Damping SoruĢturması Ġnceleme Raporu

(1)

T.C.

EKONOMĠ BAKANLIĞI

Damping SoruĢturması Ġnceleme Raporu

(Gizli Olmayan Özet)

“ABD MenĢeli Pamuk”

DMS.237.00.2014

(2)

ABD Menşeli Pamuk: Damping Soruşturması İnceleme Raporu Gizli Olmayan Özet

2

ĠÇĠNDEKĠLER

1. ĠNCELEME KONUSU YERLĠ VE ĠTHAL ÜRÜN ... 3

1.1. Ürünün tanımı, özellikleri ve kullanım alanları ... 3

1.2. Ürünün gümrük tarife pozisyonu ve tarife cetvelindeki tanımı ... 4

1.3. Maddenin ithalinde uygulanan gümrük vergisi ve diğer yükümlülükler ... 4

2. YERLĠ ÜRETĠM DALI ... 4

3. ĠNCELEME KONUSU ÜLKE, ĠHRACATÇI VE ĠTHALATÇILAR ... 5

3.1. Ürünün menşe ülkesi ... 5

3.2. Ürünün menşe ülkedeki bilinen üreticileri/ihracatçıları ... 5

3.3. Şikayet konusu maddenin ithalatçıları ... 5

3.4. Diğer tedarikçi ülkelerin incelemeye dahil edilmeme nedeni ... 5

4. DAMPĠNGĠN VARLIĞINA ĠLĠġKĠN TESPĠTLER ... 5

4.1 Normal Değer ... 5

4.2 İhraç Fiyatı ... 6

4.3 Fiyat karşılaştırması ve damping marjı ... 6

5. ZARAR VE ĠLLĠYET BAĞI ĠDDĠASI ... 7

5.1. Genel ithalatın gelişimi ve fiyatları (Kaynak:TÜİK) ... 7

5.2. İnceleme konusu ithalatın gelişimi ve fiyatları (Kaynak:TÜİK) ... 7

5.3. Üçüncü ülkelerden gerçekleştirilen ithalat ... 7

5.4. Türkiye toplam benzer mal tüketimi ve pazar payları ... 8

5.6. Yerli üreticinin ekonomik göstergeleri ... 9

5.7. Yerli üretime ilişkin ekonomik göstergelerinin değerlendirilmesi ... 13

6. DEĞERLENDĠRME ve SONUÇ ... 13

(3)

3

1. ĠNCELEME KONUSU YERLĠ VE ĠTHAL ÜRÜN

1.1. Ürünün tanımı, özellikleri ve kullanım alanları

(1) Pamuk bitkisi çok geniş bir kullanım alanı olan, birbirinden farklı endüstriler için stratejik girdi özelliğini haiz bir tarım ürünüdür. Pamuk bitkisinin kozasının içinde bulunan çekirdekler pamuk lifleriyle kaplıdır. Bu liflerin esas unsuru selüloz olup üzerleri mumlu bir madde ile kaplıdır. Bunların dış yüzeyleri düzgün ve doğal; renkleri beyaz, sarımtırak veya hatta kahverengimsi veya kırmızımsıdır. Kozalar olgunlaşıp az veya çok genişçe açıldığında hasat edilirler; kozalar toplanmaz, fakat normalde pamuk lifleri bitki üzerindeyken, daha sonra yapılan çırçırlamaya müteakip uzaklaştırılması gereken pamuk çekirdeklerini beraberlerinde getirecek şekilde kozalardan çekilirler.

(2) Pamuk, hasat edilen ürünü işleyen çırçır sanayii, lifi ile tekstil sanayii, çekirdeği ile yağ ve yem sanayii ve linteri ile de kağıt sanayii için stratejik önem taşıyan bir ürün konumundadır. Pamuk çekirdeğinden elde edilen yağ, petrole alternatif olarak biodizel üretiminde de hammadde olarak kullanılmaktadır.

(3) Pamuk bitkisi esas olarak tekstil sanayiinin temel hammaddelerinden olan pamuk lifi elde etmek için üretilmektedir. Bununla beraber, yukarıda da izah edildiği üzere, tarladan toplanan ham ürün, içerisinde çekirdekleri ve çekirdeklerin dışını kaplayan lifi bulunduran koza halindedir. Pamuğun bu hali “kütlü pamuk” olarak tanımlanmaktadır. Kütlü pamuğun tekstilde kullanılabilir hale gelmeden önce çekirdeklerinden ve toprak, bitki sapı gibi diğer dışsal atıklardan arındırılması gerekmektedir. Bu amaçla kütlü pamuk çırçırlama işlemine tabi tutulmaktadır. Çırçır tesislerinde çekirdeklerin etrafındaki lifler ayıklanırken, bu işlemin sonucunda çiğit olarak da bilinen pamuk tohumu ve çırçır atığı ortaya çıkmaktadır. Pamuk çekirdeklerinin etrafındaki nispeten kısa lifler ise linter olarak bilinen ve kağıt endüstrisinden savunma sanayiine kadar kullanım alanı olan ürünün üretilmesinde kullanılmaktadır. Hasattan itibaren pamuğun kullanım alanları Tablo-1’de şematik olarak gösterilmiştir.

Kaynak: İzmir Ticaret Borsası

(4)

4

Sahip olduğu lifin fiziki özelliklerine göre pamuklar dört kategoride sınıflandırılmaktadır.

i. Kısa lifli pamuklar: Lif uzunluğu 19 ila 24,6 mm arasında değişen bu pamuklar Asya tipi veya eski dünya pamukları olarak da bilinmektedir. Kısa boylu ve sert liflere sahip olduklarından ve yaylanma (eski haline gelme) özellikleri fazla olduğundan daha çok yatak, yorgan ve şilte gibi ürünlerin dolgu malzemesi olarak kullanılmaktadır.

ii. Orta lifli pamuklar: Lif uzunluğu 24,6 ila 28,5 mm arasında değişen bu pamuklar dünya pamuk üretiminin büyük kısmını oluşturmaktadır. Upland tipi Amerikan pamuğu da bu kategori altında yer almaktadır.

iii. Uzun lifli pamuklar: Lif uzunluğu 28,5 ila 34,9 mm arasında değişen pamuklardır.

Türkiye’de üretimi yapılan tescilli pamuk çeşitlerinin %98’ini orta uzun lifli Gossypium Hirsutum türü upland tipi çeşitler, %2’sini ise yerli olarak tanımlanan kapalı koza tipindeki çeşitler teşkil etmektedir.

iv. Çok uzun lifli pamuklar: Lif uzunlukları 34,9 mm’den fazla olan bu pamuklar dünyada çok sınırlı olarak üretilebilmektedir. Mısır pamuğu olarak bilinen pamuklar bu kategoridedir.

