Tarih : 16.12.2020 Sayı : 2020-234
Konu : Bazı Bina Ve Yerleşkelerin 31.12.2020 Tarihine Kadar Sıfır Atık Yönetim Sistemi Temel Seviye Belgesi Alma Zorunluluğu Bulunuyor
Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan “Sıfır Atık Yönetmeliği” ne göre aşağıda belirtilen alanlarda faaliyet gösteren mükellefler ile bina ve yerleşkelerin; 31.12.2020 tarihine kadar “Sıfır Atık Yönetim Sistemlerini” oluşturarak, Çevre Bakanlığı Sistemine (https://ecbs.cevre.gov.tr) kayıtlarını yapmak suretiyle “Temel Seviye Belgesi” almaları gerekmektedir.
- Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) - Havalimanları
- Limanlar
- İş Merkezi ve Ticari Plazalar (100 ve Üzeri Ofis/Büro Kapasiteli)
- Alışveriş Merkezleri (5000 Metrekare Ve Üzeri) (Metrekare kriter bilgileri ayrıca yazımızda yer alıyor)
- ÇED Yönetmeliğinin Ek-1 Listesinde Yer Alan Sanayi Tesisleri (Sanayi Sicil Belgesine Sahip Sanayiciler)
- Eğitim Kurumları Ve Yurtlar (250 ve Fazla Öğrencisi Bulunanlar) - 100 Oda ve Üstü Konaklama Kapasiteli İşletmeler
- Sağlık Kuruluşları (100 Yatak Ve Üzeri Kapasiteli) - Akaryakıt İstasyonları ve Dinlenme Tesisleri - 300 Ve Üzeri Konuta Sahip Siteler
- Zincir Marketler (Kapsamı hakkında bilgi yazımızda ayrıca değinildi)
Başvuru süresinin uzatılmaması halinde, yönetmelik ile getirilen zorunluluklara uymayanlar hakkında Kabahatler Kanunu’na göre idari yaptırım uygulanacağı belirtiliyor.
Konunun çok kapsamlı olması nedeniyle özet bilgiler aşağıda başlıklar halinde verilmiş olup, detaylı bilgilere Çevre Bakanlığı’na ait internet adresi üzerinden ulaşılabilmektedir.
1- Yasal Dayanak:
Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 12.07.2019 tarih 30829 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanın “Sıfır Atık Yönetmeliği” ile; , hammadde ve doğal kaynakların etkin yönetimi ile sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda atık yönetimi süreçlerinde çevre ve insan sağlığının ve tüm kaynakların korunmasını hedefleyen sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasına, yaygınlaştırılmasına, geliştirilmesine, izlenmesine, finansmanına, kayıt altına alınarak belgelendirilmesine ilişkin genel ilke ve esaslar belirlenmiştir.
2
Bu kapsamda bazı bina ve yerleşkelerin 31.12.2020 tarihine kadar “Sıfır Atık Yönetim Sistemini” oluşturarak, sisteme geçiş yapmaları ve aynı tarihe kadar “Temel Seviye Belgelerini” almaları gerekmektedir.
2- 31.12.2020 Tarihine Kadar Sıfır Atık Yönetim Sistemi Oluşturmak ve Sisteme Geçiş Yaparak Temel Seviye Belgesi Almak Zorunda Olan Bina ve Yerleşkeler:
Söz konusu yönetmeliğin Ek-1’ inde yer alan aşağıda bilgileri yer alan bina ve yerleşkelerin 31.12.2020 tarihine kadar sıfır atık yönetim sistemlerini oluşturarak, temel seviye belgeleri almaları zorunludur. Ek-1’de izleyen yıllarda kapsama dahil olacak yerler ayrıca belirtilmiştir.
- Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) - Havalimanları
- Limanlar
- İş Merkezi ve Ticari Plazalar (100 ve Üzeri Ofis/Büro Kapasiteli) - Alışveriş Merkezleri (5000 Metrekare Ve Üzeri)
- ÇED Yönetmeliğinin Ek-1 Listesinde Yer Alan Sanayi Tesisleri (Sanayi Sicil Belgesine Sahip Sanayiciler)
- Eğitim Kurumları Ve Yurtlar (250 ve Fazla Öğrencisi Bulunanlar) - 100 Oda ve Üstü Konaklama Kapasiteli İşletmeler
- Sağlık Kuruluşları (100 Yatak Ve Üzeri Kapasiteli) - Akaryakıt İstasyonları ve Dinlenme Tesisleri - 300 Ve Üzeri Konuta Sahip Siteler
- Zincir Marketler
3- Bina Ve Yerleşkeler İçin Belirlenen Kriterler:
1 Oluşan tehlikesiz nitelikteki geri kazanılabilir kağıt, cam, metal, plastik atıkların diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilmesi
2 Oluşan atık pil, bitkisel atık yağ, atık elektrikli ve elektronik eşya ile diğer geri kazanılabilir atıkların ayrı olarak biriktirilmesi
3 1. ve 2. kriterlerde belirtilmeyen tehlikesiz ve tehlikeli özellik gösteren diğer atıklar ile tıbbi atıkların ilgili mevzuatına uygun olarak biriktirilmesi
4 Biyo-bozunur atıkların, yoğun oluşum gösterdikleri çay ocakları, kafeterya, yemek hazırlama veya yemek servisinin yapıldığı yerler gibi noktalarda ayrı olarak biriktirilmesi 5 Biriktirme ekipmanlarında renk kriterine uyulması, atığa özgü bilgilendirici işaret veya yazıların yer alması
6 Tüm biriktirme ekipmanlarının ihtiyaca ve ilgili mevzuatında verilen kriterlerine uygun hacim, adet ve özellikte olması
7 Biriktirilen atıkların ilgili idarenin toplama sistemine ve/veya izin ve/veya çevre lisansı bulunan atık işleme tesislerine teslim edilmek üzere, oluşturulan geçici depolama alanında toplanması
8 Sıfır atık yönetim sistemine ilişkin gerekli bilgilendirme eğitimlerinin verilmesi 9 Çevre Kanunu ve bu Kanun kapsamında hazırlanan mevzuat doğrultusunda almakla yükümlü olduğu izin ve/veya çevre izin/lisanslarının bulunması
10 Depozito kapsamındaki ambalajlı ürünlerin satışını gerçekleştiren satış noktaları;
tüketiciler tarafından iade edilmek istenen depozitolu içecek ambalajlarının toplanması
3
amacıyla Bakanlıkça esasları belirlenen depozito sistemine katılım sağlamakla ve uygulamakla (Bu kritere uyum 1/1/2021 yılından itibaren aranacaktır)
4- Atık Oluşumunun Önlenmesine Ve Azaltılmasına İlişkin Esaslar:
- Kaynakların verimli kullanılması amacıyla sürdürülebilir ve tüketim modelleri geliştirilerek dayanıklı, tamir edilebilir, yeniden kullanılabilir ve iyileştirilebilir ürünlerin tasarlanması, üretilmesi ve kullanılması esastır.
- Alternatif olması halinde, tek kullanımlık/kullan at ürünleri yerine yeniden kullanılabilir ürünlerin tercih edilmesi esastır.
- Tüketici ve ambalajlanan ürün için gerekli güvenlik ve sağlık düzeyini sağlamaya yeterli olandan fazla hacim ve ağırlıkta ambalaj kullanılmaması esastır.
- Gıda atıklarının oluşumunun önlenmesi için gıdaların üretimi, tedarik zinciri ve kullanımı boyunca ilgili taraflarca gerekli önlemlerin alınması ve gıda atığı önleme planlarının hazırlanması esastır.
- Gıda bağışı ve insani tüketim için gıdaların yeniden dağıtımlarını teşvik eden uygulamaların tercih edilmesi, gıdaların hayvan yeminde kullanılması veya işlenerek gıda dışı ürünlere dönüştürülmesi yerine öncelikli olarak insani tüketim amacıyla kullanımını sağlayacak tedbirlerin alınması esastır.
- Ürünlere ve malzemelere ilişkin mevzuata halel getirmeksizin, ürünlerde ve malzemelerde tehlikeli madde kullanımının azaltacak önlemlerin alınması esastır.
- Özellikle yeniden kullanıma veya geri dönüşüme uygun olmayan atıkların oluşumunun azaltılması esastır.
5- Sıfır Atık Toplanmasına Yönetil Renkli Konteynerlerin Hazırlanması:
- Kağıt, cam, metal, plastik atıkların birlikte biriktirilmesi için mavi,
- Malzeme türlerine göre ayrı biriktirme yapılması durumunda kağıt atıklar için mavi, plastik atıklar için sarı, cam atıklar için yeşil, metal atıklar için açık gri renk kullanılır.
- Aşağıda dökümü yapılanlar dışında kalan diğer atıklar için koyu gri renk kullanılır.
- Biyo-bozunur atıkların (meyve/sebze atık ve artıkları, her türlü çay ve kahve posaları, yiyecek atıkları, park ve bahçe bakımından kaynaklı yeşil çimen, yaprak, çiçek atıkları vb.) yoğun oluşum gösterdiği çay ocakları, kafeterya, yemek hazırlama veya yemek servisinin yapıldığı ve benzeri yerlerde, bu atıkların ayrı biriktirilmesi halinde kahverengi renk kullanılır.
