DIŞ TİCARET MEVZUATI
GÜNCELLEŞTİRİLMİŞ VE ULUSLARARASI MEVZUATLA GENİŞLETİLMİŞ 7. BASKI
HAZİRAN 2015
Eser Adı:
Dış Ticaret Mevzuatı ISBN 978-975-00478-9-3
ANKARA 2015
TASARIM
Kayıhan Ajans Turizm İnş. San. Tic. Ltd. Şti.
Hoşdere Caddesi No: 201/9 Çankaya/ANKARA T: 0312 442 72 22 • F: 0312 442 70 81 www.kayihanajans.com • kayihanajans@gmail.com
Grafik Tasarımcı Nihal KARAPEK
BASKI
Kayıhan Ajans Turizm İnş. San. Tic. Ltd. Şti. adına Özyurt Matbaacılık İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.
“Uygulamanın
temel kaynağı ve dayanağı
mevzuattır”
FAYDALANICI İÇİN ÖNEMLİ NOTLAR:
1. Bu kitap, genel dış ticaret öğretisi verebilmek amacıyla hazırlanmıştır.
Bu nedenle “Tablo, Liste, Çizelge” gibi mevzuat ekleri, birkaç istisna hariç, kapsama alınmamıştır.
Kitaptan yararlananların, bu tür dokümana internetten ulaşmaları mümkündür.
2. 2011 Haziran ayında, Hükümet kamuda geniş çaplı bir idari reform yapmıştır. Özellikle ekonomi ile ilgili kurumlarda önemli değişiklikler olmuştur. Dolayısıyla, bu tarihten önce yayımlanmış ve halen yürürlükte olan mevzuatta;
─ Mülga Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) ve mülga İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi’ne (İGEME) yapılan atıflar “Ekonomi Bakanlığı”na,
─ Hazine Müsteşarlığı’nın mülga Teşvik Uygulama Genel Müdürlüğü ile Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne yapılan atıflar “Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü”ne,
─ Mülga Gümrük Müsteşarlığı’na yapılmış atıflar “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı”na,
─ Mülga Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na yapılmış atıflar, “Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı”na,
─ Mülga Devlet Planlama Teşkilatı’na yapılan atıflar “Kalkınma Bakanlığı”na,
─ Mülga Avrupa Birliği Genel Sekreterliği’ne yapılan atıflar “Avrupa Birliği Bakanlığı”na yapılmış sayılacaktır. Kitaptan yaralanacakların da mevzuatı bu şekilde okumaları gerekmektedir.
3. Mevzuat, kitap kapsamına 3 kategoride alınmıştır:
1. kategori: Tam metnine yer verilenler ve piyasada satılmayanlar.
(Örnek: Ekonomi Bakanlığı Kuruluş Kanunu; Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik; vb)
2. kategori: Tam metni verilenler ve piyasadan da temini mümkün olanlar.
(Örnek: Yatırım Teşvik Mevzuatı; vb)
3. kategori: Dış ticaret öğretisi alanların bilmeleri gereken, ancak hacimlerinin fazlalığı nedeniyle yalnızca başlangıç hükümleri ile bölüm başlıklarına yer verilenler ve piyasadan temini mümkün olanlar.