1.2. Ürünün gümrük tarife pozisyonu ve tarife cetvelindeki tanımı

(1) İncelemeye konu olan ürün 5201 gümrük tarife pozisyonu (GTP) altında sınıflandırılan karde edilmemiş veya penyelenmemiş pamuktur. Tarife cetveli izahnamesine göre bu GTP karde edilmemiş ve penyelenmemiş, olgunlaşmış (kütlü pamuk) pamuk liflerini içine almakta veya sadece çekirdekleri çıkarılmış (ve fakat koza döküntüleri, yaprak kırıntıları ve topraklı maddeler gibi yabancı unsurlardan henüz temizlenmemiş) pamuk liflerini kapsamaktadır. Ayrıca, temizlenmiş, ağartılmış (kasarlanmış), boyanmış veya hidrofil hale getirilmiş pamuk liflerini de (linter pamuğu ve döküntüleri hariç) içermektedir. İzahnamede belirtildiği üzere, uluslararası ticarete konu olan ham pamuğun hemen hemen tamamı çırçırlanmış (çekirdeksiz) pamuk olup genellikle kuvvetli bir şekilde prese edilmiş balyalar halindedir. Açma ve kabartma makinelerinde temizlenmiş pamuklar ise gevşek yapılı geniş ve devamlı tabakalar halinde olmaktadır.

1.3. Maddenin ithalinde uygulanan gümrük vergisi ve diğer yükümlülükler

(1) İnceleme konusu maddenin ithalatında tüm ülkeler için gümrük vergisi muafiyeti uygulanmaktadır.

2. YERLĠ ÜRETĠM DALI

(1) Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine göre 2013 yılında pamuk üretiminde kayıtlı üretici sayısı ***’tir. Buna karşılık bu rakam yıllara göre değişiklik arz edebilmektedir. Nitekim 2011 yılında kayıtlı üretici sayısı *** iken 2012 yılında *** olarak gerçekleşmiştir. Pamuk üretiminde faaliyet gösteren üretici sayısı, üreticilerin mevsimsel ürün tercihlerine, pamuğun ve diğer tarım ürünlerinin geçmiş yıl fiyat düzeylerine, gelecek yıla ilişkin fiyat ve talep beklentilerine ve tarımsal girdi maliyetlerine göre değişiklik göstermektedir. Konvansiyonel olarak pamuk tarımı ile iştigal eden üreticiler yanında tohum üreticisi firmalar için sözleşmeli olarak üretim yapan üreticiler de bulunmaktadır.

(5)

5

(2) Pamuk üretiminde çok sayıda üreticiden müteşekkil bir yerli üretim dalı söz konusudur. Bu itibarla, yapılan incelemede doğrudan üreticilerden bilgi temin edilememiş, bunun yerine pamuk üretimine ilişkin olarak Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (TEPGE), Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü ve Uluslararası Pamuk Danışma Komitesi raporlarından (International Cotton Advisory Committee: ICAC) derlenen veriler kullanılmıştır.

3. ĠNCELEME KONUSU ÜLKE, ĠHRACATÇI VE ĠTHALATÇILAR 3.1. Ürünün menĢe ülkesi

Amerika Birleşik Devletleri (ABD)

3.2. Ürünün menĢe ülkedeki bilinen üreticileri/ihracatçıları¹

Gizli

3.3. ġikayet konusu maddenin ithalatçıları²

Gizli

3.4. Diğer tedarikçi ülkelerin incelemeye dahil edilmeme nedeni

(1) TÜİK’ten temin edilen ithalat istatistikleri incelendiğinde ABD dışında Türkmenistan, Yunanistan, Brezilya ve Suriye gibi ülkelerin de ithalat içinde pay sahibi olduğu görülmektedir. Bu ülkelerden Yunanistan ve Brezilya menşeli ithalatın birim fiyatları ABD menşeli ithalatın birim fiyatlarının üzerindedir. Suriye ve Türkmenistan menşeli pamuğun birim fiyatı ABD menşeli pamuğun birim fiyatından düşük olmakla birlikte kalite özellikleri bakımından karşılaştırılabilir nitelikte bulunmamıştır. Bu nedenle inceleme sadece ABD menşeli pamuk için yapılmıştır.

4. DAMPĠNGĠN VARLIĞINA ĠLĠġKĠN TESPĠTLER 4.1 Normal Değer

(1) Normal değer belirlemesinde kullanılmak üzere pamuğun ABD iç pazarında gerçekleşen 2013 yılı spot satış fiyatı verileri araştırılmıştır. Fiyat verileri, Amerika Ulusal Pamuk Konseyi’nin orta elyaflı (upland) pamuk için derlemiş olduğu ve aylık spot fiyatların yer aldığı veri tabanından elde edilmiştir.³ Cent/Lbs. cinsinden bulunan fiyatlar ABD Doları/Kg cinsine çevrilmiştir.⁴ Aylık spot fiyatların 12 aylık ortalaması 1,75 ABD Doları/Kg olarak

1 İthalatçılardan tedarik edilen firma isimleri.

2 2014 Yılının yedi aylık döneminde ABD menşeli ithalattan %1 ve üzerinde pay alan firmalar.

3 Fiyat verileri ABD Tarım Bakanlığı tarafından ABD’nin 7 farklı bölgesinin günlük nakit pamuk satışları esas alınarak elde edilmektedir. Amerika Ulusal Pamuk Konseyi ise fiyatları istatistiki olarak yayınlamaktadır. Ayrıntılı bilgi için bkz.:

http://www.cotton.org/econ/prices/monthly.cfm

4 1 Cent/Lbs = 0,022046 ABD Doları/Kg çevirim oranı esas alınmıştır.

(6)

6

bulunmuştur. Ancak bulunan bu fiyatın ABD’li pamuk çiftçilerine verilen fiyat destekleri nedeniyle iç piyasa fiyatlarının gerçek durumunu yansıtmadığı değerlendirilmiştir.

(2) Dünya Ticaret Örgütü Anti-damping Anlaşması’nın 2 nci maddesi ile İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinde ifade edildiği üzere, ihracatçı ülke iç piyasasında benzer malın normal ticari işlemler içinde satışının bulunmadığı tespit edildiğinde, benzer malın uygun bir üçüncü ülkeye ihracatında temsil niteliği taşıyan karşılaştırılabilir fiyatı, normal değer olarak kabul edilebilmektedir. Buradan hareketle, ABD’nin üçüncü ülkelere olan ihraç fiyatları incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucu, 2013 yılı içinde ABD’nin en fazla pamuk ihracatı yaptığı ülkelerin sırasıyla Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), Türkiye ve Meksika olduğu görülmüştür.⁵ Meksika’ya gerçekleştirilen ihracatın fiyatları hem Meksika’nın görece ABD’ye yakın mesafede oluşu hem de ihracat miktarının Türkiye’ye gerçekleştirilen ihracat miktarından daha düşük olması sebebiyle karşılaştırılabilir bulunmamıştır. Dolayısıyla, hem ABD’ye mesafe açısından Türkiye’ye yakın olan hem de ihracat miktarının büyüklüğü açısından Türkiye ile daha karşılaştırılabilir olan, ABD’nin ÇHC’ye yönelik liman çıkışı⁶ ihraç fiyatları normal değer olarak kabul edilmiştir. Bahse konu normal değer, 2,03 ABD Doları/Kg olarak tespit edilmiştir. (Tablo – 2A)

