BELİZE ÜLKE PROFİLİ T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü 2016

(1)

BELİZE

ÜLKE PROFİLİ

T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü

2016

(2)

1. TEMEL SOSYAL ve EKONOMİK GÖSTERGELER

1.1. TEMEL SOSYAL GÖSTERGELER

Devletin Adı Belize

Başkenti Belmopan

Yönetim Biçimi Temsili Demokrasi Resmi Dili İngilizce

Nüfus 370 bin

Yüzölçümü 22.963 km²

Dini

Roma Katoliği (%39,3), Pentakostal (%8,3), Seventh Day Adventist (%5,3), Anglikan (%4,5), Mennonite (%3,7), Baptist (%3,5), Metodist (%2,8), Nasrani (%2,8), Yehova Şahidi (%1,6), diğer (%9,9)

Para Birimi Belize Doları (Bz$) (1 ABD$= 2 Bz$)

Kaynak: CIA The World Factbook, IMF 2016

1.2. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELER

2012â 2013â 2014â 2015^b 2016^b GSYİH (Cari Fiyatlar -milyar $) 1,57 1,62 1,70 1,76 1,84 GSYİH Büyüme (Reel -%) 3,8 1,5 3,6 2,0 2,3 Kişi Başına Düşen GSYİH (Cari

Fiyatlar - $) 4.618 4.644 4.760 4.842 4.957

Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 1,2 0,5 1,2 -0,9 0,4

Nüfus (milyon) 0,34 0,35 0,36 0,36 0,37

Cari İşlemler Dengesi (milyon $) -27,5 -72,6 -135,9 -156,5 -131,0

Kaynak: IMF 2016 a Gerçekleşen, b Tahmini

(3)

2. DIŞ TİCARETİ

2. 1. DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

(1.000 ABD Doları) YILLAR İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM 2002 164.485 527.037 -362.552 691.522 2003 202.836 551.638 -348.802 754.474 2004 210.972 514.024 -303.052 724.996 2005 207.520 438.584 -231.064 646.104 2006 274.429 660.343 -385.914 934.772 2007 266.634 684.342 -417.708 950.976 2008 295.058 836.544 -541.486 1.131.602 2009 249.660 665.095 -415.435 914.755 2010 282.040 699.951 -417.911 981.991 2011 396.185 835.542 -439.357 1.231.727 2012 340.449 880.335 -539.886 1.220.784 2013 415.726 931.225 -515.499 1.346.951 2014 364.893 1.002.384 -637.491 1.367.277 2015 328.894 1.029.539 -700.645 1.358.433

Kaynak: ITC Trademap

2. 2. ÜRÜNLER İTİBARİ İLE DIŞ TİCARETİ

2. 2. 1. İhraç Ettiği Başlıca Ürünler

(1.000 ABD Doları)

GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015

GENEL TOPLAM 415.726 364.893 328.894

1701 Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı) 53.678 55.095 67.162 0803 Muz (plantain dahil) (taze veya kurutulmuş) 48.503 0 48.902 2009 Meyve ve sebze suları (fermente edilmemiş, alkolsüz) 54.677 46.179 45.728 0306 Kabuklu hayvanlar (canlı, taze, soğutulmuş,

dondurulmuş, kurutulmuş, tuzlanmış vb) 54.803 52.085 39.560

2709 Ham petrol 70.096 51.129 18.191

2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen

yağlar 10.610 7.255 8.617

(4)

