Bilişim Sektörü 1. MEVCUT DURUM

(1)

Bilişim Sektörü

(2)

Bilişim Sektörü

İKİNCİ BÖLÜM SEKTÖR STRATEJİLERİ

1. MEVCUT DURUM

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin, ülkelerin rekabet gücünün artırılması, refah düzeyinin yükseltilmesi ve nitelikli istihdamın geliştirilmesi bakımından taşıdığı önem giderek artmaktadır. Başta mobil cihaz ve internet olmak üzere, küresel düzeyde hızla yaygınlaşan bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımıyla birlikte, bilgi yoğun ürün ve hizmetlere olan talep artmakta, ülkelerin bilgi tabanlı ekonomilere dönüşümleri hızlanmaktadır.

Sektörün önemi 2015-2017 Orta Vadeli Programında vurgulanarak “Kamu yatırımlarında, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle yürütülenler dâhil, eğitim, sağlık, içme suyu ve kanalizasyon, bilim-teknoloji, bilişim, ulaştırma ve sulama sektörlerine öncelik verilecektir.”

ifadesine yer verilmiştir.

Ülkemizdeki bilgi toplumuna dönüşüm çalışmaları, 2003 yılından bu yana e-Dönüşüm Türkiye Projesi kapsamında yürütülmektedir. 2006-2010 döneminde ilk bilgi toplumu stratejisi ve eylem planı uygulanmıştır.

Türkiye Bilişim Derneği’nin hazırladığı 2013 yılı Değerlendirme Raporu’na göre, Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) sektörü, 2012 yılını dünya genelinde durgun geçirmiştir. Dünya’da 2012 yılının sonunda bilişim teknolojileri ürün ve servis harcamaları, 3,7 trilyon Dolara ulaşmıştır. 2011 yılında ise bu rakam 3,5 trilyon dolar seviyesindedir. 2011 yılına göre yüzde 1,4 oranında büyüyen bilişim teknolojileri pazarının değeri 2012 yılında 1,7 trilyon Dolara erişmiştir.

Küresel Bilgi Teknolojileri Raporu’na göre Türkiye, 142 ülke içinde 52’nci sırada yer almıştır.

Türkiye’de Bilgi ve İletişim Teknolojileri pazarı, 2012 yılında 30 milyar Dolar büyüklüğe ulaşmıştır. Donanım, yazılım ve bilişim hizmetleri alanı, 2012 yılında 7 milyar Dolara; Telekom pazarı ise, 23 milyar Dolara yükselmiştir.

2012 yılında Türkiye bilişim sektörünün toplam ihracatı 1,08 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Bu ihracat verisi bir önceki yıla göre yüzde 23 daha büyük bir miktarı ifade etmektedir.

Bilişim sektörü ulaştığı bu büyüklük ile ihracat yapan öncelikli sektörler arasında yerini aldı.

Türkiye’de bilişim sektörü, 2012 yılında gerçekleşen 43 işlemle enerji sektöründen sonra en çok satın alma ve birleşme gerçekleştirilen sektör olmuştur.

2012 yılında Türkiye’de bilişim sektörü açısından atılan en önemli adımlardan biri 01.07.2012 itibariyle yürürlüğe giren Yeni Türk Ticaret Yasası olmuştur. Bu yasa gereğince, ticari işletmelere internet sitesi kurma zorunluluğu getirilmiştir.

Elektronik ticaret hacmi son yıllarda önemli ölçüde artış göstermiştir. İnternetten gerçekleşen kartlı ödemeler tutarı 2006 yılında 2,4 milyar TL iken, 2012 yılında 30,7 milyar TL’ye ulaşmıştır.

OECD İletişim Görünümü 2013 yılı raporuna göre Türkiye’de telekomünikasyon gelirlerinin GSYH’ye oranı 2011 yılında yüzde 2,11 olmuştur. OECD ortalaması ise yüzde 2,95 olmuştur.