(Örnek: Türk Ticaret Kanunu; Gümrük Kanunu…)
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 15
ÖNSÖZ 16
AÇIKLAMA 17
GİRİŞ 19
“MEVZUAT” KAVRAMI
BÖLÜM I
10 MAYIS 1920 TARİHLİ KARAR 22
BÖLÜM II KANUNLAR
1. Anayasa 23
2. Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 24
3. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu 25
4. Ekonomik ve Sosyal Konsey Kuruluş Kanunu 29
5. Elektronik İmza Kanunu 31
6. Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu 33
7. Gümrük Kanunu 42
8. Hazine Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 50
9. İstanbul Tahkim Merkezi Kanunu 57
10. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun 62
11. Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu 69
12. Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri
Hakkında Kanun 73
13. Katma Değer Vergisi Kanunu 76
14. Milletlerarası Tahkim Kanunu 82
15. Serbest Bölgeler Kanunu 94
16. Türk Akreditasyon Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun 100
17. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun 102
6
18. Türk Patent Enstitüsü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun 105
19. Türk Ticaret Kanunu 108 20. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu 118
21. Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun 122
22. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu 127 23. Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Kurulması Hakkında Kanun 133 24. Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun 135
BÖLÜM III KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER 1. Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 143
2. Ekonomi Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 145 3. Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 164
4. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 167
5. Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 185
- Yüksek Planlama Kurulu 188
- Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu 189
6. Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 191
7. Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 194 8. Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 200 BÖLÜM IV ANTLAŞMALAR- PROTOKOLLER 1. Kara Ulaştırması Karma Komisyonu “KUK” Protokolleri (Örnek: Türkiye-Avusturya) 203
2. Karma Ekonomik Komisyonu “KEK” Protoklleri (Örnek: Türkiye-Çek Cumhuriyeti) 207 3. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında
Birleşmiş Milletler Antlaşması (Viyana Mal Satım Sözleşmesi) 218
4. Serbest Ticaret Anlaşmaları (Örnek: Türkiye-Güney Kore) 240
5. Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti Arasındaki Tercihli
Ticaret Anlaşması 255
6. Diğer Antlaşmalar 261
BÖLÜM V
HÜKÜMET PROGRAMLARI 265
BÖLÜM VI
BAKANLAR KURULU KARARLARI 1. 2015 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine
Dair Karar 267
2. Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının
Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Karar 272
3. Belgesiz İhracat Kredileri ile Vergi Resim ve Harç İstisnası
Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kararlar 279
4. Dahilde İşleme Rejimi Kararı 281
5. Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Kapsamında Tercihli
Rejimden Yararlanacak Eşyanın Menşeinin Tespitine İlişkin Karar 304 6. Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar 308 7. Ham Elmas Dış Ticaretinin Düzenlenmesine ve Denetlenmesine Dair Karar 321
8. Hariçte İşleme Rejimi Kararı 325
9. İhracat Rejimi Kararı 332
10. İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve
Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Karar 335
11. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı 341
12. İhracatta Kota ve Tarife Kontenjanı Belirlenmesi ve İdaresine İlişkin Karar 343 13. İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveli’nin
Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar 345
14. İthalat Politikalarına İlişkin Örnek Kararlar 353
15. İthalat Rejimi Kararı 356
16. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Karar 361
17. İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Karar 366
18. İthalatta Kota ve Tarife Kontenjanı İdaresi Hakkında Karar 370
