Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi

(1)

12.11.2013

Doç. Dr. Zafer Güney AİK Eğiticilerin Eğitimi Nisan 2006

Hekim-İlaç Firması

İlişkilerinin Rasyonel

Farmakoterapiye Etkisi

(2)

12.11.2013

Tedavi Seçenekleri

Önceki Bilgiler

Alışkanlık Bilimsel

Bilgi

Camianın önde gelenleri İlaç

Endüstrisinin Etkisi

İş Yükü

Altyapı Otorite

Toplumsal Bilgi

İç

İşyeri

Çalışma Grupları

Sosyokültürel faktörler

Ekonomik faktörler

İlaç Tercihlerini Etkileyen Birçok

Faktör Var

(3)

12.11.2013

“İlaç Sanayi İngiltere’de sağlık sisteminin olağan uygulamaları içerisine kendini vazgeçilemez

şekilde yerleştirmiştir.

İnsan, ekipman, servis, binalar, araştırma

merkezleri ve en önemlisi “misafirperverlik”

sağlamaktadır.

Ulusal sağlık sisteminin her aşamasında ilaç sanayi gündemi belirlemekte ve tıp

uygulamalarına şekil vermektedir.

Dr. Richard Bulton –Editör - Lancet

(4)

12.11.2013

İlaç Endüstrisi

• İngiltere’de sağlık alanındaki R&D

harcamalarının % 65 i ilaç firmalarına ait

• İlaç geliştirme maliyeti:

1979 – 54 milyon dolar 1991 – 231 milyon dolar

1995 - 597 milyon dolar

2001 - 802 milyon dolar

2003 - 897 milyon dolar

(5)

12.11.2013

İlaç Endüstrisi

• Ruhsat onayı alabilen ilaç molekülü sayısı giderek azalmaktadır.

• Son 10 yıl içerisinde piyasaya çıkan ilaçların sadece % 23-54’ü ciddi

terapötik ilerleme sağlamıştır.

(6)

12.11.2013

İlaç Endüstrisinin Rolü

• Klinik ilaç araştırmalarının % 90’ı ve önde gelen tıp dergilerinde yer alan

klinik çalışmaların %70’i ilaç endüstrisi tarafından yürütülmüş ve/veya

desteklenmiştir.

(7)

12.11.2013

Uygun Olmayan İlaç Kullanımı Altında Yatan Faktörler

• Yetersiz yönetim

• Gerekli ilaçların

bulunamaması İlaç Tedarikçileri

• Güvenli olmayan ilaçların varlığı

Sağlık Otoritesi

• Promosyon

• Reklam

• Yanlış iddialar

Endüstri

• Eğitim

yetersizliği

• İlaçla ilgili yanlış bilgi

• Aşırı hasta yükü

• Reçetelendirme baskısı

• Etkililik ile ilgili yanlış bilgiler

Hekimler

• İlaçla ilgili yanlış bilgi

• Yanlış inançlar

• Sorunların iletilememes i

Hastalar

(8)

12.11.2013

Çıkar Çatışması?

0%

25%

50%

75%

100%

1980 2000

Devlet İlaç Sanayi

• Faz I-III çalışmalar

-İlaç Sanayi $20 milyar

-NIH $ 6 milyar

ABD’de klinik araştırmalarda endüstrinin etkisi giderek artıyor

32%

62%

(9)

12.11.2013

Promosyonları Kullanma Alışkanlığı

• 181 ilk basamak hekimi; 164 (91%) cevaplıyor.

• Önce anketi doldurmaları, sonra önlüklerinin ceplerini boşaltmaları söylenmiş

• Son 1 yıl içinde firma destekli yemek yiyenler : 98%

• Üzerinde firma logosu olan promosyon malzemesi taşıyanlar : 97%

JAMA 2001;286:1024

(10)

12.11.2013

JAMA 2001;286:1024

Hekimlerin önlüklerinde bulunan malzemeler ve oranları

58

28

41 95 93 98

51 0 20 40 60 80 100

H es ap m ak in es i

C al ip er s

R ef le ks ç ek ic i

St et osk op

K ita p

D ol m a ka le m

Fe ne r ka le m

H eki m le ri n y üz d es i

(11)

12.11.2013

American Medical Association

Council on Ethical & Judicial Affairs

• “Hekimlerin kabul edecekleri hediyeler hastalara yarar sağlamalı ve aşırı değerli olmamalıdır.

