Kosova: Mitroviça'daki Son Geli
Orhan DEDE ve Hamidullah BAYRAM 05 Ağustos 2011
http://www.bilgesam.org/incele/833/
O günden bugüne kadar tutsak ba
vermektedir. 2008 yılından bu yana gösterilen bütün çabalara ra uluslararası alandaki tanınırlığı sınırlı kalmı
tanımıştır. (1) Ancak bu sayı Kosova örgütlere üye olabilmesi için yeterli de kaynaklanan nedenlerden dolayı Kosova ülkeler vardır. Bu ülkelerden bazıları
dolayı), Azerbaycan (Karabağ meselesinden dolayı),
dolayı), Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dolayı) ve son olarak Rusya.(2)(3)
Nüfusun %92 si Arnavut olan Kosova
Türk, Mısırlı, Torbeş (Makedon Müslüman) ve A Arnavutça ve Sırpça resmi diller olmakla birlikte Bo
açısından belediyeler kapsamında resmi diller arasındadır ve anayasanın 5. maddesiyle güvence altına alınmıştır. Kosova, tek tara
idaresinden çıkıp Avrupa Birliği İttifakı (NATO) öncülüğünde, Birle
altında Kosova Barış Gücü (KFOR), Kosova barışı sağlamakla görevlidir.(4)(5)(6)
Kosova: Mitroviça'daki Son Gelişmeler
http://www.bilgesam.org/incele/833/-kosova--mitrovica%27daki-son-gelismeler/#.VVYFyfCLUVc
Kosova’da yaşanan son gelişmeleri değerlendirmeden önce, Kosova etrafında son yıllarda geli
kısaca göz atmak faydalı olacaktır. Toplumsal ve etnik bir olgu olarak uzun süredir var olan Kosova
devlet olarak tarihi çok kısadır. Kosova, 17 Şubat 2008 de tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiş, özerklikten özgürlüğe adım atmıştır.
tutsak bağımsızlıktan özgür bağımsızlığa geçi
vermektedir. 2008 yılından bu yana gösterilen bütün çabalara rağmen Kosova devletinin ğı sınırlı kalmıştır. Şu ana kadar 76 ülke Kosova
tır. (1) Ancak bu sayı Kosova nın Birleşmiş Milletler (BM) gibi önemli bazı uluslararası örgütlere üye olabilmesi için yeterli değildir. Sayıları sınırlı da olsa kendi iç sorunlarından ayı Kosova nın bağımsızlığını tanımayacaklarını resmen ilan eden ülkeler vardır. Bu ülkelerden bazıları şunlardır: Sırbistan (Voyvodin ve Sancak meselesinden ğ meselesinden dolayı), İspanya (Bask ve Katalan meselelerinden , Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
dolayı) ve son olarak Rusya.(2)(3)
si Arnavut olan Kosova da geriye kalan %8 lik kısım Sırp, Bo (Makedon Müslüman) ve Aşkali etnik unsurlarından olu
Arnavutça ve Sırpça resmi diller olmakla birlikte Boşnakça, Romence ve Türkçe de alt kimlikler açısından belediyeler kapsamında resmi diller arasındadır ve anayasanın 5. maddesiyle güvence tır. Kosova, tek taraflı bağımsızlık ilanından sonra Birleşmiş Milletler (BM) idaresinden çıkıp Avrupa Birliği nin (AB) gözetimine girmiştir. Şu anda ise Kuzey Atlantik ünde, Birleşmiş Milletler Geçici Yönetimi nin (UNMIK) kontrolü ücü (KFOR), Kosova daki Sırp azınlık ile Arnavut çoğ
lamakla görevlidir.(4)(5)(6)
gelismeler/#.VVYFyfCLUVc
da yaşanan son gelişmeleri değerlendirmeden son yıllarda gelişen süreçlere kısaca göz atmak faydalı olacaktır. Toplumsal ve etnik bir olgu olarak uzun süredir var olan Kosova’nın bir devlet olarak tarihi çok kısadır. Kosova, 17 Şubat ı olarak bağımsızlığını ilan etmiş,
geçişin çabalarını men Kosova devletinin u ana kadar 76 ülke Kosova yı resmen Milletler (BM) gibi önemli bazı uluslararası ildir. Sayıları sınırlı da olsa kendi iç sorunlarından ını tanımayacaklarını resmen ilan eden unlardır: Sırbistan (Voyvodin ve Sancak meselesinden spanya (Bask ve Katalan meselelerinden , Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nden -KKTC-
ısım Sırp, Boşnak, Romen, nik unsurlarından oluşmaktadır.
