KATI ATIK KONTROL TÜZÜĞÜ ÇEVRE YASASI
(21/97 Sayılı Yasa) 23.Madde Altında Tüzük
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu,Çevre Yasasının 23.Maddesinin kendine verdiği yetkiyi kullanarak aşağıdaki tüzüğü yapar.
BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler
Kısa isim 1. Bu tüzük “Katı Atık Kontrol Tüzüğü” olarak isimlendirilir Amaç 2.Bu tüzüğün amacı; hertürlü atık ve artığın çevreye zarar verecek
şekilde, doğrudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesi depolanması, taşınması, uzaklaştırılması ve benzeri faaliyetlerin yasaklanması, çevreyi olumsuz yönde etkileyecebilecek olan tüketim maddelerinin idaresini belli bir disiplin altına alarak, havada, suda ve toprakta kalıcı etki gösteren kirleticilerin hayvan ve bitki nesillerini, doğal zenginliklerini ve ekolojik dengeyi bozmasının önlenmesi ile buna yönelik prensip, politika ve programların belirlenmesi, uygulanması ve geliştirilmesidir.
Kapsam 3.Bu tüzük, meskun bölgelerde evlerden atılan evsel katı atıkların, park, bahçe ve yeşil alanlardan atılan bitki atıklarının, iri katı atıkların, zararlı atık olmamakla birlikte evsel katı atık özelliklerine sahip sanayi ve ticarethane katı atıklarının, evsel atık su arıtma tesisinden elde edilen (atılan) arıtma çamurlarının, hafriyat toprağı ve inşaat molozunun depolanması,taşınması, geri kazanılması, değerlendirilmesi,bertaraf edilmesi ve zararsız hale getirilmesine ilişkin esasları kapsar.
Tanımlar 4. Bu tüzükte geçen;
Bakanlık: Çevre Koruma Dairesinin Bağlı olduğu Bakanlığı anlatır
Daire: Çevre Koruma Dairesini,
Yasa: 21/97 Sayılı Çevre Yasasını istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı maddeleri ve arıtma çamurunu, (iri katı atık, evsel katı atık, evsel katı atık, bu tüzükte “katı atık olarak anılmaktadır.)
İri Katı atık: Buzdolabı, çamaşır makinesi koltuk gibi evsel nitelikli eşyalardan oluşan ve kullanılmayacak durumda olan çoğunlukla iri hacimli atıkları,
Evsel Katı atık: Konutlardan atılan, bahçe, park ve piknik alanları gibi yerlerden gelen katı atıkları.
Arıtma çamurları: Evsel ve evsel nitelikteki endüstriyel atık suların, fiziksel, kimyasal ve biyolojik işlemleri sonucunda ortaya çıkan, suyu alınmış, kurutulmuş çamuru,
Ham çamur: Çürütme, kurutma ve su alma gibi işlemlere tabi tutulmamış arıtma çamurunu,
Epidemik kusursuz çamur: Kimyasal ve teknik şartlandırma, termik kurutma, ısıtma, komposlaştırma, kimyasal stabilizasyon veya diğer işlemlerle hastalık mikrobu öldürülmüş çamuru,
Kompost: Organik esaslı katı atıkların oksijenli ortamda ayrıştırılması suretiyle üretilen, toprak iyileştirici maddeyi,
Üretici: Faaliyetleri süresince atık oluşmasına sebep olan kişi veya kuruluşları,
Plastik: Petrol türevlerinden elde edilen ısı veya polimerizasyon yoluyla şekillendirilebilen, yeniden ısı tatbik edildiğinde şekil değiştirebilen polimerleri,(Örneğin: PVC,PET, PS, PP, PA, PC ve benzeri)
Tekrar kullanım: Atıkların toplama ve temizleme dışında hiçbir işleme tabi tutulmadan ayni sekil ile ekonomik ömrü doluncaya kadar defalarca kullanılmasını,
Geri dönüşüm: Atıkların fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirildikten sonra ikinci hammdde olarak üretim sürecine sokulmasını
Geri kazanım: Tekrar kullanım ve geri dönüşüm kavramlarını da kapsayan; atıkların özelliklerinden yararlanarak içindeki bileşenlerin fiziksel, kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesini,
Komisyon: Çevre Koruma Dairesinin bağlı olduğu Bakanlık tarafından saptanacak geri kazanım komisyonu,
Zararlı ve tehlikeli atık: Patlayıcı, parlayıcı kendiliğinden yanmaya müsait, suyla temas halinde parlayıcı gazlar çıkaran, oksitleyici, organik peroksit içerikli, zehirli, korozif, hava ve su ile temasında toksik gaz bırakan, toksit ve ekotoksik özellik taşıyan
