Dönem : 22 Yasama Yılı: 1 T.B.M.M. (S. Sayısı: 38)
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı ile İçişleri ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonları
Raporları (1/308)
Not: Tasan Başkanlıkça; Plan ve Bütçe, İçişleri ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyon
larına havale edilmiştir.
T.C.
Başbakanlık 1 i. 12.2002 Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü Sayı: B. 02.0. KKG/l 96-2 79/5965
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Önceki yasama döneminde hazırlanıp Başkanlığınıza sunulan ve İçtüzüğün 77 nci mad
desi uyarınca hükümsüz sayılan ilişik listede adları belirtilen kanun tasarılarının yenilenmesi Bakanlar Kurulunca uygun görülmüştür.
Gereğini arz ederim.
Abdullah Gül Başbakan
LİSTE Hükümsüz Sayılan Kanun Tasarılarının Adı:
Kara Avcılığı Kanunu Tasarısı
Topyekün Savunma Sivil Hizmetleri Kanunu Tasarısı
Millî Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanununa İki Ek ve Bir Geçici Madde Eklenmesi ile Devlet Memurları Kanununun 36 ncı Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı
Türk Vatandaşları Hakkında Yabancı Ülke Mahkemelerinden ve Yabancılar Hakkında Türk Mahkemelerinden Verilen Ceza Mahkûmiyetlerinin İnfazına Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı
Hâkimler ve Savcılar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Cezaların İnfazı Hakkında Kanunda ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı
Esas No. : 1/380 1/385 1/404
1/408
1/410 1/444
Esas No. : Hükümsüz Sayılan Kanun Tasarılarının Adı :
1/646 Hâkim ve Savcı Adayları Eğitim Merkezi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun İki Maddesinin Yeniden Düzenlenmesine Dair Kanun Tasarısı
1/689 Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilâtının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı
1/690 Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu Tasarısı
1/691 Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun ve Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi, Yürürlükten Kaldırılması ve Bu Kanunlara Geçici Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı
1/692 Türkiye İş Kurumu Kanunu Tasarısı 1/743 Türkiye Adalet Akademisi Kanunu Tasarısı
1/773 Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Rüşvet Verilmesinin Önlenmesi İçin Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı 1/796 Türk Ceza Kanunu, Cezaların İnfazı Hakkında Kanun ve Karayolları Trafik
Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı
1/805 Avrupa Çevre Ajansına ve Avrupa Bilgi ve Gözlem Ağına Türkiye Cumhuriyetinin Katılımı ile İlgili Olarak Avrupa Topluluğu ve Türkiye Cumhuriyeti Arasında Yapılan Anlaşmanın Kabul Edilmesi ile İlgili Müzakerelerin Nihai Senedinin ve Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Topluluğu Arasında Türkiye Cumhuriyetinin Avrupa Çevre Ajansı ve Avrupa Bilgi ve Gözlem Ağına Katılımı Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
1/840 Türkiye'nin MATRA Programına Katılımına İlişkin Mutabakat Zaptının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
1/919 Türkiye-EFTA Ortak Komitesinin 2000 Yılına Ait 4 Sayılı Kararının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
1/928 Türk Ceza Kanunu ile Hapishane ve Tevkifhanelerin İdaresi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı
1/941 Millî Güvenlik Kurulu ve Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı
1/943 Sendikalar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı
1/944 190 Sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki Cetvellerin Adalet Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi Başkanlığı ve Danıştay Başkanlığına Ait Bölümlerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı 1/948 Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı
1/968 Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
1/976 Adlî Tıp Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı 1/980 Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun Tasarısı 1/987 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanunu ile Devlet Memurları
Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı
1/998 Türkiye Cumhuriyeti ile Hırvatistan Cumhuriyeti Arasında Serbest Ticaret Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarıst
- 3 -
Esas No. : Hükümsüz Sayılan Kanun Tasarılarının Adı :
1/1003 Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Avrupa Birliği Komisyonu Arasında Merkezi Finans ve İhale Biriminin Kurulması ile Ulusal Fonun Kurulmasına İlişkin Mutabakat Zabıtlarının Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun Tasarısı
1/1016 Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokolün
Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
1/1021 Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek İnsan Ticaretinin, Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine,
Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
1/1024 Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı
T.C.
Başbakanlık 15.1.2002 Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-203/208 ; •
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BA$KANLIĞ1NA
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 18.9.2001 tarihinde kararlaştırılan "Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı" ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Bülent Ecevit Başbakan GENEL GEREKÇE
Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar yetmişin üzerinde kanunda yabancıların istih
damı ile doğrudan ya da dolaylı olarak hükümler yer almış bu durum, mevzuatımızda dağınık ve çok başlı bir yapı yaratmış, yabancıların çalışmalarının düzenlenmesinde de yetersiz kalmıştır.
Ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde de yabancıların çalışmalarını düzenleyen hükümler bulunmaktadır. Dağınık mevzuat yapımız bu alandaki gereksinimleri de kar
şılayamamaktadır.
Ayrıca, Türkiye'nin bulunduğu coğrafyada yaşanan hızlı kanunî ve ekonomik gelişmeler sonucunda Türkiye'ye yönelik yabancı göçü, ülkemizde kayıt dışı yabancı istihdamında çok büyük artışlar yaşanmasına neden olmuştur. Mevzuat yapımız kayıt dışı yabancı istihdamının artmasında ve bu durum ile etkin mücadele verilmesinde olumsuz yönde etkili olmuştur.
Ülkemizde çalışma barışı, ücret düzeni, sendikal düzen üzerinde olumsuz etkileri belirginleş
meden ve ülkemizin uluslararası taahhütlerinin karşılanması bakımından yabancıların ülkemizdeki
çalışmalarının izne bağlanmasını ve izinlerin prensip olarak tek merkezden verilmesini sağlayacak bir kanunî düzenleme büyük önem taşımaktadır.
Tasarı ile, yabancılara çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmesi ve ayrıca Bakanlığın çalışma izinlerini verirken ilgili bakanlık, kamu kurum ve kuruluş
ları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşlerine başvurması öngörülmektedir.
Bakanlık tarafından verilecek çalışma izinleri; genel çalışma izni, özel çalışma izni, bağımsız çalışma izni ve istisnaî hallerde verilecek çalışma izinleri olarak dört grupta toplanmıştır. Bunun yanı sıra, kanunlarda çalışma izni vermeye yetkili kılınan bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluş
larının çalışma izni vermeye devam edebilmeleri ve yabancı istihdam edebilmeleri öngörülmüştür.
Bu hallerde yabancı çalıştırılması durumunda yabancının istihdamına ilişkin belirli bilgiler Bakan
lığa bildirilecektir. Böylece bu alanda çok önemli bir ihtiyaç olan ülkemizde çalışan yabancılarla il
gili istatistik bilgi ve veriler tek merkezde toplanmış olacaktır.
Yabancılara çalışma izni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilecek olmakla birlikte, uygulamaya ilişkin yönetmeliğin ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının katılımıyla müştereken hazırlanması öngörülmüştür. Böylece, bakanlıklar ile kurumların farklı ih
tiyaçları birlikte değerlendirilerek yeknesak ve bürokratik süreci mümkün olabildiği kadar kısal
tacak bir uygulama sağlanabilecektir.
. Ayrıca, yabancılar ve işverenlerin, yükümlülüklerini yerine getirip getirmedikleri, Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müfettişlerinin yanı sıra genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim ve inceleme sırasında denetlenecektir. Böylelikle, giderek boyutları büyüyen kaçak yabancı istihdamının önlenebilmesi konusunda önemli aşama sağlanmış olacaktır.