nakça, Romence ve Türkçe de alt kimlikler açısından belediyeler kapsamında resmi diller arasındadır ve anayasanın 5. maddesiyle güvence şmiş Milletler (BM) u anda ise Kuzey Atlantik nin (UNMIK) kontrolü ırp azınlık ile Arnavut çoğunluk arasında
Bugün dünya haritalarına bakıldığ
toprağı gibi gözükmekte ve bazı haritalarda hala Bir gösterilmektedir. Önyargılarla tanımlanmı
kamuoyuna yeterince duyuramamı kamuoyu da Kosova yı Kosova S
eşliğinde ülkelerinin bir parçası olarak görmeye devam etmektedir. Bu da her iki ülkede toplumlar düzeyinde henüz bir yakınla
etmektedir. Son olayların birden bire ale
düzeyindeki ilişkilerde hâkim olan görece ılımlı havayı henüz Arnavut ve Sırp halklar içselleştirememiştir.(7)
Özellikle Sırbistan daki milliyetçi kesimler Kosova bu yana zaman zaman dayanış
Sırbistan dan ayrılamayacağını dile getirmektedir. Kamuoyuna mal olmu oyuncu, müzisyen gibi kişilerin de yer aldı
mücadele edilmesi gerektiği sürekli vurgulanmı devam eden bu karşılıklı zıtlaş
görünen sınır olaylarının büyümesinde ve hemen politik bir me önemli rolü vardır.
Uluslararası alanda tam bağımsız bir devlet olarak kendini kabul ettirmekte sıkıntılar ya Kosova henüz kendi sınırları dâhilinde otoritesini tam olarak tesis edememi
unsurların yoğun olarak yaşadığ
ciddi sorunlar bulunmaktadır. Bu bölgede ya bağımsızlığını hala tanımamakta ve ba etmektedirler. O nedenle Kosova Cumhuriyeti
gerginlik ekonomik bir anlaşmazlıktan ziyade politik bir sorundur.
Gümrük Olaylarının Gelişimi ve
Kosova yönetimi Sırbistan ın Kosova
Sırbistan la gerçekleştirilen ithalata yasak getirmi
üzere ülkenin kuzeyindeki sınır kapılarının denetimini ele geçirmek için Temmuz ayı sonunda ülkenin 1 ve 31 numaralı sınır ka
tepki gösteren yerel Sırplarla Kosova polisi arasında çıkan olaylarda bir polis memuru ölmü Bunun üzerine şiddetlenen olaylarda Sırplar, Yarinye
ateşe vermiş ve ülkede barışı korumakla görevli NATO (KFOR) ateş açmışlardır. Yaşanan bu geli
yana bölgede ilk kez olağanüstü hal ilan etmi
Ancak bu gelişmelerle de durulmayan olaylar 2 A güçlerinin bölgedeki varlığına ra
metre boyunda bir haç dikmesiyle yeniden tırmanmı
Bugün dünya haritalarına bakıldığında, internet ortamı da dahil olmak üzere, Kosova Sırbistan ı gibi gözükmekte ve bazı haritalarda hala Birleşmiş Milletler
gösterilmektedir. Önyargılarla tanımlanmış Kosova halkı kendi sesini ve kimli
kamuoyuna yeterince duyuramamıştır. Çeşitli platformlarda duygularını dile getiren Sırbistan Kosova Sırbistan dır , Kosova Sırbistan ın kalbidir
inde ülkelerinin bir parçası olarak görmeye devam etmektedir. Bu da her iki ülkede toplumlar düzeyinde henüz bir yakınlaşmanın ve yumuşamanın sağlanamadı
etmektedir. Son olayların birden bire alevlenmesinde bu faktörün etkisi çok büyüktür. Devletler kilerde hâkim olan görece ılımlı havayı henüz Arnavut ve Sırp halklar
daki milliyetçi kesimler Kosova nın bağımsızlığını ilan ettiğ
ışma ve sorumluluk kampanyaları düzenlemekte Kosova ğını dile getirmektedir. Kamuoyuna mal olmuş
ilerin de yer aldığı kampanyalarda Kosova nın ba
i sürekli vurgulanmıştır. Geçmişten bugüne milliyetçilik temelinde ılıklı zıtlaşmanın geçen hafta ilk bakışta ekonomik bir sorunmu görünen sınır olaylarının büyümesinde ve hemen politik bir meydan okumaya dönü
ğımsız bir devlet olarak kendini kabul ettirmekte sıkıntılar ya Kosova henüz kendi sınırları dâhilinde otoritesini tam olarak tesis edememiştir. Özellikle Sırp
şadığı kuzeydeki Mitroviça bölgesinde merkezi otoritenin tesisinde ciddi sorunlar bulunmaktadır. Bu bölgede yaşayan 60 bin dolayındaki Sırp, Kosova
ını hala tanımamakta ve başkent olarak Priştine yi değil Belgrad rler. O nedenle Kosova Cumhuriyeti nin Sırp mallarına ambargo koymasıyla ba
şmazlıktan ziyade politik bir sorundur.