ve Bakanlıkça tehlikeli ve zararlı atık olduğu onaylanan atıkları, Bertaraf etme: Katı atıkların, konutlarda ve işyerlerinde atıldıkları yerlerde geçici olarak biriktirilmesi, bu işyerlerinden toplanması, taşınması, madde ve enerji kazanmak üzere işleme tabi tutulması için yakma, kompostlaştırma, geri kazanma gibi düzenli depolanması suretiyle, çevreye ve insan sağlığına zararsız hale getirilmesi ve ekonomiye katkı sağlama işlemlerinin tümünü, İşleme tesisi: geri kazanma tesisi, kompost veya yakma tesisi gibi katı atıklardan tekrar kullanılabilir madde veya enerji elde etmek,
katı atıkların hacmini küçültmek ya da çevreye zararını azaltmak maksadı ile kurulan, inşa edilen tesis ve yapıları,
Maddesel geri kazanma: Katı atık içindeki kağıt, plastik, cam gibi yeniden değerlendirilebilir nitelikteki maddelerin herhangi bir kimyasal ve biylojik işleme tabi tutulmadan ekonomiye tekrar kazandırılması işelmini,
Organik madde veya yanma kaybı: Katı atık veya kompostun kurutulduktan sonra kül fırınında 775 C de 3 saat süre ile yakılması sonucu yanan veya kaybolan madde miktarını,
Kuru madde: Katı atık veya kompostun kurutma fırınında 103 C de yaklaşık 24 saat süre ile sabit ağırlığa gelinciye kurutulması sonucunda geride kalan katı madde miktarını,
İKİNCİ KISIM
Üretim, Bertaraf Etme Özendirmeye İlişkin Esaslar
Katı Atık Üretim 5.Katı atık üreten kişi ve kuruluşlar, en az katı atık üreten Aşamasında Uyula- teknolojiyi seçmekle, mevcut üretimdeki katı atık miktarını
cak Esaslar azaltmakla,katı atık içinde zararlı madde bulundurmakla, değerlendirilmesi ve maddensel geri kazanma konusunda yapılan
çalışmalara katılmakla yükümlüdürler.
Bertaraf Aşamasında 6.Bu tüzük kapsamına giren katı atıkların bertarafı sırasında uyulacak Esaslar belediyeler ve yetkilerini devrettiği kişi ve kuruluşlar işlettikleri
Katı atık tesislerinin faaliyetlerinin planlanmasında ve işletilmesinde; insanların ruh ve beden sağlığına, hayvan sağlığına, doğal bitki örtüsüne, yeşil alanlara ve binalara toplumun düzeni ve emniyetine, yeralatı ve yüzeysel su alanları ile su rezerv sahalarına zarar vermeyecek ve hava, gürültü yönünden çevre kirlenmesini önleyecek uygun tedbirleri almak zorundadırlar.
Eğitim 7.Çevre Koruma Dairesi, mahallenin en büyük mülki amiri ve belediyeler katı atık bertarafı ile ilgili olarak konut ve işyerlerinden daha az atık atılmasını temin etmek, atık içerisine zararlı maddelerin atılmasını önlemek, katı atıkları değerlendirme ve maddensel geri kazanma çalışmalarına katılımı sağlamak üzere ilgili kişilere yönelik olarak gerekli eğitim çalışmalarını yaparlar..
Katı Atık 8.Çevre Koruma Dairesi, mahallin en büyük mülki amiri ve Üretenlerin belediyeler;
Özenlendirilmesi a) Atık madde, hurda kağıt çöplerden imal edilen mamüllerin tercih edilmesini teşvik etmeye,
b) Yeniden değerlendirmeye uygun uygun veya çevre ve insan sağlığına zarar vermeden bertarafı mümkün olan maddelerin kullanılmasını tevik etmeye,
c) Uzun süren dayanıklı ve onarıma elverişli makine ve techizatın tercih edilmesini sağlamaya, ilişkin özendirici faaliyetlerde bulunurlar.
Ayrı bertaraf 9.Ayni bertaraf edilmesi gereken atıkları üreten Edilmesi
Gereken Atıklar Hastahanelerin, kliniklerin, laboratuvarların ve benzeri yerlerin, hastalık bulaştırıcı kimyasal ve radyolojik atıkları ile tehlikeli atıklarını evsel atıklar ile birlikte atmaları,
a) Tüketicilerin ve sanayicilerin kullanılmış aküler ile ilaç atıklarını evsel katı atık ile birlikte karışık şekilde atmaları, yasaktır.
Belediyelerin (a) ve (b) bentlerinde sözü edilen atıklar ile evsel atıklar birbirine karışacak şekilde birlikte toplamaları ve bertaraf etmeleri yasaktır.
Çevre Koruma Dairesi, mahallin en büyük mülki amiri ve belediyeler yukarıda sayılan maddelerin ayrı ayrı toplanmasını veya bunlara depozito uygulanması konusunda tedbir alabilir ve düzenleme yapabilirler.