8
19. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Karar 372
20. Sınır Ticaretinin Düzenlenmesine İlişkin Karar 377
21. Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararı 385
22. Ticari İthalat Maksadı Dışında Yurt Dışından Getirilecek Televizyon, Radyo, Video, Uydu Alıcı Cihazları, Birleşik Cihazlar İle Bunların Dışında Kalan Radyo Televizyon Yayını Almaya Yarayan Her Türlü Cihazlar İçin Bir Defaya Mahsus ve 2015 Yılı İçin Geçerli Olmak Üzere Alınacak Ücretlere
İlişkin Karar 391
23. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar 393
24. Türk Tasarım Danışma Konseyi Hakkında Karar 405
25. Türkiye İhracat Kredi Bankası Anonim Şirketinin Kuruluş ve
Görevlerine İlişkin Esaslar 407 26. Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. Tarafından Sağlanan Kredi,
Garanti ve Sigorta Destekleri Hakkında Karar 413
27. Türkiye’nin Ticari Haklarının Korunması Hakkında Karar 417
28. Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar 420
BÖLÜM VII
KURUL KARARLARI
1. Yüksek Planlama Kurulu Kararı
(2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı) 446
2. Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu Kararı (İhracata Yönelik
Devlet Destekleri Değerlendirme Komitesi Kurulmasına Dair Karar) 448
BÖLÜM VIII
YÖNETMELİKLER
1. “CE” İşareti Yönetmeliği 450
2. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu ve İş Konseyleri Çalışma Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik 452
3. Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği 457 4. Doğal Çiçek Soğanlarının Üretimi, Doğadan Toplanması ve
İhracatına İlişkin Yönetmelik 462 5. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği 466
6. Gümrük ve Ticaret Konseyi Yönetmeliği 471
7. Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği 478
8. Gümrük Yönetmeliği 488
9. Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği 497
10. İhracat Yönetmeliği 509
11. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kapsamında Destekleme ve Fiyat İstikrar
Fonundan Yapılan Ödemelere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 515 12. İhracatta Kota ve Tarife Kontenjanı Belirlenmesi ve İdaresine
İlişkin Yönetmelik 520
13. İki Taraflı Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli
Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik 525
14. İthalat Yönetmeliği 530
15. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik 533
16. İthalatta Korunma Önlemleri Yönetmeliği 552
17. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve
Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik 558
18. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi
Başkanlığı (KOSGEB) Destek Programları Yönetmeliği 562
19. Kümelenme Destek Programı Yönetmeliği 567
20. Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 576
21. Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas
Olacak Belgenin Verilmesine İlişkin Yönetmelik 585 22. Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette
Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik 587
23. Serbest Bölgeler Uygulama Yönetmeliği 614
24. Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik 644 25. Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve
Görevleri Hakkında Yönetmelik 645
BÖLÜM IX TEBLİĞLER
1. 2015 Yılına İlişkin İthalat Rejimi Kararına Ek Karar Çalışmalarına
İlişkin Tebliğ 650
10
2. Bazı Tarım Ürünlerinin İhracatında ve İthalatında Ticari Kalite Denetimi Tebliği 651
3. Bedelsiz İhracata İlişkin Tebliğ 665
4. Çift Kullanımlı ve Hassas Maddelerin İhracatının Kontrolüne İlişkin Tebliğ 667 5. Dahilde İşleme Rejimi Değerlendirme Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları
Hakkında Tebliğ 669
6. Dahilde İşleme Rejimi Tebliği 672
7. Dahilde İşleme Rejimine İlişkin İşlemlerin Bilgisayar Veri İşleme Tekniği
Yoluyla Yapılmasına Dair Tebliğ 718
8. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ 728
8 A. Dış Ticaret Sermaye Şirketleri Listesi 730
9. Doğal Çiçek Soğanlarının 2015 Yılı İhracat Listesi Hakkında Tebliğ 734 10. Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası
Uygulaması Hakkında Tebliğ 737 11. Elma İhracatında İhracat İadesi Yardımı Yapılmasına İlişkin Tebliği 742
