13
Ekim 2007 B‹L‹MveTEKN‹K
B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
Yükümüz Hafifleyecek
S›rt›m›zdaki 20 kiloluk yükün yaln›zca 2 kilosunu hissederek yürüyebilsek pazar al›flveriflleri çok daha bereketli olurdu herhalde. Gerçi Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT)
araflt›rmac›lar›n›n “d›fl-iskeletli s›rt çantas›” ad›n› verdikleri ayg›t›
gelifltirmelerindeki birincil neden bizim pazar yükümüzü de¤il, askerlerin ve a¤›r ekipman tafl›mak zorunda olanlar›n yükünü hafifletmek; ama bulufllar› ‘tutarsa’ k›sa sürede biz s›radan insanlar›n da bu ayg›ttan pay›m›za düfleni almamam›z için pek neden yok. MIT ekibinin bundan önceki baflar›s›, geçti¤imiz yaz›n bafllar›nda duyurulan ve ayak ya da bacaklar› ampute edilenler için gelifltirdikleri, dünyan›n ilk robot-bile¤i olmufltu. Bu seferki ayg›t›n özelli¤iyse, oldukça yüklü bir s›rt çantas›n›n a¤›rl›¤›n›n ço¤unu destekleyerek, bu a¤›rl›¤› da do¤rudan
yere vermesi. Bu, do¤al olarak s›rt›n üzerindeki yükü büyük ölçüde hafiflerek bacak ve s›rtta oluflabilecek hasarlar›n da önüne geçiyor. MIT araflt›rmac›lar›, gelifltirdikleri ayg›t›n yaklafl›k 40 kg’lik bir yükü % 80 oran›nda hafifletebildi¤ini söylüyorlar. Ancak bir pürüz de yok de¤il: Ayg›t, flimdiki haliyle onu kullanan kiflininin do¤al yürüyüfl biçimini bozuyor. D›fl-iskeletli s›rt çantas›, ayaklar›n›z› içine yerlefltirebilece¤iniz bir çift bot ve bunlara tutturulmufl, ayaklardan s›rttaki çantaya kadar uzanan bir dizi tüpten olufluyor. Düzene¤in amac›, a¤›rl›¤› yere iletmek. Eklem bölgelerindeki yaylarsa yürümeyi kolaylaflt›rma amaçl›. Önemli bir özelli¤i de 1 Watt gibi düflük bir güç girdisiyle çal›flabiliyor olmas›. Benzeri düzenekler daha önce de gelifltirilmifl olmakla birlikte, bunlar benzin moturuyla sa¤lanan, yaklafl›k 3000 Watt güçle çal›flt›r›labiliyor. Tüm bu olumlu özelliklerine karfl›n, yap›lan test ve ölçümler d›fl-iskeletin küçük bir kusurunu daha ortaya koymufl. Kullanan kifli, tafl›d›¤› a¤›rl›k azalm›fl olsa da, bozulan yürüme biçiminden dolay› harcad›¤› enerjiye
karfl›l›k, normalden % 10 daha fazla oksijen tüketmek zorunda. Ancak araflt›rmac›lar, tasar›m› yeniden gözden geçirerek bu sorunun üstesinden gelebilecekleri, insan yürüyüflüne daha uyumlu bir d›fl-iskelet oluflturman›n mümkün oldu¤u görüflündeler. Nihai hedefleri, bunlar› nefes nefese kalmadan koflmaya da olanak verecek duruma getirip genel kullan›ma sokmak.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Bas›n Duyurusu, 20 Eylül 2007
Ses Terörizmi de
Yak›nd›r!
Sanki etrafta yeterince yokmufl gibi, önümüzdeki 10-15 y›lda bilgisayarlar›n insan sesini kusursuz biçimde taklit eder hale gelebilecek olmas›, bilimin-sanlar›n› yeni ve ciddi bir terör türüyle karfl›laflaca¤›m›z konusunda kayg›land›-r›yor. Araflt›rmac›lara göre gelecekte bilgisayarlar›n, ‘sahibinin sesi’ni yaln›z-ca bir cümle sonunda ve aynen taklit etmesi mümkün olabilir; ve tabii sesin gerçek sahibinin anlafl›lamamas›
gelece-¤in dünyas›nda ciddi bir tehlike yarata-bilir.
‹ngiltere’deki York kentinde düzenle-nen ‹ngiliz Bilim Derne¤i Festivali’nde gelece¤i tahmin etmeye kafa yoran bili-minsanlar›ndan David Howard’a (York Üniversitesi) göre “durum de¤ifliyor, çünkü art›k 1950’lerde önerilmifl akus-tik modeli kullanm›yoruz.” Howard’›n aç›klamalar›na bak›l›rsa, bilgisayarda gerçekçi bir konuflma elde edebilmek için, flimdi oldu¤u gibi seslerin kopya-lanmas› tekni¤i yerine, anatomik ses sisteminin modellendi¤i yöntemler ge-lifltirilmeye bafllad›; yani art›k bilgisa-yarda ses ç›karma sistem ve organlar›n› simüle etmeye bafll›yoruz. “Bunu yap-maya bafllad›¤›m›zda, müzisyenlerin or-ganik ya da do¤al ses olarak tan›mlad›-¤› sesleri elde etmeye de bafllar›z” di-yor Howard. “Bir insan›n konuflmas›-n›n çözümlemesinden hareket ederek ses ç›karma organlar›n›n biçim ve yap›-s›n› yeniden oluflturdu¤umuz noktaday-sa, üretti¤imiz ses art›k o insan›n
sesi-ne benzeyecektir.”
Araflt›rmac›lar kayg›lar›n› hakl› ç›kara-cak bir de senaryo yaz›yorlar: Diyelim ki çal›flt›¤›n›z bankan›n flube müdürü her zamanki nazik sesiyle sizi ar›yor ve mevduat hesap bilgilerinizi do¤rulama-n›z› rica ediyor. E¤er ses, asl›nda mü-dürün de¤il de bilgisayar›n üretti¤i ses-se yand›n›z! Hesab›n›z›n boflalt›lmas› art›k iflten bile de¤il... Bu türden kötü amaçl› aramalar zaten yap›l›yor; ama bunlar›n yeni teknolojiyle çok daha inand›r›c› hale gelece¤i kesin. Bir ülke liderinin sesinin taklit edilip yay›n organlar›ndan coflkulu bir “ Ulu-sa Seslenifl” konuflmas› yap›labilece¤i senaryosuysa, yeni yöntemin terör için ne denli kullan›fll› bir araç olabilece¤ini anlatmaya yeter. Bu olas›l›klar üzerin-de durulmas›, biliminsanlara göre fela-ket tellall›¤› olarak düflünülmemeli. “Ses terörizmi” olas› bir senaryo; ön-lemleri gerçeklefltikten sonra de¤il, ger-çekleflmeden önce al›nmal›.
BBC News, 7 Eylül 2007