Beleidye sınırları içerisinde belediyeler, bu alanlar dışında ise mahallin en büyük mülki amiri,
1.İhtiva ettikleri zararlı maddeler dolayısıyle değerlendirilmesi veya bertarafı özel işlemler gerektiren katı
atıkları, diğer atıklardan kendi içinde sınıflandırarak ayrı olarak toplamak ve taşımak veya sözkonusu maddeleri üretenlere veya tüketenlere benzer işlemleri yaptırmakla;
2.Katı atıkların çevrye zarar vermeden bertarafını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak çevre kirlenmesini önlemek ve ekonomiye katkıda bulunmak amacıyla atıkları sınıflandırarak ayrı toplamak ve bunlarla ilgili tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Evsel katı atık ve evsel nitelikli endüstriyel katı atık atan kişi ve kuruluşlar, katı atıklarını belediyelerin be mahallin en büyük mülki amirinin istediği şekilde konut ve işyerlerinde hazır etmekle yükümlüdürler.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ambalaj Atıklarının En Aza İndirilmesi ve Geri Kazanımı
10. Doğada ayrışması uzun süreler alan ambalaj kaplarının (kağıt, plastik,metal ve cam vb) kullanımını, geri kazanımını ve atık oranını kontrol altına almak, ekolojik sistemlerin dengesinin bozulmasını önlemek amacıyla, faaliyetlerinde bu maddeleri kullanan işletme sahiplerinin faaliyete geçmeden önce Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğünden izin almak zorundadır. Yukarıda bahsedilen atıklar dışında demir, aliminyum, bakır vb. maddelerin toplanıp depolandıktan ve işletilmeden önce Devlet
Laboratuvarında, Çevre Koruma Dairesinin istekleri doğrultusunda gerekli analizler yaptırılır.
Geri kazanım tesisi işletecek olan özel ve tüzel kuruluşlar, faaliyetlerine başlamadan önce Çevre Koruma Dairesi Müdürlüğünden izin alır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Katı Atıkların Toplanması ve Taşınması
Katı Atıkların 11.Katı atıkların, üretici vea taşıyanları tarafından denizlere, baraj Toplanması ve göletlere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve
Çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır.
1) Konutlarda ve işyerlerinde, evsel veya evsel nitelikle endüstriyel çöpleri çöp toplama aracına vermek üzere kullanılan çöp biriktirme kapları, çeşitli büyüklükte ve her biri standart ölçülerde olmak zorundadır. Bu kapları ölçüleri, şekilleri, malzemeleri ilgili yerel yönetimlerce çıkarılacak tebliğlerde belirtilir
2) Çöpü üretenler, bu çöp biriktirme kaplarını, çevrenin sağlığını bozmayacak şekilde kapalı olarak muhafaza etmek ve yerel yönetimlerin belirleyeceği yer ve zamanda hazır bulundurmak zorundadırlar.
3) Belediyeler ve Muhtarlıklar mücavir alanları dışında kalan yerlerdeki sanayi tesisleri veya turistik tesis işletmelerinin ve konutların atıklarının taşınmasından da sorumludurlar.
Evsel Nitelikte 12. evsel nitelikte olmayan katı atıkların toplanmasında veya tesis Olmayan Katı Atıkları içinde biriktirilmesinde, çevre ve insan sağlığını, çevrenin Toplama Kapları görünüşünü bozmamak, çevreyi koku, toz gibi yönlerden rahatsız
Etmemek kaydıyle istenilen hacim ve şekilde kap veya tankların ölçüleri sekilleri, malzemeleri ilgili yerel yönetimlerce belirtilir.
Katı Atıkların 13. Toplanan katı atıkların, görünüş, koku toz, sızdırma ve benzeri Taşınması faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı özel
araçlarda taşınması zorunludur.
BEŞİNCİ KISIM Katı Atıkların Depolanması
14. 3’üncü maddede belirtilen atıklar, hafriyat toprağı hariç olmak kaydiyle evsel katı atık depo alanına depolanır.
Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel katı atıkların öncelike geri kazanılması esastır. Geri kazamanın ekonomik ve teknik olarak mümkün olmaması halinde, atıklar çevrenin sağlığının korunması, katı atık hacminin azaltılması, kısmen enerji veya kompost elde
edilmesi maksadıyla termik veya biyolojik işlemlere tabi tutulur.
Ancak termik veya biyolojik işlemlere elverişli olmayan veya bu işlemler sonucu yan ürün olarak ortaya çıkan atıkların depolanması zorunludur.
Bu amaçla katı atıklar için yapılan depolarda aşağıdaki hususlar gözönünde bulundurulmalıdır.
Evsel atıkları düzenli depolamak maksadiyle inşa edilen depolara, insan ve çevre sağlığını korumak amacıyle ;
1-Sıvıların ve sıvı atıkların,
2-Akıcılığı kayboluncaya kadar suyu alınmamış arıtma çamurlarının,
3-Patlayıcı maddelerin,
4-Hastane ve klinik atıklarının, 5-Hayvan kadavralarının,
6-Radyoaktif madde ve atıkların,
7-Tehlikeli atık sınıfına giren katı atıkların depolanması yasaktır.