12. Gümrük Genel Tebliğleri 744
13. Gümrük Genel Tebliği (Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi) 748 14. Gümrük Genel Tebliği (Gümrük Tarife Cetveli İzahnamesi) 751
15. Gümrük Genel Tebliği (Hariçte İşleme-Geçici İhracat) 753
16. Gümrük Muafiyeti Tebliği 760
17. Gümrük Tarife Cetveli Açıklama Notlarının Yürürlüğe Konulması
Hakkında Tebliğ 763
18. Hariçte İşleme Rejimi Tebliği 766
19. İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve
Harç İstisnası Hakkında Tebliğ 781
20. İhracat Sayılan Satış ve Teslimler Hakkında Tebliğ 794
21. İhracata Yönelik Devlet Yardımları Tebliğleri 801
21 A. Araştırma- Geliştirme (AR-GE) Yardımına İlişkin Tebliğ 802 21 B. Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ 807
21 C. İstihdam Yardımı Hakkında Tebliğ 822
21 D. Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Hakkında Tebliğ 823 21 E. Pazara Giriş Belgelerinin Desteklenmesine İlişkin Karar 830
21 F. Sektörel Nitelikli Uluslararası Yurt İçi
Fuarların Desteklenmesine İlişkin Karar 833
21 G. Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi Yardımlarına İlişkin Para-Kredi ve
Koordinasyon Kurulu Kararı 838
21 H. Tasarım Desteği Hakkında Tebliğ 846
21 I. Teknik Müşavirlik Şirketlerine Sağlanacak Devlet
Yardımları Hakkında Tebliğ 851
21 J. Turqualıty® Sertifikasının Düzenlenmesine İlişkin Tebliğ 860 21 K. Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının
Yerleştirilmesi ve Turqualıty®’nin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ 861 21 L. Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi
Hakkında Tebliğ 873
21 M. Yurt Dışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi
Hakkında Tebliğ 881 21 N. Yurt Dışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının
Desteklenmesine İlişkin Tebliğ 890
22. İhracatta Ticari Kalite Denetimlerinin Risk Esaslı Yapılması Amacıyla
Firmaların Sınıflandırılmasına İlişkin Tebliğ 897
23. İhracı Kayda Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ 905
24. İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ 907
25. İthalat Tebliği 912
26. İthali Yasak Olan Mallar Listesi 931
27. İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi ve Korunma Önlemi Tebliğleri 933 27 A. Damping Soruşturması Açılması (Soruşturmanın Başlatılması) 934 27 B. Damping Soruşturmasının Sonuçlanması
(27 A’daki Soruşturmanın Sonucu) 938
27 C. Ara Gözden Geçirme Soruşturması 955
27 D. Nihai Gözden Geçirme Soruşturması 957
27 E. İthalatta Kota ve Tarife Kontenjanı İdaresine İlişkin Tebliğ 960 27 F. Klimaların Üretiminde Kullanılan Kompresörlerin İthalatında Tarife
Kontenjanı Uygulanması Hakkında Karar 961
27 G. Klimaların Üretiminde Kullanılan Kompresörlerin İthalatında
Tarife Kontenjanı Uygulanmasına İlişkin Tebliğ 962
12
27 H. İthalatta Gözetim Uygulanmasına İlişkin Tebliğ 964
28. İthalatta Standartlara Uygunluk Denetimi Tebliğ 966 29. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği 972 30. Kimyasal Silahlar Sözleşmesi Ekinde Yer Alan Kimyasal Maddelerin
İhracatına İlişkin Tebliğ 1020
31. Offset Uygulamalarına İlişkin Tebliğ 1021
32. Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği 1026 33. Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin İhracına İlişkin Tebliğ 1038 34. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ 1040
34 A. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri 1044
35. Sektörel Tanıtım Gruplarının Kuruluşu ve Faaliyetlerine İlişkin Tebliğ 1044 36. Serbest Bölgelerden Başka Bir Ülkeye Yapılan Satışların Türkiye İhracat
Kredi Bankası A.Ş.’nin Kredi, Sigorta ve Garanti Hizmetlerinden Yararlandırılması
Hakkında Tebliğ 1050
37. Sınır Ticaretinin Uygulanmasına İlişkin Tebliğ 1052
38. Şeker İhracatı ve Ön İzin Belgesi Düzenlenmesine İlişkin Tebliğ 1062 39. Tek Taraflı Kontrol Sistemi Kapsamında Kotaya Tabi Tekstil Ürünlerine Ait
Kotaların Dağıtımı ve Yönetimine İlişkin Tebliğ 1067
40. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğler 1069 40 A. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin
2008-32/34 Sayılı Tebliğ 1069
40 B. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin
