Endonezya’n›n Java adas›nda keflfedilen ye-ni bir fosilin, insan›n ilkel atalar›ndan Homo erectus’tan modern insana do¤ru bir ara ad›m oldu¤u düflünülüyor. Antropologlara göre, Ple-istosen devrine (günümüzden 1,8 milyon – 10
000 y›l öncesi) ait oldu¤u belirlenen fosil, “Ja-va Adam›” diye de bilinen Asyal› H. erectus’un ilk örne¤iyle, daha sonraki örnekleri aras›nda yer al›yor. Fosil, tümüyle korunmufl bir kalvar-yum (üst kafatas› ya da beyin kab›). Afrika’da
daha önce keflfedilmifl olan H. erectus kafatas-lar›na göre daha yass› olan beyin kab›, iç hacmi bak›m›ndan ötekilerden fazlaca farkl› de¤il. Ka-fatas› kemikleri aras›ndaki bofllu¤un derecesi, fosilin sahibinin büyük bir olas›l›kla genç ya da orta yafll› bir erkek oldu¤unu ortaya koyuyor. Beyin kab›n›n hacmi, 1006 santimetreküp ola-rak ölçülmüfl. Antropologlar, beyin kab›n›n bi-çiminin, bulunamayan alt yüz kemiklerinin gö-rece uzun oldu¤unu gösterdi¤i görüflünde. Java adas›n›n ortas›ndaki Sambungmacan bölgesin-de keflfedildi¤i için k›saca “Sm 4” olarak ta-n›mlanan fosilin en önemli özelli¤i, kendisinden öncekilere k›yasla beyin kökü bölgesinin daha hareketli olmas›. Bu, modern insanda oldu¤u gibi bafl›n daha büyük hareketlerle öne ve arka-ya oynat›labilmesini sa¤l›yor. Sm 4’teki bu özel-li¤in modern insanla (Homo sapiens) neredey-se ayn› oldu¤unu kaydeden araflt›rmac›lar, bu-nun, kafatas› biçiminin bafl›n biçiminden ba¤›m-s›z olarak geliflti¤ine iflaret oldu¤unu söylüyorlar. Science, 28 fiubat 2003 16 Mart 2003 B‹L‹MveTEKN‹K B ‹ L ‹ M V E T E K N L O J ‹ H A B E R L E R ‹
Yeni Hominid
‹flleri Kar›flt›rd›
Bat› Afrika’da Tanzanya’da bulunan Olduvai vadisi, kelimenin tam anlam›yla bir hominid ma-deni. Hominid, flimdiye kadar 20. yüzy›l antropo-loglar›nca insanlar›n ilkel atalar› için kullan›lan bir terimdi. Ancak moleküler analizler insanlarla insans›maymunlar›n genetik farkl›l›klar›n›n son derece küçük oldu¤unu ortaya koyunca, fosille-rin insana daha yak›n özellik gösterenlefosille-rini “ho-minin” diye s›n›fland›rmaya bafllayanlar ço¤ald›.
Rutgers Üniverstesi’nden (ABD) Robert J. Blu-menschine yönetiminde bir grup Amerikal›, ‹ngi-liz, Tanzanyal› ve Güney Afrikal› antropolog tara-f›ndan Olduvai’de bulunan ve OH 65 ad› verilen insan kal›nt›lar›, bir yandan insan atalar›n›n ya-flam tarzlar› konusunda bilgi sa¤larken, bir yan-dan da hominin türleri konusunda kabul görmüfl varsay›mlar› zorluyor. OH 65 (Altm›fl beflinci Ol-duvai Hominini demek) fosili, diflleri neredeyse tamam olan bir üst çene kemi¤iyle baz› kafatas› parçalar›. Araflt›rmac›lar, kal›nt›lar›n 1.942 ile 1.785 milyon yafllar› aras›nda oldu¤unu hesapl›-yorlar. Eski bir göl taban›nda, bir dere yata¤› ya-k›nlar›nda bulunan fosiller, Homo ha-bilisdiye tan›mlanan bir hominin s›n›-f›na ait görünüyor. Ancak araflt›rma-c›lar, bunlarla, daha önce bulunmufl ve KNM-ER 1470 diye tan›mlanm›fl baflka fosil buluntular› aras›nda önemli benzerlikler bulmufllar. Bu du-rumda ekibin iddias›, KNM-ER 1470’e dayan›larak varoldu¤u düflü-nülen Homo Rudolfensisadl› bir ho-minid türünün asl›nda olmad›¤› ve bunlar›n da H. habilisolduklar›.
Araflt›rmac›lar›n OH 65 fosille-rinin yan›s›ra, çok say›da alet ve üzerleri kesik ve kaz›n-t›larla dolu hayvan kemi¤i bulmalar›, böl-genin en az›ndan k›fl mevsiminde göç edilen bir kamp yeri
oldu¤u düflüncesini destekliyor. Bu durumda in-san atalar›n›n in-san›landan daha eski bir tarihte gezgin bir yaflam biçimini benimsemifl olduklar› ortaya ç›k›yor.
Science, 21 fiubat 2003
Geçifl Döneminde Java Adam›
Antropoloji
Sm 4 fosil kafatas› (ortada), Java’da daha önce bulunmufl olan Sangiran (solda) ve Ngandong (sa¤da) adamlar› aras›nda bir geçifl formu
Etyopya Sudan Uganda Kenya Tanzanya