(3) Normal değer tespitinde alternatif bir yöntem olarak İzmir Ticaret Borsasından temin edilen ABD Memphis pamuğunun aylık borsa fiyat verileri de kullanılmış, bu veriler kullanılarak yıllık ortalama fiyat hesaplanmıştır. Bu şekilde yapılan hesaplamaya göre ise normal değer 2,05 ABD Doları/Kg olarak belirlenmiştir. (Tablo – 2B)

4.2 Ġhraç Fiyatı

(1) İhraç fiyatı, 2013 yılı TÜİK verileri kullanılarak hesaplanmıştır. Buna göre, 5201 GTP altında sınıflandırılan pamuğun ABD menşeli olanlarının ağırlıklı ortalama CIF birim ithalat fiyatı, navlun ve sigorta düşülerek FOB hale getirilmiştir. Navlun ve sigorta hesaplamasında beyanname bazlı istatistikler incelenmiş ancak kayda değer bir navlun veya sigorta tutarına rastlanmamıştır. Daha sonra yapılan araştırma sonucu, 40 FT’lik bir konteynırın 19,5 ton pamuk aldığı ve ABD’den Türkiye’ye gönderilen aynı ebatlarda bir konteynırın 3.000 ABD Doları civarında bir navlun bedeline tabi tutulduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla, CIF ihracat fiyatından 0,15 ABD Doları/Kg navlun bedeli ile %2 oranında sigorta bedeli düşülerek FOB ihraç fiyatı elde edilmiştir. Söz konusu CIF birim ithalat fiyatı 1,96 ABD Doları/Kg iken FOB ihraç fiyatı ise 1,77 ABD Doları/Kg olarak bulunmuştur.

4.3 Fiyat karĢılaĢtırması ve damping marjı

(1) Damping marjı hesabında, yukarıda açıklanan şekilde tespit edilen normal değerler ABD’nin Türkiye’ye FOB ihraç fiyatı ile karşılaştırılmıştır. Böylece ihraç fiyatı ile normal değerin aynı aşamada karşılaştırıldığı kabul edilmiştir. Buna göre, ABD’nin ÇHC’ye yaptığı ihracatın birim fiyatının normal değer olarak kabul edilmesi halinde, damping miktarı mutlak olarak 0,26 ABD Doları/Kg, nispi olarak ise CIF bedelin %13’ü düzeyinde tespit edilmiştir.

(Tablo-3A)

5 ABD ihraç fiyatı verileri, ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’nun ilgili veri tabanından elde edilmiştir. Ayrıntılı bilgi için bkz.: http://dataweb.usitc.gov/

6 Liman çıkışı fiyatlar ABD Uluslararası Ticaret Komisyonu’nun veritabanında FAS (Free Alongside Shipping) bazında verilmektedir.

(7)

7

(2) Normal değerin ABD Memphis pamuğunun borsa fiyatının 2013 yılı ortalaması olarak kabul edilmesi halinde, damping miktarı mutlak olarak 0,28 ABD Doları/Kg, nispi olarak ise CIF bedelin %14’ü düzeyinde tespit edilmiştir. (Tablo-3B)

5. ZARAR VE ĠLLĠYET BAĞI ĠDDĠASI

5.1. Genel ithalatın geliĢimi ve fiyatları (Kaynak:TÜĠK)

(1) İncelemeye konu olan ürünün genel ithalatı incelendiğinde 2011 yılında 603.950 ton olan ithalat miktarının 2012 yılında 613.661 tona yükseldiği, 2013 yılında ise 869.174 tona ulaştığı görülmektedir. 2013 yılında inceleme konusu ürünün genel ithalatının 2011 yılına göre

%44 oranında, 2012 yılına göre ise %42 oranında arttığı görülmektedir. 2014 yılının ilk yedi aylık dönemindeki ithalat miktarı ise 602.768 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu miktar, toplam ithalatta 2013 yılının aynı dönemine göre %10, 2011 yılının aynı dönemine göre ise

%36 oranında bir artışa işaret etmektedir. (Tablo – 4)

(2) Genel ithalatın birim fiyatları 2011 yılında 3.063 ABD Doları/ton iken 2012 yılında 2.078 ABD Doları/tona gerilemiş, 2013 yılında ise 1.934 ABD Doları/ton olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılının ilk yedi aylık dönemindeki ortalama birim ithalat fiyatı 2.000 ABD Doları/tondur. İnceleme konusu ürünün fiyat düzeyi, toplam dünya üretim miktarı, talep koşulları ve büyük tüketici konumunda olan ülkelerdeki stok seviyesinden etkilenmekte, mevsimsel olarak büyük farklılık gösterebilmektedir.

5.2. Ġnceleme konusu ithalatın geliĢimi ve fiyatları (Kaynak:TÜĠK)

(1) ABD menşeli pamuğun 2011 yılındaki ithalat miktarı 419.449 ton iken, 2012 yılında 295.956 tona gerilemiş, 2013 yılında ise tekrar artarak 444.266 ton olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında inceleme konusu ürünün ABD’den gerçekleştirilen ithalatının 2011 yılına göre %29 oranında gerilediği, 2013 yılında ise 2012 yılına göre %50 oranında arttığı görülmektedir. 2014 yılının ilk yedi aylık döneminde ABD menşeli ithalatın miktarı ise 356.731 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. ABD menşeli ithalatın genel ithalat içindeki payı incelendiğinde ise 2011 yılında %69 olan pay oranının 2012 yılında %48’e gerilediği, 2013 yılında ise %51 olarak gerçekleştiği görülmektedir. 2014 yılının ilk yedi aylık döneminde ABD menşeli ithalatın genel ithalattan aldığı pay ise %59’dur.

(2) ABD menşeli ithalatın birim fiyatları 2011 yılında 3.100 ABD Doları/ton iken 2012 yılında 2.209 ABD Doları/tona gerilemiş, 2013 yılında ise 1.957 ABD Doları/ton olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılının ilk yedi aylık dönemindeki ortalama birim ithalat fiyatı 2.059 ABD Doları/tondur. ABD menşeli ithalatın ortalama birim fiyatları genel ithalatın fiyatlarında görülen seyirle paralel bir seyir izlemiştir. Bununla beraber, farklı ülkelerden tedarik edilen pamukların birbirinden farklı kalite düzeylerinde olduğu, ürünün bu itibarla homojenlik arz etmediği ve bu nedenle farklı ülkeler arasında ortalama birim ithal fiyatlarında farklılıklar görülebildiği anlaşılmaktadır. (Tablo – 4)

5.3. Üçüncü ülkelerden gerçekleĢtirilen ithalat

(1) Üçüncü ülkelerden gerçekleştirilen ithalata bakıldığında 2011 yılında 184.501 ton olan ithalat miktarının 2012 ve 2013 yıllarında sırasıyla 317.705 ve 424.908 ton olarak gerçekleştiği, 2014 yılının yedi aylık verilerine göre ise 246.037 ton seviyesinde olduğu görülmektedir. Üçüncü ülkeler menşeli ithalatın genel ithalat içerisindeki payı ise 2011 yılında

%31, 2012 yılında %52, 2013 yılında %49 ve 2014 yılının ilk yedi ayında %41 düzeyindedir.