Hafriyat Toprağının 15. Hafriyat toprağı üreticileri ve/veya taşıyıcılarının,topraklarını Depolanması belediyelerinn gösterdiği yerlerin dışına dökmeleri yasaktır. Aksi
davranışta bulunanlar hakkında hakkında yasa çerçevesinde işlem yapılır. Hafriyat toprağının denizlere, göllere, akarsulara dökülmesi yasaktır.
Katı Atık Depo 16. Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel katı atıkları ve artıma Tesislerinin Yer çamurlarını düzenli olarak depolamak amacıyle inşa edilen depo Seçimi Tesisleri, Çevre Koruma Dairesi veya ilgili belediyeler tarafından
içme suyu temin edilen ve edilecek olan yüzeysel olarak su kaynaklarının korunması ile ilgili olarak,çıkarılan yasa ve tüzüklerde, çöp dökülmeyeceği ve depolanamayacağı belirtilen koruma alanlarında kurulamaz.
1. Depo tesisleri,en yakın yerleşim bölgesine uzaklığı 1000 metreden az olan yerlerde inşa edilemez . Ancak, depo tesislerinin çerçevesinde tepe,yığın ve ağaçlandırma gibi tabii engeller varsa gerektiğinde Çevre Koruma Dairesinin uygun görüşü ile bu mesafeden daha az olan yerlerde de ilgili belediye ve mahallin en büyük mülki amirliğince depo kurulmasına müsade edilebilir.
2. Taşkın riskinin yüksek olduğu yerlerde heyelan, çığ ve erozyon bölgelerinde, içme kullanma ve sulama suyu temin edilen yeraltı suları koruma bölgelerine katı atık depo tesislerinin yapılmasına müsade edilemez.
3. Bu alanlar işletmeye açıldıktan sonra iskana açılmayacak şekilde planlanır ve etraflarınca bina yapılmasına müsade edilmez.
Depo Tesisleri 17. Depo tesisleri aşağıda belirtilen özellikleri taşımalıdırlar.
1. Evsel ve evsel katı atık özelliğindeki endüstriyel atıklar ile
bunların atık su arıtma çamurlarını depolamak üzere inşa edilen depo tesislerinin asgari kapasitelerin, nüfusu 100,000’den küçük olan yerleşim yerlerinden en az 10 yıllık depolama ihtiyacını karşılayacak şekilde düzenlenir.
1. Depo tesisine ulaşım ve depo iç yollarında geçiş her türlü hava şartlarında mümkün olacak şekilde olur.
2. Planlanan depo tesisi bir çitle çevrilir.
3. Depolama sahasında kirlenen araba tekerleklerinin yolları ve caddeleri kirletmemesi için tekerlekleri temizleyecek teknik tedbirler alınır.
4. Depo tesisi girişinde, girişi kontrol altında tutmak, gelen katı atıkları muayene etmek, tartmak amacı ile bekçi kulubesi, işletme odası, kantar ve binası bulunur.
Depo Tabanının 18. Depo tesisinden, depo tabanına sızan suların yeraltı suyuna Teşkili ve Sızıntı karışmasının önlenmesi için alınacak tedbirler şunlardır:
Suyu Toplanması 1. Depo tabanı tabii yeraltı suyunun maksimum seviyesinden en az 1 metre yüksekte olur.
2. Depo tabanı geçirimsiz hale getirilir. Bunun için depo tabanı, kalınlığı en az 60 cm olan kil zeminle sıkıştırılır. Sıkıştırılmış zeminin geçirimlilik katsayısı (permebilitesi) en az 1.10 m/sn olur.
Az çatlaklı kaya zeminlerde bu değer 1.10 m/sn olark alınır. Bu kil tabakası üzerine bir dren tabakası döşenir bunun üzeri de yüksek yoğunluklu polietilen folye ile kaplanır.
3. Geçirimsiz hale getirilen taban taban üzerine dren boruları döşenerek sızıntı bir noktada toplanır. Hidrolik ve statik olarak hesaplanması gereken drenaj borularının çapı minimum 100 mm ve minimum eğimi %1 olur. Dren boruları,münferit borular şeklinde, yatayda ve düşeyde kıvrım yapmayan doğrusal olarak depo sahası dışına çıkar. Depo tesisi çıkışında kontrol bacaları bulunur. Ayrıca dren boruları çevresine kum,çakıl filitre yerleştirilir. Bu filitrenin boru sırtından itibaren yüksekliği 30 cm olur.
4. Toplanan sızıntı suları,Çevre Yasasının ilgili tüzüğünde verilen deşarj limitlerini sağlayacak şekilde arıtılır.
Depo Gazının 19. Depo kütlesinde havasız kalan organik maddenin Uzaklaştırılması mikrobiyolojik olarak ayrışması sonucu çevreye yayılarak,
Patlamalara,zehirlenmeler, sebep olabilecek metan gaz ağırlıklı olmak üzere karbon dioksit, hidrojen sulfür,amonyak ve azot bileşikleri yatay ve düşey gaz toplama sistemi ile toplanır ve kontrollu olarak atmosfere verilir veya enerji üretmek sureti ile değerlendirilebilir.
