sonuçların kliniğe uygunluğu ve hastaya

 Sonuçların kliniğe uygunluğu ve hastaya uygulanabilirliği (sonuç, yan etki, maliyet ve tedavi süreleri açısından) değerlendirilir.

(8)

Kanıt Düzeyleri

1a 1b 1c 1c 2a 2b 2c 3a 3b 3b 3c 4 5

Öneri Değerleri

A

tutarlı 1. düzey çalışmalar

B

t t l 2 d 3 dü l l 1 dü

B

tutarlı 2 ya da 3. düzey çalışmalar veya 1. düzey çalışmalardan hesaplanarak elde edilen sonuçlar

C

4. düzey çalışmalar veya 2 ya da 3.düzey çalışmalardan hesaplanarak elde edilen sonuçlar

D

5.düzey çalışmalar veya herhangi bir düzeyde tutarlılığı, güvenirliği şüpheli çalışmalar

(9)

4. Karara varmak

En iyi kanıtlara ulaşılmıştır.

Hekimin benzer olgularda farklı müdahalelerde Hekimin benzer olgularda farklı müdahalelerde deneyimi vardır.

Hastanın biyolojik, psikolojik ve sosyal koşulları bilinmektedir.

Üç bileşenin ortak değerlendirilmesi sonrasında uygun müdahaleye karar verilecektir.

5. Süreci değerlendirmek

Önceki dört basamakta uygun davranışı sergilemiş midir?

Müdahale istenilen sonucu vermiş midir?

Benzer olgular için bir yönetim planı oluşturabilmiş midir?ş ş

(10)

KDT uygulamalarının yararları

Hasta bakımında hataları en aza indirmek

Tedavi maliyetlerini azaltmak

Hasta bakım kalitesini en uygun hale getirmek

Hekime öz-yönelimli, yaşam boyu öğrenme becerilerini kazandırmak

KDT uygulamalarındaki sorunlar

Bilgi kaynaklarına ve bunlara ulaşacak teknolojiye sahip olmak

Bilgi kaynaklarına ulaşma ve onları eleştirel değerlendirebilme becerisine sahip olmak

KDT uygulamalarına yönelik beklenen tutumu yg y geliştirmiş olmak

(11)

Örnek Olgu

Ayşe Hanım, 66 yaşında, uzun yıllardır hipertansiyon tedavisi görmekte olan bir hastadır. Ailede inme öyküsü vardır.

hastadır. Ailede inme öyküsü vardır.

Ayşe Hanım yalnız yaşamakta, bir yardım

derneğinde aktif olarak çalışmakta ve haftada birkaç kez 3-4 kilometrelik yürüyüşler

yapmaktadır.

Ayşe Hanım tedavi olarak beta-bloker almaktadır ve tedaviden memnundur.

Ayşe Hanımı’ın oğlu yakın zamanda hipertansiyon tanısı almış ve ACE inhibitörü kullanmaya

başlamıştır.

Ayşe Hanım’ın oğlu uzun bir süredir annesine

uygulanan tedavinin hala uygun bir tedavi olduğu ile ilgili kaygılarını annesiyle paylaşmış, Ayşe Hanım da durumu görüşmek üzere hekime başvurmuştur.

Bu olgu ile ilgili uygun bir soru oluşturunuz.

(12)

Soru sormak

Yaşlı hastalarda kan basıncının kontrol edilmesinde ve yan etkilerin en aza indirilmesinde ACE

inhibitörleri beta-blokerlerden daha mı etkilidir?

Bu soru tedavi sorusu olduğu için en uygun kanıtlar bu iki ilacı karşılaştıran randomize kontrollü çalışmalardan elde edilecektir

çalışmalardan elde edilecektir.

ÖDEV ÖDEV

Grupta yer alan öğrenciler ikişerli olarak bu ödevi yapacaklardır.

Öncelikle istedikleri, tanıklık ettikleri, yaşadıkları bir hastalık sürecinden yola çıkarak bir olgu

hazırlayacaklardır.

Bu olguyla ilgili uygun soruyu, bu soruyu şekillendirirken geçirdikleri süreci, soru oluştururken kullanılan 4 kriteri ve soru türü ile çalışma türünü de belirterek rapor edeceklerdir.

(13)

teşekkürler.

Referanslar

Benzer Belgeler

Türk musikisinin büyük sanatçılarından biri olan Neyzen Niyazi Sayın yaşamak­ tadır.. Musiki otoriteleri, onun Türkiye' nin en büyük ney virtüözü olduğunu

A combination of techniques on orthogonal frequency division multiplexing (OFDM) using smart antenna designs have been developed in recent years [1]. The data

• The relationship of the paragraph score to the total score of the field to which it belongs: The method of relationship of the paragraph score to the

[r]

Dil-i ehl-i dile gam an›n içün yol bulamaz Dola dünya gam ile hât›r-› ârif dolamaz Elemi zevke bulufldurma kadar zevk olamaz Mihneti kendine zevk itmedür âlemde hüner Gam

dan ilerlemesi esnasında mermi yüzeyine bulaşan ‘is’in, merminin cilt veya giysiye penetrasyonu esnasında sü- rünmesi sonucu oluştuğunu, lubrikant maddelerin ve

2020-21 EDUCATION YEAR OSMAN ZEKİ YÜCESAN SECONDARY SCHOOL 1ST TERM 1ST WRITTEN EXAM FOR 6th

Tesadüfi bilginin, rahatlatıcı macera alışverişinin, fikir alışverişinin, sosyal alışverişin, değer alışverişinin, kıtlık algısının ve gözatma davranışının