10/11/1958
A K ŞA M POSTAS» S a y fa : 3Atatürk Gününden Hatıralar
Atatürk'ün
♦ Y u k a rd a S o ld a : G e n e ra l- ~k 5 1er A ta tü r k ’ü n N âşı ü n ü n - ş ; | d e n ö b e t tu tu y o rla r. S a ğ - i '. \ d a t A ziz Nâş, B ü y ü k M il- § | le t M eclisin in ö n ü n d e n g e- § İ ç iriliy o r. i A ta tü r k ’ü k a y b e d e li 17 y ıl geçti. H â lâ o n u n a c ıs ın ı u n u ta m ıy o ru z . O, fa n î â le m i b ır a k ıp a ra m ız d a n ç ık ıp g itti. O - n u n m a d d î v a rlığ ın d a n b ir m e n fa a t b e k le m e k b a h is m e v z u u d e ğ ild ir, d e m e k k i O nu m e n fa a td a n a r ı h a sb î b ir ş e k il d e sev iy o ru z. F a k a t b u sev g i n e d e n d e v a m lı v e g ü n geç tik ç e k u v v e tle n iy o r. B u n u ta h lil edelim .. O sm an lı İm p a ra to rlu ğ u on- d o k u zu n cu a s ırd a n b e ri b ir in h it a t d e v rin e g irm işti. İçd en
ç ık a n isy a n la r, b u d e v le ti za
y ıfla tıy o r, b ir p a rç a la n m a b a ş
lam ış, d e v le t o to rite s i b u n a
m â n i o lam ıyor, b a ğ rım ız d a n
d e v le tle r d o ğ u y o rd u . D ış p o li tik a m ız ise zaafa u ğ ra m ış, it i b a rım ız k alm am ıştı. B u ih tiy a r İslâm im p a ra to rlu ğ u (H asta A -
d am ) olm uş, A v ru p a lı d e v le t
l e r ö lü m ü b e k liy o rd u . T ü r k i
y e 'd e b u in h ita t dev am e d e r
k e n , A v ru p a san a y ile şe re k , t i c a re tin i a r ttır m ış dev a d ım la rla ile rliy o rd u .
B irin c i C ih a n H a rb i s o n u n
da b ü tü n d ü n y a n ın b ek led iğ i
o ld u . O sm an lı İm p a ra to rlu ğ u
in k ıra z b u ld u . G alip d e v le tle r
A n ad o lu y u a ra la rın d a p a y la ş
tıla r . E m e lle rin in ta h a k k u k e t
tiğ in i z a n n e ttile r. F a k a t b ir (M ustafa K em al) ç ık tı. A sır l a r b o y u d ev am e d e n ta t lı h a y a lle r s u y a d ü ştü . Ç ü n k ü M u s ta f a K e m a l İs tik lâ l v e H ü r r i y e t âşığ ı T ü rk M illetin in a r a s ın a k a rış a ra k o n la ra ö n d e rlik e tti ve m u v a ffa k oldu. Y eni b ir T ü rk iy e v e y e p y e n i b ir T ü rk m ille ti ile, d ü n y a m u v ace h esi n e ç ık tı.