Arıtma Çamurunun 20. Arıtma çamurunun depolanabilmesi için içinde bulunan su Evsel Katı Atıklarla oranının %65 olması gerekir. Ancak, depo yeri işletmecileri Birlikte Depolanması çamurun su oranının daha fazla olması halinde, deponun
stabilitesini bozmayacağı koku problemi ortaa çıkarmayacağı kanatine varılırsa, su oranı %75’e kadar olan çamurları kabul edebilir.
Depo Tesisinin 21. Depo tesisinde toz, koku, kağıt ve gürültü gib çevreyi olumsuz Olumsuz Etkisinin yönde etkileyecek tesirlere karşı tedbir alınır. Ayrıca, depo Önlenmesi sahasında evcil ve yabani hayvanların beslenmesi yasak olup
Haşare ve sinek üremesini önleyecek tedbirler alınır.
Depo Sahasının 22. Depolama işleminin tamamlanmasından sonra veya şevlerde Yeşillendirilmesi dolgu sırasında,depo sahasının görünüş olarak çevreyi rahatsız
Etmemesi ve arazinin tekrar kullanılabilir hale getirilmesi içim yeşillendirilmesi,ağaçlandırılması,deponun en üstüne ve şevlere tarım toprağı serilmesi gerekir. Bu toprağın kalınlığı dikilmek istenen bitkinin kök derinliğine göre seçilir. Depo kütlesi üzerine yağmurun kısa sürede sahayı terkedebilmesi için üst toprak tabakasının eğiminin %3’den büyük olması gerekir.
Depo Tesisine 23. Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel katı atık ve arıtma çamurları Ruhsat Alınması depo tesisine inşaat ruhsatı vermeye;
1) Belediye hudutları ve mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerde mahakkin en büyük mülki amiri,
2) Belediye hudutları içerisinde Belediye Başkanlığı yetkilidir.
3) Ancak bu idareler Katı Atık depo tesisine depolama ruhsatı vermeden önce gerekli tüm bilgi ve belgelerle birlikte Çevre Koruma Dairesine müracat ederek bu makamın uygun görüşüü almak zorundadır.
4) Bu maddenin 1.ve 2.Bentlerinde belirtilen merciler tarafından depo yeri tabanı, sızıntı suyu drenaj sisteminin ek tesislerinin projesine Çevre Koruma Dairesi tarafından uygun görülmesi halinde işletme ruhsatı verilir. Ruhsatta depo tesisine kabul edilecek atık tipi belirtilir.
Depo Yeri İşletmesi 24. Katı atık işletmecisi kişi veya kuruluşlar her depo tesisi için bir ve Kontrolu görevli bulundurmak zorundadır. Bu görevlilier depo yerine
getirilen katı atıkların kontrolundan, depo yerine getirilen katı atıkların kontrolundan,depo yerinin işletilmesi ve inşaa edilmesinden sorumludurlar. Çevre Koruma Dairesi adı geçen kişi ve kuruluşlardan istediği bilgileri alabilir.
1) Tesisi işleten belediyeler veya belediyelerin yetkilerini devrettiği kişi veya kuruluşlar evsel atık niteliğinde olmayan endüstriyel atıkları depolarına kabul edemezler.
2) Sızıntı suyu miktarı ve özellikleri tesisi işletenler tarafından belirli aralıklarla ölçülür ve sonuçlarından istediğine Çevre Koruma Dairesi haberdar edilir. Ölçüm işlemleri depo yeri kapatıldıktan sonra 10 sene müddetle devam eder.
3)Dış ülkelerden, ülkemizekatı atık ithal edilip depolanamaz ve işlenemez.
ALTINCI KISIM
Katı Atıkların Komposlaştırılması
Kompostun 25. Organik katı atıkların oksijenli ortamda indirgenmesi
Kullanımı suretiyle elde edilen kompostun toprağın yapısını iyileştirici bir vazife görmesi için:
1) Bahçe ve mutfak atıklarının,bu iş için kurulmuş tesislerde kompostlaştırılması,
2) Kompost üretimini kolaylaştırmak için komposta elverişli organik atıkların ayrı toplanması, gerekir.
Kompost Tesislerinde 26. Yıllık kapasitesi 200 tondan büyük olan kompost Bulunması Gerekli teknik tesislerinde;
Özellikler 1) Kompost tesisi havalandırılarak çalıştırılıyorsa,emilen havanın filtreden geçirilmek suretiyle temizlendikten sonra atosfere verilmesi,
2) Kompost sahasından toplanan sızıntı suyu kompostun ısıtılması için kullanılmıyorsa, sızıntı suyu arıtıldıktan sonra alıcı ortama verilmesi ve bu konuda Çevre Yasasının deşarj standartları ile ilgili tüzüğündeki alıcı ortam standartlarına uyulması,
3) Tesise gelen katı atıklar için öne depolama ve dengeleme görevi yapan ön deponun kapalı olması,
4) Kompostun tesislerinin yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının koruma alanı içine inşaa edilmemesi,
5) Yerleşim alanlarına en yakın mesafenin 100 metre olasması gerekir.