Tasarı hazırlanırken gerek ulusal mevzuatımızdaki hükümler, gerekse ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerdeki hükümler dikkate alınmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde I. - Madde ile; Kanunun amacı, kapsamına giren yabancıların Türkiye'de çalışmalarını izne bağlamak ve bu yabancılara verilecek izinler ile ilgili esasları belirlemek olarak öngörülmüş
tür.
Madde 2. - Madde ile, Türkiye'de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancılar ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler Kanunun kapsamına alınarak, çalışma izninin tek merkezden veril
mesi amaçlanmıştır. Bununla birlikte, ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde ve karşılıklılık prensipleri esas alınarak kapsam dışında bırakılan yabancıların yanı sıra, 403 sayılı , Türk Vatandaşlığı Kanununun 29 uncu maddesinin ikinci cümlesi kapsamına girenlerle, basın sek
töründe çalışan yabancılar ve kanunun verdiği yetkiye dayanarak bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca çalışma izni verilen veya istihdam edilen yabancıların kapsam dışında tutulması ön
görülmüştür.
Madde 3. - Madde ile, Kanunda geçen bazı ifadeler tanımlanmaktadır.
Madde 4- - Madde ile, Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe, yabancıların Türkiye'de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin al
maları zorunluluğu getirilmiştir.
- 5 -
Ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı hallerde veya mücbir nedenlere bağlı olarak işe başladıktan sonra da yabancılara çalışma izni verilmesi imkânı getirilmiştir.
Madde 5. - Madde ile, genel çalışma izni verilmesine ilişkin esaslar belirlenmiştir. Temel il
kelerde, Türkiye-Avrupa Ekonomik Topluluğu Ortaklık Konseyi kararları paralelinde düzenleme yapılmıştır. Bunun yanı sıra, Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelere ay
kırılığının önlenmesi amaçlanmaktadır.
Madde 6. - Özel çalışma izni yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki geliş
meler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek ve mülkî veya coğrafî alanla sınırlandırıl
maksızın süresiz olarak verilen çalışma izni olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle hüküm, özel çalış
ma iznine hak kazanma koşulları bakımından çok taraflı sözleşmeler ile yabancılara sağlanan hak
lardan daha sınırlayıcı olarak düzenlenmiştir. Yine, Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmeler istisna tutularak bu sözleşmelere taraf ülke vatandaşlarının söz konusu kısıtlama dışına çıkarılması amaçlanmaktadır.
Madde 7. - Bağımsız çalışacak yabancılara verilecek çalışma izinleri düzenlenmiştir. Buna göre, bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye'de en az beş yıl kanunî ve kesintisiz olarak ikamet etmek koşuluyla, İçişleri- Bakanlığının ve ilgili diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca izin verilmesi ve diğer kanunlarda yer alan, yabancıların çalışamayacağı işlere dair hükümlerin saklı tutulması öngörülmüştür.
Madde 8. - Madde ile, öngörülen İstisnaî durumlarda, idare tarafından çalışma izinlerinin daha esnek düzenlenmesine imkân sağlanmıştır.
Madde 9. - Kanunî çalışma ve ikamet süreleri, çalışma izinleri bakımından önem taşımaktadır.
Sigorta halinin devam ettiği süreler kanunî çalışma sürelerinden sayılmıştır. Mücbir sebepler dışın
da, yabancının aralıksız olarak altı aydan fazla yurt dışında kalması ve Türkiye'de bulunmasına rağ
men ikamet tezkeresini altı aydan fazla süreyle temdit ettirmeyerek ihmalde bulunması ikamette kesinti olarak değerlendirilmiştir.
Madde 10. - Çalışma izninden muaf tutulan yabancılara, denetimlerde kolaylık sağlanması bakımından istekleri halinde çalışmaizni muafiyet teyit belgesi verilmesi öngörülmüştür.
Madde 11. - Taraf olduğumuz ikili veya çok taraflı sözleşmelere aykırı düşmemek kaydıyla çalışma izinlerinin, iş piyasasındaki durum ve gelişmeler ile sosyo-ekonomik koşulların gerekli kıl
dığı hallerde sınırlandırılabileceği ve sınırlandırmanın ne şekilde yapılabileceği belirtilmiştir.
Madde 12. - Çalışma izinleri için başvurudan itibaren iznin alınmasına kadar izlenecek süreç belirtilmiştir. Çalışma izni başvurularının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına iletilmesinden sonra Bakanlık tarafından ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşü alınarak uygun görülenlere ön çalışma izni verilecektir. Ön çalışma izni yabancının çalışma bakımından ülkemizde çalışması için bir engel bulunmadığı anlamına gelmektedir. İkamet tezkeresini alan yabancının çalışma izni için durumunun yeniden araştırılmasına gerek bulunmamaktadır. Çalışma bakımından gerekli araş
tırmalar yabancı Türkiye'ye giriş yapmadan önce tamamlandığından kişinin ülkeye giriş yapmasın
dan sonraki bürokratik süreç kısa sürede tamamlanabilecektir. Maddede belirtilen süreler mevzuat dikkate alınarak düzenlenmiş, ayrıca başvuruların şahsen yapılmasının zorunlu olmadığı da hüküm altına alınmıştır.
Madde 13. - Çalışma izni talebinde bulunan yabancıya ön çalışma izni verilmesi safhasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, ilgilinin çalışmasına ihtiyaç duyulup duyulmadığının belirlenmesi konusunda ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğin
deki meslek kuruluşlarının görüşlerini alma yükümlülüğü getirilmesi amaçlanmıştır. Görüşler, Bakanlıkça verilecek kararlara esas teşkil edecektir.
Madde 14. - Maddede ön çalışma izni, çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması talebinin reddedileceği haller belirtilmektedir.
Madde 15. - Yabancının çalışma izninin sınırlandırılmasını veya izin talebinin reddini gerek
tiren hallerden birinin varlığı veya yabancının ya da işvereninin, çalışma izni talep dilekçesinde, ek
sik veya yanlış bilgi verdiğinin sonradan tespit edilmesi halinde Bakanlığın, verdiği çalışma iznini iptaledebileceği hüküm altına alınmıştır. Talep sahiplerinin iradesi dışında eksik bilgi verilmesi hal
leri de göz önüne alınarak iptal etme yetkisi mutlak olarak tanınmamış, Bakanlığa izinleri iptal edebilme konusunda takdir yetkisi tanınmıştır.
Madde 16. - Geçerlilik süresinin sona ermesi dışında, çalışma izninin hangi hallerde hükmünü kaybedeceği düzenlenmiştir.
Madde 17. - Ön çalışma izni ve çalışma izni verilmesi ya da uzatılması, çalışma izni verilmesi ya da uzatılması talebinin reddedilmesi, çalışma izninin iptal edilmesi ya da hükmünü kaybetmesine ilişkin kararların Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılacağı ve verilen kararlara karşı yapılan itirazların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca reddedilmesi hallerinde idarî yargı yoluna baş
vurulabileceği hüküm altına alınmıştır.
Madde 18. - Yabancı çalıştıran işverenler ile bağımsız çalışan yabancıların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirimde bulunma yükümlülükleri düzenlenmiştir. Böylece ülkemizde çalışan yabancılar hakkında bir veri bankası oluşturulabilmesi amaçlanmıştır.