(8)

8

(2) Üçüncü ülkelerden gerçekleştirilen ithalatın ortalama birim fiyatlarına bakıldığında da 2011 yılında 2.979 ABD Doları/ton olan ortalama birim fiyatın 2012 yılında 1.955 ABD Doları/tona gerilediği, 2013 yılında ise 1.911 ABD Doları/ton olarak gerçekleştiği görülmektedir. 2014 yılının ilk yedi aylık dönemindeki ortalama birim fiyatlar ise 1.915 ABD Doları/ton olarak kaydedilmiştir. (Tablo – 4)

5.4. Türkiye toplam benzer mal tüketimi ve pazar payları

(1) Türkiye toplam benzer mal tüketiminin hesaplanmasında pamuk lifine ilişkin TÜİK tarafından sağlanan üretim verilerine dönem başı stok miktarı eklenmiş, bulunan miktardan inceleme konusu GTP altında gerçekleştirilen ihracat miktarı ile dönem sonu stok miktarları çıkarılmış ve hesaplanan bu rakam yerli üreticilerin net yurt içi satış miktarı olarak kabul edilmiştir. Bu şekilde hesaplanan yurt içi satış miktarına toplam ithalat miktarının eklenmesi suretiyle toplam Türkiye pazarının büyüklüğü tespit edilmiştir. Yerli üretimden yurt içi satışların ve inceleme konusu ülkeden gerçekleştirilen ithalatın toplam tüketime oranlanmasıyla pazar payları hesaplanmıştır.

(2) Buna göre, yurt içi tüketim miktarı 2011 yılında *** ton iken 2012 yılında *** tona yükselmiş, 2013 yılında ise *** ton olarak gerçekleşmiştir. Pamuk tüketimi, pamuk fiyatlarının değişimine, talep ve üretim koşullarına, pamuk muadili liflerin dünya fiyatlarına ve tekstil ve konfeksiyondaki dönemsel tercihlere göre değiştiğinden her zaman ekonomideki büyümeye paralel bir seyir izlememektedir.

(3) ABD’nin toplam tüketim içerisindeki payı incelendiğinde 2011 yılında %**

seviyesinde olan pazar payının 2012 yılında %**’a gerilediği, 2013 yılında ise bir önceki yıla göre artarak %** seviyesine yükseldiği görülmektedir. Yerli olmayan tedarik kaynakları arasında en büyük pazar payına sahip ülke ABD’dir.

(4) Diğer ülkeler menşeli ithalatın tamamının toplam Türkiye pazarından aldığı pay ise 2011 yılında %** iken 2012 yılında %**’ye yükselmiş, 2013 yılında ise %**’ye ulaşmıştır.

(5) Yerli üretimin toplam Türkiye pazarından aldığı pay 2011 yılında %** iken 2012 yılında %**’e yükselmiş, 2013 yılında ise %**’e gerilemiştir. 2012-2013 yılları arasında yerli üretimdeki pazar payı kaybının temel kaynağı ABD menşeli ithalat olmuştur. Yerli üreticilerin pazar payı kaybının %**’i ABD menşeli ithalattan, %**’si ise düğer ülkeler menşeli ithalattan kaynaklanmıştır. (Tablo – 5)

5.5. Önlem konusu ithalatın iç piyasa fiyatları üzerindeki etkisi

5.5.1. Fiyat kırılması

(1) İnceleme konusu ülkeden gerçekleştirilen ithalatın yerli üreticilerin fiyatlarını kırıp kırmadığı incelenmiştir. ABD menşeli pamuğun ülkemizdeki muadilinin Ege pamuğu olması nedeniyle⁷ fiyat karşılaştırması yapılırken yerli üreticinin iç piyasa satış fiyatı olarak İzmir Ticaret Borsası’ndan temin edilen Ege Standart 1 tipi pamuğun fiyatı, ihraç fiyatı olarak ise TÜİK’ten temin edilen birim ithal fiyatı kullanılmıştır. Buna göre, ABD menşeli ithalatın 2011 yılında CIF bedelin %1’i oranında fiyat kırılmasına neden olduğu, 2012 yılında fiyat

7 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, 2013 Yılı Pamuk Raporu, s.17.

(9)

9

kırılmasının görülmediği, 2013 yılında ise fiyat kırılmasının CIF bedelin %5’ine yükseldiği tespit edilmiştir. (Tablo – 6)

5.5.2. Fiyat baskısı

(1) Fiyat baskısı yerli üretim dalının fiyatlarının dampingli ithalat sebebiyle baskı altında bulunması ve yerli üreticinin fiyatlarını makul kâr elde edecek şekilde belirleyememesi durumunda hesaplanmaktadır. Bu kapsamda, incelemeye konu ürünün Türkiye pazarına giriş fiyatı ile yerli üreticinin maliyetlerine makul bir kâr oranı ekleyerek bulunan olması gereken fiyat karşılaştırılmıştır. Buna göre ABD menşeli ithalatın yerli üreticinin fiyatları üzerinde 2011 yılında fiyat baskısı yaratmadığı; buna karşılık 2012 ve 2013 yıllarında CIF bedelin %11’i oranında fiyat baskısına neden olduğu tespit edilmiştir. (Tablo – 6)

5.5.3. Fiyat Yıpranması

(1) Fiyat yıpranması yerli üreticilerin birim fiyatlarında dampingli ithalat nedeniyle yaşanan reel gerilemedir. Yerli üreticilerin yurt içi birim satış fiyatlarında gerileme olup olmadığı enflasyondan arındırılarak incelendiğinde 2011 yılında 100 birim olan fiyatların 2012 yılında 67 birime gerilediği, 2013 yılında ise 60 birim olarak gerçekleştiği görülmüştür. Buna karşılık, söz konusu gerileme sadece yerli üreticinin enflasyon oranında ürün fiyatını güncelleyememesinden değil küresel olarak pamuk fiyatlarının 2011 yılından itibaren gerilemesinden de kaynaklanmaktadır. (Tablo – 8)

5.5.4. Fiyat Bastırması

(1) Fiyat bastırması ise yerli üreticinin dampingli ithalat sebebiyle maliyet artışlarını fiyatına yansıtamaması veya düşen maliyetlerden daha fazla oranda fiyatlarını düşürmesi sebebiyle kâr oranının azalması veya birim maliyet - birim satış fiyatı oranının yükselmesidir.