0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye ayrılmış) 8.015 8.299 8.520 0807 Kavunlar (karpuzlar dahil) ve papaya (taze) 10.335 6.631 6.519 2402 Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar,

sigarillolar ve sigaralar 518 1.123 6.296

2309 Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar 13.562 12.472 5.925 3301 Uçucu yağlar, rezinoitler, ekstraksiyonla elde edilen

yağ reçineleri ve terpenli yan ürünler, çözeltiler 2.314 3.855 5.746 0307 Yumuşakçalar (canlı, taze, soğutulmuş, dondurulmuş,

kurutulmuş, tuzlanmış vs.) 841 4.412 4.111

2208 Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve

damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkollü içkiler 3.111 2.590 3.821 4407 Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalınlık>6 mm 2.827 2.857 3.703 1703 Şeker ekstraksiyonundan veya rafinajından elde

edilen melaslar 3.907 2.928 3.228

8413 Sıvılar için pompalar (ölçü tertibatı olsun olmasın) ve

sıvı elevatörleri 53 851 3.012

7326 Demir veya çelikten diğer eşya: 4 706 2.892

8431

Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar

2.079 2.138 2.817

3926 Plastikten diğer eşya 12 727 2.705

8430

Toprak, maden, cevher kazıma, taşıma, ayırma, seçme makinaları, kazık varyoşları, kar küreyici ve

püskürtücü, vb makine 37 7.858 2.581

8435

Şarap, elma şarabı, meyve suları veya benzeri içeceklerin imaline mahsus presler, fulvarlar ve benzeri makina ve cihazlar

321 57 2.396

9018 Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan

alet ve cihazlar 1.142 1.986 2.152

7113 Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden

veya kıymetli metallerle kaplama metallerden) 7 2.621 1.704 9504

Eğlence merkezleri için oyun eşyası, bilardo, kumarhane için özel masalar ve otomatik bovling oyun ekipmanları vb

1.223 484 1.563 1103 Bulgur, irmik, topak halinde hububat ve pelletler 2.767 2.266 1.540 9102 Kol saatleri, cep saatleri ve diğer saatler (zaman ölçen

sayaçları dahil) (91.01 pozisyonundakiler hariç) 1 1.407 1.471 8903 Yatlar ve diğer eğlence ve spor tekneleri; kürekli

kayıklar ve kanolar 484 636 1.453

2103 Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici karışımlar;

hardal unu, irmiği ve hazır hardal 1.320 1.457 1.300

4403 Yuvarlak ağaçlar 201 961 1.238

4202 Deri ve köseleden sandık, bavul, valiz, evrak çantası,

seyahat eşyası, kılıf vb. 11 185 1.207

0710 Sebze, (pişirilmemiş veya buharda veya suda

kaynatılmış) (dondurulmuş) 233 1.463 1.152

(5)

0814 Turunçgillerin, kavunların (karpuzlar dahil) kabukları

(taze/dondurulmuş/kurutulmuş vs.) 1.639 988 1.048

0901 Kahve, kahve kabuk ve kapçıkları, içinde herhangi bir

oranda kahve bulunup kahve yerine kullanılan ürünler 55 147 772 6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç

giyim eşyası (örme) 59 427 699

8429

Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb

136 117 659

8803 88.01 ve 88.02 Pozisyonlarındaki hava taşıtlarının

aksam ve parçaları 258 256 633

8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 249 555 599

8502 Elektrik enerjisi üretim (elektrojen) grupları ve rotatif

elektrik konvertörleri 38 9 597

8414

Hava veya vakum pompaları, hava veya diğer gaz kompresörleri, fanlar, aspiratörü olan havalandırmaya mahsus davlumbazlar

14 42 577

2308 Hayvan yemi olabilen diğer bitkisel maddeler ve

bitkisel döküntü ve atık ve yan ürünler 0 0 569

2. 3. 2. İthal Ettiği Başlıca Ürünler

GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015

GENEL TOPLAM 931.225 1.002.384 1.029.539 2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde

edilen yağlar 127.335 133.029 101.158

2402 Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar,

sigarillolar ve sigaralar 8.906 59.401 56.041

8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 22.278 28.053 29.010 4202 Deri ve köseleden sandık, bavul, valiz, evrak

çantası, seyahat eşyası, kılıf vb. 1.348 21.987 20.535 8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak

üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar 17.068 20.821 19.537 2309 Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar 5.778 23.711 16.062 8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar 4.357 5.241 15.508 8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri

almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar 9.906 9.640 14.466 3808

Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici, sürgünleri önleyici, bitkilerin büyümesini düzenleyici ürünler

13.492 13.429 13.565 3105 Azot, fosfor ve potasyumun ikisini veya üçünü

içeren mineral veya kimyasal gübreler 13.130 10.974 12.719

4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 7.882 10.258 12.348

(6)

3923

Plastiklerden eşya taşınmasına veya

ambalajlanmasına mahsus malzeme, tıpa, kapak, kapsül ve diğer kapama malzemeleri

10.513 12.097 12.333 2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 13.909 16.172 12.097

2523 Çimento 14.887 14.164 11.471

3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere

hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 9.294 8.331 11.285 2208

Etil alkol (alkol derecesi < %80, tağyir edilmemiş) ve damıtılarak elde edilmiş likör ve diğer alkollü içkiler

6.961 10.526 10.928

7214

Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme işleminden sonra burulmuş olanlar dahil)

9.699 9.732 10.352 4819 Kağıttan, kartondan, selüloz vatkadan veya selüloz

lif tabakalarından kutu, mafhaza, torba vb. 6.907 10.501 10.132 6404

Dış tabanı kauçuk, plastik, tabii veya terkip yoluyla elde edilen kösele ve yüzü dokumaya elverişli maddelerden ayakkabı

613 8.110 10.061 2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda

müstahzarları 7.999 9.542 9.959

8471

Otomatik bilgi işlem makineleri, bunlara ait birimler; manyetik veya optik okuyucular, verileri koda dönüştüren ve işleyen makineleri

7.141 7.654 8.731 3917 Plastikten hortumlar, borular ve bağlantı elemanları

(manşon, nipel, dirsek, flanşlar, vb.) 5.010 7.790 8.606 8544

İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar

4.748 6.416 8.472 6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç

giyim eşyası (örme) 970 9.501 8.441

6203

Erkekler ve erkek çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, pantolon, tulum ve şort (yüzme kıyafeti hariç)

707 6.265 8.259

2203 Biralar (malttan) 2.976 6.660 7.718

8903 Yatlar ve diğer eğlence ve spor tekneleri; kürekli

kayıklar ve kanolar 1.692 2.945 7.533

0402 Süt, krema (konsantre edilmiş, ilave şeker veya

diğer tatlandırıcı madde içerenler) 6.921 8.745 7.415 7308

Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb.

1.916 8.572 7.327

1517 Margarin 4.955 5.691 7.326

8418 Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve

dondurucu cihazlar ve ısı pompaları 4.190 4.440 7.092 2304 Soya fasulyesi yağı üretiminden arta kalan küspe

ve katı atıklar 8.093 8.069 7.037

3926 Plastikten diğer eşya 1.958 4.255 7.017

(7)

0406 Peynir ve pıhtılaşmış ürünler 5.667 7.506 6.874 6204

Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, elbise, etek, pantolon etek, vb.(yüzme kıyafetleri hariç)

596 6.328 6.868

8701 Traktörler 4.775 4.896 6.730

3402 Yıkama, temizleme müstahzarları (sabunlar hariç) 6.157 6.579 6.631 6402 Dış tabanı ve yüzü kauçuk veya plastik maddeden

olan diğer ayakkabılar 1.129 8.834 6.536

1001 Buğday ve mahlut 8.520 6.627 6.023

8422

Bulaşık, şişe vb yıkama ve kurutma makinaları, şişe, kutu çuval vb doldurma, etiketleme