6- Sıfır Atık Çalışma Ekibinin Belirlenmesi Ve Yapılması Gereken İşlerin Tebliği:
- Uygulanacak sıfır atık yönetim sisteminin en etkin şekilde yapılandırılması için, uygulamaya geçmeden önce yapılacaklara ilişkin planlama kapsamında ilk olarak yönetmeliğin EK-5 bulunan atıkların sınıflarına göre renk taşıyan çöp konteyner’lerinin adeti, koyulacağı, adres ve personelin hangi renk taşıyan çöp konteyner’lerine hangi atıklar atacağı hususunda eğitilerek eğitimin tutanağa bağlanması,
- Çöp konteyner’lerinin yönetmelik EK-5 renkleri taşıması ve üzerine bu renkli konteyner’e atılabilecek atık listesi olması,
4
- Atıkların türüne göre atık biriktirme geçici depolama alanları belirlenir, geçici depolama alanlarında en fazla bekletilecek süre ve bu süre içinde atıkların teslim edileceği yerlerin iletişim bilgileri.,
- Farkındalığı arttırmak için eğitim/bilinçlendirme faaliyetleri için görevlendirme ve planlama,
- Düzenli aralıklarla uygulamanın gerçekleştirilmesine ilişkin sıfır işlemlerinin yönetmeliğe uygun yapılmasını izleme çalışmaları yürütecek, ayrı biriktirilen atık miktarları teslim edilen yerler ve karşılığında alınan bedel veya verilen bedellere ilişkin kayıt tutulması, yönetmelik kapsamında zorunlu olan sürekli ilgili yerlere bilgi vermeyi gerçekleştirecek ve aksayan hususlar için önlemler alacak ve çözemediği aksaklıkları yönetime bildirecek görevlendirme yapılması,
7- Sisteme Geçiş Ve Belge Başvurusu Nasıl Yapılır?
- Başvurular, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na elektronik ortamda yapılır. Kayıt işlemleri için https://ecbs.cevre.gov.tr adresine giriş yapılır.
8- Sıfır Atık Belge Sahibi Yerlerin Denetimi ve İzlenmesi:
- Sıfır atık belgesine sahip yerler il müdürlükleri tarafından belge geçerlilik süresi içerisinde asgari bir defa denetlenir.
- Yapılan denetimlerde, belge sahibi yerlerin bu Yönetmelikte belirlenmiş belge esaslarına ve kriterlerine uygun olarak faaliyetlerini sürdürüp sürdürmediği kontrol edilir.
- Yapılan denetimde uygunsuzluğun tespiti durumunda 18 inci ve/veya 21 inci maddede belirtilen hükümler uygulanır.
- Türk Silahlı Kuvvetleri bağlısı birlik ve kurumların bu Yönetmeliğe uygunluğu 24/7/2009 tarihli ve 27298 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Silahlı Kuvvetleri Çevre Denetimi Yönetmeliği çerçevesinde denetlenir.
9- Sıfır Atık Yönetim Sistemi Kapsamında Biriktirilen Atıkların Verileceği Yer Ve Verilen Atıkların Bildirim Süreleri?
- Biriktirilen atıklar mahalli idarelerin sıfır atık belgesi bulunması ve atıkları ayrı toplaması halinde mahalli idare tarafından kurulan toplama sistemine,
- Mahalli idarenin sıfır atık belgesi bulunmaması halinde sıfır atık yönetim sistemi kapsamında biriktirilen atıklar Bakanlık ve/veya il müdürlüğünden gerekli izin ve/veya çevre lisansı almış atık işleme tesislerine verilebilecektir.
- Yönetmeliğe uygun olarak ayrı biriktirilen tüm atıklara ilişkin veriler ile bu atıkların teslim edildiği yerlere ilişkin bilgileri Ocak ve Temmuz ayları olmak üzere yılda iki kez sıfır atık bilgi sistemi üzerinden bildirmeleri.
5
10- Yönetmeliğin Ek-1/B Listesinde Alışveriş Merkezleri Altında Geçen “Metrekare”
Kriteri İle Kastedilen Kapalı Alan Mıdır?
