7 den 70 ‘e Mimari Ahflap Oyun Seti

92 Aral›k 2007 B‹L‹MveTEKN‹K

                   

Küçüklü büyüklü ahflap, plastik bloklardan oluflan oyuncak gruplar.

oyuncak sektörünün tarihsel geleflimindeki temel tafllardan biri. Hemen

herkesin an›lar›nda, bunlar›n yer ald›¤› bir dönem mutlaka olmufltur.

7 den 70 ‘e

Mimari Ahflap Oyun Seti

(Yap›-Tak) 2007

‹nsanlar›n mekân yaratmaya olan ilgisinin, çevreye olan il-gisinin geliflti¤i okul öncesi dönemlerde bafllad›¤› biliniyor. Farkl› büyüklüklerdeki geometrik bloklar renk, doku, mal-zeme ve de¤iflik konsept aç›l›mlar›yla oyuncak sektöründe eskimeyen bir klasik olarak varl›klar›n› hâlâ sürdürüyorlar. Gerek matematik zekây›, gerekse fiziksel iliflkilendirmeyi ve alg›sal de¤erlendirmeyi gelifltirdi¤i düflünülen bu klasik oyuncak türleriyle, okul öncesi e¤itim dönemlerinde baflla-yan oyunla ö¤renme, oyunla tedavi ve zekâ gelifltirme be-cerilerinin kazand›r›ld›¤› da art›k bilimsel bir gerçek. Özellikle, farkl› geometrik elemanlar kullanarak, imgelerin yarat›lmas›na olanak tan›yan “sentezleme” becerisine yöne-lik oyuncaklar›n sundu¤u s›n›rs›z seçenekler, kullan›c›n›n il-gisini dinamik olarak koflullad›¤› kadar yarat›c›l›k arzusunu da tetikliyor. Her gün yeni bir forma dönüflme olana¤›na sahip modüler oyuncak gruplar›n›n zekây›, yarat›c›l›¤› ve üç boyutlu alg›y› koflulsuz gelifltirdi¤i bir baflka bilimsel gerçek. Di¤er taraftan, klasik bir oyuncak konseptinin yeni bir yo-rumunun ya da çok bilinen yayg›n bir türün yenilik içeren “yeni” bir ürün grubu olarak ortaya ç›kar›lmas›ndaki nesnel zorluklar, gelifltirilmesi hedeflenen ürünün önündeki en büyük engel olarak ortaya ç›k›yor.

Farkl› geometrilerde “yap›tafl›” gruplar›ndan oluflan say›s›z ürünün yer ald›¤› bu klasik oyuncak gruplar› içerisinde ye-ni bir yaklafl›m bulmak ve “yeye-nilik” ad›na kayda de¤er bir katk› sa¤lamak çok zor. Bunun yan›nda, baflar›l› bir yeni ürünün gelifltirilmesi, ortaya ç›kar›lmas› “tasar›m” ad›na il-ginç bir süreç. Mekân oluflturan yüzeyleri (cephe) ba¤›m-s›z elemanlar olarak ele alan yap›tafllar› yerine, yap›n›n fark-l› yüzeyleriyle 3 boyutlu yap› elemanlar›n› (sütünlar, köprü-ler ve çat› ö¤eköprü-leri) birlikte de¤erlendirebilecek bir yaklafl›m

var. Bu yaklafl›ma örnek olarak” fikri ortaya ç›km›fl. Bu fikre göre gruplar ve yap› elemanlar›n›n, geometrik alternatifler-le zenginalternatifler-lefltirilmesiyalternatifler-le de oyun setinin farkl› çözümalternatifler-ler üret-mesi hedefleniyor.