Madde 19. - Yabancılara çalışma izni veren veya yabancı istihdam eden bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarına izin verdikleri, istihdam ettikleri, çalışma iznini uzattıkları ve iptal ettikleri yabancılar hakkındaki bilgileri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. Bununla, ülkemizde çalışan yabancılar hakkında bir veri bankası oluşturulabilmesi amaçlanmıştır.
Madde 20. - Bakanlık iş müfettişleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu sigorta müfettişleri ile genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin denetim elemanlarına kendi mevzuatları gereğin
ce işyerlerinde yapacakları her türlü denetim ve incelemeler sırasında, yabancı çalıştıran işverenler ve yabancıların, getirilen bu düzenlemelere ilişkin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerini denetlemelerine imkân sağlanmıştır. Böylelikle ülkemizde sayıları oldukça fazla olduğu tahmin edilen yabancı kaçak işçiliğinin önlenmesi için önemli bir âdımın atılması amaçlanmıştır.
Madde 21. - Madde ile, bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen, çalışma izni olmaksızın çalışan yabancıya ve/veya işverenlerine idarî para cezaları öngörülmüştür. Bunun yanı sıra yabancıyı çalıştıran işveren veya vekillerine yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını kar
şılama zorunluluğu getirilmiştir. İdarî para cezalan caydırıcı etkiye sahip olabilecek düzeyde tutul
muştur. Ceza miktarlarının tespitinde Batı Avrupa ülkelerindeki uygulamalar da dikkate alınmıştır.
Madde 22. - Madde ile, yönetmelikle düzenlenecek konular belirtilmiştir. Ayrıca yönetmeliğin, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı,
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Denizcilik Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile müştereken, ilgili görülen diğer bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının da görüşleri alınmak suretiyle hazırlanması amaçlanmıştır. Böylece, uygulamada karşılaşılabilecek sorunların önceden tespit edilebilmesi ve çözümüne yönelik tedbirlerin alınması, bürokratik işlemlerin mümkün olduğunca azaltılması, kurumlar arasında işbirliği ve koordinasyon sağlanabilmesi, ilgili birimlerin önceliklerinin tespiti mümkün olabilecektir.
Madde 23. - Yabancı yatırımcıların gerek yatırım öncesi gerek yatırım safhasında her türlü iş
lemlerinin tek bir merci tarafından yapılmasının yabancı sermayenin teşviki bakımından önemi dik
kate alınarak, yabancı sermayeli kuruluşların yabancı personel çalıştırmasına ilişkin izinlerin Hazine Müsteşarlığınca verilmesi amaçlanmıştır.
Madde 24. - Yabancılara çalışma izni, istisnalar dışında Bakanlıkça verileceğinden, hizmetin gereği olarak yirmi sekiz kadro ihdası öngörülmüştür.
Madde 25. - Madde ile, yabancıların çalışma izinlerine ilişkin işlerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünce yürütülmesi öngörülmüştür.
Madde 26. - 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 34 üncü maddesin
de düzenleme yapılarak, yabancı uzmanlara çalışma izni verme yetkisi, Bayındırlık ve İskân Bakan
lığı ve Odalar Birliğinin görüşleri alınmak kaydıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına tanın
mıştır. Madde, getirilen düzenlemelerin amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla hazırlanmıştır.
Madde 27. - 6235 sayılı Kanunun 35 inci maddesinde düzenleme yapılarak, yabancı mühendis ve yüksek mühendis, mimar ve yüksek mimarlara çalışma izni verme yetkisi, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ve Odalar Birliğinin görüşleri alınmak kaydıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına tanınmıştır. Madde, Kanunun amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla düzenlenmiştir.
Madde 28. - 6326 sayılı Petrol Kanununun 119 uncu maddesinde düzenleme yapılarak, petrol hakkı sahipleri tarafından yabancı idarî ve meslekî personel ile uzman istihdam edilebilmesi konusunda Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının uygun görüşü ile İçişleri Bakanlığınca verilen çalışma izninin, her iki bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilmesi öngörülmüştür. Madde, Kanunun amacına uygun olarak, çalışma izni ver
me yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla düzenlenmiştir.
Madde 29. - 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 21 inci maddesine bir fıkra ek
lenerek, adı geçen Kanun kapsamında çalışacak yabancıların bu Kanun hükümlerine tâbi olmaları öngörülmüştür.
Madde 30. - 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye'de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanunun 3 üncü maddesinde düzenleme yapılarak, bu statüde bulunanlara Dışişleri Bakanlığı ve ilgili diğer bakanlıkların görüşleri ile İçişleri Bakanlığınca verilen çalışma izinlerinin, adı geçen bakanlıkların görüşleri alınmak suretiyle Kanun hükümlerine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilmesi hükmü getirilmiştir. Madde, Kanunun amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkezde toplamak amacıyla düzen
lenmiştir.
Madde 31. - 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 18 inci maddesinde düzenleme yapılarak, belgeli işletmelerde, Turizm Bakanlığının uygun görüşü ile İçişleri Bakanlığı tarafından yabancı uz
man personel için verilen çalışma izinlerinin, anılan bakanlıkların görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilmesi öngörülmüştür. Madde, Kanunun amacına uygun olarak, çalışma izni verme yetkisini ilgili bakanlık ve kuruluşların görüşleri alınmak kaydıyla tek merkez
de toplamak amacıyla düzenlenmiştir.
Madde 32. - 2634 sayılı Kanunun 26 ncı maddesine bir fıkra eklenerek yat limanı işlet
meciliğinde çalışacak yabancıların Kanun hükümlerine tâbi olmaları amaçlanmıştır.
Madde 33. - Madde ile, 492 sayılı Harçlar Kanununda düzenleme yapılarak, yabancılara verilecek çalışma izinlerinden harç alınabilmesi öngörülmüştür.
Madde 34. - Madde ile, 492 sayılı Kanunda düzenleme yapılarak, yabancılara verilecek çalış
ma izinleri karşılığında alınacak harç miktarları belirlenmiştir.
Madde 35. - Türkiye'nin taraf olduğu çok taraflı sözleşmelere aykırı düzenlemeler içeren 2007 sayılı Türkiye'deki Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun yürür
lükten kaldırılmıştır. Bu Kanunun yürürlükten kaldırılmasıyla mevzuatımızda herhangi bir boşluk oluşmamaktadır.
Geçici Madde 1. - Bağımlı veya bağımsız olarak çalışan yabancılara, Kanunun yürürlüğe gir
diği tarihten önceki mevzuat hükümlerine göre verilmiş çalışma izinlerinin sürelerinin sonuna kadar geçerli olacağı hükme bağlanmıştır. Bu izinlerin sürelerinin uzatılmasının bu Kanun hükümlerine tâbi olması amaçlanmaktadır.
Geçici Madde 2. - Madde, halen ülkemizde çalışan yabancılar ile ilgili bir merkezde veri ban
kası oluşturulabilmesi ve yeni başvurularda bu bilgilerden faydalanılabilmesi amacıyla düzenlen
miştir.
Geçici Madde 3. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışma izni başvurusu yapıl
mış ve işlemleri devam edenlerin durumlarının düzenlenmesi amaçlanmaktadır.
Madde 36. - Yürürlük maddesidir. Kanunun 24 üncü maddesinin yayımı tarihinde, diğer mad
delerin ise yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe girmesi öngörülerek, hazırlık çalış
malarının tamamlanması için Bakanlığa belli bir süre tanınması amaçlanmıştır.
Madde 37. - Yürütme maddesidir.