Türkiye’de kamu telekomünikasyon yatırımları 2011 yılında 2 milyon 315 bin Dolar iken, OECD ortalaması ise 188 milyon 773 bin Dolar olmuştur.

BİT sektörü 2013 Pazar Verileri’ne göre Türkiye’de BİT Sektörü’nün toplam büyüklüğü 2012 yılında 952 firma ile 52,7 milyar TL iken, 2013 yılında 2.555 firma ile 61,6 milyar TL olmuştur.

2012 yılına göre toplamda yüzde 11,3’lük bir artış gerçekleşmiştir. Bu artışın yüzde 9,8’i bilgi teknolojileri, yüzde 11,8’i ise iletişim teknolojileri sektöründe olmuştur. bilgi teknolojileri sektörünün alt kategorilerinin 2012 yılına göre büyüme oranları ise şöyledir: “Donanım”

yüzde 8, “Yazılım” yüzde 15,1 ve “Hizmet” yüzde 10,1.

(3)

61,6 milyar TL’lik toplam sektör büyüklüğünün 17,9 milyar TL’si bilgi teknolojileri sektörü iken, 43,7 milyar TL’si ise iletişim teknolojileri sektörü olmuştur. Bilgi teknolojileri sektörünün alt kategorilerinin büyüklükleri ise şu şekildedir: “Donanım” 10 milyar TL, “Yazılım” 4,9 milyar TL ve “Hizmet” ise 3 milyar TL. Alt kategorilerin bilgi teknolojileri sektörü içerisindeki payına bakılacak olursa, “Donanım” yüzde 56.1, “Yazılım” yüzde 27.1 ve “Hizmet” ise yüzde 16.8’dir.

İletişim teknolojileri sektörü’nün alt kategorilerinin büyüklükleri ise şöyledir: “Donanım”

11,4 milyar TL ve “Elektronik Haberleşme” 32,3 milyar TL. 2012 yılına göre büyüme oranları ise “Donanım” alanında yüzde 27 ve “Elektronik Haberleşme” alanında ise yüzde 7,3 olarak gerçekleşmiştir.

2013 yılında BİT sektörünün toplam ihracatı 1,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Bunun 990 milyon TL’si bilgi teknolojileri sektörüne, 266 milyon TL’si ise iletişim teknolojileri sektörüne aittir. Bilgi teknolojileri sektörünün alt kategorilerine bakılacak olursa ihracatın 113 milyon TL’si Donanım, 721 milyon TL’si Yazılım ve 156 milyon TL’si ise hizmet alanında gerçekleşmiştir.

En fazla ihracat yapılan ülkeler arasında ABD, İngiltere, İrlanda, Belçika, Hollanda, Almanya, Yunanistan, Ukrayna, Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan yer almaktadır.

Haziran 2013’te açıklanan 2011 yılı Yıllık Sanayi ve Hizmetler Araştırması sonuçlarına göre Türkiye BİT sektörü istihdamı yaklaşık 196 bin olup, 2006-2011 döneminde yıllık ortalama yüzde 4 büyüme göstermiştir. Sektörün istihdamındaki bu artışa rağmen BİT sektörü istihdamının toplam istihdam içindeki payının ise, toplam istihdamdaki artış sebebiyle, bu dönemde aynı seviyede (yüzde 1,7) kaldığı görülmektedir.

BİT Sektörü 2013 Pazar Verileri’ne göre sektörde 2013 yılında toplam 2.533 firmada istihdam edilenlerin sayısı 100 bin 518’dir. İstihdam edilenlerin yüzde 27’si kadın, yüzde 73’ü ise erkektir. Üniversite mezunu çalışan oranı ise yüzde 56’dır. TÜİK verilerine göre ise 2012 yılında bilgi ve iletişim sektöründe istihdam edilenlerin sayısı 238 bin olmuştur. Bu rakam 2013 yılında ise 254 bin’e yükselmiştir. 254 bin kişiden 187 bin kişi erkek iken, 68 bin kişi kadındır. 2014 yılı Ağustos ayı itibariyle bu sektörde istihdam edilen kişi sayısı ise 215 bin’dir.