Kompost Üretiminde 27. Kompost reaksiyonunun optimum şartlarda
Kullanılmak İstenen Katı gerçekleşmesi, daha ekonomik kompost üretilebilmesi için Atıklarda Bulunması Gerekli 1) Katı atığın minimum oranik madde veya yanma kaybı Özellikler Tarımda Kullanılmak muhtevasının oranı kuru maddenin %50 olması,
İstenen Kompostun Kalite 2) Tesise giren katı atığın C/N oranının 35 den küçük olması gerekir.
Kriterleri 28. Kompostun tarımda kullanılabilmesi için,
1) Kompostun, hijyenik yönden kusursuz olması,insan ve tüm canlı sağlığını tehdit etmemesi,
2) C/N oranının 35 den daha büyük olması halinde kompost reaksiyonunun optimum şartlarda cereyan edebilmesi için reaktörde komposta azot beslemesinin yapılması,
3) Toprak ıslahı için kullanılacak komposta organik madde muhtevasının kuru maddenin en az %35,1 oranında olması, 4) Piyasaya sürülen kompostun su muhteva oranının
%50’yi geçmemesi,
5) Üretilen kompostun dane büyüklüğü itibariyle sınıflandırılması,
6) Piyasaya sürülen kompostun içinde cam,curuf,metal,plastik,lastik,deri gibi seçilebillir maddelerin toplam ağırlğının %2’sini geçmemesi gerekir.
Kompostun Ağır Metal 29. Bazı ağır metaller yüksek konsantrasyonlarda canlılar Muhtevası ve Sınır Değerleri üzerinde zehirlenme etkisi gösterebileceğinden tarım
alanlarına kontrolu olarak verilmesi için;
1) Üretilen kompostun ağır metal muhtevaları,en fazla üçer aylık aralarla,ihtiva ettikleri kuşun,kadminyum krom,bakır, nikel,civa ve çinko yönünden incelenmesi,
2) Kompostun kullanılacağı arazi bir hektardan büyükse toprağın pH değeri,ihtiva ettiği kurşun,kadminyum,krom,bakır,nikel,civa
3) Numunelerin tekniğine ve usulune uygun olarak alınması ve tüm kütleyi temsil edici olması,
4) Toprak analizleri sonucu topraktaki ağır metal içeriklerinin (EK-I/A)’da yer alan değerleri aşması halinde szökonusu arazide kompostun kullanılmaması,
5) Kompostun arazide tekrarlanan bir şekilde kullanılması halinde,ağır metaller itibarı ile araziye verilen yükün (EK- I/B)’de belirtilen değerleri aşmaması gerekir.
YEDİNCİ KISIM Katı Atıkların Yaklması
Yakma Tesisi ile ilgili 30. Katı atıkların hijyenik olarak zarasız hale getirmek Teknik Hususlar hacmini azaltmak ve kısmen enerji elde etmek maksadiyle
inşa edilen yakma tesislerinin,
1) Kapasitesi 0.75 ton/saat ‘den küçük olan evsel atık yakma tesislerininde baca gazı içindeki oksijen fazlalığı
%17 kapasitesi 0.75ton/saat’den büyük olan tesislerde,ise
%11 olması
2) Katı atık yakma tesislerinde katı atık miktarlarındaki günlük ve haftalık değişimleri dengelemek ve atıkların yanma hücresine verilmesini sağlamak amacı ile;
a-Bir önsilo inşa edilmesi,
b-Bu onslolardan vakum uygulanarak,boşaltma sırasında ortaya çıkabilecek tozun çevreye yayılmasının önlemesi, c-Bu önslodaki basıncın atmosfer basıncının altında tutulması.
d-Emilen havanın yakma hücresine gönderilerek yakılması, e-Yakma hücresinin çalışmaması durumunda önsilodan emilen havanın bacadan atmosfere verilmesi
3) Sıvı atıklar ve arıtma çamurunun da tesiste yakılması halinde bu maddelerin kapalı kaplar içinde depolanması,üstü açık olan boşaltma yerlerinde bir hava emme tertibatı ve vakum bulundurulması,
4) Yakma hücresinin devreye alınabilmesi,hücredeki sıcaklığın belirli bir değerin altına düşmesi halinde ani olak devreye girecek yakıtla çalışan yedek yakma sisteminin bulunması,
5) Yakma tesislerinin bacaları ile ilgili olarak Hava Kalitesinin Korunması Tüzüğündeki teknik husuların yerine getirilmesi,
6) Yakma tesislerinde;
a-Son yakma hücresinin bulunması,
b-Minimum hücre sıcaklığının 800 C olması,
c-Sistemde polkorlü aromatik hidrokarbonu çok olan atıklar yakılıyorsa,yakma hücresinin sıcaklığının 1200 c olması, d-Yakma hücresindeki sıcaklğın devamlı ölçülmesi kaydedilmesi ve hücredeki sıcaklığın istenen sıcaklığın altına düşmesi halinde, yedek yakma sisteminin otomatik olarak devreye girerek son yakma hücresindeki sıcaklığı artırması,
e-Atığın son yakme hücresine hücredeki sıcaklığın yedek yakma sistemi ile istenen minimum yakma sıcaklığına eriştikten sonra verilmesi,
7) Yana sonucunda çıkan cürüf içinde yanmamış atık miktarının ağırlık miktarının ağırlık olarak, külün %2’sini geçmemesi ve tesiste arıtma çamuru yakılması halinde bu değerlerin %3’e kadar çıkabilmesi,
8) Cürüf ve baca gazı partiküllerinin ayrı ayrı toplanması 9) Yakma sonucu ortay çıkan ısı ve cürufun değerlendirilmesi için gereken önlemlerin alınması.,
10) Tesiste,Hava Kalitesinin Korunması Tüzüğünde belirtilen sıvı emisyon değerlerini sağlayacak baca gazı temizleme sisteminin bulunması,
11) Belediyeler atık bertarafının yakma ile olacağı hallerde ayrı toplama ve/veya ayırma iile ilgili plan ve projelerini yakma tesisleri ile birlikte gerçekleştirmek zorundadır.