imi ve İstikrarın Korunması
ın Kosova dan ihracata yasak koymasına misilleme olarak tirilen ithalata yasak getirmiş ve bu yasağın fiilen uygulanmasını sa
üzere ülkenin kuzeyindeki sınır kapılarının denetimini ele geçirmek için Temmuz ayı sonunda ülkenin 1 ve 31 numaralı sınır kapılarına bir operasyon düzenlemiştir. Kosova n
tepki gösteren yerel Sırplarla Kosova polisi arasında çıkan olaylarda bir polis memuru ölmü iddetlenen olaylarda Sırplar, Yarinye deki (Jarinje) bir numaral
şı korumakla görevli NATO ya bağlı Birleşmiş Milletler güçlerine şanan bu gelişmeler üzerine KFOR komutanı Kosova sava
anüstü hal ilan etmiştir.(8)
melerle de durulmayan olaylar 2 Ağustos ta Sırp milliyetçilerin KFOR ına rağmen Mitrovica-Raşka yolu üzerindeki Rudare mevkiine 7 metre boyunda bir haç dikmesiyle yeniden tırmanmıştır. Bu gelişme üzerine Kosova
ında, internet ortamı da dahil olmak üzere, Kosova Sırbistan Milletler İdaresi altında Kosova halkı kendi sesini ve kimliğini dünya itli platformlarda duygularını dile getiren Sırbistan ın kalbidir sloganları inde ülkelerinin bir parçası olarak görmeye devam etmektedir. Bu da her iki ülkede ğlanamadığına işaret vlenmesinde bu faktörün etkisi çok büyüktür. Devletler kilerde hâkim olan görece ılımlı havayı henüz Arnavut ve Sırp halklar
ını ilan ettiği 2008 yılından ı düzenlemekte Kosova nın ını dile getirmektedir. Kamuoyuna mal olmuş çeşitli sanatçı, ın bağımsızlığı ile ten bugüne milliyetçilik temelinde ta ekonomik bir sorunmuş gibi ydan okumaya dönüşmesinde
ımsız bir devlet olarak kendini kabul ettirmekte sıkıntılar yaşayan Kosova henüz kendi sınırları dâhilinde otoritesini tam olarak tesis edememiştir. Özellikle Sırp ı kuzeydeki Mitroviça bölgesinde merkezi otoritenin tesisinde ayan 60 bin dolayındaki Sırp, Kosova nın il Belgrad ı kabul ırp mallarına ambargo koymasıyla başlayan
yasak koymasına misilleme olarak ın fiilen uygulanmasını sağlamak üzere ülkenin kuzeyindeki sınır kapılarının denetimini ele geçirmek için Temmuz ayı sonunda nın bu hareketine tepki gösteren yerel Sırplarla Kosova polisi arasında çıkan olaylarda bir polis memuru ölmüştür.
deki (Jarinje) bir numaralı sınır kapısını ş Milletler güçlerine meler üzerine KFOR komutanı Kosova savaşından bu
ırp milliyetçilerin KFOR ka yolu üzerindeki Rudare mevkiine 7
me üzerine Kosova
Cumhuriyeti bakanlar kurulu ola
tırmanmasından Sırp yetkilileri sorumlu tutmakta ve Kosova ayaklandırmakla suçlamaktadır.(9)
Kosova da yaşanan bu gerginli
bölgede olumsuz sonuçlar doğurmasından korkulmaktadır. Avrupa Birli Birleşik Devletleri nin (ABD) olaylar
gelmesine izin vermeyecekleri muhakkaktır girişimiyle taraflar arsında başlatılan diplomatik giri Nitekim Kosova başbakanı Haşim Taçi ola
açıklamada Sırbistan ın Kosova ile müzakere heyeti ba güçlerince derhal tutuklanıp sınır dı
Hem Kosova hem de Sırbistan için vazgeçilmez birer hedef olan AB bulundurulduğunda olayların kontrolsüz b
AB ye katılım yolunda ciddi adımlar atmakta ve bu sürecin devam etmesini istemektedir.