• “Hekimlerin yol masraflarının doğrudan veya dolaylı ödenmesi konferans ve toplantılara katılan

hekimlerin masraflarının ödenmemesi şeklinde olmamalıdır. . . .”

• “Paket yapılmış hediyeler kabul edilememelidir”

JAMA 1991;261:501

(12)

12.11.2013

Kabul Edilebilir Hediyeler

• Ofiste kullanılabilecek ucuz hediyeler (kalem – takvim)

• Eğitici veya hasta bakımı ile ilgili düşük maliyetli hediyeler (kitaplar)

• Orta derecede yiyecek içecek

Ann Int Med 2002:136:396

(13)

12.11.2013

İlaç Firmalarının Desteği Araştırmaları Nasıl Etkiliyor?

• Veriler endüstri desteki çalışmaların metodolojik olarak diğer çalışmalardan kötü olmadığını gösteriyor.

• Aslında firma destekli araştırmalar

metodolojik olarak daha ileri olabiliyor.

• Çalışmaların % 44 ‘ünde kalite skorları daha yüksek

Lexchin et al. BMJ 2003

(14)

12.11.2013

Mali Destek - Veri

• 11 meta-analizden, 9’u endüstri destekli çalışmaların firmanın istediği yönde

sonuçlarla tamamlandığını gösteriyor

Bekelman et al. JAMA 2003

(15)

12.11.2013

Her bilgi kaynağını yeni ilaçlar açısından “Önemli”

olarak kabul eden pratisyen hekimlerin ve bu bilgi kaynağını en son reçetelendirdiği yeni ilacın seçiminde

kullanan pratisyen hekimlerin oranı*

Bilgi Kaynakları Teorik Pratik

İlaç Bültenleri 83% 0%

Tp Dergilerinde Yayınlanan Makaleler 77% 9%

İlaç Kılavuzları 56% 0%

Küçük toplantılar (sponsorsuz) 63% 0%

Meslekdaşlar 54% 7%

Konsültan Önerileri 69% 36%

Satış Temsilcileri 62% 42%

Sponsorlu Toplantılar 44% 1%

Posta, e-mail 35% 1%

Dergi Reklamları 24% 4%

*McGettigan and Feely

(16)

12.11.2013

Rofekoksib olayı:

• Milyonlarca insan

muhtemelen reklamların da etkisinde kalarak Vioxx

kullandı.

• Cox 2 inhibitörü

kullanıcılarının %70’inin ilk 3 yılda bu ilaçlara ihtiyacı

yoktu.

• Ne kadar kalp krizi meydana geldi?

• Ne kadar para boşuna

harcandı?

(17)

12.11.2013

TÜRKİYE’DEKİ DURUM

(18)

12.11.2013

Sağlık Harcamalarından İlaca Ayrılan Pay

• Almanya % 10.6

• İsviçre % 7

• İngiltere % 6.7

• Türkiye % 32

(19)

12.11.2013

Türkiye’de Kişi Başına İlaç Harcaması

• 2001 yılında 42 Amerikan doları

• 2004 yılında tahmini 100 Amerikan

doları

(20)

12.11.2013

Soru Evet (%) Hayır (%)

Hastalığın adı söylendi mi?

36.7 63.3

Muayene edildi mi? 24.8 75.2

İlaçla ilgili bilgi verildi mi?

23.2 76.8

Yan etkiler anlatıldı mı? 9.4 90.6

İlaçların kullanım talimatı anlatıldı mı?

33.6 66.4

İlaçla ilgili uyarıda bulundu mu?

12.2 87.8

Söylenenleri tekrar ettirmiş mi?

11.1 88.9

Hastanın istediği ilacı yazmış mı?