Yerli üreticilerin inceleme konusu üründeki kâr (zarar) oranı 2011 yılında %27 iken 2012’de (-) %20, 2013 yılında ise (-)%19 seviyesinde seyretmiştir. Yerli üreticinin birim ticari maliyet - birim yurt içi satış fiyatı oranı ise, 2011 yılında %79 iken, 2012 ve 2013 yıllarında önemli ölçüde bozularak %124 olarak gerçekleşmiştir. Bu oranlar, satış fiyatının maliyeti karşılama oranının düşük olduğunu ve dampingli ithalat nedeniyle yerli üreticinin zararına satış yaptığını göstermektedir. (Tablo – 7)

5.6. Yerli üreticilerin ekonomik göstergeleri

(1) Yapılan inceleme kapsamında yerli üreticilerin ekonomik göstergelerine ilişkin veriler TÜİK’ten, ICAC raporlarından, TEPGE tarafından hazırlanan sektör raporlarından ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü’nün 2013 Yılı Pamuk Raporundan derlenmiştir. İncelemede kütlü pamuk üretimine ilişkin veriler yerine dış ticarete konu olan pamuk lifi verileri kullanılmıştır. Parasal göstergelerin incelenen dönem içerisindeki gelişimlerini reel olarak yansıtabilmek için bu veriler TÜİK Üretici Fiyatları Endeksi kullanılarak enflasyondan arındırılmış ve 2011 yılı verileri 100 birim olacak şekilde endekslenmiştir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.1. Üretim, kapasite ve kapasite kullanım oranı (KKO)

(1) İncelemeye konu pamuk lifinde 2011 yılında *** ton olan üretim miktarı 2012 yılında *** tona gerilemiş, 2013 yılında ise *** ton olarak gerçekleşmiştir. Bu rakamlara göre 2011-2013 yılları arasında pamuk lifi üretimi %8 oranında gerilemiştir.

(10)

10

(2) Üretim kapasitesinin hesaplanmasında pamuk tarımına elverişli arazi büyüklüğü tespit edilerek ortalama verimlilik değerleri kullanılarak üretim kapasitesi belirlenmiştir. Pamuk tarımına elverişli alan tespiti için ise TÜİK’ten temin edilen Türkiye’de son on yılda pamuk tarımına tahsis edilen arazi istatistikleri incelenmiş, en yüksek arazi tahsisinin 2004 yılında ***

hektar olarak gerçekleştiği tespit edilmiştir. Bu rakam Türkiye’de pamuk tarımına elverişli arazi stoğu olarak kabul edilmiştir. TÜİK’ten temin edilen hektar başına düşen üretim verimliliği verileri ile 2011-2013 yıllarında bu arazi stoğu üzerinde gerçekleştirilebilecek pamuk lifi üretimi hesaplanmıştır. Buna göre üretim kapasitesi 2011 ve 2012 yılları için ***

ton, 2013 yılı için ise *** ton olarak hesaplanmıştır. (Tablo – 12)

(3) Gerçekleşen fiili üretim miktarlarının yukarıda açıklanan şekilde hesaplanan toplam üretim kapasitesine oranlanması suretiyle de kapasite kullanım oranları tespit edilmiştir. Bun göre 2011 yılında %** olan KKO, 2012 yılında %**’ya gerilemiş, 2013 yılında ise %** olarak gerçekleşmiştir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.2. Yurtiçi satıĢlar ve ihracat

(1) İnceleme konusu üründe pamuk lifine ilişkin TÜİK tarafından sağlanan üretim verilerinden inceleme konusu GTP altında gerçekleştirilen ihracat miktarı ile dönem sonu stok miktarları çıkarılmış; hesaplanan bu rakam yerli üreticilerin net yurt içi satış miktarı olarak kabul edilmiştir. Buna göre 2011 yılında *** ton olan yurt içi satış miktarı, 2012 yılında stoktan yapılan satışların etkisiyle *** tona yükselmiş, 2013 yılında ise *** tona gerilemiştir.

Bu veriler 2011-2013 döneminde yurt içi satış miktarının yaklaşık olarak %11 oranında gerilediğine işaret etmektedir.

(2) Yurt içi satış hasılatının hesaplanmasında TÜİK’ten temin edilen pamuk lifinde çiftçinin eline geçen ortalama birim fiyat verileri hesaplanan toplam yurt içi satış miktarı ile çarpılmıştır. Buna göre 2011 yılında reel olarak 100 birim kabul edilen yurtiçi satış hâsılatı 2012 yılında 80 birime, 2013 yılında ise 54 birime gerilemiştir. Diğer bir ifadeyle toplam yurt içi satış hasılatı 2011-2013 yılları arasında reel olarak %46 oranında gerilemiştir. Elbette bu gerilemede pamuk lifinde toplam yurt içi satış miktarının düşmesi kadar pamuk fiyatlarının gerilemesinin de payı bulunmaktadır.

(3) TÜİK’ten temin edilen ihracat miktar verilerine bakıldığında ise 2011 yılında ***

ton olan ihracat miktarının 2012 yılında *** tona gerilediği, 2013 yılında ise *** ton olarak gerçekleştiği görülmektedir. Bu rakamlar ihracat miktarında 2011-2013 yıllarında %9 oranında bir gerileme yaşandığını göstermektedir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.3. Yurtiçi satıĢ fiyatları

(1) Yurt içi satış fiyatlarının tespitinde TÜİK’ten temin edilen pamuk lifinde çiftçinin eline geçen fiyat verisi kullanılmıştır. Buna göre 2011 yılında 100 birim kabul edilen birim fiyat endeksi, 2012 yılında 67 birime, 2013 yılında ise 60 birime gerilemiştir. Bununla beraber, ülkemizde de birbirinden farklı kalitelerde pamuk üretimi gerçekleştirildiği ve TÜİK’ten temin edilen birim fiyat verisinin ortalama fiyatları yansıttığı dikkate alınmalıdır. Ege Bölgesinde üretilen pamuk ABD Memphis pamuğu kalitesine yakın kabul edilmektedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde üretilen pamuk Liverpool A, Çukurova’da üretilen pamuk ise Liverpool B endeksi esas alınarak değerlendirilmektedir. İzmir Ticaret Borsası’nda oluşan fiyatlar incelendiğinde beyaz Standart 1 tipi Ege pamuğu ile Çukurova pamuğu arasında yaklaşık olarak %10 kadar bir fiyat farkı oluştuğu görülmektedir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

(11)

11 5.6.4. Pazar payı

(1) İnceleme konusu üründe toplam Türkiye pazarının büyüklüğü ve yerli üretimin pazar payının nasıl hesaplandığı yukarıda açıklanmıştır. Buna göre, yerli üretimin toplam Türkiye pazarından aldığı pay 2011 yılında %** iken 2012 yılında %**’e yükselmiş, 2013 yılında ise %**’e gerilemiştir. Bu hesaplamalar, yerli üretimin Türkiye pazarından aldığı payın 2011-2013 yılları arasındaki dönemde %** oranında gerilediğini göstermektedir. (Tablo – 5)

5.6.5. Stoklar

(1) İnceleme konusu üründe stok miktarlarının tespitinde ICAC ve TEPGE raporlarından derlenen veriler kullanılmıştır. Buna göre 2011 yılında *** ton olan dönem sonu stokların 2012 yılında *** ton, 2013 yılında ise *** ton olduğu tespit edilmiştir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.6. Ġstihdam

(1) Türkiye’de pamuk üretiminde kullanılan istihdama ilişkin resmi bir istatistik bulunmamaktadır. Buna karşılık Ulusal Pamuk Konseyi’nden edinilen “Pamuğun Türkiye İçin Sosyo-Ekonomik Önemi” başlıklı raporda Türkiye’de pamuk üretiminde 500 bin daimi, 1,5 milyon geçici istihdam yaratıldığı ifade edilmektedir.⁸ Buna karşılık, pamuk üretimindeki istihdam verisi olarak pamuk üretimindeki kayıtlı üretici sayısının kullanılması uygun görülmüştür.