Nitekim Sırbistan devlet başkanı Boris Tadiç olaylardan hem Kosova aşırı milliyetçi Sırp örgütlerini sorumlu tutmu
Tadiç, muhalefet tarafında şiddetle ele
parçası olmak istemediklerini açıkça ifade etmi
çekinmemiştir. Avrupa Birliği de mevcut tansiyonun dü Priştine de olduğunu taraflara açıkça iletmektedir.
devam eden müzakerelerde AB
birleşmesini istediği ve bunun gerçekle
gelen haberler arasındadır. O nedenle hem AB hem de ABD bölgedeki olayların tırmanmasına izin vermeyecektir.
Mitroviça Sorununun Çözümü:
1990 ve 2000 li yılların başlarında Balkanlarda ya
arasında bölünmüş olarak bıraktı. Mostar ve Brcko, Dayton Anla barış ortamında uluslararası çabalarla yenid
arasındaki sürtüşmeler büyük ölçüde giderilmi
Sırp çoğunluk arasında Ibar nehri sınır kabul edilerek bölünen Mitroviça edilmeyi bekleyen bir şehirdir. 2008 yılında Kosova
Kosova içinde hem de Kosova
Mitroviça nın entegrasyonunda uluslararası kamuoyu Mostar ve Brcko örneklerinden yararlanabilir.
Toplam nüfusu 72 bin civarında olan Mitroviça, güneyde ço
çoğunlukta olan Sırplar arsında hukuken olmasa da fiilen bölünmü Kosova nın bağımsızlığını tanımayaca
uriyeti bakanlar kurulu olağanüstü toplanmıştır. Başbakan Haşim Taçi olayların tırmanmasından Sırp yetkilileri sorumlu tutmakta ve Kosova nın kuzeyindeki Sırpları ayaklandırmakla suçlamaktadır.(9)
anan bu gerginliğin istikrarın son derece nazik çizgiler üzerinde korundu ğurmasından korkulmaktadır. Avrupa Birliği (AB) ve Amerika nin (ABD) olayların Balkanlardaki diğer ülkeleri de etkileyebilecek düzeye gelmesine izin vermeyecekleri muhakkaktır. Ancak yaşananların bir süre önce AB
şlatılan diplomatik girişimleri olumsuz yönde etkileyece
bakanı Haşim Taçi olağanüstü bakanlar kurulu toplantısından sonra yaptı n Kosova ile müzakere heyeti başkanı Borko Stefanoviç
güçlerince derhal tutuklanıp sınır dışı edilmesini istemiştir.
Hem Kosova hem de Sırbistan için vazgeçilmez birer hedef olan AB ye kat
unda olayların kontrolsüz bir şekilde büyümesi öngörülmemektedir. Sırbistan ılım yolunda ciddi adımlar atmakta ve bu sürecin devam etmesini istemektedir.