Bu rakamın 165 bini erkek iken, 50 bini ise kadındır.

BİT alanında üniversitelerde ön lisans ve lisans düzeyinde eğitim görmüş insan kaynağı arzı son dönemde giderek artmış; mezun sayısı 2006-2012 döneminde yüzde 60,9 artış kaydetmiştir.

2012 yılındaki mezunların yüzde 32,6’sı lisans, yüzde 67,4’ü ise ön lisans mezunudur. Diğer yandan 2013 yılında BİT ile ilgili meslek lisesi bölümlerinden mezun olanların sayısı 44 bin kişi olarak gerçekleşmiştir.

Bunun yanında, uluslararası yazılım firmaları tarafından desteklenen sertifika programları kapsamındaki yazılım geliştirme becerisi kursları, üniversiteler, belediyeler ve STK’lar tarafından bu alanda istihdam artırmaya yönelik kurslar verilmektedir. Sertifika programları ve mesleki bilişim eğitimleri sektördeki insan kaynağının yeni yetkinliklerle donatılmasını, yetkinliklerin güncel tutulmasını ve diğer sektörlerden insan kaynağı akışını sağlamaktadır.

Örneğin, Microsoft eğitim programı düzenleyen 17 eğitim merkezi tarafından 2010-2011 yılları arasında verilen toplam sertifika sayısı 7.632’dir. İŞKUR tarafından düzenlenen Nitelikli Bilişim Çalışanları Programı kapsamında 10 ilde düzenlenen sertifikalı eğitim programlarında 600 kişiye eğitim verilmiştir.

(4)

Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşüm faaliyetlerinin hızlandırılması, büyümeyi desteklemek ve istihdam oluşturmak üzere bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının etkinleştirilmesi gerekmektedir. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin toplum genelinde nitelikli ve bilinçli olarak kullanılmasına, farklı kesimler ve bölgeler arasındaki sayısal bölünmenin azaltılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Bilgi teknolojileri sektöründe güçlü bir piyasa yapısının tesis edilmesi önemini korumaktadır.

Bilgi teknolojileri donanım harcamalarında etkinliğin sağlanmasına, katma değerli yazılım ve bilgi teknolojileri hizmetleri kullanımına ağırlık verilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe nitelikli insan kaynağı açığı bulunmaktadır.

Ülkemizde BİT alanındaki işgücü talebi artmakta, yeni meslek tanımları ve nitelik gereksinimleri oluşmaktadır. Bu gereksinimler doğrultusunda, BİT’te ihtiyaç duyulan insan kaynağının yetiştirilmesinde bu alandaki eğitim programlarının içeriğinin, ortaya çıkan yeni meslekler de dikkate alınarak, piyasa talebini karşılayabilecek şekilde yapılandırılması ihtiyacı bulunmaktadır. Bu çerçevede, BİT eğitim müfredatının güncellenmesinde piyasa talepleri ve yeni mesleklerin dikkate alınması gerekmektedir.

Bu alandaki insan kaynağının gelişimindeki unsurlardan biri de mesleki yeterliliklerin tanımlanması ve belgelendirilmesidir. Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) diğer sektörlerde olduğu gibi bilişim sektöründe de mesleki standartların ve ulusal yeterliliklerin belirlenmesi ve ayrıca bu yeterliliklerin sertifikasyonla eşlenmesi çalışmalarını sürdürmektedir. Aralık 2013 itibarıyla bilişim teknolojileri alanında değişik seviyelerde 17 meslek standardı yayımlanmıştır. Mesleki İngilizce bilgisi BİT sektörü çalışanlarının yetkinliklerini güncel tutması ve yeni gelişmelere ayak uydurabilmesi açısından önem arz etmektedir. Çok uluslu BİT firmalarının ülkemize çekilmesi, mezunların yurt dışı projelerde görev alması ve hizmet ihracatının kolaylaşması açısından üniversitelerdeki BİT bölümlerinde verilen İngilizce eğitiminin geliştirilmesi gerekmektedir.

Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD)’ın 2013 pazar verilerine göre büyümede rol alacak en önemli faktörler yüzde 64 ile ilk sırada Ar-Ge yatırım ve inovasyon, yüzde 43 ile ikinci sırada daha yüksek kurumsal yönetişim standartları, yüzde 39 ile üçüncü sırada arttırılmış teşvikler ve son olarak yüzde 33 ile ihracattır.

Söz konusu verilere göre sektörde yaşanan sorunlar ise yüzde 61 ile ilk sırada nitelikli işgücü açığı, yüzde 39 ile ikinci sırada Ar-Ge teşvikleri uygulamalarında karşılaşılan sorunlar, yüzde 36 ile üçüncü sırada girişim sermayesi eksikliği ve yüzde 33 ile son sırada fiyat odaklı kamu ihale politikalarıdır.

Bilişim Sektörü

(5)

2. EYLEM PLANLARI GÜNCEL DURUMLARI

Politika No ve Adı:

1. İşgücünün niteliği sektörün güncel ihtiyaçları dikkate alınarak geliştirilecektir.

Tedbir No ve Adı:

1.1 Sektörün işgücü envanteri çıkarılacaktır.

a) Sorumlu Kurum/Kuruluşlar:

Kurum: İŞKUR

İlgili Birim: İşgücü Piyasası ve İstatistik Dairesi Başkanlığı b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: BSTB

c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Her yıl düzenlenen İşgücü Piyasası Talep Araştırması kapsamında 10 ve daha fazla çalışanı bulunan işyerlerinde il bazında sektör analizi yapılmaktadır. Bu kapsamda il düzeyinde mevcut istihdam, açık iş, temininde güçlük çekilen meslekler ve istihdam artışı ile ilgili veriler elde edilmektedir.

12 Mayıs - 27 Haziran 2014 tarihlerinde gerçekleştirilen İşgücü Piyasası Araştırmaları (İPA) çerçevesinde 10 ve daha fazla çalışanı bulanan işyerleri ziyaret edilmiş ve işyeri bilgi formu uygulanmıştır. Yapılan çalışma işyeri bazlı olup il düzeyinde; çalışan, açık iş, temininde güçlük çekilen meslekler ve gelecek dönem istihdam beklentileri hakkında bilgiler vermektedir.

Çalışma NACE Rev.2.21’li kırılımında 17 sektörde yapılmış olup, sektörler arasında BİT Sektörü de yer almaktadır. Sektörlere ve mesleklere ait bilgilerin yer aldığı Türkiye ve il bazında İşgücü Piyasası Araştırma Raporları 2014 yılı sonu itibariyle yayınlanacaktır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi kapsamında sorumlu kurum/ kuruluş çalışmalarına devam ettiğinden herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.

f) Tamamlanma Durumu: Devam ediyor.

1.2 İŞKUR’un, bilişim elemanı yetiştirme faaliyetlerinde eğitim standartları yükseltilecektir.

Kurum: Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü

İlgili Birim: Aktif İşgücü Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: BSTB, MEB, YÖK, MYK c) Süre: 2016

(6)

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: 2013 yılında yayımlanan Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliği ile mesleki eğitim kurslarında eğitim programlarının esas olarak MYK tarafından belirlenen standartlara uygun olması kuralı getirilmiştir. Ayrıca hizmet sağlayıcıların eğitim kalitesinin yüksekliği hizmet alımında puanlanmaya başlanmıştır.

1.3 İşgücü piyasası ihtiyaç analizleri doğrultusunda ortaya çıkan ihtiyaçlar ve ihracat potansiyeli çerçevesinde veri tabanı, yazılım, ağ teknolojileri, bilgisayar oyunları ve uygulamaları ve bilgi güvenliği uzmanları ile web programcıları yetiştirilecektir.