makinaları, ambalaj vb makinalar 1.360 2.920 6.020

2. 3. BAŞLICA ÜLKELER İTİBARI İLE DIŞ TİCARETİ

2. 3. 1. İhracat Yaptığı Başlıca Ülkeler

SIRA ÜLKELER 2013 2014 2015

GENEL TOPLAM 415.726 364.893 328.894

1 ABD 161.003 137.510 132.244

2 Birleşik Krallık 89.161 89.802 81.897

3 Meksika 14.207 28.090 15.085

4 İrlanda 14.485 14.056 14.332

5 Trinidad ve Tobago 19.866 13.781 13.477

6 Jamaika 19.742 15.136 11.786

7 Hollanda 23.086 16.755 11.682

8 İngiliz Virjin Adaları 9 349 8.476

9 Guatemala 5.225 9.417 6.402

10 İspanya 3.963 2.562 3.672

11 Çin 14.537 5.677 3.539

12 Almanya 874 1.235 2.950

13 Guyana 6.680 5.190 2.923

14 Honduras 367 289 2.887

15 Barbados 1.448 1.586 1.930

… … … …

93 Türkiye 298 257 0

(8)

2. 3. 2. İthalat Yaptığı Başlıca Ülkeler

SIRA ÜLKELER 2013 2014 2015

GENEL TOPLAM 931.225 1.002.384 1.029.539

1 ABD 298.855 312.354 348.060

2 Meksika 105.960 108.159 109.005

3 Çin 105.705 108.843 103.596

4 Hollanda Antilleri 116.612 124.783 90.941

5 Guatemala 62.753 78.902 75.992

6 Panama 25.840 32.672 40.155

7 Birleşik Krallık 10.621 12.595 23.627

8 Honduras 15.970 20.912 23.516

9 Hindistan 23.015 23.539 19.657

10 Trinidad ve Tobago 15.218 15.874 15.897

11 Hong Kong 5.327 8.398 14.079

12 El Salvador 11.369 9.956 11.465

13 Kosta Rika 13.712 10.458 11.332

14 Almanya 4.788 7.592 11.101

15 Japonya 10.299 11.825 9.411

… … … …

18 Türkiye 475 1.058 6.863

2. 4. TÜRKİYE İLE TİCARET

2. 4. 1. Türkiye – Belize Dış Ticaret Değerleri

YILLAR İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM

2002 67 0 67 67

2003 155 1.303 -1.148 1.458

2004 589 1.484 -895 2.073

2005 948 1.246 -298 2.194

2006 848 809 39 1.657

2007 1.906 1.832 74 3.738

2008 2.093 468 1.625 2.561

(9)

2009 1.005 886 119 1.891

2010 2.343 2.333 10 4.676

2011 3.436 2.340 1.096 5.776

2012 6.107 4.549 1.558 10.656

2013 14.669 6.694 7.975 21.364

2014 19.547 7.791 11.755 27.338

2015 6.967 3.014 3.953 9.981

Kaynak: ITC-TradeMap

2. 4. 2. Türkiye’nin Belize’ye İhracatında Başlıca Ürünler

GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015

GENEL TOPLAM 14.669 19.547 6.967

2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde

edilen yağlar 9.224 8.254 3.204

9999 Tarifenin başka yerinde belirtilmeyen ürünler 1.619 1.894 1.788 7113

Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden)

1.236 591 556

6204

Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, elbise, etek, pantolon etek, vb.(yüzme kıyafetleri hariç)

0 0 276

2515 Mermer ve traverten, ekosin, su mermeri, kireçli

taşlar 20 20 226

6001 Örme tüylü mensucat 0 0 172

7214

Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar (dövülmüş, sıcak haddelenmiş, haddeleme işleminden sonra burulmuş olanlar dahil)

0 29 169

3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere

hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 142 227 145

4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 0 34 86

9406 Prefabrik yapılar 0 0 44

8408 Sıkıştırmayla ateşlemeli içten yanmalı pistonlu

motorlar (dizel ve yarı dizel) 0 0 41

8536

Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı (anahtarlar, röleler, sigortalar, fişler, kutular vb)

541 243 41

3214 Macunlar, reçineli çimentolar ve boyacılıkta

kullanılan dolgu ve sıvama maddeleri 96 32 32

(10)

8483

Transmisyon milleri, kranklar; yatak kovanları ve mil yatakları; dişliler ve sistemleri; vidalar; dişli kutuları volan vb