(2) Buna göre 2011 yılında *** olan kayıtlı üretici sayısı 2012 yılında ***’ye, 2013 yılında ise *** kişiye gerilemiştir. Bu rakamlar, kayıtlı üretici sayısının 2011-2013 arasındaki dönemde %36 oranında gerilediğini göstermektedir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.7. Ücretler

(1) Ülkemizde pamuk üretiminde istihdam edilen tarım işçilerinin aylık ortalama ücretlerine ilişkin veriye ulaşılamamıştır. Buna karşılık, “Ege Bölgesinde 2011 Yılı Kütlü Pamuk Üretim Maliyetinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma” başlıklı çalışmada kütlü pamuk üretiminde toplam işçilik giderlerinin toplam üretim maliyeti içerisindeki payının %15,3 olduğu tespit edilmiş, %38 oranında verimlilik oranı ile pamuk lifindeki birim üretim maliyetleri kullanılarak 2011-2013 yılları için işgücü maliyeti hesaplanmıştır. Hesaplanan bu verinin pamuk üretiminde geçerli olan ücret olduğu varsayılmıştır.⁹

(2) Buna göre, 2011 yılında 100 birim olan aylık ücret endeksi, 2012 yılında 121 birime, 2013 yılında ise 135 birime yükselmiştir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.8. Verimlilik

(1) Pamuk üretimindeki verimlilik hesaplanırken hem hektar başına düşen üretim miktarı hem de kayıtlı üretici başına düşen üretim miktarı hesaplanmıştır. Hektar başına düşen üretim miktarı şeklinde bakıldığında 2011 yılında 100 birim olan verimlilik endeksinin 2012 yılında da aynı seviyede kaldığı, 2013 yılında ise 111 birime yükseldiği görülmektedir. Kayıtlı üretici başına düşen üretim miktarı şeklinde hesaplanan verimlilik endeksi ise 2011 yılında 100

8 http://www.upk.org.tr/pdf/Pamugun_Turkiye_Icin_SosyoEkonomik_Onemi.pdf

9 http://www.egeliihracatcilar.com/images/menu11-page/Pamuk_Maliyet_rapor_00000030.pdf

(12)

12

birim olarak kabul edildiğinde 2012 yılında 115 birime, 2013 yılında ise 144 birime yükselmiştir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.9. Maliyetler ve kârlılık

(1) Yerli üretimin maliyetlerine ilişkin çalışma TEPGE raporundaki veriler kullanılarak yapılmıştır. Söz konusu raporda kütlü pamuk üretimine ilişkin olarak verilen maliyet verileri ortalama %** seviyesindeki verimlilik oranı kullanılarak pamuk lifi üretim maliyetine dönüştürülmüştür. Buna göre 2011 yılında 100 birim olan birim üretim maliyeti 2012 yılında 105 birime yükselmiş, 2012 yılında ise 94 birime gerilemiştir.

(2) Yukarıda açıklandığı şekilde hesaplanan birim maliyet ve birim fiyat verileri kullanılarak yurt içi , yurt dışı ve toplam kârlılık verisi hesaplanmıştır. Buna göre 2011 yılında 100 birim olan birim yurt içi kârlılık endeksi 2012 yılında -76 birime gerilemiş, 2013 yılında ise -67 birim olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde yurt dışı birim kârlılık endeksi 2011 yılında 100, 2012 yılında 3, 2013 yılında ise 36 birim olarak gerçekleşmiştir. Toplam kârlılık endeksi 2011 yılında 100 birim olarak alındığında 2012 yılında -70 birime gerilemiş, 2013 yılında ise - 57 birim olarak gerçekleşmiştir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.10. Nakit AkıĢı

(1) Pamuk üretimi ve satışının yarattığı nakit akışının tespitinde hesaplanan ürün amortismanı ile ürün karlılığına ilişkin veriler kullanılmıştır. Ürün amortismanın tespitinde TEPGE’nin Pamuk Durum ve Tahmin: 2013/14 başlıklı raporunda yer alan tarla kirası verileri kullanılmıştır. Buna göre 2011-2013 yılları için geçerli olan dekar başına düşen ortalama tarla kirası değeri kullanılan arazi ile çarpılarak kullanılan tarım arazisinin alternatif maliyeti hesaplanmış bulunan bu değerin ürün amortismanı olduğu kabul edilmiştir. Bu değere toplam ürün kârı/zararı eklenerek ürün nakit akışı hesaplanmıştır. Buna göre 2011 yılında 100 birim olan ürün nakit akışı endeksi, 2012 yılında 26 birime gerilemiş, 2013 yılında ise 33 birim olarak gerçekleşmiştir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.11. Yatırımların geri dönüĢ oranı

(1) Yatırımların geri dönüş oranı toplam kârın özkaynaklara oranlanması suretiyle hesaplanmaktadır. Buna karşılık, söz konusu üründe faaliyet gösteren üreticilerin toplam özkaynaklarına ilişkin herhangi bir veri bulunmamaktadır. Buna karşılık, kullanılan arazinin alternatif maliyetini oluşturan dekar başına düşen tarla kirası ile üretimde kullanılan sermayenin alternatif maliyetini gösteren dekar başına düşen sermaye faizi verisi kullanılarak üretimde kullanılan toplam kaynakların alternatif maliyeti hesaplanmış, elde edilen bu rakamın toplam Özkaynakları oluşturduğu varsayılmıştır. (Tablo – 11)

(2) Buna göre, 2011 yılında 100 birim olan Kâr/Özkaynak oranı, 2012 yılında -69 birime gerilemiş, 2013 yılında ise -27 birim olarak gerçekleşmiştir.

(3) Pamuk üretiminde faaliyet gösteren üreticilere ait toplam aktif büyüklüğü verisine ulaşılamadığından bu aşamada yatırım hasılatı (Kâr/Aktif Toplamı oranı) ve aktiflerdeki büyüme oranı tespit edilememiştir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

5.6.12. Sermaye ve yatırımları artırma yeteneği

(1) Pamuk üreticilerinin sermaye artırma yeteneğini görebilmek amacıyla yukarıda açıklanan şekilde hesaplanan özkaynakların yıllara göre değişimi reel olarak incelenmiştir.

(13)

13

Buna göre 2011 yılında 100 birim olan özkaynaklar endeksi 2012 yılında 132 birime, 2013 yılında ise 221 birime yükselmiştir. Yaşanan bu artışın en önemli nedeni dekar başına düşen tarla kirasının reel olarak önemli ölçüde yükseliş göstermesidir. (Tablo – 8 ve Tablo – 9)

(2) Pamuk üretiminde faaliyet gösteren üreticilerin yatırımlarına ilişkin veri bulunamadığından bu aşamada yatırımlardaki değişim incelenememiştir.