şkanı Boris Tadiç olaylardan hem Kosova yı hem de Kosova ni sorumlu tutmuştur. Ülkesinin AB hedeflerine sürekli vurgu yapan iddetle eleştirilmesine rağmen bu tür eylem ve provokasyonların bir parçası olmak istemediklerini açıkça ifade etmiş ve AB sürecinin gereklerini yerine getirmekt
ği de mevcut tansiyonun düşürülmesi sorumluluğunun Belgrad ve unu taraflara açıkça iletmektedir. İki ülke arasında Avrupa Birli
devam eden müzakerelerde AB nin kuzeydeki Mitroviça bölgesinin tamamen Kosova i ve bunun gerçekleşmesi için Sırbistan dan somut adım atmasını istedi gelen haberler arasındadır. O nedenle hem AB hem de ABD bölgedeki olayların tırmanmasına
Mitroviça Sorununun Çözümü: İstikrarlı Bir Kosova için İlk Adım
şlarında Balkanlarda yaşanan sorunlar birçok şehri etnik unsurlar olarak bıraktı. Mostar ve Brcko, Dayton Anlaşması ndan sonra sa
ortamında uluslararası çabalarla yeniden imar edilmiş ve bu şehirlerdeki etnik gruplar meler büyük ölçüde giderilmiştir. Güneyindeki Arnavut çoğunlukla kuzeyindeki unluk arasında Ibar nehri sınır kabul edilerek bölünen Mitroviça şehri ise hala entegre ehirdir. 2008 yılında Kosova nın bağımsızlık ilanından bu yana hem Kosova içinde hem de Kosova-Sırbistan ilişkilerinde bir sorun olarak varlı
ın entegrasyonunda uluslararası kamuoyu Mostar ve Brcko örneklerinden
Toplam nüfusu 72 bin civarında olan Mitroviça, güneyde çoğunlukta olan Arnavutlarla kuzeyde unlukta olan Sırplar arsında hukuken olmasa da fiilen bölünmüş durumdadır. 2008 yılında
ını tanımayacağını ilan eden Sırbistan, Mitroviça bölgesindeki Sırp şim Taçi olayların ın kuzeyindeki Sırpları
nazik çizgiler üzerinde korunduğu ği (AB) ve Amerika er ülkeleri de etkileyebilecek düzeye ananların bir süre önce AB nin imleri olumsuz yönde etkileyeceği kesindir.
anüstü bakanlar kurulu toplantısından sonra yaptığı kanı Borko Stefanoviç in KFOR
ye katılım göz önünde ekilde büyümesi öngörülmemektedir. Sırbistan ılım yolunda ciddi adımlar atmakta ve bu sürecin devam etmesini istemektedir.
ı hem de Kosova daki tur. Ülkesinin AB hedeflerine sürekli vurgu yapan men bu tür eylem ve provokasyonların bir ve AB sürecinin gereklerini yerine getirmekten ürülmesi sorumluluğunun Belgrad ve ki ülke arasında Avrupa Birliği gözetiminde men Kosova yla ım atmasını istediği gelen haberler arasındadır. O nedenle hem AB hem de ABD bölgedeki olayların tırmanmasına
şehri etnik unsurlar ndan sonra sağlanan ehirlerdeki etnik gruplar ğunlukla kuzeyindeki şehri ise hala entegre ımsızlık ilanından bu yana hem kilerinde bir sorun olarak varlığını sürdüren ın entegrasyonunda uluslararası kamuoyu Mostar ve Brcko örneklerinden
unlukta olan Arnavutlarla kuzeyde durumdadır. 2008 yılında viça bölgesindeki Sırp
azınlık üzerinden Kosova ya bask
Sırbistan a bağlı kalmış, Belgrad tarafından yönetilmi edilen Kosova sınırlarının bir kısmında otorite bo Kosova da para birimi Avro oldu
Dinarı nı kullanmaya devam etmi Kosova ise Sırpların yoğun ola işletememiştir.
Bölgedeki otorite boşluğundan kaynaklanan karaborsadan uzun suredir rahatsız olan ancak herhangi bir girişimde de bulunamayan Pri
ve KFOR kuvvetleri nezdinde giri
Ancak bu çabalar da sonuç vermeyince Sırbistan uyguladığı ekonomik ambargoya Pri
kararıyla karşılık vermiştir. Bu ambargo kararının uygulanabilmesi için ülkenin kuzeyindeki 1 ve 31 numaralı gümrük kapılarının Pri
fiili durumun bilincinde olan bölge Sırpları merkezi hükümet ekonomik ilişkilerini sürdürmüşlerdir. Bunun üzerine 25 Temmuz müdahale kararı almış ve bahsi geçen olaylar gerçekle
Mitroviça daki Arnavut ve Sırplar birbiriyle entegre edilmezse b bölge istikrarı için bir sorun olmaya devam edece
Avrupa Birliği perspektifleri şu anda olayların büyümesine engel te bir motivasyonun eksikliğinde meydana ge
olabilir. Mitroviça nın güneyi ile kuzeyi hem ekonomik hem de politik açıdan önce birbirine sonra da ülke geneline entegre edilmelidir.