2006- 32/32 Sayılı Tebliğ 1074
40 C. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin
2008-32/35 Sayılı Tebliğ 1074
41. Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Özel Fatura ile Yapılan Satışlar
Hakkında Tebliğ 1074
42. Uluslararası Gözetim Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ 1076 43. Ülke Masalarının Görev ve Faaliyetlerine İlişkin Tebliğ 1083
44. Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğleri (Diğerleri) 1086
45. Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına
İlişkin Tebliğ 1088
46. York Anvers Kuralları Hakkında Tebliğ 1103
47. Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında
Yapılacak İhracat ve İthalata İlişkin Tebliğ 1111
48. Yurt Dışında Fuar Düzenlenmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Tebliğ 1118
BÖLÜM X GENELGELER
1. Dış Ticaret Organizasyonlarının Koordinasyonu Hakkında Genelge (Başbakanlık) 1130 2. Dünya Ticaret Örgütü Müzakereler Koordinasyon Kurulu
Hakkında Genelge (Başbakanlık) 1131
3. Gümrük Hizmetlerinde “Tek Pencere” Sistemi Hakkında Genelge (Başbakanlık) 1133 4. Gümrük Kıymeti Hakkında Genelge (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı) 1135 5. İhracat İşlemlerinin Hızlandırılması Hakkında Genelge (Başbakanlık) 1143 6. İhracat ve İthalat Genelgesi (Hazine Müsteşarlığı) 1144 7. İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu Hakkında
Genelge (Başbakanlık) 1149
8. KEK Eşbaşkanlıkları Hakkında Genelge (Başbakanlık) 1150
9. Tarım Ürünlerine İlişkin Dahilde İşleme Rejimi Genelgesi (Ekonomi Bakanlığı) 1151
10. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası I-M Sayılı Genelgesi 1163
11. Türkiye Marka Logosu ve Sloganı Hakkında Genelge (Başbakanlık) 1183
BÖLÜM XI MÜLGA MEVZUAT
1. İthal Edilmiş Malın İhracı 1185
2. Kredili İhracat 1186
3. Takas ve Bağlı Muamele 1186 4. Ticari Kiralama Yoluyla Yapılacak İhracat 1187
5. Transit Ticaret 1188
BÖLÜM XII DİĞER DOKÜMAN
1. Akreditiflere İlişkin Bir Örnek Usuller ve Uygulama (ICC UCP 600) 1189 2. Avrupa Birliği Türkiye İçin Müzakere Çerçeve Belgesi ve İlgili
Diğer Belgeler 1192
14
3. Birleşmiş Milletler Arabuluculuk Kuralları 1204
4. Birleşmiş Milletler Tahkim Kuralları 1205
5. Dünya Ticaret Örgütü Antlaşması (Kurucu Antlaşması) 1207
6. Teslim Şekilleri (ICC INCOTERMS) 1211
7. Türkiye-AB Arasında Gümrük Birliğini Tesis Eden 1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı 1212
8. Uluslararası Mal Satışı Tip Sözleşmesi 1214
9. Uluslararası Taşımacılık Antlaşmaları 1221
Not:
1. Mevzuat dizini, bölümler içinde alfabe sırasına göre yapılmıştır.
2. 1 Haziran 2015 tarihine kadar yapılan mevzuat değişiklikleri metinlere işlenmiştir.
SUNUŞ
Günümüzde uluslararası ticaretten daha fazla pay alan ülkelerin dünya refahından aldıkları paylarının da bu oranda büyük olduğu bilinci içerisinde 20 yıldır ülkemiz dış ticaret hayatının gelişimine katkı yapmak üzere çalışan Vakfımız 12 yıldır örgün ve son üç yıldır da uzaktan eğitim yoluyla dış ticarete ilgi duyan veya bu alanda çalışan gençlerimize ulaşmaya çalışmaktadır.
Eğitim hayatımız boyunca dokuz bin dolaylarında gencimizin Vakfımızın eğitim programlarından yararlanmış olması bizim bu hizmetlerimizin başarıya ulaştığının bir göstergesi ve bizim için bir övünç kaynağıdır.
Bu yolla ülkemize hizmet ediyor olmamız da ayrı bir mutluluk nedenimizdir.
Küreselleşen dünyamızda artık ticareti iç dış diye ayırmanın gereksizliğini dolayısıyla ticaret ve sanayi alanında faaliyet gösteren her ekonomik birimin ve bunların çalışanlarının rekabet üstünlüğü sağlamak, doğabilecek her türlü risk ve tehlikeli sonuçlardan kendilerini korumak için bilgili olmaları bir ön koşuldur. İşte bu nedenle eğitimi sürekli ön plana çıkarıyoruz.
Elinizde olan bu kitap bilgilenme yolunda sizin için önemli bir rehber ve başvuru kaynağı olacaktır.
Güncelleştirilmiş nüshasını elinizde tuttuğunuz “Dış Ticaret Mevzuatı” kitabının hazırlanmasını ve güncelleştirilmesini sağlayan Vakfımız Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Koordinatörü Sayın Ömer Berki’ye içtenlikle teşekkür ediyor ve kitabın kullanıcıları için yararlar sağlamasını diliyorum.