5.7. Yerli üretime iliĢkin ekonomik göstergelerinin değerlendirilmesi

(1) Pamuk üretiminde faaliyet gösteren üreticiler için derlenen ve hazırlanan verilerin incelenmesi neticesinde ülkemizde pamuk üretiminin 2011-2013 yılları arasındaki dönemde gerilediği, birim yurt içi satış fiyatlarının önemli ölçüde düştüğü, birim maliyetlerde görülen azalmaya rağmen birim fiyatlarda görülen düşüşün daha yüksek oranda olması nedeniyle üretici kârlılığında ciddi bozulmalar yaşandığı görülmektedir.

(2) Pamuk üretiminin ekonomik olarak sürdürülebilir olma niteliğini kaybetmeye başladığı, üreticinin bu nedenle alternatif ürünlere yönelerek pamuğa tahsis ettiği arazi miktarını azalttığı anlaşılmaktadır. Bunun sonucu olarak pamuk ekimine tahsis edilen arazi stoğunun 2011-2013 yılları arasında %17 oranında küçüldüğü görülmektedir. Bu durum, pamuk üretiminde dekar başına düşen üretim verimliliğinde görülen artışlara rağmen toplam üretim miktarının da gerilemesine yol açmıştır. Toplam arazi stoğu sabit kabul edilerek ve pamuk üretim verimliliği dikkate alınarak yapılan hesaplamalarda üretim kapasitesinin arttığı, buna karşılık düşen üretim miktarının sonucu olarak kapasite kullanım oranının gerilediği tespit edilmiştir.

(3) Üreticilerin kârlılığında görülen bozulma ürünün yarattığı nakit akışını da olumsuz etkilemiştir. Hesaplanan özkaynak büyüklüğünde görülen artışa rağmen kârlılığın artmaması ve hatta zararın ortaya çıkması nedeniyle özkaynak kârlılığında ciddi bozulmalar gözlenmiştir.

6. DEĞERLENDĠRME ve SONUÇ Yapılan incelemeler neticesinde;

- ABD menşeli ithalatın dampingli fiyatlarla yapıldığı ve tespit edilen damping marjının ihmal edilebilir oranın üzerinde olduğu,

- 2011-2013 yılları arasındaki dönemde ülkemiz pamuk üretiminin ve üretimden satış miktarının gerilediği,

- Toplam Türkiye pazarının büyüklüğü incelenen dönemde %13 oranında artarken yerli üreticilerin pazar payı kaybı yaşadığı,

- Yerli üreticiler tarafından kaybedilen pazar payının başta ABD menşeli ithalat olmak üzere ithalat yoluyla telafi edildiği,

- İncelenen dönemde ABD menşeli ithalatın arttığı ve toplam ithalat içinde en yüksek paya sahip olduğu,

(14)

14

- ABD menşeli ithalatın incelenen dönemde 2012 yılı hariç olmak üzere fiyat kırılması yarattığı;

- ABD menşeli ithalatın birim fiyatlarının, yerli üreticinin üretim maliyetlerini fiyatlarına tam olarak yansıtamaması nedeniyle önemli ölçüde fiyat baskısına neden olduğu,

- Yerli üreticinin maliyet altı satışları nedeniyle maliyet/satış fiyatı oranının bozulduğu ve fiyat bastırmasının ortaya çıktığı,

- Yerli üreticinin birim fiyatlarının enflasyon karşısında reel olarak yıprandığı,

- Yerli üretimin ekonomik göstergelerinde görülen bozulmanın ABD menşeli ithalatın yarattığı fiyat kırılması ve baskısı ile eş zamanlı olarak ortaya çıkması nedeniyle dampingli ithalat ile zarar arasında illiyet bağının mevcut olduğu

değerlendirilmiştir.

EKLER:

Tablo – 1 : Pamuğun Kullanıldığı Alanlar

Tablo – 2A : Normal Değer (ABD’nin Diğer Ülkelere İhraç Fiyatına Göre) Tablo – 2B : Normal Değer (Borsa Fiyatlarına Göre)

Tablo – 3A/B : Damping Marjları

Tablo – 4 : İthalat İstatistikleri (Özet Tablo) Tablo – 5 : Tüketim ve Pazar Payları

Tablo – 6 : Fiyat Kırılması ve Baskısı Tablo – 7 : Fiyat Bastırması

Tablo – 8 : Yerli Üretim Dalının Ekonomik Göstergeleri (Reel Fiyatlarla) Tablo – 9 : Yerli Üretim Dalının Ekonomik Göstergeleri (Cari Fiyatlarla) Tablo – 10 : Pamuk Lifi Birim Maliyet Çalışması

Tablo – 11 : Özkaynak Hesaplaması

Tablo – 12 : Kapasite, Verimlilik ve KKO Hesaplaması

(15)

15

Kaynak: İzmir Ticaret Borsası

Tablo - 2A: Normal Değer (ABD'nin Diğer Ülkelere İhraç Fiyatına Göre) Ülkeler

2013

$ KG $/KG

ÇHC 2.182.549 1.076.066 2,03

Türkiye 798.056 428.259 1,86

Meksika 418.838 219.445 1,91

İlk 3 Toplam 3.399.443 1.723.770 1,97

Diğer Ülkeler 2.192.028 1.005.638 2,18

Genel Toplam 5.591.471 2.729.408 2,05

Tablo - 2B: Normal Değer (Borsa Fiyatlarına Göre) ABD Memphis Fiyatları - 2013 Birim Fiyat (USD/Kg)

Ocak 1,93

Şubat 2,03

Mart 2,13

Nisan 2,08

Mayıs 2,07

Haziran 2,08

Temmuz 2,07

Ağustos 2,13

Eylül 2,07

Ekim 2,06

Kasım 1,94

Aralık 2,02

Tüm Yıl Ortalama 2,05

Kaynak: İzmir Ticaret Borsası

(16)

16 Tablo - 3A: Damping Marjı (2013)

PAMUK $/KG

Normal Değer* 2,03

CIF İhraç fiyatı** 1,96

Navlun 0,15

Sigorta 0,04

FOB İhraç Fiyatı 1,77

Damping Miktarı 0,26

Damping Marjı CIF % 13%

* Normal değer olarak ABD'nin ÇHC'ye ihraç fiyatı esas alınmıştır.