Sonuç
Yaşanan bu son olay Balkanlardaki dengelerin ne kadar hassas
bakımından çok önemlidir. Bağımsız, sınırları içerisinde egemen olması gereken bir devletin hem iki gümrük kapısına operasyon düzenlemek zorunda kalması, hem de bu operasyondan dolayı ülkeyi oluşturan etnik unsurlardan biris
Kosova nın tam bağımsızlık yönünde kat etmesi gereken mesafeyi göstermektedir. Türkiye;
bağımsızlığını hemen tanıdığı Kosova ve son dönemde iki ili nezdinde, bölgede öncülüğünü ü
bulunmalıdır. Bu itibarla Türkiye bölgede ya
aracılığıyla hem de ikili ilişkilerdeki inisiyatiflerini kullanarak bölgede barı
korunmasına katkıda bulunmalıdır. Bir bölge ülkesi olarak Türkiye, Balkanlarda bu tür olayların yaşanmaması ve herhangi bir geli
gelmeden çözüme kavuşturulması için bölge ülkelerinin ihtiyaç duydu gerekli katkıyı sağlamalıdır.
ya baskı uygulamaya devam etmiştir. Böylece bölge fiilen , Belgrad tarafından yönetilmiştir. Bu durum uluslararası hukukça kabul edilen Kosova sınırlarının bir kısmında otorite boşluğunun doğmasına neden olmu
da para birimi Avro olduğu halde bu bölgedeki Sırplar günlük hayatta ve ticarette Sırp ı kullanmaya devam etmiş ve Belgrad bölge Sırplarına çeşitli yardımlarda bulunmu
un olarak yaşadığı bu bölgedeki zengin yer altı madenlerini
undan kaynaklanan karaborsadan uzun suredir rahatsız olan ancak imde de bulunamayan Priştine hükümeti, bölge güvenliğinden sorumlu EULEX KFOR kuvvetleri nezdinde girişimde bulunarak sorunu diyalog yoluyla çözmeye çalı
Ancak bu çabalar da sonuç vermeyince Sırbistan ın uzun süredir tek taraflı olarak Kosova ı ekonomik ambargoya Priştine, 20 Temmuz 2011 de Sırp ürünlerine a
tir. Bu ambargo kararının uygulanabilmesi için ülkenin kuzeyindeki 1 ve 31 numaralı gümrük kapılarının Priştine hükümetinin kontrolü altında olması gerekiyordu. Bu fiili durumun bilincinde olan bölge Sırpları merkezi hükümetin kararına rağmen Belgrad
şlerdir. Bunun üzerine 25 Temmuz da Priştine hükümeti duruma ve bahsi geçen olaylar gerçekleşmiştir.
ırplar birbiriyle entegre edilmezse bu şehrin hem Kosova hem de bölge istikrarı için bir sorun olmaya devam edeceği zannedilmektedir. Kosova ve Sırbistan
şu anda olayların büyümesine engel teşkil etmektedir. Ancak böyle inde meydana gelebilecek olayların büyüme olasılı
ın güneyi ile kuzeyi hem ekonomik hem de politik açıdan önce birbirine sonra da ülke geneline entegre edilmelidir.
anan bu son olay Balkanlardaki dengelerin ne kadar hassas ve kırılgan olduğ
bakımından çok önemlidir. Bağımsız, sınırları içerisinde egemen olması gereken bir devletin hem iki gümrük kapısına operasyon düzenlemek zorunda kalması, hem de bu operasyondan
turan etnik unsurlardan birisinin ayaklanması ve ülkeyi karı
ımsızlık yönünde kat etmesi gereken mesafeyi göstermektedir. Türkiye;
ğı Kosova ve son dönemde iki ilişkilerini hızla geliş
ünü üstlendiği işbirliği ve istikrar süreçleri çerçevesinde giri bulunmalıdır. Bu itibarla Türkiye bölgede yaşanan sorunlara hem uluslararası organlar
şkilerdeki inisiyatiflerini kullanarak bölgede barı
na katkıda bulunmalıdır. Bir bölge ülkesi olarak Türkiye, Balkanlarda bu tür olayların anmaması ve herhangi bir gelişmenin sorun halinde bütün bölgeyi etkileyecek boyuta
turulması için bölge ülkelerinin ihtiyaç duyduğu politikaların
tir. Böylece bölge fiilen tir. Bu durum uluslararası hukukça kabul masına neden olmuştur. Mesela, u halde bu bölgedeki Sırplar günlük hayatta ve ticarette Sırp itli yardımlarda bulunmuştur.
ı bu bölgedeki zengin yer altı madenlerini
undan kaynaklanan karaborsadan uzun suredir rahatsız olan ancak inden sorumlu EULEX imde bulunarak sorunu diyalog yoluyla çözmeye çalışmıştır.