İçişleri Komisyonu Raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi
/çişleri Komisyonu 27.12.2002 Esas No. : 1/308
Karar No. : 4
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca, 15.1.2002 tarihin
de 21 inci dönem TBMM Başkanlığına sunulan, "'Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı" söz konusu dönemde sonuçlandırılamadığından kadük olmuş ve 11.12.2002 tarihinde Bakanlar Kurulunca, Başkanlığınıza, Tasarının yenilendiği bildirilmiştir. Tasarı, 19.12.2002 tarihin
de Başkanlığınızca esas komisyon olarak Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna, tali
- 9 -
komisyon olarak da Plan ve Bütçe Komisyonu ile Komisyonumuza havale edilmiş; Komisyonumuz 25.12.2002 tarihli üçüncü toplantısında, İçişleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ve Adalet Bakanlık
ları temsilcilerinin de katılımıyla Tasarıyı inceleyip görüşmüştür.
Yabancıların ülkemizde çalışmalarıyla ilgili olarak, Cumhuriyetin kuruluşundan bugüne yet
mişin üzerinde kanunda doğrudan ya da dolaylı hükümler yer almış ve bu durum mevzuatımızda dağınık ve çok başlı bir yapı yaratmıştır. Ayrıca ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı söz
leşmelerde de yabancıların çalışmalarını düzenleyen hükümler bulunmaktadır. Ülkemize yönelik yabancı göçü, ülkemizde kayıt dışı yabancı istihdamında çok büyük artışlar yaşanmasına neden ol
muştur. Tasarı ile bu alandaki mevzuat dağınıklığı giderilmekte; yabancılara çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmesi sağlanarak bu alandaki sorunlar bütün
sel bir bakış açısıyla giderilmeye çalışılmaktadır.
Komisyonumuzda Tasarının tümü üzerinde yapılan görüşmelerden sonra, Tasarı ile gerekçesi benimsenmiştir.
Komisyonumuz Tasan üzerinde tali komisyon olarak belirlenmiş olduğundan, İçtüzüğün 23 üncü maddesi uyarınca Komisyonumuzun uygunluk görüşünün esas komisyona bildirilmesiyle yetinilmesi kararlaştırılmıştır.
Raporumuz, Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna sunulmak üzere arz olunur.
Başkan Tevfık Ziyaeddin Akbuhıt
Tekirdağ Kâtip Muharrem Tozçöken
Eskişehir Üye Şevket Orhan
Bursa Üye Sıdıka Aydoğan
İstanbul Üye Serpil Yıldız
İzmir Üye Mehmet Sefa Sirmen
Kocaeli Üye Mehmet Kartal
Van
Başkanvekili Ali Sezai Kahramanmaraş
Üye Ali Küçükaydın
Adana Üye Ali Yüksel Kavuştu
Çorum Üye Nusret Bayraktar
İstanbul Üye Sinan Özkan
Kastamonu Üye Ali Oksal
Mersin Üye Şükrü Önder
Yalova
Sözcü Ümmet Kandoğan
Denizli Üye Reyhan Balandı
Afyon Üye
Mehmet Sait Armağan İsparta
Üye Hakkı Ülkü
İzmir Üye
Mehmet Siyam Kesimoğlı Kırklareli
Üye Abdullah Veli Şeyda
Şırnak Üye Mehmet Erdemir
Yozgat
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal
İşler Komisyonu 24.1.2003 Esas No. : 1/308
Karar No. : 2
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca, 15.1.2002 tarihin
de Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan "Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı", bu dönemde sonuçlandırılamadığından kadük olmuştur. Tasarı 11.12.2002 tarihin
de Bakanlar Kurulunca tekrar yenilenmiş ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından tekrar 19.12.2002 tarihinde tâli komisyon olarak İçişleri Komisyonu ile Plan ve Bütçe Komis
yonuna, esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilmiştir. Komisyonumuz tarafından Tasarı 23.1.2003 tarihli 3 üncü Birleşiminde, Hükümeti temsilen Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı baş
kanlığında, Başbakanlık, Adalet, İçişleri, Dışişleri, Maliye, Bayındırlık ve İskân, Sağlık Bakanlık
ları, Hazine Müsteşarlığı ile Türk-İş, Hak-İş, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu ve Tür
kiye Mimar ve Mühendis Odaları Birliği temsilcilerinin katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.
Tasarı ile;
Yabancılara çalışma izinlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilmesi ve ayrıca Bakanlığın çalışma izinlerini verirken ilgili Bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşlerine başvurması da öngörülmektedir.
Bu anlamda yabancılara çalışma izni verilmesi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafın
dan verilecek olmakla birlikte, uygulamaya ilişkin yönetmeliğin ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının katılımıyla müştereken hazırlanması hükme bağlanmıştır.
Tasarının, Komisyonumuzda görüşülmesi sırasında, Hükümeti temsilen Komisyon Toplan
tısına katılan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından tasarı ile ilgili bilgi verilmiştir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, tasarı hazırlanırken öncelikle ulusal mevzuatımızdaki hükümler ile ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerdeki hükümlerin dikkate alın
dığını ve yabancı istihdamının yasal çerçevede olmasının gerek ülkemizin menfaatleri, gerekse yabancı çalışanlar için büyük önem arz ettiğini,
Diğer bir yönüyle, tasarının Avrupa Birliği Türkiye Ortaklık Hukuku ve karşılıklılık esası temel alınarak hazırlandığını, düzenleme yapılırken 1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının dikkate alındığını ve paralel düzenlemeler yapıldığını belirtmiştir.