Kurum: İŞKUR

İlgili Birim: Aktif İşgücü Hizmetleri Dairesi Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Ekonomi Bakanlığı, BSTB, MEB, YÖK c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: 2014 yılının ikinci yarısında bilişim alanındaki paydaş kurum ve kuruluşlarla yapılan görüşmeler ve geçmiş uygulamaların sonuçlarının değerlendirilmesi sonrasında bilişim sektörünün ihtiyacı olan nitelikli personel temini için özel programlar ve projeler tasarlanmış olup İstanbul İl Müdürlüğü tarafından bilişim sektörüne yönelik olarak 1000 kişiye mesleki eğitim verilmesi planlanmıştır. İhale aşaması tamamlanmış olup kısa süre içerisinde İstanbul İl Müdürlüğü ve yüklenici firmalar arasında sözleşme imzalanarak eğitimler başlatılacaktır.

1.4 Yükseköğretim eğitim programlarının sektörün ihtiyaçları gözetilerek yeniden düzenlenmesi sağlanacaktır.

Kurum: YÖK

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: BSTB, MEB

Bilişim Sektörü

(7)

c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Bu eylem maddesine ilişkin aşağıdaki şekilde çalışmalar belirlenmiş ve başlatılmıştır:

1- Mevcut durumun belirlenmesi 2- Üniversitelerden görüşlerin alınması 3- Komisyon oluşturulması ve görüşlerin alınması 4- Raporun hazırlanması.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde işbirliği yapılan kurum/kuruluşlara Maliye Bakanlığı eklenmiştir.

2. Bilişim alanında yeni ürün geliştirmeye ve istihdamı artırmaya yönelik araştırmalar desteklenecektir.

2.1 Ulusal bütçeden bilişim alanında Ar-Ge’ye ayrılan kamu kaynaklarının artırılmasına devam edilecektir.

Kurum: Kalkınma Bakanlığı

İlgili Birim: Bilgi Toplumu Dairesi Başkanlığı

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: BSTB, Maliye Bakanlığı c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Türkiye’de bilişim alanında farklı kurumlar tarafından Ar-Ge destek programları uygulanmaktadır. Bu programlar hakkındaki genel bilgiler, desteği veren kurumlar ayrımında aşağıda verilmektedir:

Kalkınma Bakanlığı, kamu kurumları ve üniversitelerde araştırma altyapılarının kurulmasına yönelik destekler vermektedir.

27 Şubat 2014 tarihli ve 28926 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sanayi Tezleri Projelerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik” kapsamında yürütülen Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı, KOBİ’lerin Ar-Ge ve yenilik kültürü kazanmaları ve sorunlarını üniversitede üretilen bilgi birikimini kullanarak işbirliği içinde çözme alışkanlığı edinmelerini amaçlayan bir destek mekanizmasıdır. Üniversite-sanayi işbirliği ile yürütülecek Ar-Ge ve yenilik projeleri

(8)

için, sektör ve büyüklüğüne bakılmaksınız katma değer yaratan, bir veya birden çok gerçek veya tüzel kişiye ait işletmeler SAN-TEZ Programı’ndan istifade edebilirler. Bu tür projelerde firma; mikro işletme ise en az yüzde 15, küçük işletme ise en az yüzde 10, orta büyüklükte işletme ise en az yüzde 25 ve büyük işletme ise en az yüzde 35 oranında projeye katkısını vermekte olup, projenin geri kalan kısımları BSTB tarafından karşılanmaktadır.

5746 Sayılı Kanunun destek mekanizmalarından birisi olan “Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı” ile ülkemizde nitelikli girişimciliğin özendirilmesi, bu girişimciler tarafından uluslararası rekabet gücü olan, yenilikçi, teknoloji düzeyi yüksek ürün ve süreçleri geliştirebilen işletmelerin oluşturulması hedeflenmektedir. Ayrıca bu destek ile ülkemizde bilgi yoğun ve yenilikçi girişimcilik konusundaki farkındalığın artırılmasının yanında yüksek eğitimli, nitelikli gençlerin iş hayatına kazandırılması da sağlanmaktadır.