ın uzun süredir tek taraflı olarak Kosova ya ırp ürünlerine ambargo tir. Bu ambargo kararının uygulanabilmesi için ülkenin kuzeyindeki 1 ve tine hükümetinin kontrolü altında olması gerekiyordu. Bu men Belgrad la olan tine hükümeti duruma
ehrin hem Kosova hem de i zannedilmektedir. Kosova ve Sırbistan ın kil etmektedir. Ancak böyle lebilecek olayların büyüme olasılığı da yüksek ın güneyi ile kuzeyi hem ekonomik hem de politik açıdan önce birbirine
ve kırılgan olduğunu göstermesi ımsız, sınırları içerisinde egemen olması gereken bir devletin hem iki gümrük kapısına operasyon düzenlemek zorunda kalması, hem de bu operasyondan inin ayaklanması ve ülkeyi karıştırması ımsızlık yönünde kat etmesi gereken mesafeyi göstermektedir. Türkiye;
kilerini hızla geliştirdiği Sırbistan i ve istikrar süreçleri çerçevesinde girişimde anan sorunlara hem uluslararası organlar kilerdeki inisiyatiflerini kullanarak bölgede barış ve istikrarın na katkıda bulunmalıdır. Bir bölge ülkesi olarak Türkiye, Balkanlarda bu tür olayların menin sorun halinde bütün bölgeyi etkileyecek boyuta u politikaların üretimine
Sonnotlar:
(1) Kosova yı Tanıyan 76. Ülke Andora (Erişim 28.07.2011)
(2) Ömer Ersoy, Bağımsız Kosova 3Ya http://www.sde.org.tr/tr/haberler/1385/bagimsiz
(3) Chatham House, Kosovo: International Law and Recognation
http://www.chathamhouse.org/sites/default/files/public/Research/International%2 .pdf (Erişim 01.08.2011)
(4) Kosovo , 2011, https://www.cia.gov/library/publications/the factbook/geos/kv.html (Erişim 29.07.2011)
(5) Kosova Cumhuriyeti Anayasas
http://www.kushtetutakosoves.info/repository/docs/Kosova.Cumhuriyeti 28.07.2011)
(6) Baskın Oran, BALKAN MÜSLÜMANLARINDA D (Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya ve Kosova üzerine Kar Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, ANKARA, Sayı: 1
http://baskinoran.com/makale/SBFD (7) КОСОВО - НЕПРЕКИНУТА
2008, grada.com/dodatak/kosovojesrcesrbije.html (Eri
(8) Josipović: Želimo dobre odnose i sa Srbijom i sa Kosovom http://www.emportal.rs/vesti/srbija/160961.html (Eri
ı Tanıyan 76. Ülke Andora , http://www.kosovahaber.net/?page=2,9,6975 ımsız Kosova 3Yaşında , Stratejik Düşünce Enstitüsü, 2011,
http://www.sde.org.tr/tr/haberler/1385/bagimsiz-kosova-3-yasinda.aspx (Erişim 01.08.2011) Kosovo: International Law and Recognation , London, 2008, sf. 2 http://www.chathamhouse.org/sites/default/files/public/Research/International%2
https://www.cia.gov/library/publications/the-world- im 29.07.2011)
Kosova Cumhuriyeti Anayasası ,
http://www.kushtetutakosoves.info/repository/docs/Kosova.Cumhuriyeti.Anayasasi.pdf (Eri BALKAN MÜSLÜMANLARINDA DİNSEL VE ULUSAL K
(Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya ve Kosova üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme) Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, ANKARA, Sayı: 1-4, Cilt: 48, 109-120. Sayfalar, http://baskinoran.com/makale/SBFD-Cilt-48.pdf (Erişim 29.01.2011)
НЕПРЕКИНУТА МИСАО ,
http://www.tvorac- grada.com/dodatak/kosovojesrcesrbije.html (Erişim 29.07.2011)
: Želimo dobre odnose i sa Srbijom i sa Kosovom , 2011, http://www.emportal.rs/vesti/srbija/160961.html (Erişim 30.07.2011)
, http://www.kosovahaber.net/?page=2,9,6975 ünce Enstitüsü, 2011,
şim 01.08.2011) , London, 2008, sf. 2-3, http://www.chathamhouse.org/sites/default/files/public/Research/International%20Law/il220408
.Anayasasi.pdf (Erişim NSEL VE ULUSAL KİMLİK
İnceleme) , Sayfalar,