A ta tü r k b ir fe rd d i. T e k b a ş ın a b u k a d a r m uazzam işle ri n a sıl b a ş a ra b ilird i. E sasen kim se n in a k lı e rm e d iğ i d â v a d a b u
d u r. F a k a t ta r ih o k u y a n la r,
S osyoloji h a k k ın d a b ira z b ilg i le r i o la n la r, b u d â v a y ı p e k ç a b u k h a lle d e rle r. M ille tle r b ü y ü k f e lâ k e t a n la r ın d a g a le y a n lı a n la r y a ş a r la r , m illî ş u u r, m illi v ic d a n b ir k u v v e t k e s p e d e r. B u g a le y a n lı a n la r a , y a ra tıc ı k u v v e te so sy o lo g la r (M efk u re) ad ım v e rm e k te d ir le r . B ir m ille tin m â ş e ri v ic d a n ın d a m e f k û re doğ d u ğ u zam an , o n u m e d e n iy e tin te k
n ik v a s ıta la rı y enem ez v e yok edem ez. M ille tle r b u g a le y a n lı
a n la r d a (M ucizeler) y a r a t ır
la r . H alk k itle le r i y e n i b ir dev
le t m e y d a n a g e tirirk e n , bu
m e fk u re li â n ı y a ş a rla r. B u a n d a m ille tle r b a ğ rın d a n b ir b ü y ü k d o ğ u ru rla r. B ü y ü k a d a m
l a r v ic d a n ı â m m e n in m ih ra k ı
o lu rla r. B u m ih ra k ı tem sil e-
d e n şa h ıs la ra d â h i d e n ilm e k te d ir. B u se b e b le so sy o lo jid e (B ü y ü k a d a m la rın c e m iy e tle re y e ri) d iy e ö n em li b ir b a h is v a r d ır . B ü y ü k a d a m la r b ir (F e r
d iy et) değil, (Ş ahsiyet) d ir.
F e rd iy e tç ile r, şah sî m e n fa a t-
la r ın d a n b a şk a b ir şey d ü şü n m ezler. B u n la r k ü ç ü k a d a m la r d ır, b ir d e v ir açam azlar, c e m i y e tle rin e de fa y d a lı o lam azlar.
Ş a h siy e t s a h ip le ri ise, fe rd î
m en fa a tla n d a n ta m a m e n uzak, s ırf c e m iy e tle ri için h a y ır lı ol
m a ğ a ç a lış ırla r. Ş a h siy e t sa
h ip le ri m e fk ü re li in s a n la rd ır. T em sil e ttik le r i k u d re ti cem i y e tte n , v ic d a n ı âm m ed en a lı r la r. M ü ş te re k a rz u n u n b ir ifa desi şe k lin d e te c e lli e d e rle r. Bu
z a ta ta r ih ç ile r (B üyük A dam )
sosyologlar ise (M e fk û re c i),
y a n i m a ş e ri v ic d a n ın m ih ra k ı
d e rle r. B u n d a n a n la şıld ığ ın a
göre, m ille tle r n e sille rin in b e k a sı için g e b e d irle r. B ü y ü k fe lâ k e t a n la r ın d a (B ü y ü k adam ) d o ğ u ru rla r. B u n u n en ca n lı v e
s ik a la rın a T a rih k ita b la n n d a
ra s tg e lin ir. D em ek k i, m e fk û re c ile r, b ir fe rd iy e t değil. M üşte r e k a rz u la rın b ir ifad esid ir.
...
.... .
. . .---Y azan : E. Behnan Şapoly o
G enç, İ h tiy a r h e rk e s o n u n iç in ağ lıy o r
O h a ld e A ta tü r k (B ü y ü k A- dam ) m ı id i? B u n u ta h l il e d e r sek, d o ğ ru b ir k a r a r v e rm iş o- Juruz. O sm an lı İm p a ra to rlu ğ u y ık ılıp , d e v le tim iz m ü n k a riz o - lu n c a , T ü rk m ille tin in v ic d a n ı âm m esi g a le y a n a g e ld i m i? B u n a evet! diyeceğiz. Ç ü n k ü b u n a e n c a n lı m isal İs ta n b u l
m itin g le ri, ş a irle rim iz in , m ü te fe k k irle rim iz in g a le y a n ı, A n a d o lu d e lik a n lıla r ın ın s ilâ h la n a r a k K u v a y ı M illiy e Ç e te le ri k u rm a sı, y a şlıla ırm ız m M üda- fa i H u k u k C e m iy e tle rin i K u r m ası, İs ta n b u l m ü n e v v e r le r i n in v e s u b a y la rım ız ın A nado- lu y a k a ç m a la rı, m a ş e ri v ic d a n ın v e m illî ş u u r u n u n doğm a