Kanun kapsamında desteklenmesi uygun bulunan girişimci, işletmesini kurmasını müteakip en fazla 100.000 TL ve bir yıl süre ile desteklenecek olup, destek ödemeleri bir iş planı çerçevesinde ve dönem raporlarının projenin iş planına uygun olarak yürütüldüğünün denetimi sonrası yapılmaktadır.

12.09.2012 tarih ve 28409 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektronik Haberleşme, Uzay ve Havacılık Sektöründe Araştırma Geliştirme Projelerinin Desteklenmesine İlişkin Yönetmeliği ile elektronik haberleşme alanında her yıl belirlenecek desteklemede öncelikli proje konularına ilişkin proje başvurularına Ar-Ge fonundan destekler verilmektedir.

TÜBİTAK yürüttüğü ulusal ve uluslararası destek programları ile akademik, sanayi, kamu, girişimcilik, bilimsel etkinlik ve bilim ve toplum başlıkları altında çeşitli Ar-Ge destekleri vermektedir. Bu programlar ile bilişim alanında verilen Ar-Ge destekleri de bulunmaktadır.

15.06.2010 tarih ve 27612 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren KOSGEB Destek Programları Yönetmeliği’ne dayanılarak hazırlanan “Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı” ile bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip küçük ve orta ölçekli işletmeler ile girişimcilerin geliştirilmesi, yeni ürün, yeni süreç, bilgi ve/veya hizmet üretilmesi ve ticarileştirilmesi için araştırma, geliştirme, inovasyon ve endüstriyel uygulama projelerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır.

Bu program, Ar-Ge ve İnovasyon ile Endüstriyel Uygulama Programları olmak üzere iki alt programdan oluşmakta olup, Ar-Ge ve İnovasyon Programı ile bilişim alanındaki Ar-Ge çalışmaları da desteklenmektedir.

Ayrıca, yukarıda bahsi geçen desteklerin yanı sıra Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla aşağıda listelenen teşvikler uygulanmaktadır.

21.06.2006 tarihli ve 26205 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrası ile işletmeler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde, bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının yüzde 40’ı oranında hesaplanacak Ar-Ge indirimini kullanabilmektedir. Bu Kanunun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütmekte olup, bahsi geçen maddesinin uygulanmasına ilişkin usulleri de belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 12.03.2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5746 sayılı “Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun”, 01.04.2008 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve

Bilişim Sektörü

(9)

Denetim Yönetmeliği” ise 31.07.2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

5746 sayılı Kanunun uygulanmasına yönelik olarak hazırlanan bu yönetmelik kapsamında Ar-Ge Merkezi Belgesi verilen işletmelerin yapmış olduğu Ar-Ge ve yenilik projeleri ile ilgili olarak yaptıkları harcamalar için:

• Ar-Ge indirimi; Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı indirim konusu yapılabilmektedir.

• Gelir vergisi stopajı teşviki; Ar-Ge ve destek personelinin bu çalışmaları karşılığı ödenen ücretin, doktoralı olanlar için yüzde 90’ı, diğerleri için yüzde 80’i gelir vergisinden müstesna tutulmaktadır.

• Ar-Ge personeli ile destek personeli için sigorta primi desteği ve

• Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili düzenlenen değerli kâğıtlar için damga vergisi istisnası bulunmaktadır.

4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 06.07.2001 tarih ve 24454 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği ise 19.06.2002 tarih ve 24790 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu Kanunun amacı, üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörlerinin işbirliği sağlanarak, ülke sanayiinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması maksadıyla teknolojik bilgi üretmek, üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek, teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemektir.

Ayrıca, bu Kanunla, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun kararları da dikkate alınarak teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak, araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak, teknoloji transferine yardımcı olmak ve yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı sağlamak amaçlanmaktadır.