Sayın Bakan tarafından ayrıca;
Dünya ticaretinin gelişmesi, ulaşımın globalleşmesi gibi sebeplerle uluslararası göçün de giderek arttığınrve bu kapsamda ülkemizin de sadece dış göç veren ülke olmayıp, giderek göç alan bir ülke haline geldiği ve bu anlamda ülkemizin çevre ülkelerdeki krizler ve siyasal-ekonomik çözülmeler nedeniyle, 1980'li yıllardan beri açık ve gizli bir biçimde göç aldığı, bu ülkelerdeki siyasal gelişmelerin yanı sıra bu yönelişin temel nedeninin, Türkiye'nin bugün bazı ülke vatandaş
ları açısından, istihdam ve ticaret alanlarında bir "cazibe merkezi" olarak görülmesinden de kaynak
landığı,
Zorunlu veya gönüllü olarak Türkiye'ye gelen ve burada kalan, Türkiye'ye sığınan ya da geçici bir süre burada barınma ve çalışma fırsatı arayan, çoğu zaman da kaçak konuma düşen yabancıların sayısının giderek arttığı,
- 1 1 -
Türkiye'ye gelen "yabancı uyruklu insanlarım genelde belirli bir uzmanlık alanlarının ol
madığı, belirli bir uzmanlığa sahip olanların da uzmanlık dallarında değil, bulabildikleri işlerde çalıştıkları, niteliksiz işçi statüsünde ve kaçak olmaları nedeniyle de çok düşük ücretlerde çalışmaya razı oldukları için bu insanları çalıştırmanın bazı işverenlerce cazip görüldüğü, genellikle aileleri yanlarında olmadığı için işyerlerinin sağlıksız ve steril olmayan bölümlerinde kaldıkları, hastalan
dıklarında veya kazalara maruz kaldıklarında ise şikâyette bulundukları,
İşgücü fazlası olan ülkemizde kaçak yabancı işçiliğinin giderek yaygınlaşmasının hızla vergi ve sigorta prim kayıplarına neden olduğu,
Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar yetmişin üzerinde kanunda yabancıların istih
damı ile ilgili hükümlerin yer aldığı, bu durumun da mevzuatımızda dağınık ve çok başlı bir yapı, yarattığı, yabancıların çalışmalarının düzenlenmesinde de yetersiz kaldığı,
Yabancıların çalışma ve oturma izinlerinin değişik kurum ve kuruluşlar tarafından verilmesi ve ilgili kurumlar arasında eşgüdümün yetersizliği yabancıların ülkemizde çalışmalarına ve işgücü piyasasında yer almalarına ilişkin hizmetin etkin yürütülmesini engellediği,
Bu dağınık mevzuat yapısının, Ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde yabancıların çalışmalarını düzenleyen hükümleri de karşılamadığı,
Ucuz işgücü olarak görülen ve kendi ülke vatandaşlarımıza tercih edilerek kaçak çalıştırılan yabancı işçilerin, Ülkemizin ücret ve sendikal düzenini de etkilediğini, aynı işi yapabilecek aynı nitelikteki vatandaşlarımızın işsiz kalmalarına neden olduğu,
Böylesine dağınık bir mevzuat yapısı ile konunun denetim altına alınmasının da oldukça zor olduğu ve,
Bütün bu gerekçelerle;
Halen değişik kamu kurum ve kuruluşlarınca verilmekte olan çalışma izinlerinin istihdamı ve tam çalışmayı sağlayarak işsizliği azaltmak amacıyla tedbirler geliştirmek ve çalışma hayatını düzenlemekle görevli Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafjndan verilmek üzere tek merkez
de toplanmasını,
Her şeyden önce tasarının temel amaçlarından birinin kendi vatandaşlarımızın öncelikle istih
dam edilmesi olduğunu, ihtisas gerektiren işlerde aynı işi yapmak üzere aynı niteliği haiz ülkemiz işgücünden karşılanamayacak bir talep bulunması halinde yabancı istihdamının doğal olarak söz konusu olacağını,
Çalışma izinlerini verirken ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerinin alınmasının, kanunla verilen yetkiye dayanarak yabancı istihdam eden Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluş
larının yabancılarla ilgili bilgileri bildirerek bu konuda bir veri bankası oluşturulması halinde yukarıda belirtilen aksaklıkların büyük ölçüde azalacağını,
Gerek söz konusu ihtiyaçların giderilmesi, gerekse uluslararası taahhütlerimizi karşılaması bakımından yabancıların Ülkemizdeki çalışmalarının izne bağlanmasını ve izinlerin prensip olarak tek merkezden verilmesini sağlayacak bir kanunî düzenlemenin büyük önem taşıdığını,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından böyle dağınık ve çok başlı bir mevzuat uy
gulamasının olabildiğince tek merkezde toplanması, Denetimin sağlanması,
Getirilen cezaî yaptırımlarla yabancı kaçak işçiliğin caydırılması,
Ülkemizde çalışan yabancılarla ilgili sağlıklı bir veri bankası oluşturulması,
İş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, ülkemizin ve işverenin gerçek ihtiyaçları çer-
çevesinde çalışma izni verilmesine ilişkin düzenlemelerin yanı sıra ülkemizin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde yabancıların çalışması ile ilgili hükümleri karşılayacak biçimde düzen
lemeleri içeren "Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun Tasarısı" hazırlanarak ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile sosyal tarafların da görüşlerine sunulduğu ve bu görüşler çerçevesinde tasarıya son şeklin verildiği belirtilmiştir.
Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerde Komisyon üyesi milletvekillerimizin geneli de tasarıyı desteklediklerini belirtmişlerdir.
Komisyon toplantısında Tasarının geneli üzerinde yapılan görüşmelerin ardından Tasarının genel gerekçesi kabul edilerek maddelerine geçilmiştir.
Tasarının maddeleri üzerinden verilen önergelerin kabul edilmesi ile bazı değişiklikler de yapılmıştır.
Bu anlamda Tasarının;
"Amaç" başlıklı 1 inci maddesi aynen kabul edilmesi suretiyle,
"Kapsam" başlıklı 2 nci maddesi yeniden düzenlenmesi suretiyle,
"Tanımlar" başlıklı 3 üncü maddesi aynen kabul edilmesi suretiyle,
"İzin alma yükümlülüğü ve izin verme yetkisi" başlıklı 4 üncü maddesi çalışma izninin işe baş
ladıktan sonra da verilebilmesine olanak sağlayan 2 nci fıkrasına, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi verilmesi ve çalışma süresinin bir ayı geçmemesi koşuluyla ve öneminden dolayı da Bakanlık onayı ile iznin verilebilmesini zorunlu kılan hükümlerin eklenmesi suretiyle yeniden düzenlenen ikinci bölüm başlığı altında düzenlenmiştir.
Yeni üçüncü bölüm başlığı altında ise;
"Genel çalışma izni" başlıklı 5 inci maddesi, madde başlığı uygulama açısından daha anlaşılır olacağı gerekçesiyle "süreli çalışma izni" olarak değiştirilerek madde metninin de yeniden düzen
lenmesi suretiyle,
"Özel çalışma izni" başlıklı 6 nci maddesi de aynı gerekçe ile "süresiz çalışma izni" olarak baş
lığıyla birlikte yeniden düzenlenmesi suretiyle,
"Bağımsız çalışma izni" başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrasının yeniden düzenlenmesi ve ikinci fıkrasının 7 nci maddeden çıkarılarak, 13 üncü maddede düzenlenmesi suretiyle,
"İstisnaî hallerde çalışma izninin verilmesi" başlıklı 8 inci maddesi, madde başlığı "istisnaî hal
ler" olarak değiştirilmesi ve idare tarafından çalışma izinlerinin daha esnek verilmesi gereken- durumlar dikkate alınarak, maddeye "b" bendine Türk Vatandaşlığı Kanununun 19, 27 ve 28 inci maddeleri çerçevesinde Türk Vatandaşlığını kaybedenlerin de kapsama alınmasının eklenmesi ile
"h" bendinin de yeniden düzenlenmesi suretiyle,
"Kanunî çalışma süresine dahil edilecek süreler ile ikamette kesinti sayılan süreler" başlıklı 9 uncu maddesine, yabancının toplam altı ayı geçmemek şartıyla Türkiye dışında bulunmasının çalış
ma süresini kesmeyeceğine ilişkin hükme, Türkiye dışındaki sürenin çalışma süresinden sayıl
mayacağı ibaresinin eklenmesi suretiyle,
"Çalışma izni muafiyet teyit belgesi" başlıklı 10 uncu maddesinin başına, Türkiye'nin taraf ol
duğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla çalışma izni muafiyet teyit belgesinin verileceğinin belirlenmesi suretiyle,
"Çalışma izninin sınırlandırılması" başlıklı 11 inci maddesine çalışma izninin tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülkî ve coğrafi alan itibariyle sınırlan
dırılabileceği hükmünün eklenmesi suretiyle kabul edilmiş ve diğer bölümler buna göre teselsül et
tirilmiştir.