Ankara Haziran 2015
Saygılarımla, O. Ertuğrul ÖNEN Türk Dışticaret Vakfı Başkanı
16
ÖNSÖZ
Vakfımızın düzenlediği Dışticaret Eğitim Programlarının değerli katılımcıları için hazırladığımız ve belli periyodlarla güncel hale getirerek kullanıma sunduğumuz ve ilk defa 2005 yılında basılan “Dış Ticaret Mevzuatı” kitabımızın 7. baskısını yapmanın sevincini yaşamaktayız. Kitabımızın 2005 yılında yapılan ilk baskısında 77 olan mevzuat adedi, elinizde bulunan baskıda, yaklaşık 200 adede yükselmiştir. Bu durum, dış ticaret mevzuatının “karmaşıklığı” hatta “karmaşası” olarak değerlendirilebilirse de, bu öğreti kitabının asıl misyonu mevcut durumu olduğu gibi yansıtması ve faydalanıcıların, dış ticaret olgusuna mümkün olan en geniş yelpazede bakabilmelerini sağlamaktır.
Diğer baskıların sunuşlarında ve “Açıklama” başlıklı bölümde de vurguladığımız üzere, bu kitap, klasik bir mevzuat kitabı olarak değil, tamamen bir “öğreti” dokümanı olarak düşünülmüş ve bu anlayışla hazırlanmıştır. Çeşitli mevzuat ekinde yer alan tablo, çizelge, form gibi belgeler-bu dokümanın esasen internetten kolayca elde edilebileceği düşüncesiyle- kapsam dışı bırakılmıştır. Bu şekilde tasarruf edilen hacim, dışticaret uygulamaları konusunda fikir verebilecek ek mevzuat için kullanılmış ve daha geniş bir mevzuat yelpazesi sunulmaya çalışılmıştır.
Kapsama sadece Yasalar, Bakanlar Kurulu Kararları, Yönetmelikler ve Tebliğler gibi alışılmış hukuki metinler alınmamış, “öğreti” boyutunda olmak üzere, ülkemizin ikili ekonomik ve ticari yaşamında önemli yer tutan Serbest Ticaret Anlaşmaları, Karma Ekonomik Komisyonları Protokolleri ile Karayolu Ulaştırma Karma Komisyonları Protokollerinin örneklerine de yer verilmiştir. Ayrıca, yararlı olacağına inandığımız
“AB Müzakere Çerçeve Belgesi” ve ihracata ilişkin “Başbakanlık Genelgeleri” dikkat çekmek istediğimiz diğer “öğreti” belgeleridir.
Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Meclis Başkanı unvanıyla imzaladığı “İhracatın hiçbir şekilde yasaklanamayacağına ilişkin” 10 Mayıs 1920 tarihli Kararnameyi (Bölüm I) okumanızı da özellikle öneriyoruz.
Mevzuatı çözmenin, anlamanın ve iyi analiz edebilmenin, akademik yaşam ve iş hayatı açısından bir ön şart olduğu yönündeki görüşümüz doğrultusunda, daha önceki baskılarımızda yaptığımız gibi, bu baskımızın da Üniversitelerimiz ve mesleki örgütlerimiz nezdinde tanıtımı yapılacaktır. Bu suretle, bundan sonraki baskıların ilgili çevrelerin önerileri doğrultusunda şekillendirilmesi de mümkün olabilecektir.
“Mevzuat kitabı yayımlamak” gibi bir faaliyet, çok sık mevzuat değişiklikleri yapılan ülkelerde, deyim yerindeyse “nankör” bir uğraşıdır. Ülkemiz mevzuatında izlenen genel seyir paralelinde, dış ticaret mevzuatında da yenilikler, seri değişiklikler ve sıkça düzeltmeler yapılmaktadır. Dış ticaretin dinamik yapısı paralelinde, ilgili mevzuatın da, tabir caizse “hareketli” olması normal karşılanabilir ise de, yürürlüğe konulmasını takip eden aylarda, hatta haftalarda, mevzuatta değişiklikler yapılması, uygulamanın sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle, mevzuat yapıcılarının, temelleri, değişikliklerden mümkün olduğu ölçüde uzak duracak şekilde çatmaları önem arz etmektedir.
“Dış Ticaret Mevzuatı”nın 7. baskısının, kullanıcılara faydalı olması dileğiyle, dış ticaretle ilgilenen tüm çevrelere başarılar diliyor, saygılarımızı sunuyoruz.
Ankara Haziran 2015
Ömer BERKİ Türk Dışticaret Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Genel Koordinatör