sın a , n e tic e o la r a k d a (T ürk m e fk û re ) sin in d o ğ d u ğ u n a c a n lı b ir m isa ld ir. V ic d a n ı â m m e n in m ih ra k n o k ta s ı, h a n g i şa h s iy e tte te c e l l i e tti? T ü rk m e fk û re s in in ö n
d e rliğ in i h a k k ile v e m ille tin
m ü ş te re k a rz u la rın ı k im y e rin e g e tird i? T a rih bize d iy o r k i, b u
m e fk û re c i v e b ü y ü k adam (A ta tü rk ) d ü r. B u n a k im h a y ır d iy e b ilir. B u n a ilm e n im k â n y o k tu r . G üneş b a lç ık la sıvan- m az!.. V a k ıa A ta tü r k h e rk e s g ib i b i r fe rd d i, m illî m ü c a d e le d e o n u n g ib i h e rh e s de çalış- dı. O d a v a zifesin i y a p tı. F a k a t o, h e rk e s g ib i m i id i? Y ine h a y ır! O na b u k u v v e t n e re d e n g e liy o rd u . Y u k a rd a iz a h ın a ç a lıştığ ım ız g ib i, O, v icd an ı
â m m e n in m ih ra k ı olm ağı bildi. M ily o n la rın k u v v e ti o n u n ü ze
rin d e to p la n d ı. O, b u n u is te
m e se de, y iü e o la c a k tı. Ç ünkü
o v a zifey i o n a m illi v icd an
v e rm işti. B u seb eb le A ta tü rk
b ir ta n e d ir. B e n z e ri b u g ü n o. lam az. M illî v ic d a n ın u y a n m a s ın a seb eb ise, y a şa m a k k a b i liy e tin i h aiz c e m iy e tle r (K u v v e t - F ik ir) d e n ile n iç tim a i ka
n u n a tâ b i b u lu n m a k ta d ırla r.
B u n a c e m iy e tle rin (T e ra k k i
(Sonu 5 inci sayfada)
T ü r k in k ilâ b ın d a n , b a z ı n o k ta la r d a , d a lıa ziy a d e k a d ın la r fa y d a la n m ış la rd ır. B ö y le b ir ta h s is y a p m a k h e r n e kadak d o ğ ru d e ğ ilse d e, b i r ik i h â tı ra m ı n a k le ttik te n s o n ra b an/a h a k v e re c e ğ in iz i ü m it ed erim . B u n d a n o tu z se n e ev v el, Ü s k ü d a r ’d a is k e le y e y ir m i d a k i k a m e sa fe d e b u lu n a n b ir se m t d e o tu ru y o rd u k . O tu z se n e e v v e l k a d ın la r so k ağ a ç ık a r k e n ç a rş a f g iy e r v e p eçe k o y a rla r d ı. B en y e n i ç a rş a fa g irm e k v e b ü y ü k le r g ib i p eçe k o y m a k du ro m u n a g elm iş o lm a k la b a h ti y a rd ım . F a k a t p e ç e m i h a y li ka İm c in s te n se ç m işle r, v a p u rd a
v e tr a m v a y d a k a d ın la r t a r a
fın a g elec ek o la n b ile tç i v e sa
tıc ıla r a k a rş ı d a h i k a ld ırm a
m a m ı te n b ih e tm iş le rd i. Ç ü n k ü iy i te r b iy e alm ış, n a m u slu kim s e le r y e r li y e rsiz p e ç e le rin i a ç m a z la rd ı.
S ıc a k b ir g ü n d ü . E v im izin
y o k u şu n u p eçem k a p a lı o la ra k ç ık ıy o rd u m . Ö yle b ir a n g eld i- *ı» Çok g en ç o lm am a ra ğ m e n ,
ç a rş a f ü s tü m d e a ğ ırla ş tı v e
y ü z ü m d e k i p eçe n e fe s alm a m a m ü sa a d e etm ez oldu. T a k a tim
k esilm iş, y ık ıla c a k b ir h a le
g elm iştim . E v b ir a d ım d a h a
ile rid e olsaydı, h a k ik i m â n a si- le o ra y a e rişm e k m ü m k ü n ol-
m ıy a c a k tı. O g ü n b u â d e te
k a rş ı şid d e tli b ir isy a n d u y d u m .