** TÜİK

Tablo - 3B: Damping Marjı (2013)

PAMUK $/KG

Normal Değer* 2,05

CIF İhraç fiyatı** 1,96

Navlun 0,15

Sigorta 0,04

FOB İhraç Fiyatı 1,77

Damping Miktarı 0,28

CIF % 14%

* İzmir Ticaret Borsası ABD Memphis pamuğu fiyat endeksi

** TÜİK

(17)

17 Tablo - 4: İthalat İstatistikleri (Özet Tablo)

Ülke Veri Birim 2011 2012 2013 2014 (1-7)

ABD

Değer USD 1.300.280.021 653.664.870 869.367.705 734.589.679

Miktar Ton 419.449 295.956 444.266 356.731

Birim Fiyat USD/Ton 3.100 2.209 1.957 2.059

İth. Payı % 69% 48% 51% 59%

Diğer Ülkeler

Değer USD 549.693.054 621.263.874 812.034.036 471.278.453

Miktar Ton 184.501 317.705 424.908 246.037

İth. Payı % 31% 52% 49% 41%

Toplam

Değer USD 1.849.973.075 1.274.928.744 1.681.401.741 1.205.868.132

Miktar Ton 603.950 613.661 869.174 602.768

Kaynak: TÜİK

Tablo - 5: Tüketim ve Pazar Payları

Birim 2011 2012 2013

Yerli Üretim Net Satış Ton

Genel İthalat Ton 603.950 613.661 869.174

Toplam Tüketim Ton

Toplam Tüketim Endeks 100 112 113

ABD Menşeli İthalat Ton 419.449 295.956 444.266

ABD pazar payı % 100 63 93

Diğer ülkeler ithalat Ton 184.501 317.705 424.908

Diğer ülkeler pazar payı % 100 154 208

Yerli üretim Pazar payı % 100 107 79

Tablo - 6: Fiyat Kırılması ve Baskısı

2011 2012 2013

ABD CIF İhraç Fiyatı (USD/KG)* 3,10 2,21 1,96

Ortalama $/TL Kuru (TCMB) 1,678 1,801 1,905

İTB Std.1 Pamuk Fiyatları (TL/KG) **

İTB Std.1 Pamuk Fiyatları (USD/KG) Fiyat Kırılması (USD/KG)

Fiyat Kırılması (CIF'e Göre) % 1% -12% 5%

Ortalama Yurt içi Birim Maliyetler (TL/KG)***

Ortalama Yurt içi Birim Maliyetler (USD/KG) Olması Gereken Birim Fiyat (%** Makul Kar) Fiyat Baskısı (USD/KG)

Fiyat Baskısı (CIF'e göre) % -23,9% 11% 11%

* TÜİK

** İzmir Ticaret Borsası

*** TEPGE

(18)

18 Tablo - 7: Fiyat Bastırması

Birim Fiyat 2011 2012 2013

Yerli Üretici Birim Yurtiçi Satış Fiyatı (a)* TL/KG Yerli Üretici Birim Ticari Maliyeti ( b )** TL/KG

Yurt İçi Satış Karı (a-b)

Birim Kar Oranı % (a-b)/(b) (%)

Birim Ticari Maliyet /Birim Satış Fiyatı (%) (b/a) (%) 79% 124% 124%

*TÜİK: Pamuk lifi fiyatları (çiftçinin eline geçen)

** TEPGE

Tablo 8: Yerli Üretim Dalının Ekonomik Göstergeleri (Reel Fiyatlarla)

2011 2012 2013

Üretim Miktar (ton) (1) 100 90 92

Yurt içi satış

Miktar (ton) (2) 100 119 89

Değer (TL) (3) 100 80 54

Birim Fiyat (TL) (4) 100 67 60

Yurt Dışı Satış

Miktar (ton) (5) 100 98 91

Değer (TL) (6) 100 74 70

Birim Fiyat (TL) 100 76 77

Birim Üretim Maliyeti Değer (TL/ton) (7) 100 105 94

Yurt içi Kar Toplam (TL) 100 -91 -59

Birim (TL) 100 -76 -67

Yurt Dışı Kar Toplam (TL) 100 3 33

Birim (TL) 100 3 36

Toplam Kar Toplam (TL) 100 -82 -51

Birim (TL) 100 -70 -57

Dönem Sonu stoklar (8) Miktar (ton) 100 72 97

Stok Çevrim Hızı 100 165 92

Kapasite Miktar (ton) 100 100 111

KKO % 100 90 83

İstihdam Kişi 100 78 64

Verimlilik Kişi başı üretim 100 115 144

Miktar/Hektar 100 100 111

Ücretler TL/Kişi 100 121 135

Ürün Amortismanı (10) TL 100 108 224

Ürün Nakit Akışı TL 100 -26 33

Özkaynaklar (11) TL 100 132 221

Kar/Özkaynak % 100 -69 -27

(19)

22

Tablo 9: Yerli Üretim Dalının Ekonomik Göstergeleri (Cari Fiyatlarla)

2011 2012 2013

Üretim Miktar (ton) (1)

Yurt içi satış

Miktar (ton) (2) Değer (TL) (3) Birim Fiyat (TL) (4)

Yurt Dışı Satış

Miktar (ton) (5) Değer (TL) (6) Birim Fiyat (TL) Birim Üretim Maliyeti Değer (TL/ton) (7) Yurt içi Kar Toplam (TL)

Birim (TL) Yurt Dışı Kar Toplam (TL)

Birim (TL)

Toplam Kar Toplam (TL)

Birim (TL) Dönem Sonu stoklar (8) Miktar (ton) Stok Çevrim Hızı

Kapasite Miktar (ton)

KKO %

İstihdam (9) Kişi

Verimlilik Kişi başı üretim (ton) Kg/Hektar

Ücretler TL/Kişi

Ürün Amortismanı (10) TL Ürün Nakit Akışı TL Özkaynaklar (11) TL

Kar/Özkaynak %

(1) TÜİK

(2) Dönem Başı Stok + Üretim Miktarı - İhracat Miktarı - Dönem Sonu Stok (3) Birim Fiyat * Satış Miktarı

(4) TÜİK: Pamuk lifi fiyatları (çiftçinin eline geçen) (5) TÜİK

(6) TÜİK (7) TEPGE (8) ICAC ve TEPGE

(9) İstihdam verisi olarak kayıtlı çiftçi sayısı kullanılmıştır.

(10) TEPGE: Tarla kirası (TL/da) kullanılarak hesaplanmıştır.

(11) TEPGE: Tarla kirası (TL/da) ve Sermayenin faizi (TL/da) kullanılarak hesaplanmıştır.

(20)

23 Tablo - 10 : Pamuk Lifi Birim Maliyet Çalışması

Pamuk lifi maliyet çalışması 2011 2012 2013

Birim Üretim Maliyeti (Kütlü Pamuk) * Değer (TL/ton) Lifli pamuk maliyeti** Değer (TL/ton)

* TEPGE

**Lif verimi ** kg olarak alınmıştır.

Tablo - 11: Özkaynak Hesaplaması

2011 2012 2013

Ekilen Arazi Dekar

Tarla Kirası (1) TL/da

Amortisman (2) TL

Sermayenin faizi (3) TL/da

Özkaynak (4) TL

(1) TEPGE

(2) (Dekar Başına Tarla Kirası * Ekilen Arazi) formülüyle hesaplanmıştır (3) TEPGE

(4) *(Dekar Başına Tarla Kirası + Dekar Başına Sermaye Faizi) * Ekilen Arazi+ formülüyle hesaplanmıştır.

Tablo - 12: Kapasite, Verimlilik ve KKO Hesaplaması

2011 2012 2013

Tahsis edilebilecek arazi (1) Hektar

Verimlilik (2) Kg/Hektar

Üretilebilecek miktar ton

Fiili arazi tahsisi (2) Hektar

Arazi stoğu kullanım oranı %

Gerçekleşen Üretim Miktarı (2) ton

Üretime Göre KKO %

(1) 2004 Yılında pamuk ekimi yapılan arazi stoğu, TÜİK (2) TÜİK