- 1 3 - Dördüncü bölüm başlığı altında;
"İzinlerin verilmesi veya uzatılması, harç alınması" başlıklı 12 nci maddesinin madde başlığın
dan ''harç alınması" ibaresinin çıkarılması suretiyle çalışma izin başvurularının prosedürünün kolaylaştırılması sağlanarak, Türkiye'de geçerli ikamet izni olan yabancıların çalışma izin talep
lerini yurtdışından yapmalarının zorluğu da dikkate alınarak, Türkiye'den de başvuru olanağı getirilmesi ve yapılan başvuruların Bakanlık tarafından en geç doksan gün içinde cevaplandırılacağı hükmünün de eklenmesi suretiyle,
"İlgili bakanlıklar ile kuruluşların görüşlerinin alınması" başlıklı 13 üncü maddesi, madde baş
lığının "İlgili mercilerden görüş alınması" şeklinde yeniden düzenlenmesi ve Çalışma Bakanlığı tarafından yabancılara çalışabilecekleri meslek, sanat veya işlerle ilgili çalışma izinlerinin, ilgili mercilerin meslekî yeterlilikleri dahil görüşleri alınmak suretiyle verileceği ve ayrıca yabancıların çalışamayacağı iş ve mesleklere dair diğer kanunlardaki hükümlerin saklı olduğu ibaresinin de ek
lenmesi suretiyle, -
"İzin talebinin reddi" başlıklı 14 üncü maddesi, madde başlığının "İzin isteminin reddi" şeklin
de yeniden düzenlenmesi ve ret hükümlerine "b" bendi olmak üzere, başvurulan iş için ülke içinde, dört hafta içinde o işi yapacak aynı niteliğe sahip kişinin bulunmadığının işverence bel- gelenememesi hükmünün eklenmesi ve "c" ve "d" bentlerinin de madde metninden çıkarılması ve diğer bentlerin teselsül ettirilmesi suretiyle, i
"Çalışma izninin iptali" başlıklı 15 inci maddesine, çalışma izninin iptalini gerektiren durum
lara 11 inci madde yanında 13 üncü maddede sayılan hükümlerin de eklenmesi ve son cümlenin yeniden düzenlenerek Çalışma Bakanlığının verdiği çalışma iznine ait bilgiyi İçişleri Bakanlığına da bildireceği hükmünün eklenmesi suretiyle,
"Çalışma izninin hükmünü kaybetmesi" başlıklı 16 ncı maddesi, madde başlığının "Çalışma iz
ninin geçerliliğini kaybetmesi" şeklinde yeniden düzenlenmesi ve çalışma izninin geçerliliğini kay
bettiği durumlardan yabancının pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması durumuna İçişleri veya Dışişleri Bakanlıklarının uygun görüşünün bulun
duğu hallerin hariç tutulmasına ilişkin hükmün eklenmesi suretiyle,
"Yargı yoluna başvurma hakkı" başlıklı 17 nci maddesi redaksiyona tâbi tutularak yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Beşinci bölüm başlığı altında;
"Bildirim yükümlülüğü" başlıklı 18 inci,
"Bakanlığa bilgi verilmesi" başlıklı 19 uncu,
"Denetleme yetkisi" başlıklı 20 nci ve
"Cezaî hükümler" başlıklı 21 inci maddeleri redaksiyona tâbi tutularak aynen kabul edilmeleri suretiyle,
"Yönetmelik" başlıklı 22 nci maddesine, maddenin başına "Her türlü" ibaresi ile ikinci fıkrada sayılan bakanlıklara "Sağlık Bakanlığı" ve "ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları"
ibarelerinin de eklenmesi suretiyle,
"Yabancı sermaye yatırımlarında yabancıların çalıştırılması" başlıklı 23 üncü maddesi, Hazine Müsteşarlığına ait çalışma izninin verilmesine yönelik hükmün Çalışma Bakanlığına devrini ön
gören önergenin kabul edilmesi ile maddenin yeniden düzenlenmesi suretiyle, Altıncı bölüm başlığı altında;
Çerçeve maddelerle bazı kanunlarda değişikliklerin öngörüldüğü 24 üncü maddesi kadroların yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Çerçeve 25 inci maddesi aynen kabul edilmesi suretiyle,
Çerçeve 26 ncı madde ile 6235 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinde değişiklik öngören mad
de metnine "yalnız bu işe münhasır kalmak kaydıyla" ibaresinin eklenmesi suretiyle, Çerçeve 27, 28, 29, 30, 31 ve 32 nci maddeleri aynen kabul edilmeleri suretiyle,
Çerçeve 33 üncü madde, 492 sayılı Kanuna bağlı (6) sayılı tarifenin başlığında değişiklik ön
görülerek, başlığa "yabancılara verilecek" ibaresinin eklenmesi suretiyle, 34 üncü maddesi yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Geçici ve son hükümlerin düzenlendiği "yedinci bölüm"ün 35 inci maddesi ve geçici 1 inci maddesi aynen, 2 ve 3 üncü maddeleri ise değiştirilerek, yürürlüğe ve yürütmeye ilişkin 36 ve 37 nci maddeleri ise aynen,
Kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla arz olunur.
Başkan Mahfuz Güler
Bingöl Üye
Muzaffer. R. Kurtulmuşoğlu Ankara
Üye Şerif Birinç
Bursa Üye Enver Öktem
İzmir Üye Hüseyin Güler
Mersin Üye Şükrü Ay alan
Tokat Üye Nurettin Sözen
Sivas
Başkanvekili Agah Kafkas
Çorum Üye*
Bayram Ali Meral Ankara (İmzada bulunamadı)
Üye
İrfan Rıza Yazıcıoğlu Diyarbakır
Üye Nevzat Doğan
Kocaeli Üye Ali Arslan
Muğla (İmzada bulunamadı)
Üye Feramus Şahin
Tokat
Kâtip Bayram Özçelik
Burdur Üye Turhan Çömez
Balıkesir Üye Lokman Ayva
İstanbul Üye Mahmut Duyan
Mardin Üye Medeni Yılmaz
Muş Üye Cevdet Erdöl
Trabzon Üye Alim Tunç
Uşak
— 15-r-
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN TASARISI
BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı, ya
bancıların Türkiye'deki çalışmalarını izne bağlamak ve bu yabancılara verilecek çalışma izinleri ile ilgili esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun; 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 29 uncu maddesinin ikinci cümlesi ile 5680 sayılı Basın Kanununun 13 üncü maddesi ve 231 sayılı Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Karar
namenin kapsamına giren, bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının kanunla verilen yet
kiye dayanarak çalışma izni verilen veya istih
dam edilen ve karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dik
kate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar dışında, Türkiye'de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kap
sar.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanunda geçen;
Bakanlık : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
Yabancı : 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununa göre Türk vatandaşı sayılmayan kişiyi,
Bağımlı çalışan : Gerçek veya tüzel kişiliği haiz bir veya birden fazla işveren em
rinde ücret, aylık, komisyon ve benzeri kar
şılığı çalışan yabancıyı,
Bağımsız çalışan : Başka şahıslan istih
dam etsin veya etmesin kendi ad ve hesabına çalışan yabancıyı,
İfade eder.
SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ
HAKKINDA KANUN TASARISI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı, yaban
cıların Türkiye'deki çalışmalarını izne bağ
lamak ve bu yabancılara verilecek çalışma izinleri ile ilgili esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun,
403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 29 uncu maddesinin 2 nci cümlesi ile 5680 sayılı Basın Kanununun 13 üncü maddesi ve 231 sayılı Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdür
lüğünün Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren,
Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşların
ca kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilen veya istihdam edilen ve
Karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yaban
cılar dışında,
Türkiye'de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsar.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanunda geçen;
Bakanlık : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
Yabancı : 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununa göre Türk vatandaşı sayılmayan kişiyi,
Bağımlı çalışan : Gerçek veya tüzel kişiliği haiz bir veya birden fazla işveren em
rinde ücret, aylık, komisyon ve benzeri kar
şılığı çalışan yabancıyı,
Bağımsız çalışan : Başka şahısları istih
dam etsin veya etmesin kendi ad ve hesabına çalışan yabancıyı,
İfade eder.