Kavramsal yaklafl›m›n seri üretime uygun ve sistemin geli-flime aç›k olmas› kadar s›n›rs›z seçenek sunmas› da hedef-lenmifl. Basit kurulum, malzeme seçimi, dayan›kl›l›k ve oyuncaklara yönelik do¤al malzeme seçilmesi yoluna gidil-mifl. Bloklar›n ana malzemesi f›r›nlanm›fl, farkl› renk ve do-kudaki do¤al masif ahflap olarak belirlenmifl.

fiek. 1. Yap›-tak grubu ürün geliflimi

fiek. 2 Yap›-tak oyun seti elemanlar›

fiek. 3. Montaj prensibi

Kubbe serisi

Cephe serisi

Çat› serisi Köprü serisi

Sütun serisi A¤aç serisi

93 Aral›k 2007 B‹L‹MveTEKN‹K









Parçalar›n bir araya getirilmesi son derece kolay. Yan yü-zeyler bir araya gelerek çizgisel birleflme sa¤l›yor. Çizgesel dikey elemanlar, yatay yüzeylerle noktasal iliflki sa¤l›yor. Sis-tem yatay ve düfley olarak gelifltirilebiliyor. Kullan›c› grupla-r›na göre küçük, basit ve simgesel mekânlar›n yan›nda (fiek. 4), günümüz modern mimari yap› örneklerine kadar genifl bir yelpaze içersinde her türlü yap› grubunu soyut-lamak mümkün (fiek. 5).

Yap›-tak oyun seti, 3+ yafl grubundan itibaren her yafl gru-buna farkl› seçenekler sunabiliyor. Yap›-tak ürün grubu, te-mel setlerle bafllayan ve giderek geliflme potansyeline sahip, farkl› zorluklarda geliflmifl ürün setleriyle geniflletilebiliyor. Ayr›ca birlikte oynama, bir aks üzerinde yükselen kulelerle rekabet olana¤› sunuyor. Bunun yan› s›ra, oyun ve yar›fl-ma yetisini, yap› kuryar›fl-ma becerisini pekifltiriyor (fiek.6)

Gelifltirilen sistem, anne-baba ve çocuklar›n birlikte e¤len-dikleri ve yeni beceriler gelifltirebile¤len-dikleri e¤itici bir aile oyu-nu. “Jenga” (dikdörtgen bloklarla dengeyi bozmadan tafl ç›karma oyunu) ve iskambil k⤛tlar›yla yap› kurman›n yeri-ne, ahflap elemanlarla dikey aks üzerinde dengeli ve este-tik bir kule kurma yetisini gelifltiriyor. Bu set, e¤itici ve ö¤-retici bir oyun seti olarak temel e¤itimi destekliyor. Ayr›ca mimarl›k ö¤rencileri seti h›zl› ve e¤lenceli bir modelleme arac› olarak kullanabiliyorlar.

Elemanlar dayan›kl› ve basit olarak tasarlanm›fl. Bunun ya-n›nda uzun ömürlü ve insan sa¤l›¤›na zarar vermeyen malzemelerden yap›lm›fl olmas›yla, günümüz oyuncak pa-zar›nda kendine sa¤lam bir yer bulabiliyor.

Geleneksel ahflap üretim olanaklar›yla üretilebilecek kadar basit elemanlara sahip olan oyun seti, yüksek teknoloji kul-lan›m›na da uygun. Parçalar, 15 mm ahflap yüzeyler, lazer kesim tekni¤ine uygun. Tüm yüzeyler, su bazl› malzeme-lerle ifllenebiliyor.

TÜB‹TAK 2006‘dan itibaren ulusal oyuncak sektörünü can-land›rmak ve pazar içerisinde yer almay› düflünen yerli üre-ticilere destek olmak amac›yla çal›flmalar yap›yor. Bu ürün üretim kolayl›¤›, standardizasyona olan yatk›nl›¤› ve gerek set gerekse de çözüm seçenekleriyle Avrupa Birli¤i oyun-cak pazar›nda kendine bir yer bulabilecek gibi görünüyor. 22 milyon genç insan›n yaflad›¤› ülkemizde, oyuncak sek-törünün zay›f oldu¤u ve bütün gereksinimin ithalata da-yand›¤› bir yerel pazarda, yap›-tak ve benzeri özgün ve ya-rat›c› ürünlerin gelifltirilmesi özellikle önemli.

Hakan Gürsu

Dr., ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasar›m› Bölümü fiek.4 - fiek. 5 Uygulamalar

fiek 6. Dikey yap› kurma

fiek. 7. Temel Set

fiek. 8 - fiek. 9 Geliflmifl setlerle yap›lan uygulamalar