43.5 56.5

Pratisyen Hekim – Yaşlı Hastalar- AİK Akıcı A. ve ark. (Geriatri – 2001)

n=162

(21)

12.11.2013

Hekimler Bilgiyi Nasıl Alacak?

(22)

12.11.2013

Geçmiş zaman olur ki....

• Tıp eğitimimiz sırasında beta blokörler konusunda ne öğrendik? :

a) Konjestif kalp yetmezliği olan bir hastada kontrendike mi?

b) Konjestif kalp yetmezliği olan bir hastanın tedavisinde öneriliyor mu?

D. Gardner

Dalhousie-Gazi AİK Çalıştayı

(23)

12.11.2013

Karşı Bilgi - Kanıt?

• Eski textbookların günümüzdeki

kitaplarla en önemli ortak özelliği farklı gereksiz bilgiler içermesidir.

M. Ravitch

(24)

12.11.2013

İlaç bilgilerinin ve

tercihlerinin güncellenmesi

Ulaşılabilir bilgi kaynakları

1. Referans kitaplar (genel veya klinik farmakoloji)

2. İlaç rehberleri (PDR)

3. Ulusal temel ilaç listeleri ve tedavi kılavuzları 4. İlaç formülerleri (BNF, TİK)

5. İlaç bültenleri

Medical letter (ABD)

Drug and therapeutics Bulletin (İngiltere)

6. Tıbbi dergiler (genel tıp konularını içerenler) The Lancet

The New England Journal of Medicine

7. Sözlü bildiriler (mezuniyet sonrası eğitim kursları)

8. İlaç bilgi merkezleri (zehir bilgi merkezlerine bağlı)

9. Bilgisayar ortamında bilgi

10.İlaç sanayinin bilgi kaynakları

Doç. Dr. Canan Uluoğlu

Psikiyatri Bahar Sempozyumu -

İstanbul

(25)

12.11.2013

Kanıt Piramidi

Dr.

David Gardner, PharmD, MSc, Associate Professor, Dalhousie University,Canada

’AİK Çalıştayı, GÜTF, Aralık 2005

4 3 2 1

Meta Analiz (Randomize kontrollü çalışma) Tek randomize kontrollü çalışma

Karşılaştırmalı randomize olmayan çal.

- Cohort çalışmaları

- Olgu – kontrol çalışmaları

Karşılaştırma yapılmayan çalışmalar - Olgu Serileri (açık çalışmalar) Olgu raporları

Uzman görüşleri

(26)

12.11.2013

Bilgiyi Değerlendirme Sırasında Sorulması Gereken Anahtar Sorular

1. Çalışma yöntemleri geçerli mi?

- Sonuçlara inanabilir miyim?

- Sonuçlar ilaca mı başka faktörlere mi bağlı?

- İlaca avantaj sağlayabilecek başka faktörler var mı? (çalışmanın analizi veya tasarımında yanlılık) 2. Sonuçlar benim tedavi ettiğim hastalara uyuyor mu?

3. Sonuçlar önemli mi?

- Çalışmada klinik açıdan önemli olabilecek noktalar vurgulanmış mı?

- Gruplararası fark klinik açıdan önemli mi?

(27)

12.11.2013

Akılcı İlaç Kullanımı Nasıl Teşvik Edilir? DSÖ

• Ulusal ilaç politikasının oluşturulması

• Klinik kılavuzlar

• Ulusal temel ilaç listesinin geliştirilmesi ve uygulanması

• Hastane komitelerinin oluşturulması

• Mezuniyet öncesi eğitimde probleme dayalı farmakoterapinin yer alması

• Şirketlerde eğitimin özendirilmesi

(28)

12.11.2013

Akılcı İlaç Kullanımı Nasıl Teşvik Edilir? DSÖ

• Teftiş ve geri bildirimler

• İlaçlar hakkında tarafsız bilgi

• Halkın ilaç konusunda bilinçlendirilmesi

• Uygun ve zorlayıcı kurallar (ulusal düzeyde)

• Sağlık harcamalarının bir bölümünün

AİK’ya ayrılması

(29)

12.11.2013