(Hükümetin Teklif Ettiği Metin)
tKİNCİ BÖLÜM
İzin Alma Yükümlülüğü, İzin Verme Yetkisi ve Çalışma İzinleri ile Çalışma İzni Muafiyet
ve Sınırlamaları
İzin alma yükümlülüğü ve izin verme yetkisi
MADDE 4. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe, yabancıların Türkiye'de bağım
lı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekir.
Ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı haller
de veya mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebilir.
Genel çalışma izni
MADDE 5. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe genel çalışma izni, iş piyasasın
daki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik kon
jonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yaban-\
cinin ikamet izninin süresi ile hizmet akdinin veya işin süresine göre belirli bir işyeri veya iş
letmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere bir yıl süreli verilir.
Bir yıllık kanunî çalışmadan sonra, çalış
ma izninin geçerlilik süresinin sonunda aynı iş
yeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi uzatılabilir.
Üç yıllık kanunî çalışma süresinin sonun
da, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi uzatılabilir.
Türkiye'ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getir-
(Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunun Kabul Ettiği Metin)
İKİNCİ BÖLÜM İzin Alma Yükümlülüğü ve
İzin Verme Yetkisi
İzin alma yükümlülüğü ve izin verme yetkisi
MADDE 4. -Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe, yabancıların Türkiye'de bağım
lı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekir.
Ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı haller
de veya mücbir nedenlere bağlı olarak, çalış
maya başlamadan önce ilgili makama bilgi vermek koşuluyla çalışma süresi bir ayı geç
memek ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çalışma İzinleri ile Çalışma İzni Muafiyet ve Sınırlamaları
Süreli çalışma izni
MADDE 5. -Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe süreli çalışma izni iş piyasasın
daki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik kon
jonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yaban
cının ikamet izninin süresi ile hizmet akdinin veya işin süresine göre, belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilir.
Bir yıllık kanunî çalışma süresinden sonra, aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalış
mak üzere çalışma izninin süresi üç yıla kadar uzatılabilir.
Üç yıllık kanunî çalışma süresinin sonun
da, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi altı yıla kadar uzatılabilir.
Türkiye'ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getir-
- 1 7 -
(Hükümetin Teklif Ettiği Metin)
miş olduğu ve bakmakla yükümlü bulunduğu eş ve çocuklarına, yabancının kendisi ile birlik
te en az beş yıl kanunî ve kesintisiz ikamet et
meleri kaydıyla genel çalışma izni verilebilir.
Bakanlık, genel çalışma izninin geçerlilik alanını genişletebilir veya daraltabilir.
Özel çalışma izni
MADDE 6. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe özel çalışma izni, en az sekiz yıl kanunî ve kesintisiz ikamet eden ve toplam altı yıllık kanunî çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülkî veya coğrafî alanla sınırlandırılmaksızın süresiz olarak verilir.
Bağımsız çalışma izni
MADDE 7. - Bağımsız çalışacak yaban
cılara, Türkiye'de en az beş yıl kanunî ve kesintisiz olarak ikamet etmek koşuluyla, İçiş
leri Bakanlığının ve ilgili diğer bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça izin verilir.
Diğer kanunlarda yer alan, yabancıların çalışamayacağı işlere dair hükümler saklıdır.
İstisnai hallerde çalışma izninin veril
mesi
MADDE 8. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe;
a) Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiy
le Türkiye'de evlilik birliği içinde yaşayan veya evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte Türkiye'de yerleş
miş olan yabancılar ile bunların çocuklarına, b) 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu
nun 29 uncu maddesinin ikinci cümlesi kap
samına girmeyen Türk vatandaşlığını kay
bedenler ile bunların füruuna,
(Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunun Kabul Ettiği Metin) miş olduğu eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da, yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanunî ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla süreli çalışma izni verilebilir.
Bakanlık süreli çalışma izninin coğrafî geçerlilik alanını genişletebilir veya daral
tabilir.
Süresiz çalışma izni
MADDE 6. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe Türkiye'de en az sekiz yıl kanunî ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanunî çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülkî veya coğrafi alanla sınırlandırmaksızın süresiz çalışma izni verilebilir.
Bağımsız çalışma izni
MADDE 7. - Bağımsız çalışacak yaban
cılara, Türkiye'de en az beş yıl kanunî ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebilir.
İstisnai haller
MADDE 8. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi ön
görülmedikçe;
a) Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiy
le Türkiye'de evlilik birliği içinde yaşayan veya evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte Türkiye'de yerleş
miş olan yabancılar ile bunların Türk vatandaşı eşinden olan çocuklarına,
b) 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 19, 27 ve 28 inci maddeleri çer
çevesinde Türk Vatandaşlığını kaybedenler ve bunların füruuna,
(Hükümetin Teklif Ettiği Metin)
c) Türkiye'de doğan veya kendi millî kanununa, vatansız ise Türk mevzuatına göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye'ye gelen ve Türkiye'de meslek okulu, yüksek okul veya üniversiteden mezun olan yabancılara,
d) 2510 sayılı İskân Kanununa göre muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancılara,
e) Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocuklarına,
f) Yabancı devletlerin Türkiye'deki büyükelçilikleri ile konsolosluklarında ve ulus
lararası kuruluşların temsilciliklerinde görevli diplomat, idarî ve teknik personelin hizmetinde çalışanlar ile karşılıklılık ilkesi çerçevesinde olmak ve görev süresiyle sınırlrkalmak üzere Türkiye'de bulunan büyükelçilikler, konsolos
luklar ve uluslararası kuruluşların temsilcilik
lerinde görevlendirilen diplomatların ve idarî ve teknik personelin eş ve çocuklarına,
g) Bilimsel ve kültürel faaliyetler amacıy
la bir ayı aşan ve sportif faaliyetler amacıyla dört ayı aşan süre ile geçici olarak Türkiye'ye gelecek yabancılara,
h) Kanunla yetki verilen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme, ihale veya pazarlık usulleriyle mal ve hizmetlerin alımı, bir işin yaptırılması veya işletilmesi iş
lerinde çalıştırılacak yabancılara,
Bu Kanunda öngörülen sürelere tâbi ol
maksızın çalışma izni verilebilir.
Kanunî çalışma süresine dahil edilecek süreler ile ikamette kesinti sayılan süreler
MADDE 9. - Yıllık izinler, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık geçici iş göremezlik ödenekleri ile işsizlik sigortası ödeneği alınan süreler, kanunî çalışma süresine dahil edilir.
Mücbir sebepler dışında, aralıksız olarak altı aydan fazla yurt dışında kalanlar ile Tür-
(Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunun Kabul Ettiği Metin) c) Türkiye'de doğan veya kendi millî kanununa, vatansız ise Türk mevzuatına göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye'ye gelen ve Türkiye'de meslek okulu, yüksek okul veya üniversiteden mezun olan yabancılara,
d) 2510 sayılı İskân Kanununa göre muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancılara,
e) Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocuklarına,
f) Yabancı devletlerin Türkiye'deki büyükelçilikleri ile konsolosluklarında ve ulus
lararası kuruluşların temsilciliklerinde görevli diplomat, idarî ve teknik personelin hizmetinde çalışanlar ile karşılıklılık ilkesi çerçevesinde olmak ve görev süresiyle sınırlı kalmak üzere Türkiye'de bulunan büyükelçilikler, konsolos
luklar ve uluslararası kuruluşların temsilcilik
lerinde görevlendirilen diplomatların ve idarî ve teknik personelin eş ve çocuklarına,
g) Bilimsel ve kültürel faaliyetler amacıy
la bir ayı aşan sportif faaliyetler amacıyla dört ayı aşan süre ile geçici olarak Türkiye'ye gelecek yabancılara,
h) Kanunla yetki verilen Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme ve ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı, bir işin yaptırılması veya bir tesisin işletilmesi işlerin
de çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancılara,
Bu Kanunda öngörülen sürelere tâbi ol
maksızın çalışma izni verilebilir.