0 0 29

8418 Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve

dondurucu cihazlar ve ısı pompaları 0 23 25

2102 Mayalar ve cansız diğer tek hücreli

mikroorganizmalar 0 15 23

8451

Dokuma ipliklerin, mensucatın yıkanması,

temizlenmesi, kurutulması, ütülenmesi, sarılması, katlanması vb için makinalar

0 0 15

8431

Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya elverişli aksam ve parçalar

0 0 14

8202 EI testereleri; her tür testere ağızları (freze

testereler ve dişsiz testere ağızları dahil) 0 0 10 7208

Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri (genişlik >= 600 mm) (sıcak haddelenmiş) (kaplanmamış)

0 0 10

8511

Motorlarda kullanılan elektrikli ateşleme veya hareket ettirme tertibat ve cihazları (ateşleme- dinamo manyetoları, vb)

0 0 9

8538

Esas itibariyle 85.35, 85.36 veya 85.37

pozisyonlarında yer alan cihazlarda kullanılmaya uygun aksam ve parçalar

76 56 7

8481

Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer kaplar için musluklar, valfler (vanalar) ve benzeri cihazlar

0 0 6

5808

Parça halinde kordonlar; işleme yapılmamış şeritçi eşyası ve benzeri süs eşyası; saçaklar, ponponlar vb. eşya

0 0 5

9404

Şilte mesnetleri, yatak takımı eşyası vb eşya (şilteler, yorganlar, diz ve ayak örtüleri, yastıklar, puflar vb)

0 0 5

8407 Kıvılcım ile ateşlemeli içten yanmalı doğrusal

veya döner pistonlu motorlar (patlamalı motor) 0 0 4 8523

Sesleri ve diğer fenomenleri kaydetmeye mahsus diskler, bantlar, katı hal kalıcı depolama aygıtları, akıllı kartlar vb

0 1 3

2523 Çimento 0 3 3

3403 Yağlama müstahzarları, pas önleyiciler 7 6 3

3208

Esası sentetik polimerler veya tabii polimerler olan, susuz bir ortamda eriyen veya dağılan boya ve vernikler

58 27 2

8467

El ile kullanılan, pnömatik, hidrolik veya

elektrikli ya da elektriksiz kendinden motorlu olan aletler

0 0 2

4901 Kitaplar, broşürler, risaleler ve benzeri matbuat 0 0 2

(11)

8465

Ağaç, mantar, kemik, sert kauçuk, sert plastik maddeler vb sert maddeleri işl. mahsus makinalar (çivi çakma, zımbalama vb)

0 0 2

8205

Diğer el aletleri (camcı elması, kaynak lambası, mengene, örs, portatif demirci ocakları, bileğiler vb.)

0 0 1

9405

Diğer aydınlatma cihazları, ışıklı panolar, ışıklı tabelaları ve benzer eşya ve bu eşyanın aksam ve parçaları

25 15 1

3817 Karışım halinde alkalibenzenler, alkalinaftalenler 0 0 1

6005 Çözgü tipi örgülü diğer mensucat 0 0 1

7616 Alüminyumdan diğer eşya 0 2 1

8209 Aletler için monte edilmemiş levha, çubuk, uç vb

(sermetlerden) 0 0 1

7318

Demir veya çelikten vidalar, cıvatalar, somunlar, tirfonlar, perçin çivileri, pimler, kamalar,

rondelalar vb eşya

0 0 1

2. 4. 3. Türkiye’nin Belize’den İthalatında Başlıca Ürünler

GTİP ÜRÜNLER 2013 2014 2015

GENEL TOPLAM 6.694 7.791 3.014

0303 Balıklar (dondurulmuş) 1.042 2.850 1.527

8908 Sökülecek gemiler, suda yüzen sökülecek

diğer araçlar 5.239 1.005 1.483

8483

Transmisyon milleri, kranklar; yatak kovanları ve mil yatakları; dişliler ve sistemleri; vidalar; dişli kutuları volan vb

0 0 2

8409

Sadece veya esas itibariyle 84.07 veya 84.08 pozisyonlarındaki motorların aksam ve parçaları

0 0 1