(10)

2.2. Bilişim alanında Ar-Ge ve üniversite-sanayi işbirliği teşvik edilecektir.

Kurum: BSTB

İlgili Birim: Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Maliye Bakanlığı, YÖK, TÜBİTAK, KOSGEB, İlgili kurum ve kuruluşlar

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri:

1- Bilişim alanında 10 firmaya Ar-Ge Merkezi Belgesi verilmiştir. Yapılan incelemeler sonucu kriterlere uygunluğunu koruyamayan 3 firma belgesi iptal edilmiş, 7 firma faaliyetine devam etmektedir.

2- San-Tez Programı kapsamında Bilişim Sektöründe 24 adet üniversiteden, 58 adet proje desteklenmiştir. Toplam ödenen destek miktarı: 13.798.878,98 TL’dir.

3- Teknolojik Ürün Tanıtım Pazarlama Desteği programı kapsamında yazılım ve bilişim sektörlerinde 63 firmaya toplam ödenen destek 1.398.897,18 TL’dir.

4- Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı Kapsamında bilişim ve yazılım sektörü alanında faaliyet gösteren 492 şirkete yaklaşık 49.000.000 TL ödeme yapılmıştır.

3. Girişimciliğe yönelik teşvikler artırılacaktır.

3.1 Yazılım sektörüne yönelik girişimcilik desteklenecektir.

Kurum: BSTB

İlgili Birim: Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, KOSGEB

Bilişim Sektörü

(11)

c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri:

1- Yazılım sektöründe 11 firmaya Ar-Ge Merkezi Belgesi verilmiş ve faaliyetlerine devam etmektedirler.

2- San-Tez programı kapsamında Yazılım Sektöründe 30 üniversiteden, 63 adet proje desteklenmiştir. Toplam ödenen destek miktarı: 17.869.777,90 TL’dir.

3- Teknolojik Ürün Tanıtım Pazarlama Desteği programı kapsamında yazılım ve bilişim sektörlerinde 63 firmaya toplam ödenen destek 1.398.897,18 TL’dir.

4- Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı kapsamında yazılım ve bilişim sektörlerinde 492 şirkete yaklaşık 49.000.000 TL ödeme yapılmıştır.

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesinde işbirliği yapılan kurum/kuruluşlara MEB eklenmiştir.

4. Toplumsal ve kültürel alanda bilişim teknolojilerini kullanma ve değişim sürecine uyum becerileri artırılacaktır.

4.1 Uzaktan eğitim platformları bilişim eğitimi için kullanılacaktır.

Kurum: YÖK

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: MEB, TÜBİTAK, TRT c) Süre: Sürekli

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Bu eylem maddesine ilişkin aşağıdaki şekilde çalışmalar belirlenmiş ve başlatılmıştır:

1- Mevcut durumun belirlenmesi 2- Üniversitelerdeki altyapının belirlenmesi 3- Uzaktan eğitim programlarının gözden geçirilmesi 4- Üniversitelerden görüşlerin alınması 5- Komisyon oluşturulması ve görüşlerin alınması 6- Raporun hazırlanması.

(12)

4.2 Fikri mülkiyet haklarının korunmasına ilişkin mevzuat, yazılım sektöründe de etkin şekilde uygulanacaktır.

Kurum: Kültür ve Turizm Bakanlığı

İlgili Birim: Telif Hakları Genel Müdürlüğü

b) İşbirliği Yapılan Kurum/Kuruluşlar: Adalet Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü c) Süre: 2016