Baca Gazı Sınır Emisyon 31. Evsel katı atık yakma tesislerinde,Hava Kalitesin
Değerleri Korunması Tüzüğünde 2.grup tesisler başlığı altında yer alan esaslara uyulur.
Evsel Katı Atık Tesisinde 32. Evsel katı atık,evsel arıtma çamuru ve evsel katı
Yakılması Yasak olan maddeler benzeri endüstriyel atıkları yakmak maksadiyle inşaa edilen yakma tesislerinde,ağırlık olarak katı atık toplam miktarının %1 geçen organik bağlı klor veya 1kg atıkda 50 mg fazla halojenli organik madde ihtiva eden tehlikeli atıkların yakılması yasaktır.
SEKİZİNCİ KISIM
Katı Atık İşleme Tesislerine İnşaat ve İşleme Ruhsatı Verilmesi
İnşaat Ruhsatı Verilmesi 33. Katı Atıklar için yakma ikompost ve benzeri işleme tesisi inşa etmek isteyen kişi veya kuruluşlar, inşaat ruhsatı almadan önce tesisle ilgili belgeleri Çevre Koruma Dairesine göndererek görüş ve onayını almak zorundadır.
1) Belediyeler veya yetkilerini devrettiği kişi kuruluşlar,tesisi çevreyi kirletmeyecek, toplumun huzurunu bozmayacak ve yürürlikte olan yasa ve tüzüklerde istenieln ürün ve emisyon sınırlarını sağlayacak şekilde çalıştırmak zorundadır. Belediyeler veya yetkilerini devralan kişi veya kuruluşlar bu tüzükte ve eklerinde belirtilen ölçümlerini yapmak, sonuçlarını istendiğinde Çevre Koruma Dairesine bildirmek zorundadır.
İşletme Ruhsatı Verilmesi 34. İşletme ruhsatı, tesisin İmar Yasası belirtilen şartlara ve denetlenmesi uygun olarak inşa edildiğinin tesbiti halinde ilgili merciler
tarafından verilir.
Çevre Koruma Dairesi ürünlerin kaltitesini,Tesisin işletme şekli, hava ve gürültü emisyonu bakımından denetleyebilir, ölçüm yapabilir ve numune alabilir.
İşletme Ruhsatının İptali 35. Çevre Koruma Daiesi, Belediyeler veya mahallin en büyük mülki amirince yapılan kontrollarda, tesisin işletme ruhsatına uygun olarak çalıştırılmadığının ürün ve atık kalitesinin yönetmelikte istenen özellikte olmadığının, hava, gürültü emisonlarının veya tesise ait atık suları ilgili tüzüklerde istenen şartları sağlamadığını tesbit edilmesi halinde, hatanın giderilmesi için işletmeciyi, kontrolu yapan merci yazılı olarak ikaz eder. Hatanın düzeltilmesi için verilen süre, hatanın önemine ve kaynağına göre bir ay ile bir yıl arasında değişir. Şehirden toplanan katı attığın özelliğinden dolayı hatanın düzeltileceği anlaşılırsa,ruhsatı veren merci tarafından, Çevre Koruma Dairesinin de göüşü
alınarak, İşletme ruhsatı iptal edilie. Yapılan kontrollarda işletme ruhsatı süresi biten tesislere, mevcut işletme şartlarında çalıştırılmasının insan ve çevre açısından mahzurlu görülmesi, sözkonusu işletme şartlarının düzeltilemeyeceğinin anlaşılması halinde, işletme ruhsatı yenilenmez.
DOKUZUNCU KISIM
Arıtma Çamurlarının Tarımda Kullanılması
Arıtma Çamurlarının 36. Evsel ve evsel nitelikli endüstri sularının arıtılması sonucu elde Tarımda Kullanılabilme edilen arıtma çamurunun tarımda kullanılabilmesi için;
Şartları 1) En az altı ayda bir çmurdaki kurşun,kadminyum,krom, bakır nikel, viva ve çinko gibi ağır metaller ile azot, fosfor potasyum kalsiyum ve magnezyum gibi elemenlerin tayini yapılır ve
istenmesi halinde Çevre Koruma Dairesine verilir.