N ed en in s a n la rın n a m u s u b ir bez p a rç a s ile ö lç ü lü y o rd u ? Bu n e m an asız, n e ip tid a i b i r gö r e n e k ti böyle.. N e z a m a n ç a rş a f d e se le r, o g ü n k ü b u n a lış ım ı h a tırla rım . H ü rriy e t h a v a sın ı r a h a t r a h a t te n e ffü s e ttiğ im zam an, ilk söz o la ra k , h a y A llah ra z ı o lsu n b i zi b u b e lâ d a n k u r t a r a n a d a m dan, d edim .
K im b ilir, d a h a b e n im g ib i
kaç b in v e m ily o n in s a n b u n u
sö y lem iştir. B ü y ü k ad a m işte
böyle v ic d a n la rd a k i d e rin v e
m eşru a rz u la r a c e v a p v e rm e
-^ u m ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı t t ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı t ı ı t n ı ı ı ı ı t ı ı ı ı ı ı m ı m ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı u ı ı ı ı ı ı m ı ı ı ı ı ı ı ı i i i ı ı ı ı u ı ı ı ı ı ı ı ı ı -^
= A şağ ıd a S o ld a : A ziz A ta tü r k ’ün N âşı A n k a ra ’y a n a k le d il- [
= m e k ü z e re D olm a B a h ç e S a ra y ın d a n ç ık a rılıy o r. S ağda : f
| A ziz N âşın g e ç irilişin i, e v le r in in p e n c e re le rin d e n ta k ib e d e n - jj
le r göz y a ş la rın ı tu ta m ıy o r la r §
... ...
---Yazan: Türkân Baştuğ
f —- - . M >
Y aşlı g ö zlerle Aziz N âşın G eçişin i ta k ib e d e n le r
s in i b ile n a d a m d ır. O n u n y a p tığ ı ş e y le ri m ille t o la ra k h e p im in is tiy o rd u k . F a k a t y o lu n u , ş e k lin i b u la m ıy o r, o b ü y ü k h a m le y i y a p m a y a c e s a re t e d e m iy o rd u k . O n u n k a d a r k u v v e t l i b ir o to rite y e sa h ip o lm ad an c e h le v e ta a s s u b a -karşı k o y m a k k im in h a d d in e d ü şm ü ş-
tü k i.. O a z a m e tli ira d e s i v e b a
ş a rd ığ ı h a rik u lâ d e e s e rle rile
g en ç ih t iy a r h e rk e s i acze d ü ş ü r d ü v e T ü r k m ille tin in m in n e t v e ş ü k r a n ın ı k a z a n d ı. B ir g ü n k e n d is in e b u n u if a d e e tm e k s a a d e tin e m a z h a r o l d u m . H a y li k a la b a lık b ir z iy a f e t s o fra sın d a k e n d is in e p e k y a k m b ir m e sa fe d e o tu ru y o rd u m . Söz a ra s ın d a b a n a , siz in şim d i b u r a d a b ir n u tu k sö y lem en iz ı- cabeıder, d ed i. B e n b ir a n ir k il d im . P e k i d edim , a m m a , h a y li m ü te r e d d it v e b e lk i e n d iş e li i- d im . Y a rd ım a ih tiy a c ın ız v a r m ı? dedi. O zam a n k e n d im e gelip, k e s in o la ra k , h a y ır, d ed im . D e r h a l, A ta tü r k ’ü n h u z u ru n d a to p la n m ış o lan o m üstesna, z ü m re y e k a r ş ı n a s ıl h ita p e d e ceğ im i, d ü ş ü n m e y e b aşlad ım . B ir k a ç d a k ik a s o n r a k ıs a n u t k u m u ta s a rla m ış b u lu n u y o r- d u m k i, t e k r a r se s in i d u y d u m , h a z ır m ısın ız ? E v et, d edim . D e- r u n i m ü c a d e le m in so n a e rd iğ i n i v e b ir sü k û n e te v a sıl o ld u ğ u m u y ü z ü m d e n o k u m u ştu . H a z ıru n u k e n d is i s ü k û ta d a v e t e tti, sözü b a n a v e rd i. N u tk u m d a e v v e lâ k e n d is in e