- Ek-1/B listesinde alışveriş merkezleri altında geçen “metrekare” kriteri ile AVM’nin satış alanı kastedilmektedir. Satış alanı; münhasıran büro amaçlı kullanılan işyerleri ile konaklama, depolama, üretim tesisleri/alanları ve ortak kullanım alanları hariç olmak üzere alışveriş merkezlerindeki işyerlerinin toplam alanını ifade eder.Ek-1/B listesinde alışveriş merkezleri altında geçen “metrekare” kriteri ile AVM’nin satış alanı kastedilmektedir. Satış alanı; münhasıran büro amaçlı kullanılan işyerleri ile konaklama, depolama, üretim tesisleri/alanları ve ortak kullanım alanları hariç olmak üzere alışveriş merkezlerindeki işyerlerinin toplam alanını ifade eder.
11- Yönetmeliğin Ek-1/B Listesinde Yer Alan “İş Merkezi Ve Ticari Plazalar” Altında Geçen Ofis/Büro Kapasitesinden Kasıt Nedir?
- Sıfır Atık Yönetmeliğinin Ek-1/B listesinde “İş merkezi ve Ticari Plazalar” ifadesi ile ortak bir yönetime sahip olan iş merkezi ve plazalar ifade edilmekte olup ortak yönetimi olmayan yerler bu kapsamda değerlendirilmemektedir.
- Diğer taraftan, ofis/büro değerlendirmesi yapılırken bir iş merkezi/ticari plaza içerisinde her ticari unvan “bir ofis/büro” olarak değerlendirilmekte olup işletmelerin sahip oldukları oda sayısı gibi fiziki birimleri ifade etmemektedir.
- Örneğin; 10 katlı bir iş merkezi veya ticari plaza içerisinde farklı unvanlarda hizmet veren beş farklı firma/şirket mevcut ise beş ofis/büro mevcuttur.
12- Yönetmeliğin Ek-1/B Listesinde Yer Alan “İş Merkezi Ve Ticari Plazalar”In Belge Alma Süreci Nasıl İşleyecektir?
- Ortak yönetimi olan iş merkezi ve ticari plaza için ticari unvan tek olduğundan sıfır atık bilgi sisteminden bu unvan üzerinden başvuru yapılarak seviyesine uygun tek bir sıfır atık belgesi düzenlenir. Talep edilmesi halinde, içerisinde yer alan firmalar münferit belge için yine sıfır atık bilgi sistemi üzerinden başvuruda bulunabilirler.
13- Yönetmeliğin Ek-1/B Listesinde Yer Alan “Zincir Marketler”Den Kastedilen Nedir?
- Benzer çeşitlilikteki tüketim mallarının hangi ad altında olursa olsun kısmen veya tamamen perakende satışının yapıldığı, aynı gerçek veya tüzel kişi sahipliğinde bir merkeze bağlı olarak faaliyet gösteren; içlerinden en az biri büyük mağaza niteliğini taşıyan en az beş şubeye sahip işletmeyi veya her biri dört yüz metrekarenin altında satış alanına sahip en az on şubesi bulunan toptan ve perakende satış noktaları zincir market/mağaza olarak değerlendirilmektedir.
6
14- Getirilen Zorunluluğa Aykırı Hareket Edenlere Uygulanacak Müeyyideler:
- Yönetmelik kapsamında yürütülen iş ve işlemlerde 2872 sayılı Kanunda, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununda, 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununda, 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununda ve ilgili diğer mevzuatta idari yaptırım öngörülen fiillerin tespiti halinde yetkili mercilerce idari yaptırım uygulanır.
Uygulamaya ilişkin Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan mevzuat ve Kılavuzlara aşağıdaki linklerden ulaşılabilecektir.
- Yönetmeliğe Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ.
- Sıfır Atık Bilgi Sistemine Giriş Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
- Sıfır Atık Bilgi Sisteminde Yapılması Gerekenler İçin TIKLAYINIZ.
- Sıfır Atık Yönetim Sistemi Uygulama Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ - AVM, İş Merkezi, Ticari İşletme ve Plaza Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
- Turizm Tesisleri Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
- Sağlık Kuruluşları Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
- OSB VE Sanayi Kuruluşları Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
- Hava Limanları, Tren ve Otobüs Terminalleri Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
- Hane ve Siteler Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
- Eğitim Kurumları Ve Yurtlar Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
- Kurum ve Kuruluşlar Kılavuzu İçin TIKLAYINIZ.
Saygılarımızla.
BOĞAZİÇİ BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş.
(!) Sirkülerlerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlı olup, vergiyi doğuran olay ve diğer yükümlülüklerin özelliğine göre farklılıklar oluşabileceğinden tereddüt edilen hususlarda konusunda uzman bir danışmandan veya yetkili kurumlardan görüş alınması gerekmekte olup, sadece sirkülerimiz esas alınarak yapılacak işlemler sonucunda doğabilecek zararlardan müşavirliğimiz sorumlu tutulamaz.