Kanunî çalışma süresine dahil edilecek süreler ile ikamette kesinti sayılan süreler
MADDE 9. - Yıllık izinler, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık geçici iş göremezlik ödenekleri ile işsizlik sigortası ödeneği alınan süreler, kanunî çalışma süresine dahil edilir.
Yabancının toplam, altı ayı geçmemek şar
tıyla Türkiye dışında bulunması çalışma
- 1 9 -
(Hükümetin Teklif Ettiği Metin)
kiye'de bulunmasına rağmen ikamet tez
keresini altı aydan fazla süreyle temdit ettir
meyerek ihmalde bulunan yabancının ikameti çalışma izinleri açısından kesinti sayılır.
Çalışma izni muafiyet teyit belgesi MADDE 10. - Çalışma izninden muaf tutulan yabancılara, istekleri halinde Bakanlık
ça çalışma izni muafiyet teyit belgesi verilir.
Çalışma izninin sınırlandırılması MADDE 11. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla ve karşılıklılık il
kesi çerçevesinde çalışma izinleri, iş piyasasın
daki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik kon
jonktür koşullarının gerekli kıldığı hallerde, 'belirli bir süre için, belirli bir meslek, işkolu, tarım, sanayi veya hizmet sektörü ya da mülkî veya coğrafi alanla sınırlandırılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İzinlerin Verilmesi, Uzatılması, Reddi, İptali ve Yargı Yoluna Başvurma
izinlerin verilmesi veya uzatılması, harç alınması
MADDE 12. - Türkiye'ye çalışmak amacıyla gelen yabancılar, çalışma izni baş
vurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar. Temsil
cilikler nezdinde Bakanlığın yurt dışı birimleri varsa, ilk başvurular doğrudan bu birimlere yapılır ve bu başvurular Bakanlığa iletilir.
Bakanlık, ilgili görülen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini alarak 5 inci maddeye göre başvuruları değerlendirir, durumu uygun görülen yabancılara ön çalışma
(Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunun Kabul Ettiği Metin) süresini kesmez. Ancak Türkiye dışında geçirilen zaman çalışma süresinden sayılmaz.
Türkiye'de bulunmasına rağmen ikamet tez
keresini altı aydan fazla süreyle temdit ettir
meyerek ihmalde bulunan yabancının ikameti çalışma izinleri açısından kesinti sayılır.
Çalışma izni muafiyet teyit belgesi MADDE 10. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla, çalışma izninden muaf tutulan yabancılara, istekleri halinde Bakanlıkça çalışma izni muafiyet teyit belgesi verilir.
Çalışma izninin sınırlandırılması MADDE 11. - Türkiye'nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla ve karşılıklılık il
kesi çerçevesinde çalışma izinleri, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür koşullarının gerekli kıl
dığı hallerde, belirli bir süre için, tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, iş
kolu veya mülkî ve coğrafi alan itibariyle sınır
landırılabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM . İzinlerin Verilmesi, Uzatılması, Reddi, İptali
ve Yargı Yoluna Başvurma İzinlerin verilmesi veya uzatılması
MADDE 12. - Türkiye dışında ikamet eden yabancılar, çalışma izni başvurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yaparlar. Temsilcilikler bu başvuruları doğrudan Bakanlığa iletirler.
Bakanlık ilgili mercilerin görüşlerini alarak 5 inci maddeye göre başvuruları değerlendirir;
durumu uygun görülen yabancılara çalışma iz
ni verir. Bu izin ancak gerekli çalışma vizesi ile ikamet izninin alınması halinde geçerlidir.
Çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç dok-
(Hükümetin Teklif Ettiği Metin)
izni verir. Ön çalışma izni belgesini alan yaban
cıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç üç ay içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde İçişleri Bakan
lığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları ve ikamet tezkeresi alındıktan sonra da en geç on beş gün içinde Bakanlığa çalışma izni talebinde bulunmaları zorunludur.
Çalışma izinleri, ikamet tezkeresi sahibi yabancılar veya bunların işverenlerinin yazılı talebi üzerine, bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre verilir veya uzatılır. Verilen izinler ve muafiyet teyit belgeleri için karşılıklılık ilkesi ve 492 sayılı Harçlar Kanununa göre harç alınır.
İlgili bakanlıklar ile kuruluşların görüş
lerinin alınması
MADDE 13. - Yabancılara, ilgili mevzuat gereğince Türk vatandaşlarına hasredilmiş bulunan işler dıştnda ve bu Kanunla getirilen koşullara bağlı olarak çalışabilecekleri meslek, sanat veya işlerle ilgili çalışma izinleri, ilgili bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça verilir.
İzin talebinin reddi
MADDE 14. - Ön çalışma izni, çalışma iz
ni veya çalışma izninin uzatılması talebi;
a) İş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler ve istihdama ilişkin sek- törel ve ekonomik konjonktür değişikliklerinin genel çalışma izni verilmesine elverişli ol
maması,
b) Yabancının geçerli bir ikamet tez
keresinin bulunmaması,
c) Çalışma izninin kanunî olmayan yollar
dan alınmış veya iş ilişkisinin kanunî olmayan yollardan kurulmuş olması,
d) Yabancının çalışma ve sosyal güvenlik mevzuatına uygun olmayan şekilde çalıştığının anlaşılması,
(Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunun Kabul Ettiği Metin) san gün içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç otuz gün içinde İçişleri Bakan
lığına ikamet tezkeresi almak için başvur
maları zorunludur.
Türkiye'de geçerli ikamet izni olan yabancılar veya bunların işverenleri baş
vurularını doğrudan Bakanlığa yapabilirler.
Çalışma izinleri, ikamet sahibi yabancılar veya bunların işverenlerinin Bakanlığa yazılı talebi üzerine, bu Kanun ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmelik hükümlerine göre verilir ve uzatılır.
Başvurular Bakanlık tarafından en geç doksan gün içinde cevaplandırılır.
İlgili mercilerden görüş alınması
MADDE 13. - Yabancılara, bu Kanunla getirilen koşullara bağlı olarak çalışabilecekleri meslek, sanat veya işlerle ilgili çalışma izinleri, ilgili mercilerin meslekî yeterlilik dahil görüş
leri alınmak suretiyle Bakanlıkça verilir.
Diğer kanunlarda yer alan, yabancıların çalışamayacağı iş ve mesleklere dair hükümler saklıdır.
İzin isteminin reddi
MADDE 14. - Çalışma izni veya çalışma izninin uzatılması istemi
a) İş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler ve istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklik
lerinin çalışma izni verilmesine elverişli ol
maması,
b) Başvurulan iş için ülke içinde, 4 haf
talık süre içerisinde o işi yapacak aynı niteliğe sahip kişinin bulunması,
c) Yabancının geçerli bir ikamet tez
keresinin bulunmaması,
d) Bir işyeri, işletme veya meslek için izin talebi reddedilen yabancının aynı işyeri, işlet-