s o n r a m is a firle rin e h ita p e ttik t e n s o n r a T ü rk M illetin e, h a s s a te n k a d ın e k s e riy e tin e b a h
ş e d ile n h a k v e im tiy a z la rd a n
d o la y ı d u y d u ğ u m u z ed eb î m in n e t v e ş ü k r a n ı ifa d e y e çalıştım . B u n u b ilh a ssa m e n s u p olduğum c in s n a m in a sö y lü y o rd u m . İle
r i s i iç in b esled iğ im iz a rz u v e
h e y e c a n ı ifa d e e d e rk e n , te k â m ü lle r in id e a l fa rz e ttiğ im iz e r k e k le r le b e ra b e r m e m le k e t iş le r in d e e l b irliğ iy le ç alışm ay a b a h tiy a rız , dem iştim . A ta tü r k , sa m im iy e t v e te v a z u a k a rş ı d a n a z ik v e m ü lte f it id i. E rk e k le r in te k â m ü lü n ü id e a l b u lu y o rs u n u z , Öyle m i? d ed i. O g ü n le rin , o n u n v a rlığ ı e t r a f ın d a g e ç e n g ü n le r in n e k a d a r m e s u t g ü n le r o ld u ğ u n u şim d i d a h a iy i a n lıy o ru z . A y n ı a k şam , k e n d is in e , sa y ın , y ü c e g i b i v e d a h a h a tırla y a m a d ığ ım
b i r ta k ım e lfazı ih tira m iy e ile
h ita p e tm e k is te y e n le re , b a n a
m ille tin v e rd iğ i is m i k ü ç ü k m ü
g ö rü y o rsu n u z d a b a ş k a b a şk a
h ita p la r d a b u lu n u y o rsu n u z ?
B a n a sad e c e A ta tü r k d em e k e n y ü k s e k ş e k ild e h ita p e tm e k tir, b u y u rm u ş la rd ı.
A ta tü r k so n d e re c e d o st v e
a rk a d a ş c a n lısı id i. O n u n k a d a r
e tr a f ın a b a ğ lı o la n a rk a d a ş la
r ı n ı h a k ik a te n s e v e n b ir b ü y ü k a d a m a r a s t g e lin m e m iştir. S ev
d ik le rin i c a n v e g ö n ü ld e n se
v e rd i, o n la r iç in y ap m ıy acağ ı
f e d a k â r lık b u lu n m a z d ı. H ed i
y e le r in e k ıy m e t v e rir, ş u n d a n ş u n u a ld ım , b u n u b a n a o v e r
d i, d iy e r e k k e n d ile rin e iltif a t
e d e rd i. A rk a d a ş la rın a k a rş ı za y ıf d e n e c e k k a d a r ra h im v e m ü ş fik id i. O n la rın z a a fla rım b il ir v e a n la r , f a k a t h o ş g ö rü r d ü . H a ttâ b a z a n ço cu k ca b ir sa fiy e tle , o n la r ın s ır la r ın ı o r ta d a n sö y le y iv e rird i. B u n u y a p a r k e n kem di h a y a tın d a o la n h â d is e le r i d e a y n ı şe k ild e sa k - lam azd ı.
B ir g ü n ço k sev d iğ i k ü ç ü k
Ü lk ü ’n ü n te r b iy e s i h a k k ın d a g ö rü şü y o rd u k , O na, a n a sın d a n b a ş k a m ü re b b i lâzım değil, a- n a d a n iy i m ü re b b i olam az, d e m işti. E tra f ın d a b u lu n a n la rın k ö k ü n d e n a y rılıp d e je n e re o l m a la rın ı h o ş g ö rm ezd i. O n la r ı n a ile le rin e b a ğ lılık la rın ı te ş v ik v e ta v s iy e e d e rd i. O n u n i-