2) Arıtma çamuru kullanmadan önce, kullanılmak istenen toprağın pH değeri, kurşun, kadminyum,krom, bakır, nikel, civa ve çinko muhtevaları yönünden laboratuvar analizleri yapılır.
3) Arıtma tesisini işleten özel ve resmi kuruluşların,arıtma çamurunu verdikleri toprağa ait metal analizlerini en az altı ayda bir yapması, ağır metal birikimlerini takip etmesi, sonuçlarından 1.bente belirtilen ilgili mercileri haberdar etmesi ve topraktaki ağır metal muhtevaları sınır değerlerine ariştiğinde, arazi uygulamasını durdurması zorunludur.
Arıtma Çamurunun Kullanma Sınırlamaları ve Yasakları
Arıtma Çamurunun 37. Ham çamurun tarımda ve ormanda sebze ve meyva tarımda Kullanma kullanılması yasaktır. Epidemik olarak kusursuz olmayan arıtma Sınırlamaları ve çamurunun mera ve otlaklarda, bitki yaşadığı sürece kullanılması Yasakları yasaktır. İlgili belediye veya mahallin en büyük mülki amiri, Tarım
işlerinden sorumlu bakanlığın görüşünü alarak belirtilen yasağı çamurun kullanılması ile hasatın alınması arasında en az üç ay süre varsa kaldırabilir. Topraktaki ortalama ağır metal muhtevalarının (Ek-1/A) ‘da verilen değerlere ulaşması halinde bu toprakta arıtma çamuru kullanılması yasaktır. Arıtma çamurunun tarımda kullanılabilmesi için çamur kuru maddesindeki ağır metal muhtevalarının (Ek-1/C)’de verilen değerleri geçmemesi gerekir.
İlgili belediye veya mahallin en büyük mülki amiri, Tarım işlerinden sorumlu bakanlığın ilgili müdürlüğünün de görüşünü alarak (Ek-1/C)'’e verilen değerleri (kadminyum ve civa hariç) %5 kadar artırabilir daha yüksek artışlar için Çevre Koruma Dairesinin onayı alınır.
ONUNCU KISIM ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Denetim 38. Çevre Koruma Dairesi bu tüzük çerçevesinde yapılacak denetimlerde çevre yasasına göre yetkilidir.
İşletmecinin Yüküm 39. Tesislerin işletmecileri
1) Yetkili mercinin görevlendirdiği kişilerin tesislere girmesine izin vermekle,
2) Görevli kişiler tarafından numune alınması ve yerinde ölçüm yapılması için izin vermekle,
3) Görevli kişilerin istedikleri bilgi ve belgeleri sağlamakla,
4) İzin alma işlemi veya denetleme işlemleri ile ilgili olarak yapılan deneyler ve ölçüm masraflarını karşılamakla yükümlüdürler.
Tebliğler 40. Bu tüzüğün uygulanması ile ilgili teknik ve idari tebliğler Çevre Koruma Dairesi tarafından çıkarılır.
Geri Kazanım 41.Bu komisyon bakanlıkça tayin edilecek bir başkan Çevre Koruma Komisyonu Dairesi Müdürlüğünden iki ve belediyeler birliği başkanından
oluşur.
Komisyon çalışma usul ve esaslarını ve gündemini kendisi belirler.
Komisyon üyelikleri bir yıl sürelidir. Ancak kurumları tarafından seçilmeleri halinde ayni üyeler göreve devam edebilirler.
Komisyon gerektiğinde konu ile ilgili kurum/kuruluşlarla görüş alışverisinde bulunmak üzere genişletilmiş toplantılar yapabilir.
Geri Kazanım 42. Komisyonun görevleri şunlardır.
Komisyonun a) Bu tüzüğün kapsadığı ambakaj atıklarının toplanması ve geri kazanılması ile ilgili hükümlerinin işlerliğini sağlamak üzere esaslar belirlemek.
Görevleri b) Çevre yasası ve bu tüzüğün amaçları doğrultusunda.ülke
şartlarını gözeterek,çevresel yararı sağlamak amacıyle kullanılabilecek ayrı toplama, sınıflandırma, değerlendirme yöntem ve sistemlerine ilişkin metodları belirlemek,
c) Geri kazanım ilkeleri ve yöntemleri konusunda dünyadaki gelişmeleri ve ülkemizdeki uygulamaların getirdiği sonuçları gözönüne alarak ülke koşullarına uygun esasları kapsayan sonuç raporu hazırlayarak çevre işlerinden sorumlu Bakanlığa sunmak,
Yürürlük 43) Bu tüzük resmi gazete’de yayınlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Yürütme 44) Bu tüzük hükümlerini Çevre Koruma Dairesinin bağlı olduğu Bakanlık yürütür.