d) Sorumlu Kurum/Kuruluşların Çalışmaları ve Önerileri: Bilgisayar programları, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince ilim ve edebiyat eseri olarak korunmaktadır ve eser sahipleri Kanun’da öngörülen haklara sahiptir. Bilgisayar programlarının izinsiz kullanımı halinde başvurulabilecek hukuki ve cezai yollar Kanun’da öngörülmüş olup tazminat ve diğer hukuk davalarının yanı sıra bir yıldan beş yıla kadar hapis veya adli para cezasının uygulanması mümkündür. Yargı sürecinin başlatılması hususunda ise yetki, hak sahiplerine aittir. Bilgisayar programlarının korunmasına ilişkin ulusal mevzuatımız, AB müktesebatıyla büyük oranda uyumludur. Ayrıca Kamu kurum ve kuruluşlarında lisanslı yazılım kullanılmasına ilişkin olarak 2008/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi de yürürlükte bulunmaktadır. Bilgisayar programlarına ilişkin olarak hak sahiplerince başvuruda bulunulması halinde, beyanlarına dayalı olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğünce kayıt tescil işlemi gerçekleştirilmektedir. Kayıt tescil işlemi, hak kurucu etkiye sahip olmayıp hak sahipliklerinin belirlenmesinde ispat kolaylığı sağlama amacı taşımaktadır. Bu itibarla 2016 yıl sonuna kadar yazılım sektörüne ilişkin en az 2 adet bilinçlendirme amaçlı faaliyet gerçekleştirilmesi öngörülmektedir.

Sorumlu kurum tarafından 4.2. tedbir maddesinin şu şekilde değiştirilmesi önerilmektedir.

“Yazılım sektöründe telif haklarına ilişkin farkındalığın arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.”

e) Kurul Kararı: Tedbir maddesi “Yazılım sektöründe farkındalığın arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.” şeklinde; tedbir açıklaması ise “Yazılım sektörüne ilişkin telif haklarının etkili bir şekilde korunması ve geliştirilmesi amacıyla toplumsal bilincin arttırılmasına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi” şeklinde güncellenmiştir.

Bilişim Sektörü

(13)

3. SONUÇ

I. İzleme ve Değerlendirme Kurulu toplantısında Bilişim Sektörü kapsamında;

• “1.1 Sektörün işgücü envanteri çıkarılacaktır.” tedbirinin aynen devam etmesi,

• “1.2 İŞKUR’un, bilişim elemanı yetiştirme faaliyetlerinde eğitim standartları yükseltilecektir.” tedbirinin aynen devam etmesi,

• “1.3 İşgücü piyasası ihtiyaç analizleri doğrultusunda ortaya çıkan ihtiyaçlar ve ihracat potansiyeli çerçevesinde veri tabanı, yazılım, ağ teknolojileri, bilgisayar oyunları ve uygulamaları ve bilgi güvenliği uzmanları ile web programcıları yetiştirilecektir.” tedbirinin aynen devam etmesi,

• “1.4 Yüksek öğretim eğitim programlarının sektörün ihityaçları gözetilerek yeniden düzenlenmesi sağlanacaktır.” tedbirinde işbirliği yapılan kurum/kuruluşlara Maliye Bakanlığı’nın eklenmesi,

• “2.1 Ulusal bütçeden bilişim alanında Ar-Ge’ye ayrılan kamu kaynaklarının artırılmasına devam edilecektir.” tedbirinin aynen devam etmesi,

• “2.2 Bilişim alanında Ar-Ge ve üniversite-sanayi işbirliği teşvik edilecektir.” tedbirinin aynen devam etmesi,

• “3.1 Yazılım sektörüne yönelik girişimcilik desteklenecektir.” tedbirinde işbirliği yapılan kurum/kuruluşlara MEB’in eklenmesi,

• “4.1 Uzaktan eğitim platformları bilişim eğitimi için kullanılacaktır.” tedbirinin aynen devam etmesi,

• “4.2 Fikri mülkiyet haklarının korunmasına ilişkin mevzuat, yazılım sektöründe de etkin şekilde uygulanacaktır.“ tedbirinin “Yazılım sektöründe farkındalığın arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.” şeklinde; tedbir açıklamasının ise “Yazılım sektörüne ilişkin telif haklarının etkili bir şekilde korunması ve geliştirilmesi amacıyla toplumsal bilincin arttırılmasına yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi” şeklinde değiştirilmesi

kararlaştırılmıştır.